Νίκος Χρυσόγελος (3032)
Οι Σκλάβοι του Έβρου: Πώς το ελληνικό κράτος στρατολογεί μετανάστες για τη βρόμικη δουλειά των pushbacks
Written by Super User
Έρευνα με τη συνεργασία διεθνών ΜΜΕ που αποκαλύπτει πώς το ελληνικό κράτος συναλλάσσεται με διακινητές και εισάγει στη χώρα μετανάστες, με σκοπό να τους αναθέσει επαναπροωθήσεις προσφύγων στον Έβρο, pushbacks, τη βίαιη επαναπροώθηση χιλιάδων αιτούντων ασύλου: Οι «σκλάβοι», όπως αποκαλούν τον εαυτό τους, δουλεύουν σε μεθοριακά αστυνομικά τμήματα απ’ όπου δρουν, συχνά με τη χρήση βίας, κατά των συμπατριωτών τους, περνώντας τους τη νύχτα στην τουρκική όχθη του ποταμού. Η πολύμηνη έρευνα του Lighthouse Reports, της Monde, του Spiegel, του ARD και του Guardian, αποκλειστικά στην Ελλάδα από το Reporters United.
του Θοδωρή Χονδρογιάννη
Το ελληνικό κράτος συναλλάσσεται με διακινητές για να εισάγει στον Έβρο παράτυπους μετανάστες, με αποκλειστικό σκοπό να τους αναθέσει τη βρόμικη δουλειά των pushbacks, της βίαιης επαναπροώθησης χιλιάδων αιτούντων ασύλου: Οι «σκλάβοι», όπως αποκαλούν τον εαυτό τους, δουλεύουν σε μεθοριακά αστυνομικά τμήματα απ’ όπου δρουν, συχνά με τη χρήση βίας, κατά των συμπατριωτών τους, περνώντας τους τη νύχτα στην τουρκική όχθη του ποταμού. Η πολύμηνη έρευνα του Lighthouse Reports, της Monde, του Spiegel, του ARD και του Guardian, αποκλειστικά στην Ελλάδα από το Reporters United.
Για χρόνια οι ελληνικές κυβερνήσεις αρνούνται πεισματικά, παρά τις αποδείξεις από τα πιο επίσημα χείλη (όπως η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες), πως επαναπροωθούν χιλιάδες αιτούντες άσυλο προς την Τουρκία. Ίσως νιώθουν ότι έχουν στο πλάι τους τη σιωπηλή συναίνεση μέρους της ελληνικής κοινής γνώμης.
Όμως αυτή τη φορά, οι αρχές και η κυβέρνηση θα πρέπει να εξηγήσουν κάτι ακόμα βαρύτερο: Πώς το ελληνικό κράτος από πολέμιος των διακινητών εμφανίζεται να είναι συνέταιρός τους. Ποιος έδωσε τη διαταγή ή έστω ποιος ανέχεται η βρόμικη δουλειά των pushbacks να ανατίθεται σε μετανάστες οι οποίοι χωρίς να έχουν τη δυνατότητα επιλογής είναι υποχρεωμένοι να πραγματοποιούν βίαιες επιχειρήσεις αστυνομικού χαρακτήρα σε βάρος άλλων μεταναστών;
Η δημοσιογραφική έρευνα για πρώτη φορά στοιχειοθετεί ότι οι ελληνικές αρχές, ενδεχομένως με πολιτική κάλυψη (σύμφωνα με εκτιμήσεις αξιωματικών της ΕΛΑΣ), συναλλάσσονται με δίκτυα διακινητών στην Τουρκία. Συνεργάζονται με άτομα που έχουν ποινικό μητρώο στο trafficking. Εισάγουν παράτυπα στην Ελλάδα μετανάστες, με σκοπό να διεκπεραιώνουν εξαναγκαστικά τη βρόμικη δουλειά που οι Έλληνες αστυνομικοί δεν θέλουν πλέον να κάνουν: τη διεκπεραίωση επαναπροωθήσεων, συχνά με την προσφυγή στην ωμή βία και στην καταλήστευση των αιτούντων άσυλο.
Το Reporters United απέκτησε πρόσβαση και μελέτησε τα τεκμήρια και το υλικό της πολύμηνης έρευνας που διεξήχθη από δημοσιογράφους του Lighthouse Reports, της Monde, του Spiegel, της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης ARD και του Guardian. Η έρευνα δημοσιεύεται σήμερα ταυτόχρονα στη Βρετανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία – και στην Ελλάδα από το Reporters United.
Δεν είναι η πρώτη φορά που διατυπώνονται τέτοιες καταγγελίες. Εκατοντάδες θύματα των pushbacks αναφέρουν εδώ και μήνες πως επαναπροωθήθηκαν από άλλους μετανάστες που μιλούν αραβικά ή φαρσί.
Τον Απρίλιο του 2022 το Human Rights Watch (HRW), μια από τις μεγαλύτερες οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα στον κόσμο, σε έκθεσή του με τίτλο «Τα Πρόσωπά τους Ήταν Σκεπασμένα: Η Ελλάδα Χρησιμοποιεί Μετανάστες για να Βοηθούν την Αστυνομία στα Pushbacks» αποκάλυψε την έκταση της θλιβερής πρακτικής. Η έκθεση του HRW βασίστηκε σε συνεντεύξεις με 26 Αφγανούς (23 άνδρες, δύο γυναίκες και ένα αγόρι), 23 εκ των οποίων επαναπροωθήθηκαν μεταξύ Σεπτεμβρίου 2021 και Φεβρουαρίου 2022 μέσω του Έβρου.
Παρά τη βαρύτητα των καταγγελιών, η έκθεση του HRW αντιμετωπίστηκε από τις ελληνικές αρχές με απαξία: Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη εξέφρασε τη «λύπη [του] για την ποιότητα της έκθεσης» κατηγορώντας την οργάνωση ότι «υιοθετεί άκριτα καταγγελίες βασιζόμενες αποκλειστικά σε συρραφή τηλεφωνικών συνεντεύξεων, τις οποίες δεν επιβεβαιώνει βάσει αξιόπιστων και βάσιμων αποδεικτικών στοιχείων».
 |
Οι Πηγές: Μαρτυρίες «σκλάβων», Ελλήνων αστυνομικών και κατοίκων
Τα πειστήρια που εισφέρει όμως η νέα δημοσιογραφική έρευνα θα είναι δύσκολο να αγνοηθούν. Πρόκειται για μαρτυρίες από τρία διαφορετικά είδη πηγών – κανένα εκ των οποίων δεν προέρχεται από την τουρκική πλευρά.
- Στην έρευνα μιλούν έξι μετανάστες που πλέον βρίσκονται εκτός Ελλάδας και από τις αρχές του 2020 και μετά «υπηρέτησαν» (ανεπίσημα φυσικά) στα αστυνομικά τμήματα του Νέου Χειμωνίου και του Τυχερού, στη μεθοριακή γραμμή του Έβρου, συμμετέχοντας ενεργά σε επαναπροωθήσεις. (Μαρτυρίες, προερχόμενες από αστυνομικούς, αναφέρουν ανάλογες πρακτικές και στο αστυνομικό τμήμα του Ισαάκιου). Οι ίδιοι οι μετανάστες αποκαλούν τους εαυτούς τους «σκλάβους» και περιγράφουν με λεπτομέρειες την εμπειρία τους.
- Για πρώτη φορά τρεις ελληνικές αστυνομικές πηγές όχι μόνο επιβεβαιώνουν την πρακτική των pushbacks, αλλά αποκαλύπτουν τις επιχειρησιακές λεπτομέρειες του κυκλώματος που χρησιμοποιεί μετανάστες.
- Έλληνες κάτοικοι της μεθορίου επιβεβαιώνουν την πρακτική ως «κοινό μυστικό», καθώς έρχονται καθημερινά σε επαφή με τους «σκλάβους». Κάποιοι μάλιστα απ’ αυτούς ταυτοποιούν ένα από τα κύρια πρόσωπα της υπόθεσης, τον Σύριο διακινητή «Μάικ», με τον οποίο συνεργάζονται οι ελληνικές αρχές.
Γράψου στο newsletter του Ασώτου!
«Πολιτική κάλυψη», ενώ ο στρατός αρνείται να συμμετάσχει
Σύμφωνα με μία από τις αστυνομικές πηγές που μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας, η ανάθεση της «βρόμικης δουλειάς» σε μετανάστες είναι εν γνώσει τόσο των επιτελών της αστυνομίας όσο και πολιτικών προσώπων, αν όχι στις επιχειρησιακές της λεπτομέρειες, τουλάχιστον στις γενικές γραμμές της. (Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως δηλώνουν οι αστυνομικοί, ο στρατός αρνήθηκε να συμμετάσχει στις επιχειρήσεις pushbacks). Η αστυνομική πηγή αναφέρει πως η ιδέα προτάθηκε προς τους πολιτικούς ως ένας τρόπος προστασίας των αξιωματικών από το να εκτίθενται οι ίδιοι στις επαναπροωθήσεις, καθώς φοβούνται την έκθεσή τους σε κινδύνους από τις συμπλοκές με τις τουρκικές δυνάμεις ή τους λαθρέμπορους (από την έρευνα, ενδεικτικά, προκύπτει ότι είναι συχνά τα περιστατικά με πυροβολισμούς στην περιοχή).
Η έκταση του φαινομένου (επιχειρήσεις με τη συμμετοχή τριών τουλάχιστον αστυνομικών τμημάτων, διάρκειας τουλάχιστον δύο ετών, επαναπροωθήσεις χιλιάδων αιτούντων άσυλο αν ληφθεί υπόψη ότι κατά τις μαρτυρίες ορισμένες νύχτες τα pushbacks αφορούσαν πάνω από 100 άτομα) καθιστά αμφίβολη την έλλειψη γνώσης εκ μέρους των αστυνομικών επιτελών αλλά και των πολιτικών προϊσταμένων τους.
Διαβάστε ακόμη: Ανιχνευτής τάνκερ: Όλοι οι Έλληνες εφοπλιστές που μεταφέρουν το ρωσικό πετρέλαιο εν μέσω πολέμου
Μετά τα γεγονότα του Έβρου
Αρκετές μαρτυρίες συντείνουν στην εκτίμηση πως η πρακτική εντατικοποιήθηκε μετά τα γεγονότα στον Έβρο τον Μάρτιο του 2020, όταν χιλιάδες μετανάστες που βρίσκονταν στην Τουρκία προωθήθηκαν προς τα σύνορα, συχνά με την παρότρυνση ή και την ώθηση των τουρκικών αρχών, με σκοπό να ασκήσουν πίεση στην Ελλάδα και την ΕΕ.
Ο εντοπισμός των έξι πρώην «σκλάβων» πραγματοποιήθηκε με τη συνδρομή της ομάδας «Consolidated Rescue Group», η οποία μέσα από το Facebook απηύθυνε έκκληση σε μετανάστες με γνώση του ζητήματος να μιλήσουν για τις εμπειρίες τους.
Οι μαρτυρίες των έξι «σκλάβων» παρουσιάζουν μεταξύ τους πολλά κοινά σημεία και στην ουσία λειτουργούν ως επιβεβαίωση η μία της άλλης, καθώς συλλέχθηκαν ανεξάρτητα μεταξύ τους. Το κυριότερο είναι ότι επιβεβαιώνονται από τις μαρτυρίες των ελληνικών πηγών – αστυνομικών και κατοίκων- σχετικά με το modus operandi της όλης επιχείρησης.
Επαλήθευση της ταυτότητας των Έξι
Οι ταυτότητες των έξι «σκλάβων», οι ημερομηνίες και οι τοποθεσίες των αστυνομικών τμημάτων που επικαλούνται επαληθεύονται από μια σειρά δεδομένων:
- Φωτογραφίες από τρεις «σκλάβους» προέρχονται από το εσωτερικό του αστυνομικού τμήματος στο Τυχερό (δύο) και του Νέου Χειμωνίου (ενός). Ανασυστήσαμε το εσωτερικό του τμήματος στο Τυχερό μέσω ενός τρισδιάστατου μοντέλου (δείτε σχετικό βίντεο του Lighthouse Reports).
- Οι καταχωρήσεις για δύο από τους «σκλάβους» στο μητρώο της ΕΛΑΣ επιβεβαιώνουν την ταυτότητά τους και συμπίπτουν με τις ημερομηνίες που επικαλούνται οι ίδιοι.
-
Οι «σκλάβοι» αναφέρθηκαν στα μικρά ονόματα Ελλήνων αστυνομικών που συμμετέχουν στις επιχειρήσεις. Όταν τους δείξαμε σειρά φωτογραφιών που είχαμε μαζέψει από τα κοινωνικά δίκτυα, κατάφεραν να εντοπίσουν τα άτομα που είχαν αναφέρει στη μαρτυρία τους.
Συνεργασία με λαθρέμπορους διακινητές
Οι μαρτυρίες τριών από τους έξι «σκλάβους» αποκαλύπτουν το βρόμικο μυστικό: το ελληνικό κράτος – ή τουλάχιστον ορισμένοι από τους ένστολους αντιπροσώπους του – συναλλάσσονται με διακινητές στην Τουρκία αλλά και στον Έβρο. Αυτό τουλάχιστον συνέβη στην περίπτωση του αστυνομικού τμήματος στο Νέο Χειμώνιο, σύμφωνα με τις μαρτυρίες τριών Σύριων.
Όσο ακόμα ήταν στην Τουρκία, ο καθένας τους πλήρωσε 5.000 ευρώ σε έναν μεσάζοντα στην Κωνσταντινούπολη ο οποίος τους έφερε σε επαφή με διακινητή. Ο διακινητής τούς πέρασε από την τουρκική πλευρά των συνόρων στην ελληνική. Εκεί τους περίμενε για να τους παραλάβει ένας άλλος Σύριος, συνοδεία Ελλήνων αστυνομικών – ο περίφημος «Μάικ». Η συνεργασία τους με την ελληνική αστυνομία είχε μόλις αρχίσει. Οι δύο από τους τρεις λένε ότι πριν φτάσουν στην Ελλάδα δεν γνώριζαν τι θα έπρεπε να κάνουν. Ο τρίτος λέει ότι γνώριζε.
Διακινητής που ζει στο αστυνομικό τμήμα
Οι τρεις μαρτυρίες, αλλά και μια σειρά από άλλα στοιχεία, συγκλίνουν στην παρουσία και τη δράση του «Μάικ» στο Νέο Χειμώνιο. Ο Μάικ, το πραγματικό όνομα του οποίου βρίσκεται στη διάθεσή της έρευνας, κατάγεται από το Χομς της Συρίας. Στο Νέο Χειμώνιο είχε τον ρόλο του άτυπου επικεφαλής, ενεργώντας ως μεσάζοντας μεταξύ των αξιωματικών της ΕΛΑΣ και των «σκλάβων». Κατά τις μαρτυρίες, ο Μάικ κατοικούσε (τουλάχιστον μέχρι την ολοκλήρωση της έρευνας) σε ένα κοντέινερ δίπλα από το αστυνομικό τμήμα. Στρατολογούσε τους «σκλάβους», τους εξηγούσε και τους ανέθετε τη δουλειά, τους συνόδευε κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων.
 |
Οι παλιοί συνεργάτες του Μάικ τον θυμούνται για τη ροπή του στη βία. «Ο Μάικ συχνά χτυπούσε τους πρόσφυγες πριν επαναπροωθηθούν στην Τουρκία και μας είπε να κάνουμε το ίδιο ώστε οι Έλληνες κομάντος να είναι ικανοποιημένοι από τη δουλειά μας», λέει ο Χουσάμ, ένας νεαρός Σύριος που, αφού επιχείρησε πολλές φορές να περάσει τα σύνορα, αποφάσισε τελικά να δεχτεί τη δουλειά που του πρόσφερε ο Μάικ.
Ο Μάικ έκανε σωματικό έλεγχο στους μετανάστες πριν την επαναπροώθησή τους. Σύμφωνα με τις πηγές της έρευνας, είχε ιδιαίτερη αδυναμία σε χρυσαφικά γυναικών και γινόταν βίαιος όταν έβρισκε πολύτιμα αντικείμενα τα οποία οι αιτούντες άσυλο είχαν κρύψει στο σώμα τους.
Σωματώδης και μ’ ένα τατουάζ περικεφαλαίας από την αρχαία Σπάρτη, ο Μάικ ταυτοποιήθηκε τόσο από τους «σκλάβους» όσο και από έναν Έλληνα καταστηματάρχη της περιοχής, ο οποίος είπε ότι τον είχε δει να έρχεται στο μαγαζί του με αστυνομικούς.
Η έρευνα επαλήθευσε με τη βοήθεια φωτογραφικού υλικού την παρουσία του Μάικ μέσα στο αστυνομικό τμήμα του Νέου Χειμωνίου. Είναι παντρεμένος με Γαλλίδα και ταξιδεύει μεταξύ των δύο χωρών. Οπτικό υλικό δείχνει τη σύζυγο του Μάικ στην Ορεστιάδα και τον ίδιο να ζει μια κανονική ζωή στη Γαλλία, κατά τη διάρκεια διαλειμμάτων από τη συνεργασία του με την ΕΛΑΣ.
Ο Μάικ και ο αδερφός του, ο οποίος επίσης εμπλέκεται σε διακίνηση μεταναστών, είναι αντιμέτωποι με πολλαπλές κατηγορίες στη Συρία, μεταξύ άλλων για λαθρεμπόριο καυσίμων και ανθρώπων. Ο Μάικ, μάλιστα, έχει ήδη μία σχετική καταδίκη.
Διαβάστε ακόμη: Η Ελλάδα στέλνει (παράνομα) τα σκουπίδια της στη Λιβερία
Οι Έλληνες επιβεβαιώνουν
Η παρουσία και η υπηρεσία των «σκλάβων» επιβεβαιώνεται εμμέσως από τις μαρτυρίες κατοίκων της περιοχής οι οποίοι κάνουν ανοιχτά λόγο για «μετανάστες που συνεργάζονται με την αστυνομία». Όταν ρωτήθηκαν πού θα μπορούσαν να εντοπιστούν αυτοί, οι ντόπιοι απάντησαν είτε στον ποταμό Έβρο («δουλεύουν κοντά στο ποτάμι») είτε στην περιοχή, όπου -συχνά φορώντας μάσκες και συνοδευόμενοι από αστυνομικούς- αγοράζουν προμήθειες, όπως τσιγάρα, πατατάκια και κρουασάν, πριν πάνε για τις επαναπροωθήσεις στον Έβρο βραδινές ώρες, για να μη γίνουν αντιληπτοί από τους Τούρκους.
Στο Νέο Χειμώνιο οι «σκλάβοι» έχουν γίνει μέρος της καθημερινότητας. «Έρχονται όταν τελειώσουν τη δουλειά τους το βράδυ. Κάποιοι απ’ αυτούς μένουν εδώ για μήνες».
Το αποτρόπαιο δίλημμα του Μπασέλ
Εννιά φορές είχε προσπαθήσει ο Μπάσελ (Σύριος, κάτω των 30 ετών) να περάσει από την Τουρκία στην Ελλάδα. Τη 10η φορά δέχτηκε μια περίεργη προσφορά. Στα τέλη του 2020, μαζί με μια ομάδα Σύριων συνελήφθη από Έλληνες συνοριοφύλακες αφού πέρασαν το ποτάμι με φουσκωτή βάρκα. Τους χτύπησαν, τους έγδυσαν και τους άφησαν με τα εσώρουχα, πριν τους οδηγήσουν στο αστυνομικό τμήμα του Τυχερού μ’ ένα όχημα χωρίς πινακίδες. Εκεί τους πήραν τα υπάρχοντά τους και τους έκλεισαν σε ένα κελί με άλλους 150 κρατούμενους.
Στην ανάκριση ο αξιωματικός κατηγόρησε τον Μπασέλ ως διακινητή, επειδή μιλούσε αγγλικά. Τον απείλησε ότι θα τον ρίξει στη φυλακή, εκτός εάν συνεργαστεί. Όταν τέθηκε το δίλημμα στον Μπασέλ ήταν πλέον πολύ αργά για να πει όχι. Η πρόταση που του έγινε ήταν η εξής: Είτε θα δεχόταν να δουλέψει για τους δεσμώτες του είτε θα πήγαινε φυλακή και κάποια στιγμή θα τον έστελναν πίσω στην Τουρκία. Επέλεξε το πρώτο. Η προφορική συμφωνία προέβλεπε πως καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας θα ήταν κλειδωμένος στο αστυνομικό τμήμα σαν κρατούμενος. Όμως, τα βράδια θα τον έβγαζαν έξω για να «δουλέψει» στην επαναπροώθηση συμπατριωτών του και άλλων μεταναστών.
 |
Έπλεναν τις βάρκες για να φύγει το αίμα
Όπως συνέβη και με τον Σύριο Μάικ στο Νέο Χειμώνιο, έτσι και στο Τυχερό ενδιάμεσος μεταξύ των Ελλήνων αστυνομικών και των «σκλάβων» ήταν ένας άλλος ξένος. Όπως για τον Μάικ, οι μαρτυρίες τον περιγράφουν ως ιδιαίτερα βίαιο: «Την ώρα των pushbacks ήταν οπλισμένος με μαχαίρια. Μια νύχτα μαχαίρωσε δύο Σομαλούς στη μέση του ποταμού» λέει ο Σαμπέρ, ένας μετανάστης – συνεργάτης στο Τυχερό. Συχνά το επόμενο πρωινό ο Σαμπέρ έπλενε τις βάρκες που είχαν λεκέδες από το αίμα της προηγούμενης νύχτας.
 |
Modus Operandi
Οι μαρτυρίες των μεταναστών που συνεργάστηκαν με τις ελληνικές αρχές συγκλίνουν. Τις νύχτες, οι αστυνομικοί μετέφεραν ξεχωριστά τους «σκλάβους» και τους μετανάστες που επρόκειτο να επαναπροωθηθούν. Οι «σκλάβοι» ετοίμαζαν τις βάρκες υπό την εποπτεία των οπλισμένων αστυνομικών.
Κατά τη διάρκεια του pushback, οι συνεργάτες των συνοριοφυλάκων συχνά βάζουν τους μετανάστες να βγάλουν όλα τους τα ρούχα και αν δουν ότι έχουν ακόμα πάνω τους κρυμμένα λεφτά, τους τα παίρνουν όλα και τους χτυπάνε. Η πρακτική αυτή επιβεβαιώνεται και από αστυνομική πηγή.
Και μετά, το δύσκολο κομμάτι του περάσματος απέναντι. Ο Μπασέλ διηγείται για το πώς έπρεπε να δέσει το σκοινί σ’ ένα δέντρο στην τουρκική πλευρά του ποταμού, ώστε να τραβήξει τη βάρκα. Στη συνέχεια οι «σκλάβοι» οδηγούσαν τους μετανάστες στις βάρκες. Συνήθως 20 ανά δρομολόγιο (18 αιτούντες και δύο «σκλάβοι», ένας στην πλώρη και ένας στην πρύμνη), μέχρι να επαναπροωθηθεί η φουρνιά της νύχτας. Ο Μπασέλ λέει ότι είδε ανθρώπους να πνίγονται στο ποτάμι.
Ο Μπασέλ υποστηρίζει ότι δεν αμειβόταν για τη δουλειά του. Όταν δεν εκτελούσε γρήγορα τις διαταγές, έτρωγε ξύλο. «Μας φέρονταν σαν να ήμασταν σκλάβοι». Είναι η λέξη-κλειδί που χρησιμοποίησαν και οι άλλοι μετανάστες-συνεργάτες των συνοριοφυλάκων με τους οποίους μιλήσαμε, για ν’ αποτυπώσουν το πλαίσιο της στρατολόγησής τους.
Υπηρεσιακό Σημείωμα
Η αμοιβή του Μπασέλ αλλά και όσων ακόμη δέχτηκαν να κάνουν τη βρώμικη δουλειά; Στο τέλος της υπηρεσίας, μετά από έναν ως τρεις μήνες, τους δίνεται το λεγόμενο Υπηρεσιακό Σημείωμα, με το οποίο τους επιτρέπεται να φύγουν από τον Έβρο και να κινηθούν ελεύθερα στην ελληνική επικράτεια για ορισμένο χρονικό διάστημα, πριν επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Στην πράξη φυσικά αυτό δεν γίνεται σχεδόν ποτέ. Τις περισσότερες φορές αναζητούν τρόπους και τελικά καταφέρνουν να φύγουν από την Ελλάδα για κάποια χώρα της βόρειας Ευρώπης.
Μετά από τρεις μήνες θητείας στο Τυχερό, ο Μπασέλ αφέθηκε να φύγει με λάφυρο το Υπηρεσιακό Σημείωμα – αντίγραφό του βρίσκεται στη διάθεσή μας. Σύμφωνα με τον ίδιο, ένας άλλος μετανάστης πήρε τη θέση του.
 |
Καμία απάντηση από την κυβέρνηση και τις αρμόδιες αρχές
Η κοινοπραξία των ΜΜΕ που έκαναν την έρευνα (Le Monde, Der Spiegel, ARD, Guardian) έστειλαν γραπτές ερωτήσεις στις αρχές και συγκεκριμένα:
- Στη Γενική Γραμματεία του Πρωθυπουργού
- Στον υπουργό Προστασίας του Πολίτη Τάκη Θεοδωρικάκο
- Στους επικεφαλής των αστυνομικών τμημάτων στο Τυχερό, το Νέο Χειμώνιο και το Ισαάκιο.
- Στον Χρυσοβαλάντη Γιαλαμά, πρόεδρο της Ένωσης Συνοριακών Φυλάκων Έβρου.
Κανείς, ως τη στιγμή δημοσίευσης του ρεπορτάζ, δεν έχει απαντήσει στα ερωτήματα. Θα ενημερώσουμε το κείμενο αν λάβουμε απάντηση.
* Όλα τα ονόματα των «σκλάβων» έχουν αλλαχτεί, για τη δική τους προστασία. Τα πραγματικά τους ονόματα βρίσκονται στη διάθεση της δημοσιογραφικής έρευνας.
ΠΡΑΣΙΝΟΙ: Να διαλευκανθούν και να αποδοθούν ευθύνες για την ανάπτυξη παρακρατικών μηχανισμών και παράνομες επαναπροωθήσεις αιτούντων άσυλο
Ο ΟΗΕ προειδοποιεί για «ολική κατάρρευση της κοινωνίας» λόγω παραβίασης των πλανητικών ορίων
Written by Super User
Του Nafeez Ahmed*
Όταν τα Ηνωμένα Έθνη δημοσίευσαν την «Παγκόσμια Έκθεση Αξιολόγησης για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών» (GAR2022) το 2022, η προσοχή του κόσμου εστίασε στη ζοφερή ετυμηγορία ότι ο κόσμος βιώνει μια επιταχυνόμενη τάση φυσικών καταστροφών και οικονομικών κρίσεων. Αλλά κανένα μέσο ενημέρωσης δεν έπιασε το μεγαλύτερο ζήτημα: την αυξανόμενη πιθανότητα κατάρρευσης του πολιτισμού.
Κρυμμένο μέσα στην έκθεση, που επικυρώθηκε από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, υπάρχει το συμπέρασμα ότι οι κλιμακούμενες συνέργειες μεταξύ καταστροφών, οικονομικών ευπαθειών και αστοχίας των οικοσυστημάτων κλιμακώνουν τον κίνδυνο ενός σεναρίου «παγκόσμιας κατάρρευσης».
Μάλλον είναι η πρώτη φορά που ο ΟΗΕ εξέδωσε μια εμβληματική παγκόσμια έκθεση με το ξεκάθαρο συμπέρασμα ότι οι τρέχουσες παγκόσμιες πολιτικές επιταχύνονται προς την κατάρρευση του ανθρώπινου πολιτισμού. Ωστόσο, για κάποιο ανεξήγητο λόγο αυτή η επείγουσα προειδοποίηση δεν έχει σχολιαστεί μέχρι τώρα.
Η έκθεση δεν υπαινίσσεται ότι αυτό το αποτέλεσμα είναι αναπόφευκτο ούτε διευκρινίζει πόσο κοντά σε αυτήν την πιθανότητα βρισκόμαστε. Αλλά ωστόσο επιβεβαιώνει ότι, αν δεν γίνουν ριζικές αλλαγές, ο κόσμος οδεύει προς τα εκεί.
Τα «Πλανητικά όρια»
Οι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και το Πλαίσιο Σεντάι είναι ένα σύνολο κοινωνικών, οικονομικών, νομικών, πολιτικών και θεσμικών μέτρων για τη μείωση του «κινδύνου και των απωλειών από καταστροφές» – και τα δύο περιλαμβάνουν στόχους έως το 2030, τους οποίους ο κόσμος κινδυνεύει να μην επιτύχει.
Αυτή η αποτυχία, ωστόσο, συνδέεται άμεσα με τον ρυθμό με τον οποίο οι ανθρώπινες δραστηριότητες παρεμβαίνουν στα φυσικά συστήματα και ιδίως στα «πλανητικά όρια».
Το πλαίσιο των πλανητικών ορίων αναπτύχθηκε το 2009 από το Stockholm Resilience Center για να παρέχει αυτό που αποκαλεί «επιστημονική ανάλυση του κινδύνου οι ανθρώπινες διαταράξεις να αποσταθεροποιήσουν το σύστημα της Γης σε πλανητική κλίμακα». Αυτό το πλαίσιο προσδιορίζει μια σειρά από εννέα βασικά οικοσυστήματα, τα οποία, εάν ωθηθούν ξεπεράσουν ένα ορισμένο όριο, θα μειώσουν δραματικά τον «χώρο ασφαλούς λειτουργίας» του ανθρώπινου ενδιαιτήματος.
Η έκθεση σημειώνει ότι τουλάχιστον τέσσερα από τα εννέα αυτά πλανητικά όρια φαίνεται τώρα να λειτουργούν εκτός του χώρου ασφαλούς λειτουργίας.
Ενώ η αλλαγή του εδαφικού συστήματος και η κλιματική αλλαγή βρίσκονται σε μια κατάσταση «αβεβαιότητας με αυξανόμενο κίνδυνο» να υπερβούν τον χώρο ασφαλούς λειτουργίας, η έκθεση λέει ότι, οι βιοχημικές ροές και οι «νέες οντότητες» («νέα χημικά που παρασκευάζονται, υλικά ή οργανισμοί και φυσικά στοιχεία που επιστρατεύονται από ανθρώπινη δραστηριότητα όπως τα βαρέα μέταλλα») έχουν «ξεπεράσει κατά πολύ» αυτόν τον χώρο.
Ωστόσο, η κατάσταση μπορεί να είναι χειρότερη από ό,τι αναγνωρίζεται στην έκθεση του ΟΗΕ.
Οι Byline Times αποκάλυψαν το περασμένο καλοκαίρι ότι, σύμφωνα με τον καθηγητή Will Steffen του Stockholm Resilience Centre, δύο ακόμη πλανητικά όρια – η οξίνιση των ωκεανών και η χρήση του γλυκού νερού – πιθανότατα μέχρι τότε θα έχουν επίσης «παραβιαστεί», πράγμα που σημαίνει ότι παραβιάζουμε έξι από τα εννέα πλανητικά όρια. Εάν συνεχίσουμε να παραβαίνουμε τα όρια με αυτόν τον ρυθμό, είναι πιθανό να τα περάσουμε σχεδόν όλα πριν από το 2030.
Don’t Look Up
Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ, «το υλικό των ανθρώπων και το οικολογικό τους αποτύπωμα επιταχύνει τον ρυθμό της αλλαγής. Ένας πιθανός αντίκτυπος, όταν οι συστημικοί κίνδυνοι μετατρέπονται σε καταστροφική αλληλουχία, είναι ότι τα συστήματα κινδυνεύουν να καταρρεύσουν».
Ωστόσο, αν και ο κίνδυνος της συστημικής κατάρρευσης σχολιάζεται σε διάφορα σημεία της έκθεσης, το σενάριο της «παγκόσμιας κατάρρευσης» δεν έλαβε εκτενή επεξεργασία. Αντίθετα, η έκθεση κάνει αναφορά σε ένα ξεχωριστό «συμπληρωματικό έγγραφο» για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών που δημοσιεύτηκε από το Γραφείο του ΟΗΕ.
Το έγγραφο, με τίτλο «Πανδημίες, ακραία κλιματικά φαινόμενα, σημεία ανατροπής και παγκόσμιος κίνδυνος καταστροφών – Πώς αυτοί επηρεάζουν τους παγκόσμιους στόχους», κάνει μια σε βάθος ανάλυση των σεναρίων των κινδύνων παγκόσμιας κατάρρευσης, με βάση τον τρόπο με τον οποίο οι ανθρώπινες δραστηριότητες υπερβαίνουν τα πλανητικά όρια.
Η εργασία έχει συγγραφέα τον Thomas Cernev, ερευνητή στο Κέντρο Μελέτης του Υπαρξιακού Κινδύνου του Πανεπιστημίου του Cambridge. Διαπιστώνει ότι η συνέχιση του «business as usual» και η αποτυχία δραστικών αλλαγών πολιτικής σημαίνει ότι ο ανθρώπινος πολιτισμός κινείται αναπόφευκτα προς την κατάρρευση.
Λέει ότι “Από την ανάλυση του σεναρίου… είναι προφανές ότι χωρίς φιλόδοξες πολιτικές, χωρίς σχεδόν παγκόσμια υιοθέτηση και επιτυχημένη εφαρμογή, ο κόσμος τείνει συνεχώς προς το σενάριο της παγκόσμιας κατάρρευσης”.
Τέσσερις δρόμοι – οι τρεις οδηγούν στην κατάρρευση
Η εργασία του Thomas Cernev περιγράφει τέσσερις πιθανούς δρόμους μπροστά μας. Ωστόσο, μόνο ένας από αυτούς, η «σταθερή Γη», περιλαμβάνει την επίτευξη των παγκόσμιων στόχων στο πλαίσιο των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ και του Πλαισίου Sendai. Όλοι οι άλλοι μας οδηγούν στην κατάρρευση.
“Σε όλα τα σενάρια, εκτός από αυτό της σταθερής Γης», η επίτευξη των παγκόσμιων στόχων και των συνοδευτικών πλαισίων επηρεάζεται αρνητικά”, αναφέρει η έκθεση. “Επιπλέον, αν δεν γίνουν αλλαγές, τα σενάρια «Γη υπό αβεβαιότητα» και «Γη υπό απειλή» τείνουν προς αυτό της «παγκόσμιας κατάρρευσης”.
Η εργασία εξηγεί ότι, υιοθετώντας μια ανάλυση συστημάτων, μπορούμε να δούμε πώς “η συστηματική υπέρβαση ενός πλανητικού ορίου έχει ως αποτέλεσμα τη υπέρβαση και άλλων”. Η παροχή «χώρου ασφαλούς λειτουργίας» είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των ανθρώπινων κοινωνιών μέσα σε ένα σταθερό γήινο σύστημα. “Με το συνεχές πέρασμα αυτών των ορίων, και πιθανότατα θα οδηγηθούμε σε κοινωνική αποσταθεροποίηση και πιθανά συμβάντα GCR”.
Ως συμβάντα Παγκόσμιου Καταστροφικού Κινδύνου (Global Catastrophic Risk GCR) ορίζονται εκείνα που οδηγούν σε περισσότερα από 10 εκατομμύρια θανάτους ή ζημίες άνω των 10 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Το χειρότερο σενάριο παγκόσμιας κατάρρευσης της εργασίας περιγράφεται ως αποτέλεσμα της παραβίασης πολλαπλών πλανητικών ορίων, αυξάνοντας την συμβάντων GCR τα οποία θέτουν σε κίνηση μια αλληλουχία οικονομικών και πολιτικών καταστροφών, που οδηγούν σε διαδικασίες οικολογικής κατάρρευσης.
Σε αυτό το σενάριο, “η συνολική κοινωνική κατάρρευση είναι πιθανή”, προειδοποιεί η εργασία.
“Αυτό το σενάριο παρουσιάζει έναν κόσμο όπου τα πλανητικά σύνορα έχουν ξεπεραστεί κατά πολύ και εάν δεν έχουν ήδη συμβεί ή βρίσκονται σε εξέλιξη συμβάντα GCR, τότε η πιθανότητα να το κάνουν στο μέλλον είναι ακραία πιθανή”, λέει η εργασία “Σε αυτό το σενάριο, οι παγκόσμιοι στόχοι πιθανότατα δεν έχουν επιτευχθεί, η συνακόλουθη κατάρρευση της κοινωνίας σημαίνει ότι μελλοντική επίτευξη οποιωνδήποτε παγκόσμιων στόχων είναι απίθανη και η συνολική κοινωνική κατάρρευση είναι μια πιθανότητα. Η μείωση του κινδύνου καταστροφών δεν ήταν επιτυχής, οι καταστροφές είναι συχνές, και συμβάντα GCR, όπως πανδημίες, αυξάνονται”.
Στη συνέχεια προτείνει ότι, σε ένα τέτοιο σενάριο, χωρίς πολιτικές που να αποσκοπούν στον μετριασμό των κινδύνων και να κάνουν το παγκόσμιο σύστημα πιο ανθεκτικό και προσαρμόσιμο, “η υπέρβαση των πλανητικών ορίων είναι πιθανό να επιδεινώσει τον κίνδυνο GCR, με μεγάλους και σύνθετους περιβαλλοντικούς βρόχους ανατροφοδότησης για περαιτέρω περιβαλλοντική και κοινωνική κατάρρευση” και ότι “ανάλογα με την έκταση της υπέρβασης των πλανητικών ορίων και τη σοβαρότητα τυχόν γεγονότων GCR που μπορεί να έχουν συμβεί, οι πολιτικές παρεμβάσεις που δεν είναι δραστικές είναι απίθανο να βελτιώσουν την κοινωνία και θα πρέπει να αναληφθεί μια δραστική πολιτική προσέγγιση”.
Αυτό το σενάριο οδηγεί σε εξαιρετικά περιορισμένη διεθνή συνεργασία, δημιουργώντας με τη σειρά του υψηλότερο κίνδυνο παγκόσμιων ή περιβαλλοντικών συγκρούσεων καθώς υποβαθμίζεται το περιβάλλον, “με πιθανές αναγκαστικές μεταναστεύσεις ανθρώπων από ακατοίκητες περιοχές που με τη σειρά τους έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν τα συμβάντα GCR κάνοντας γεγονότα όπως πανδημίες ή πυρηνικό πόλεμο πιο πιθανά”.
Ενώ το σενάριο της παγκόσμιας κατάρρευσης αντιπροσωπεύει τη χειρότερη περίπτωση, είναι δύσκολο να αρνηθούμε ότι βλέπουμε σημάδια του να εμφανίζονται σήμερα. Μεγαλύτερη ανησυχία προκαλεί το ότι τα δύο άλλα σενάρια που διερευνά η εργασία εξακολουθούν να τείνουν προς αυτό το χειρότερο σενάριο.
Στο σενάριο της «Γης υπό απειλή», “τα πλανητικά όρια έχουν παραβιαστεί πέρα από ένα ασφαλές όριο ή υπάρχει μεγάλος βαθμός αβεβαιότητας ως προς τη θέση της ανθρωπότητας σε σχέση με τα όρια, με ισχυρή υποψία και αποδείξεις ότι ορισμένα, αν όχι όλα, έχουν ξεπεραστεί”. Φαίνεται ότι είτε είμαστε πολύ κοντά στο να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, είτε το έχουμε ήδη φτάσει.
Η έκθεση του ΟΗΕ προσθέτει: “Ενώ ο Παγκόσμιος Καταστροφικός Κίνδυνος είναι χαμηλός και τα συμβάντα GCR είναι απίθανο να συμβούν, οι σύνθετοι βρόχοι ανατροφοδότησης που λειτουργούν μεταξύ των πλανητικών ορίων είναι πιθανό να αυξήσουν την πιθανότητα συμβάντων GCR στο εγγύς μέλλον”.
Η έκθεση υποστηρίζει ότι η πολιτική και παγκόσμια αστάθεια θα επιδεινωθεί από “ένα ταχέως υποβαθμιζόμενο περιβάλλον” που θα μπορούσε να “εντείνει τις συγκρούσεις και να εμποδίσει την πρόοδο επίτευξης παγκόσμιων στόχων. Σε αυτό το σενάριο, ο κόσμος βρίσκεται σε μια πορεία παγκόσμιας κατάρρευσης, όπου συμβαίνουν γεγονότα GCR, εκτός εάν αποφασιστούν και αναληφθούν με επιτυχία σε παγκόσμιο επίπεδο σημαντικά προληπτικές και δραστικές, φιλόδοξες πολιτικές παρεμβάσεις”.
Ακόμη και στο σενάριο της «Γης υπό αβεβαιότητα», όπου “τα πλανητικά όρια δεν έχουν ξεπεραστεί εκτενώς ή υπάρχει υψηλό επίπεδο αβεβαιότητας ως προς τη θέση της ανθρωπότητας σε σχέση με τα όρια», θα εξακολουθούσαμε να βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου «ο κίνδυνος Παγκόσμιου Καταστροφικού Κινδύνου είναι υψηλός, με την πιθανότητα ένα συμβάν GCR να είναι ακραία πιθανό ή ένα συμβάν GCR να έχει ήδη συμβεί ή να βρίσκεται σε εξέλιξη”.
Αποφυγή της Κατάρρευσης
Παρά τη δυνατότητα επίτευξης κάποιων παγκόσμιων στόχων και μια διεθνή συνεργασία, η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι μόνο περαιτέρω φιλόδοξες αλλαγές πολιτικής μπορούν να “διασφαλίσουν ότι επιτυγχάνονται οι στόχοι ανάπτυξης και ότι ο κόσμος δεν ωθείται προς ένα σενάριο Παγκόσμιας Κατάρρευσης”.
Το έγγραφο αναφέρει: “Η ανάλυση του σεναρίου απεικονίζει μια επικίνδυνη τάση του κόσμου να τείνει προς το σενάριο της Παγκόσμιας Κατάρρευσης”.
Αν και οι «δραστικές» πολιτικές είναι απαραίτητες για τον μετριασμό των υπαρκτών κινδύνων, η έκθεση ζητά να δοθεί έμφαση σε «προληπτικές» πολιτικές για την οικοδόμηση μεγαλύτερης ανθεκτικότητας του συστήματος και την αποφυγή περαιτέρω διάβασης των πλανητικών ορίων.
Συγκεκριμένα, ζητά “τη δημιουργία ενός στόχου για τα πλανητικά όρια” στην επόμενη έκδοση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης που θα εγκριθούν μετά το 2030, μαζί με “την ενσωμάτωση του GCR στους στόχους”.
Ένα νερωμένο αφήγημα;
Όπως είχα διαπιστώσει το 2017, ως ερευνητής στο Παγκόσμιο Ινστιτούτο Αειφορίας του Πανεπιστημίου Anglia Ruskin, η διαδικασία της παγκόσμιας κοινωνικής κατάρρευσης είναι πιθανό να επιταχυνθεί ως αυτοενισχυόμενος βρόχος ανατροφοδότησης μεταξύ της αποσταθεροποίησης του ανθρώπινου συστήματος (HSD) και της διαταραχής του συστήματος της γης (ESD).
Σε αυτόν τον βρόχο ανατροφοδότησης, οι διαταραχές του γήινου συστήματος –που σε αυτή την περίπτωση προκαλούνται από την παραβίαση των πλανητικών ορίων– αποσταθεροποιούν τους κοινωνικούς, πολιτικούς και οικονομικούς θεσμούς. Αυτό, με τη σειρά του, αναστέλλει τις επιτυχημένες πολιτικές απαντήσεις, αφήνοντας τον πλανήτη ευάλωτο σε περαιτέρω εκρηκτικές διαταραχές του γήινου συστήματος.
Το αποτέλεσμα είναι ένα φαινόμενο ανάδρασης στο οποίο οι διαταραχές του ανθρώπινου και του γήινου συστήματος συμβαίνουν σε έναν ενισχυτικό κύκλο που μπορεί να καταλήξει σε μια δραματική απώλεια της πολυπλοκότητας του ανθρώπινου συστήματος – κάτι που θα μπορούσε να οριστεί ως κατάρρευση.
Η Έκθεση Παγκόσμιας Αξιολόγησης 2022 του ΟΗΕ και το παράρτημα του Thomas Cernev, περιγράφουν σενάρια που συνάδουν με αυτή τη διαδικασία – αλλά δεν είναι σαφές εάν κάποιο από αυτά τα σενάρια έχει πράγματι ξεκινήσει, μόνο ότι αυτή τη στιγμή ο κόσμος τείνει επικίνδυνα προς αυτά.
Δεν προσδιορίζονται ακριβή χρονοδιαγράμματα στα κείμενα και ούτε ο ΟΗΕ ούτε ο Cernev έχουν ανταποκριθεί στα αιτήματα για σχολιασμό από τους Byline Times.
Υπάρχουν όμως λόγοι να υποπτευόμαστε ότι μια διαδικασία κατάρρευσης έχει ήδη ξεκινήσει, ακόμα κι αν είναι ακόμα δυνατόν να χαλιναγωγηθεί.
Ανώτερος σύμβουλος του Γραφείου του ΟΗΕ για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών και συνεισφέρων στην Έκθεση Παγκόσμιας Αξιολόγησης 2022, ο οποίος μίλησε στους Byline Times υπό τον όρο της ανωνυμίας, ισχυρίζεται ότι η έκθεση είχε στρογγυλευτεί πριν από τη δημόσια κυκλοφορία.
Ο κόσμος έχει “περάσει ένα σημείο χωρίς επιστροφή” και “δεν πιστεύω ότι προς το παρόν αυτό εκφράζεται σωστά από τον ΟΗΕ ή από τα μέσα ενημέρωσης” είπε.
Και ισχυρίστηκε ότι “η Έκθεση είναι ένας απογυμνωμένος σκελετός αυτών που περιλαμβανόταν στα αρχικά προσχέδια”.
Η Έκθεση Παγκόσμιας Αξιολόγησης 2022 του ΟΗΕ είναι ένα έγγραφο ορόσημο. Είναι η πρώτη φορά που τα Ηνωμένα Έθνη υπογράμμισαν ξεκάθαρα τον επικείμενο κίνδυνο «ολικής κοινωνικής κατάρρευσης» εάν το ανθρώπινο σύστημα συνεχίσει να παραβιάζει τα πλανητικά όρια που είναι κρίσιμα για τη διατήρηση ενός χώρου ασφαλούς λειτουργίας για το γήινο σύστημα.
Ωστόσο, παρά την επείγουσα αυτή προειδοποίηση, όχι μόνο έπεσε στο κενό, αλλά και ο ίδιος ο ΟΗΕ φαίνεται να έχει αποδυναμώσει τα ευρήματά του. Όπως στην ταινία φαντασίας Don’t Look Up, όπου μας απασχολούν περισσότερο τα κουτσομπολιά διασημοτήτων και τα πολιτικά σκάνδαλα, φαίνεται να είμαστε ανίκανοι -ή απρόθυμοι- να αντιμετωπίσουμε την πιο σημαντική πρόκληση που αντικρίζουμε ως είδος.
Είτε έτσι είτε αλλιώς, αυτά τα κείμενα του ΟΗΕ δείχνουν ότι η αναγνώριση του κινδύνου κατάρρευσης δεν είναι καταστροφολογία, είναι κατανόηση των κινδύνων, ώστε να μπορούμε να κάνουμε καλύτερες επιλογές και να αποφύγουμε τα χειρότερα αποτελέσματα. Όπως αναγνωρίζει η έκθεση, υπάρχουν ακόμη πολλά που μπορούν να γίνουν. Αλλά η ώρα για δράση δεν είναι μετά το 2030. Είναι τώρα.
*Ο Nafeez Mosaddeq Ahmed είναι Βρετανός ερευνητής, δημοσιογράφος, συγγραφέας και ακαδημαϊκός. Είναι συντάκτης της crowdfunded πλατφόρμας ερευνητικής δημοσιογραφίας INSURGE Intelligence.
Πρωτότυπο άρθρο:
Αναδημοσίευση: Παγκρήτιο Δίκτυο Περιβαλλοντικών Οργανώσεων
Οι άνθρωποι στην Ουκρανία νοιάζονται και για τα ζώα – και μπορεί να χάσουν τη ζωή τους ενώ τα ταϊζουν
Dritan Abazovic, ο πράσινος πρωθυπουργός Μαυροβουνίου: Για μια οικολογική δημοκρατία
Η τραγωδία στο Φαρμακονήσι το 2014 με 11 πρόσφυγες να χάνουν τη ζωή τους με ευθύνη του ελληνικού κράτους
Οι πράσινοι αυτόνομα στις εκλογές με ευρύτερο ψηφοδέλτιο μαζί με δυνάμεις που εκπροσωπούνται στους Πράσινους - Ευρωπαϊκή Συμμαχία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Αν θέλεις ειρήνη, πρέπει να προετοιμάζεις την ειρήνη, όχι τον πόλεμο
Υπάρχει επεξεργασμένη στρατηγική για τις ελληνο-τουρκικές σχέσεις; Ειρήνη ή Πόλεμος;
Περιβαλλοντικό έγκλημα στο Αιγαίο: κρύβουμε το κεφάλι μας στην άμμο (και στα πλαστικά που καλύπτουν το βυθό)
More...
Ηλεκτρονίκητο φέρρυ-μποτ και πιο οικονομικό από πετρελαιοκίνητα
20.000 πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και τον Πόντο πέθαναν από επιδημίες μέσα σε 1,5 χρόνο
Σχέδιο Ανάκαμψης και Μετάβασης σε νέο παραγωγικό μοντέλο υποστηρίζει το Ευρωκοινοβούλιο, Πράσινη Συμφωνία, 2 τρις ευρώ
COVID-19: Τώρα αναγκαία μια νέα στρατηγική για την επόμενη μέρα αξιοποιώντας την εμπειρία από την Ά φάση
