Οι ευρωεκλογές τελείωσαν, τώρα προσγείωση στην πραγματικότητα. Διότι πολλά από όσα ακουστήκανε στην προεκλογική περίοδο δεν έχουν σχέση με την πραγματικότητα του Ευρωκοινοβουλίου και των ευρωπαϊκών διαδικασιών. Αλλά φοβάμαι ότι και οι πρώτες παρεμβάσεις των νέων Ελλήνων ευρωβουλευτών δείχνουν άγνοια (;).

Είναι γεγονός ότι οι περισσότεροι πολίτες αγνοούν ποιος είναι ο ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου και πόσο σημαντικός είναι ο θεσμός. Αλλά και τα κόμματα ελάχιστα ενδιαφέρονται να αξιοποιήσουν την ευρωπαϊκή εμπειρία, τους συσχετισμούς και τα εργαλεία που προσφέρει το Ευρωκοινοβούλιο, όπως νομίζω συνειδητοποίησαν και οι περισσότεροι ευρωβουλευτές των οποίων η θητεία έληξε στις 1/7/2014.

Δεν είναι τυχαίο ότι τα διλήμματα που τέθηκαν στις ευρωεκλογές έχουν πλέον ξεχαστεί, αν και τα κόμματα εξουσίας είχαν δώσει δραματικά χαρακτηριστικά σε αυτά. Ο λόγος είναι ότι αυτά δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα αλλά επιβλήθηκαν για επικοινωνιακούς και εκλογικούς λόγους. Η ΝΔ προσπάθησε να τρομοκρατήσει αλλά το γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε πρώτο κόμμα δεν προκάλεσε και καμία παγκόσμια καταστροφή, όπως υπονοούσε το κυβερνητικό κόμμα. Το ΠΑΣΟΚ και η «Ελιά» κατάφεραν με τα διλήμματα να τσιμπήσουν κάποιους ψήφους παραπάνω αλλά όχι και ότι νίκησαν! Και ο ΣΥΡΙΖΑ γρήγορα ξέχασε όσα υπόσχονταν δηλαδή ότι θα γίνονταν «σεισμός» στην Ευρώπη αν έβγαινε νικητής, πρώτο κόμμα. Φυσικά, φαντάζομαι, ότι ήξερε ότι δεν θα ανατρέπονταν η πολιτική λιτότητας στην Ευρώπη αν έπαιρνε ο ΣΥΡΙΖΑ 5,6 ή 7 έδρες στο Ευρωκοινοβούλιο ή συγκέντρωσε η Αριστερά 52 ευρωβουλευτές. Η πραγματικότητα το απέδειξε και γι αυτό όλα ξεχάστηκαν την επομένη. Με αυτά και αυτά, όμως, το μόνο που δεν συζητήθηκε είναι το πώς θα αλλάξει η Ευρώπη προς μια πιο κοινωνική κατεύθυνση, πολύ περισσότερο που στο Ευρωκοινοβούλιο αυξήθηκαν οι ευρω-σκεπτικιστές, οι ακροδεξιοί και όσοι δεν θέλουν μεγαλύτερη ευρωπαϊκή ενοποίηση, πολύ περισσότερο μια κοινωνική Ευρώπη.

Η επόμενη μέρα

Εντάξει, δεν είναι κακό να μην ξέρουν οι νέοι Έλληνες ευρωβουλευτές την πραγματικότητα του Ευρωκοινοβουλίου και ποια πολιτικά θέματα είναι σημαντικά. Βέβαια, θα μπορούσαν να έχουν ενημερωθεί προηγουμένως. Αλλά το πιο σημαντικό είναι να μην συνεχίσουν να ερμηνεύουν τα πάντα μέσα από μια στενή «εθνοκεντρική» οπτική θεωρώντας, μάλιστα, ότι και σχεδόν όλο το Ευρωκοινοβούλιο ασχολείται με την άποψή τους, όπως είδα να αναφέρεται σε κάποιες περιπτώσεις!

Θα σχολιάσω τρία θέματα που «ανέδειξαν» κάποιοι νέο-εκλεγμένοι Έλληνες ευρωβουλευτές, πριν προσπαθήσω να παρουσιάσω με πρακτικό τρόπο τι (μπορεί να) κάνει ένας ευρωβουλευτής, αναφέροντας κάποια στοιχεία απολογισμού της δουλειάς μου - στις 1 Ιουλίου 2014 ολοκληρώθηκε η θητεία μου ως ευρωβουλευτής των Πράσινων, με την συμπλήρωση περίπου 2.5 χρόνων παρουσίας στο Ευρωκοινοβούλιο [1]

Η Έδρα του Ευρωκοινοβουλίου: Ο Μ. Γλέζος έθεσε θέμα συνεδριάσεων ή και μεταφοράς της έδρας του Ευρωκοινοβουλίου στην Ελλάδα! Δυστυχώς, δείχνει πλήρη άγνοια, και κάποιος έπρεπε να τον προστατέψει. Κοινές συνεδριάσεις του Ευρωκοινοβουλίου και εκπροσώπων των εθνικών κοινοβουλίων γίνονται θεσμικά κάθε εξάμηνο στις Βρυξέλλες. Από την άλλη, το Ευρωκοινοβούλιο έχει δώσει σκληρές μάχες για να υπάρχει ΜΙΑ ΜΟΝΟ έδρα. Το Ευρωκοινοβούλιο προσπαθεί να αποκτήσει την αρμοδιότητα (σήμερα την έχει το Συμβούλιο, δηλαδή οι κυβερνήσεις) να αποφασίζει το ίδιο για το ποια θα είναι η έδρα του, και να επιβάλει ΜΙΑ ΜΟΝΟ ΕΔΡΑ.  Στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου τον Νοέμβριο 2013 υπερψηφίστηκε με ψήφους 483 υπέρ σε σύνολο 658 παρόντων, ψήφισμα που ορίζει ότι το Κοινοβούλιο, και όχι τα κράτη - μέλη, θα καθορίζει την έδρα του και την εσωτερική του οργάνωση. Η λογική της μίας έδρας – αντί δύο εδρών για τις συνεδριάσεις (Βρυξέλλες και Στρασβούργο) - έχει επιχειρήματα: το κόστος μετακίνησης ευρωβουλευτών, υπαλλήλων, δημοσιογράφων, μεταφραστών και άλλων, μεταξύ Βρυξελλών και Στρασβούργου, στοιχίζει κάθε χρόνο 150 εκατ. € στον προϋπολογισμό και συνεισφέρει  στην κλιματική αλλαγή με 19.000 τόνους διοξειδίου του άνθρακα. Επομένως, ακόμα και αν ανανεώθηκε η σύνθεση του Ευρωκοινοβουλίου κατά 50% περίπου, είναι εκτός κάθε πραγματικότητας να πιστεύει κάποιος ότι θα δημιουργηθεί στην Ελλάδα 4^η έδρα του Ευρωκοινοβουλίου (στο Λουξεμβούργο είναι η 3^η έδρα για διοικητικές υπηρεσίες του).

Η σημασία της σειράς που κάθεται ο Ευρωβουλευτής: Μου έκανε εντύπωση σχόλιο του ευρωβουλευτή των ΑΝΕΛ Νότη Μαριά, μετά το πέρας της εκλογής του στο 5μελές προεδρείο των «Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών- ECR» (όπου την κύρια δύναμη έχουν οι Βρετανοί Συντηρητικού του Κάμερον, οι «Αληθινοί Φιλανδοί, οι Πολωνοί του «Νόμου και της Δικαιοσύνης» κα):  «Είναι τιμή μου που αποτελώ τον πρώτο νεοεκλεγέντα Έλληνα Eυρωβουλευτή που εκλέχθηκε σε μια τόσο σημαντική θέση στο πλαίσιο μιας Πολιτικής Ομάδας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου»! Ελάχιστα απασχολεί τον ίδιο τον ευρωβουλευτή, τα ΜΜΕ αλλά και την κοινωνία ότι η Πολιτική Ομάδα των «Ευρωπαίων Συντηρητικών και Μεταρρυθμιστών- ECR» είναι όχι μόνο ευρω-φοβική αλλά κι αντίθετη σε κάθε πολιτική ευρωπαϊκής ενοποίησης, κοινωνικής συνοχής και περιβαλλοντικής προστασίας και κάθε άλλο παρά υπέρ πολιτικών αλληλεγγύης προς την ελληνική κοινωνία! Απορία μου προκάλεσε, επίσης, και σχόλιο θαυμασμού δημοσιογράφου «έγκριτης εφημερίδας» για το γεγονός ότι ο ευρωβουλευτής θα κάθεται στις πρώτες σειρές του Ευρωκοινοβουλίου, λες και η θέση κι όχι οι θέσεις του έχουν σημασία…Θα έχει πιο μεγάλο ενδιαφέρον, σε σύγκριση με τη θέση που κάθεται πάντως, το αν ο κ. Ν. Μαριάς θα ψηφίσει ή όχι τον Τζόναθαν Χιλ, ακραίο Βρετανό νεοφιλελεύθερο και αντι-ευρωπαίο, νυν ηγέτη της Βουλής των Λόρδων, που προτείνει ο Κάμερον ως Ευρωπαίο Επίτροπο.

Οι μη εγγεγραμμένοι ευρωβουλευτές: Ο ευρωβουλευτής του ΚΚΕ Κ. Παπαδάκης επιχείρησε να διαβάσει κείμενο, χωρίς να έχει ζητήσει το λόγο, ενώ ξεκινούσε την ομιλία της στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου η πρόεδρος του Εθνικού Μετώπου της Γαλλίας, ευρωβουλευτής Μαρί Λε Πεν. Αυτά δεν γίνονται στο Ευρωκοινοβούλιο. Το ΚΚΕ ισχυρίστηκε ότι η παρέμβασή του ευρωβουλευτή του αναφέρονταν στο  «ότι οι ευρωβουλευτές που δεν είναι ενταγμένοι σε πολιτική ομάδα μπορούν να μιλούν, μόνο για λογαριασμό τους ή για λογαριασμό του κόμματος που ανήκουν». Κι όμως, το ΚΚΕ αποφάσισε να μην ενταχθεί σε κάποια άλλη ομάδα και να ενταχθεί στους Μη-Εγγεγραμμένους και έτσι είναι υποχρεωμένο να έχει συστηματική συνεργασία τόσο με την Μαρί Λε Πέν όσο και με άλλα ακροδεξιά κόμματα στο πλαίσιο του συντονισμού αυτής της, έστω τυπικής και χωρίς πολιτική συνοχή, ομάδας 52 ευρωβουλευτών, πχ για το ποιος μιλάει στην Ολομέλεια, σε ποιες επιτροπές συμμετέχουν κα. Δεν ξέρει το ΚΚΕ και οι ευρωβουλευτές του ότι συνυπάρχουν έστω και για τυπικούς λόγους, και μοιράζονται κοινές υποδομές και διευκολύνσεις, όχι μόνο με την Λε Πεν αλλά και με τους 3 της Χρυσή Αυγής, τους 3 ευρωβουλευτές του Ουγγρικού Νεοναζιστικού Κόμματος Jobbik, τον ηγέτη του Γερμανικού Νεοναζιστικού Κόμματος "NPD", Ούντο Βόινγκτ, (που συμμετέχει μάλιστα στην Επιτροπή Ελευθεριών του Ευρωκοινοβουλίου εκ μέρους των Μη – Εγγεγραμμένων, αν και έχει καταδικαστεί από δικαστήριο για εξύμνηση του Χίτλερ), τους Ευρωβουλευτές του Βέλγικου VlaamsBelang ή της Ιταλικής Λέγκας του Βορρά;

Η σημασία του Ευρωκοινοβουλίου. Ξέρουμε όμως τον ρόλο του;

 Το μόνο εκλεγμένο θεσμικό ευρωπαϊκό όργανο, το Ευρωκοινοβούλιο, έχει πλέον πολύ σοβαρές αρμοδιότητες, συν-νομοθετεί και συναποφασίζει για πάνω από το 85% των ευρωπαϊκών υποθέσεων, δεν είναι μόνο ένα όργανο διαβούλευσης, άσκησης κοινοβουλευτικού ελέγχου ή κατάθεσης ψηφισμάτων χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Το Ευρωκοινοβούλιο, αν και λίγοι το γνωρίζουν, είναι ένας χώρος σημαντικού δημοκρατικού διαλόγου, όχι μόνο των ευρωβουλευτών μεταξύ τους αλλά και με την κοινωνία των πολιτών. Μακάρι η Ελληνική Βουλή και τα Περιφερειακά και Δημοτικά Συμβούλια να μπολιαστούν από την δημοκρατική κουλτούρα που κυριάρχησε στο Ευρωκοινοβούλιο, τουλάχιστον όπως το γνώρισα εγώ. Μακάρι στο νέο Ευρωκοινοβούλιο να μην κυριαρχήσει ο απομονωτισμός και ένας λόγος καταστροφικός που θα οδηγήσει στην διάλυση της Ευρώπης, σε μια εποχή που χρειαζόμαστε περισσότερη, πιο κοινωνική, αλληλέγγυα και δημοκρατική Ευρώπη. 

Οι Πράσινοι και η αλληλεγγύη προς την ελληνική κοινωνία

Όταν ανέλαβα στο Ευρωκοινοβούλιο στις 2/2/2012, η κρίση είχε προσλάβει εκρηκτικές διαστάσεις και η Ευρώπη είχε αλλάξει πολύ. Η Ομάδα των Πράσινων, στην οποία συμμετείχα ενεργά, είχε από την αρχή εκφράσει την αλληλεγγύη της στην Ελληνική κοινωνία και είχε ασκήσει σκληρή κριτική στην ισοπεδωτική λιτότητα. Η ύπαρξη Έλληνα πράσινου ευρωβουλευτή συνέβαλε σε αυτό. Η αλληλεγγύη εκφράστηκε έμπρακτα με παρεμβάσεις στο Ευρωκοινοβούλιο όχι μόνο από τους συμπροέδρους της Ομάδας μας και εμένα αλλά και από πολλούς πράσινους ευρωβουλευτές, με κάθε ευκαιρία. Αναδείχθηκε, επίσης, με διατύπωση 7 πολιτικών προτάσεων για αλλαγή της άδικης και καταστροφικής πολιτικής, με επισκέψεις του Ντάνυ Κον Μπεντίτ, της Ρεβέκκα Χαρμς αλλά και άλλων πράσινων ευρωβουλευτών στην Ελλάδα, με την υποχρέωση της τρόικα σε λογοδοσία στο Ευρωκοινοβούλιο, με εκθέσεις και δημόσιες τοποθετήσεις [2]. Από την αρχή της συμμετοχής μου στην Ομάδα των Πράσινων δουλέψαμε μαζί κι αποτελεσματικά για να προβάλλουμε ένα εναλλακτικό σχέδιο εξόδου της χώρας από την κρίση, σε στενή συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών και τους επαγγελματικούς φορείς [3].

Περιφερειακή ανάπτυξη και κοινωνική συνοχή

Ως Ευρωβουλευτής των Πράσινων αλλά κι αντιπρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης επικέντρωσα την δουλειά μου τόσο μέσα στο ευρωκοινοβούλιο όσο και εκτός ευρωκοινοβουλίου στα θέματα περιφερειακής ανάπτυξης και κοινωνικής συνοχής [4], με ιδιαίτερη έμφαση στις νησιωτικές και ορεινές περιοχές, την μακροχρόνια χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας και τη στροφή της προς πράσινη κατεύθυνση καθώς και στην άρση των ανισοτήτων μεταξύ των περιφερειών, στην ενίσχυση του ρόλου της αυτοδιοίκησης στη διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου περιφερειακής ανάπτυξης και συμμετοχικής δημοκρατίας. 

Εργάστηκα συστηματικά, μαζί με τους άλλους πράσινους ευρωβουλευτές, για το πρασίνισμα των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων. Ως εισηγητής εκ μέρους των Πράσινων στα θέματα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Συνοχής καθώς και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αλληλεγγύης συνέβαλα με εισηγήσεις, διάλογο με φορείς κι ευρωβουλευτές, κατάθεση τροπολογιών, τεκμηρίωση, σε σημαντικές αλλαγές στους νέους Κανονισμούς τους [5]. Πετύχαμε να κάνουμε περισσότερο κοινωνικά και οικολογικά τα κυριότερα ευρωπαϊκά Ταμεία [6] με στόχο τη βελτίωση της ζωής των πολιτών και την δημιουργία θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα σε πράσινους και κοινωνικούς τομείς.

Περιβάλλον, βιοποικιλότητα, απασχόληση, οικολογική καινοτομία

Ως Ευρωβουλευτής των Πράσινων αλλά κι αναπληρωματικό μέλος της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων συνεργάστηκα με επιστημονικούς, περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς φορείς για την προστασία του περιβάλλοντος και την ποιότητα ζωής των πολιτών [7]. Προσπάθησα να συμβάλλω σε μια πολιτική στήριξης της υπεύθυνης αλιείας και μιας υπεύθυνης θαλάσσιας στρατηγικής [8]. ‘Ήμουν συντάκτης έκθεσης για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας κι Αλιείας, καθώς και υπεύθυνος εκ μέρους των Πράσινων σε θέματα Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού, βιο-οικονομίας, Οικολογικής καινοτομίας. Πήρα μαζί με άλλους πράσινους ευρωβουλευτές και φορείς πρωτοβουλίες για τις μέλισσες, την αποτροπή των Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών, την ανάπτυξη στρατηγικής για μηδενικά απόβλητα, συμπεριλαμβανομένηςτης μείωσης των πλαστικών μιας χρήσης [9], την αποτελεσματική χρήση των πρώτων υλών [10]  την βιώσιμη διαχείριση και προστασία των υδατικών πόρων [11]. Αγωνίστηκα μαζί με εκατομμύρια πολίτες γιατην προστασία του κλίματος, την στροφή προς την εξοικονόμηση ενέργειας και την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με τρόπο που να στηρίζουν τοπική οικονομία και απασχόλησή [12]. Κεντρική επιλογή μου ήταν η ανάδειξη της σημασίας της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιοποικιλότητας, όχι μόνο ως προϋπόθεση για την επιβίωση των κοινωνιών αλλά και ως εργαλείο για αλλαγή της οικονομίας και δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας [13], για την σημασία της οικολογικής καινοτομίας και της «βιομηχανικής συμβίωσης» ως εργαλεία ανανέωσης της οικονομίας και εξόδου από την κρίση.

Κοινωνική, αλληλέγγυα, συνεργατική οικονομία

Δεν ήταν τυχαία επιλογή μου να στηρίξω πολύπλευρα την ανάπτυξη της κοινωνικής, συνεργατικής κι αλληλέγγυας οικονομίας [14], εναλλακτικών μορφών χρηματοδότησης αλλά και ανάπτυξη του συνεταιριστικού τραπεζικού τομέα και του ελέγχου του τραπεζικού συστήματος. Δεν μπορούμε να μεταφέρουμε τα βάρη – οικονομικά, δημοσιονομικά, περιβαλλοντικά και κλιματικά – στους νέους, γι αυτό συνειδητά επικέντρωσα σε πολιτικές για νέους, αλλά μαζί με τους νέους [15].  

Συνεχίζουμε…

Η στενή συνεργασία με την Ομάδα των Πράσινων θα συνεχιστεί γιατί στηρίζεται στην αλληλοεκτίμηση αλλά και στην δέσμευση σε αξίες, ιδιαίτερα σε θέματα δημοκρατίας, δικαιωμάτων, κοινωνικής αλληλεγγύης, κοινωνικής συνοχής, περιφερειακής ανάπτυξης, κοινωνικής οικονομίας [16].

Με αξίες, πολιτικές προτάσεις, κοινωνικές παρεμβάσεις

Η βαθιά κρίση της χώρας δεν είναι τόσο οικονομική ή δημοσιονομική αλλά κυρίως αξιακή και πολιτική – κοινωνική. Πολύ συχνά δεν τολμάμε ως κοινωνία και πολιτικό σύστημα να δούμε τα λάθη και τα προβλήματα που οδήγησαν την χώρα στην χρεοκοπία για να τα αλλάξουμε, προτιμάμε να τα κρύβουμε κάτω από το χαλί, όπως τις τεράστιες εξοπλιστικές δαπάνες 1974-2012 που οδήγησαν όχι μόνο σε τεράστια σπατάλη πόρων αλλά και σε μεγάλη διαφθορά [18] ή να μοιράζουμε υποσχέσεις που ξέρουμε ότι δεν θα τηρηθούν. Κι όμως περισσότερο από ποτέ είναι αναγκαία η δέσμευση σε προγράμματα και λύσεις.

Παραπομπές

[1] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2012-01-26-17-13-36-593/ekdoseis/item/3664-our-stocktaking-for-the-two-and-a-half-years-in-the-european-parliament

και http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3683-activities-outside-the-european-parliament

και http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3689-parliamentary-questions-submitted-by-nikos-chrysogelos-in-the-european-commission-during-the-period-2012-2014

και http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3688-european-and-global-issues

και http://www.chrysogelos.gr/index.php/2012-01-26-17-13-36-593/paremvaseis

και http://www.chrysogelos.gr/index.php/2012-01-26-17-13-36-593/ekstrateies/item/3529-health-and-social-security

[2] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3680-social-and-economic-effects

και  http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3681-health-and-social-policies

[3] http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/economy%20GE.pdf

[4] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3665-regional-policies-and-social-cohesion

και http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3666-insular-and-disadvantaged-areas

[5] http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/greening%20GE.pdf

[6]http://www.chrysogelos.gr/index.php/2012-01-26-17-13-36-593/ekdoseis/item/3736-dynatotites-koinotikis-xrimatodotisis

[7] http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/employment%20GE.pdf

και http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3669-natural-environment-green-jobs-and-funding-tools

[8] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3668-fisheries-and-maritime

[9] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3671-waste-management

[10] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3676-mining-another-model-of-sustainable-development-is-possible

 [11] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3670-water-water-resources-water-framework-directive

[12]  http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/energy%20GE.pdf

και http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3678-energy-saving-and-climate-change

[13]  http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3672-employment-labour

[14] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3673-social-economy

και http://www.socialcooperatives.gr/

[15] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3677-youth-policies

και http://www.youth-employment.gr/

[16] http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/review%20GE.pdf

[17] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2013-11-08-13-32-37/ektheseis/item/3682-respect-rights

http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/migration%20GE.pdf