Πρασίνισμα ναυτιλίας
Συμπέρασμα: Η οικονομική βιωσιμότητα της ακτοπλοϊας και η βελτίωση των περιβαλλοντικών κι ενεργειακών επιδόσεων των πλοίων μπορούν να διασφαλιστούν με μείωση της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων, προώθηση εναλλακτικών καυσίμων και ιδιαίτερα ΑΠΕ, αλλαγές στην τεχνολογία των πλοίων αλλά και των μηχανών. Με δεδομένο ότι υπάρχει πολιτική και νομοθετικές ρυθμίσεις για πρασίνισμα πλοίων, ηΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για βελτίωση της αποδοτικότητας και περιβαλλοντικής συμπεριφοράς του κλάδου της ναυτιλίας, μέσα από δράσεις συνεργασίας και αξιοποίηση των καλών πρακτικών.
Εισηγήσεις στην Ενότητα “Πράσινη ναυτιλία”
- Torsten Klimke (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Μεταφορών), με θέμα τη βιωσιμότητα –πρασίνισμα της Ευρωπαϊκής Ναυτιλίας και του τομέα Ναυπήγησης.Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Antoine Kedzierski, εκπροσώπου της περιβαλλοντικής ΜΚΟ Transport & Environment, σχετικά με την άποψη των περιβαλλοντικών οργανώσεων για τη Πράσινη Ναυτιλία. Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Chris Carol, εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΜΚΟ «Seas at Risk», που ανέλυσε την «Πολιτική για Καθαρά Πλοία». Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Merijn Hougee,από το CleanShipping Project, σχετικά με τον «Δείκτη Καθαρής Ναυτιλίας» (Clean Shipping Index). Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Ο Ευρωβουλευτής κ. Γ. Κουμουτσάκος, σχετικά με τον Κανονισμό Ενιαίας Θαλάσσιας Πολιτικής, του οποίου είναι εισηγητής για το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα
- Ο καθηγητής του Πανεπιστήμιου Αιγαίου κ. Νικήτας Νικητάκος για «Λιμάνια μηδενικών εκπομπών με τη χρήση πλωτών ανεμογεννητριών». Δείτε τη παρουσίαση εδώ
Αναλυτικά:
Η 2η ενότητα άρχισε με εισήγηση του Torsten Klimke (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Γενική Διεύθυνση Μεταφορών), με θέμα τη βιωσιμότητα –πρασίνισμα της Ευρωπαϊκής Ναυτιλίας. Ο εισηγητής παρουσίασε αρχικά τη σημασία της ναυτιλίας για το εσωτερικό και εξωτερικό εμπόριο της ΕΕ (40% και 90% αντίστοιχα), αλλά και τις δυνατότητες ανάπτυξης θαλάσσιων μεταφορών μικρών αποστάσεων. Τη σημαία της ΕΕ φέρει το 25% της παγκόσμιας χωρητικότητα, ενώ η ιδιοκτησία ανέρχεται στο 49%.
Αναφέρθηκε, επίσης, στο Στρατηγικό Πλαίσιο σχετικά με τη Ναυτιλία που ισχύει στην ΕΕ, και αναλυτικά στη Λευκή Βίβλο της ΕΕ για τις Μεταφορές (2011), που προβλέπει:
- Μείωση των εκπομπών CO2 στην ΕΕ από καύσιμα πλοίων κατά 40% -50% έως το 2050.
- Στροφή του 30% των οδικών εμπορευματικών μεταφορών πάνω από 300 χλμ σε άλλους τρόπους μεταφοράς όπως ο σιδηρόδρομος ή πλωτές μεταφορές μέχρι το 2030, και πάνω από 50% έως το 2050 και δημιουργία της κατάλληλης υποδομής, ενός δικτύου πλήρως λειτουργικού και πολυτροπικού /TEN -T, Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών ‘core network’
- Ανάπτυξη πλωτών συστημάτων διαχείρισης των μεταφορών και εξασφάλιση του ηγετικού ρόλου της ΕΕ στον τομέα της ασφάλειας των μεταφορών
- Μετακίνηση προς την πλήρη εφαρμογή των αρχών "ο χρήστης πληρώνει και «ο ρυπαίνων πληρώνει»
Ο Torsten Klimke παρουσίασε,επίσης, την “καθαρή ναυτιλία”, με εκπομπές CO2 10-40 γραμμάρια ανά τόνο-χιλιόμετρα, σε σχέση με άλλα μέσα μεταφοράς, όπως τα φορτηγά (60 – 150) και το τραίνο (30-100), αλλά και το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, ο Ευρωπαϊκός ναυτιλιακός κλάδος έχει καταβάλει σημαντικές προσπάθειες για τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των θαλάσσιων μεταφορών. Το κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ έχει ενισχυθεί και η συνεργασία με τα κράτη μέλη αυξήθηκε για την αντιμετώπιση θεμάτων όπως η πρόληψη των ατυχημάτων και συμβάντων, οι ατμοσφαιρικές εκπομπές και οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου, η κατεργασία του έρματος των πλοίων και η ανακύκλωση.
Τέλος, αναφέρθηκε στους μελλοντικούς στόχους στον τομέα της ναυτιλίας για:
- μια ισορροπία ανάμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος (εκπομπές θείου, αερίων του θερμοκηπίου, διάλυση πλοίων κλπ.) και την ανταγωνιστικότητα,
- ισορροπία μεταξύ παγκόσμιας διακυβέρνησης και λήψης αποφάσεων (ΙΜΟ) και περιφερειακές λύσεις (ΕΕ),
- ενδυνάμωση του ρόλου της κοινοτικής ναυτιλίας στηναπασχόληση, την κοινωνία και την πρόσβαση στην αγορά,
- προώθηση της ποιοτικής ναυτιλίαςκαι της διατήρησηςυψηλών προτύπων ασφαλείας (επιβατηγών πλοίων, EMSA, ...).
Ακολούθησε παρέμβαση του Ευρωβουλευτή κ. Γ. Κουμουτσάκου, σχετικά με τον Κανονισμό Ενιαίας Θαλάσσιας Πολιτικής, του οποίου είναι εισηγητής για το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα και την περαιτέρω ανάπτυξη και χρηματοδότηση της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής.
Ο Antoine Kedzierski ανέλυσε αρχικά τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της ναυτιλίας (θόρυβος, βιοποικιλότητα, απόβλητα, αέριες εκπομπές, κλιματική αλλαγή, πετρελαιοκηλίδες) και τόνισε τη σημασία του γεγονότος ότι οι επιπτώσεις αυτές συμβαίνουν κατά 70-80% πολύ κοντά στις ακτές. Έτσι, η ατμοσφαιρική ρύπανση από τη ναυτιλία εκτιμάται ότι προκαλεί 50.000 πρόωρους θανάτους από πνευμονικές και καρδιολογικές ασθένειες, ενώ αποτελεί σημαντική αιτία (15-30%) του ευτροφισμού υδάτινων σωμάτων και της οξίνισης των εδαφών.
Αναφέρθηκε επίσης στην προσωρινή συμφωνία για μείωση του περιεχομένου σε θείο των καυσίμων για πλοία κατά 85%, και την ανάγκη για μέτρα περιορισμού των εκπομπών οξειδίου του αζώτου και της αιθάλης με αλλαγές στα καύσιμα αλλά και στην τεχνολογία των μηχανών, που απαιτούν τη συνεργασία των ναυτιλιακών εταιρειών αλλά και των λιμενικών αρχών.
Στη συνέχεια ο Antoine Kedzierski αναφέρθηκε στις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου από τη ναυτιλία που έχουν αυξηθεί κατά 90% από το 1990 και αναμένονται να τριπλασιαστούν μέχρι το 2050, ενώ οι παγκόσμιοι στόχοι επιβάλλουν μείωσή τους κατά 12- 18%. Ως μέθοδοι περιορισμού των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τη ναυτιλία έχουν προσδιοριστεί:
- η αλλαγή των καυσίμων και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (μέχρι και 15% μείωση)
- τροποποιήσεις στον σχεδιασμό /τεχνολογία των πλοίων και τις μεθόδους προώθησης (εκτιμώμενη μείωση μέχρι 50%)
- διαχείριση του στόλου και εφαρμογή της μείωσης ταχύτητας (εκτιμώμενη μείωση μέχρι 50%).
Τέλος, ο εισηγητής παρουσίασε τις καλές πρακτικές που έχουν εφαρμοστεί ήδη από τους εφοπλιστές με μειωμένες ταχύτητες, ιδιαίτερα μέσα στα λιμάνια, όπου 10% μείωση της ταχύτητας αντιστοιχεί σε 19% μείωση των εκπομπών. Κατέληξε, δε, με την επισήμανση ότι η ΕΕ θα πρέπει να συνεχίσει τις προσπάθειές της για βελτίωση της αποδοτικότητας και περιβαλλοντικής συμπεριφοράς του κλάδου της ναυτιλίας, μέσα από δράσεις συνεργασίας και αξιοποίηση των καλών πρακτικών.
O Chris Carol, εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΜΚΟ «Seas at Risk», παρουσίασε αρχικά τον ορισμό του «Καθαρού Πλοίου» που θεσμοθετήθηκε πριν 10 χρόνια, με συμφωνία των Υπουργών της Βόρειας Θάλασσας, ως «το πλοίο που σχεδιάστηκε και λειτουργεί με έναν ολοκληρωμένο τρόπο για την εξάλειψη των επιβλαβών λειτουργικών απορρίψεων κι εκπομπών, που έχει κατασκευαστεί και μπορεί τελικά να ανακυκλωθεί κατά περιβαλλοντικά αποδεκτό τρόπο, και που εξασφαλίζει αποδοτική αξιοποίηση της ενέργειας και άλλων πόρων στην καθημερινή λειτουργία του». Αναφέρθηκε πιο αναλυτικά στον απαραίτητο εξοπλισμό των καθαρών πλοίων με συμπιεστές, που εξασφαλίζουν τον διαχωρισμό των απορριμμάτων για ανακύκλωση στη στεριά και την αποφυγή της καύσης των απορριμμάτων του πλοίου, αλλά και στις ανάγκες υποστήριξής τους από κατάλληλο εξοπλισμό των λιμανιών.
Ο εισηγητής αναφέρθηκε στη σημασία της λειτουργίας των πλοίων ως «καθαρών», ώστε να περιοριστούν οι απορρίψεις πετρελαιοειδών και άλλων απορριμμάτων στην θάλασσα, που σήμερα φθάνουν το 50% σε επίπεδο ΕΕ. Το εκτιμώμενο κόστος της απόρριψης πετρελαιοειδών στη θάλασσα ανέρχεται σε 8 δις Ευρώ, ενώ το κόστος απορρύπανσης των ακτών από τα μεταφερόμενα απορρίμματα των πλοίων είναι ιδιαίτερα υψηλό για τους παράκτιους Δήμους.
Τέλος, ο Chris Carol τόνισε τη σημασία της βελτίωσης των διεθνών συνθηκών (όπως η υιοθέτηση του νέου Παρατήματος Vτου Κανονισμού ΙΜΟ το 2011) αλλά και της υπό αναθεώρηση Οδηγίας για τις Υποδομές των Ευρωπαϊκών Λιμένων (PRF Directive), στην ολοκλήρωση της οποίας ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι ιδιαίτερα σημαντικός, ώστε να διαμορφωθεί ένα ξεκάθαρο και πιο ενιαίο σύστημα με αυστηρότερους ελέγχους, κατάλληλες υποδομές, καλύτερη παρακολούθηση και συστήματα αναφορών, υποχρεωτική εκπαίδευση των ναυτικών, αλλά και οικονομικά κίνητρα. Η αναλυτική πρόταση της οργάνωσης Seas at Risk για την αναθεώρηση της Οδηγίας μπορεί να αναζητηθεί στο www.seas-at-risk.org.
Κλείνοντας την Ενότητα 2, ο Merijn Hougee, από το Clean Shipping Project, παρουσίασε τον «Δείκτη Καθαρής Ναυτιλίας» (Clean Shipping Index), που βασίζεται σε κριτήρια όπως: τα χημικά, η διαχείριση του νερού και αποβλήτων, οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, οξειδίων του αζώτου, θείου αλλά και αιωρούμενων σωματιδίων και παίρνει τιμές: χαμηλή, μέση ή υψηλή απόδοση. Πρόκειται για ένα απλό στον υπολογισμό του δείκτη, που μπορεί να υπολογιστεί από τους ιδιοκτήτες των φορτηγών πλοίων απαντώντας σε 20 ερωτήσεις ανά πλοίο στο διαδίκτυο, χωρίς κόστος και πέρα από κανονισμούς, αλλά αποτελεί ένα ισχυρό κίνητρο για τη διεκδίκηση καλύτερων εσόδων και μεταχείρισης των φορτηγών πλοίων.
Ο εισηγητής αναφέρθηκε επίσης στο υφιστάμενο δίκτυο Clean Shipping Network, αλλά και το ηλεκτρονικό Clean Shipping Forum. Συμπλήρωσε, επίσης, ότι ήδη έξι διεθνείς Οργανισμοί Πιστοποίησης παρέχουν πιστοποιητικά με βάση τον Environmental Index for Shipping.
Στη συζήτηση που ακολούθησε σύντομη παρέμβαση έκανε και ο καθηγητής του Πανεπιστήμιου Αιγαίου κ. Νικήτας Νικητάκος με θέμα «Λιμάνια μηδενικών εκπομπών με τη χρήση πλωτών ανεμογεννητριών».
Πρασίνισμα λιμανιών
Συμπέρασμα: Τα λιμάνια μπορεί να βελτιώσουν τις περιβαλλοντικές επιδόσεις τους, εξασφαλίζοντας παράλληλα τη βιωσιμότητά τους μέσα από πιο υπεύθυνες σχέσεις με τις τοπικές κοινωνίες.
Εισηγητές ενότητας:
- Αντώνης Μιχαήλ (Γραμματεία ESPO), Πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Θαλάσσιων Λιμένων (ESPO) για τα πράσινα λιμάνια. Βέλτιστες πρακτικές περιβαλλοντικής διαχείρισης από Ευρωπαϊκά λιμάνια (Διαβάστε την εισήγηση)
- Guy Janssens, Λιμάνι της Αμβέρσας (Βέλγιο). Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Gun Rudeberg, Λιμάνι Στοκχόλμης (Σουηδία) Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Rafael Company, Λιμάνι Βαλένθια (Ισπανία). Δείτε τη παρουσίαση εδώ
Αναλυτικά:
Η 1η Ενότητα της ημερίδας άρχισε με εισήγηση του Αντώνη Μιχαήλ (Διαβάστε την εισήγηση), μέλους της Γραμματείας της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Θαλάσσιων Λιμένων -ESPO), σχετικά με τις πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει από την ίδρυσή της το 1993 η ESPO, της οποίας μέλη είναι λιμενικές αρχές από την ΕΕ αλλά και γειτονικές χώρες. Οι πρωτοβουλίες αυτές είναι:
- τα Πράσινα λιμάνια (Ecoports),
- η Μέθοδος Αυτοδιάγνωσης (SDM) για τον εντοπισμό των περιβαλλοντικών κινδύνων και τον καθορισμό των προτεραιοτήτων για δράση και συμμόρφωση, αλλά και το Σύστημα Περιβαλλοντικής Επιθεώρησης Λιμένων (REPS) και
- ο Πράσινος Οδηγός – Κώδικας Ορθής Πρακτικής (GreenGuide)
Βασικές αρχές της φιλοσοφίας της ESPOείναι η πρόληψη και αυτορρύθμιση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων, η συστηματική προσέγγιση στη διαχείριση του περιβάλλοντος των λιμανιών και η παράλληλη εξυπηρέτηση των συμφερόντων του επιχειρηματικού κόσμου και των τοπικών κοινοτήτων.
Ο εισηγητής παρουσίασε στη συνέχεια τα Πράσινα Λιμάνια (Ecoports-www.ecoports.com).αλλά και τις περιβαλλοντικές επιδόσεις του συνόλου των λιμανιών. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι τα λιμάνια που εφαρμόζουν περιβαλλοντική πολιτική ανέρχονται πλέον στο 91% (αυξήθηκαν κατά 33% από το 2004 μέχρι το 2012) και αυτά που διαθέτουν εξειδικευμένο προσωπικό στο 95% (αύξηση κατά 28%).
Στα περισσότερα δε από αυτά:
- Η εφαρμοζόμενη πολιτική στοχεύει σε βελτίωση των περιβαλλοντικών στάνταρντς πέρα από τα επιβαλλόμενα από τη νομοθεσία (73%)
- Εφαρμόζεται Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης (62%)
- Υπάρχει διαδικασία Περιβαλλοντικής Παρακολούθησης (80%) και έχουν προσδιοριστεί δείκτες παρακολούθησης της περιβαλλοντικής απόδοσης (71%)
- Η εφαρμοζόμενη περιβαλλοντική πολιτική είναι διαθέσιμη στο ευρύ κοινό (85%)
- Εκδίδεται Ετήσια 'Εκθεση Περιβαλλοντικής Απόδοσης (62%)
Ο Αντώνης Μιχαήλ παρουσίασε στη συνέχεια συνοπτικά το Σύστημα Περιβαλλοντικής Επιθεώρησης Λιμένων (REPS) - τον μοναδικό ανεξάρτητο εξειδικευμένο κανονισμό περιβαλλοντικής διαχείρισης - που βασίζεται στη φιλοσοφία και τη δομή των αναγνωρισμένων κανονισμών (πχ. ISO14001) αλλά μπορεί να εφαρμοστεί από τις ίδιες τις λιμενικές αρχές. Ακολούθησε η παρουσίαση του Πράσινου Οδηγού – Κώδικα Περιβαλλοντικής Πρακτικής, ο οποίος βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης –με την ενσωμάτωση καλών πρακτικών από λιμάνια - και αναμένεται να παρουσιαστεί στις αρχές Οκτωβρίου.
Η εισήγηση έκλεισε με την αναφορά στις 5 αρχές δράσης που εφαρμόζει η ESPO, τα πέντε Ε:
- Exemplifying– Αποδεικνύοντας
- Enabling–Εξασφάλιση των συνθηκών που διευκολύνουν τους χρήστες και κάνουν δυνατή μια βελτιωμένη συμπεριφορά
- Encouraging–Παροχή Κινήτρων για πράσινη συμπεριφορά των χρηστών του λιμανιού
- Engaging– Συνεργασία των αρχών με τους χρήστες για ανταλλαγή γνώσεων και δεξιοτήτων
- Enforcing–καθορισμός κανόνων και διασφάλιση της εφαρμογής τους
Οι πέντε αρχές δράσης εφαρμόζονται και στους πέντε τομείς προτεραιότητας: ποιότητα αέρα, εξοικονόμηση ενέργειας και κλιματική αλλαγή, διαχείριση θορύβου, αποβλήτων και νερού.
Ακολούθησε η παρουσίαση των καλών πρακτικών περιβαλλοντικής διαχείρισης από τρία μεγάλα Ευρωπαϊκά λιμάνια:
- Guy Janssens, Λιμάνι της Αμβέρσας (Βέλγιο). Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Gun Rudeberg, Λιμάνι Στοκχόλμης (Σουηδία) Δείτε τη παρουσίαση εδώ
- Rafael Company, Λιμάνι Βαλένθια (Ισπανία). Δείτε τη παρουσίαση εδώ
Η ενότητα έκλεισε με συζήτηση, που επικεντρώθηκε στις ιδιαιτερότητες των ελληνικών λιμανιών – πολλά μικρά και διάσπαρτα- αλλά και στη θωράκιση των λιμανιών από την κλιματική αλλαγή.
Ναυτιλία, λιμάνια, ακτοπλοϊκά, ναυπηγεία στις νησιωτικές κοινωνίες και στη Μεσόγειο
Στον χαιρετισμό του στην έναρξη της πρώτης ημέρας της διημερίδας που επικέντρωσε στην “Πράσινη Στροφή της Ναυτιλίας και των Λιμανιών” (Τετάρτη 27/6, Βρυξέλλες, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), ο ευρωβουλευτής Νίκος Χρυσόγελος (Ομάδα των Πράσινων) τόνισε ότι η ναυτιλία και τα λιμάνια είναι υψίστης οικονομικής και κοινωνικής σημασίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα για τις μεσογειακές χώρες και τις νησιωτικές κοινωνίεςαπό οικονομική άποψη και σε σχέση με την απασχόληση. Έχουν άμεση συσχέτιση με τις κοινωνίες των παράκτιων και νησιωτικών περιοχών αλλά και σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον. Στην περίοδο κρίσης, οι τομείς αυτοί ακριβώς μπορούν να συμμετάσχουν σε μια πράσινη στροφή της οικονομίας που συνδυάζει την οικονομική δραστηριότητα με την καινοτομία, την κοινωνική και περιβαλλοντική υπευθυνότητα και την δημιουργία θέσεων εργασίας.
Έδωσε αναλυτικά στοιχεία για τον τομέα της ναυτιλίας στην Ελλάδα, με τον ελληνικών συμφερόντων εμπορικό στόλο, που φέρει την ελληνική ή άλλες σημαίες, να είναι ο μεγαλύτερος στον κόσμο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιπροσωπεύοντας περίπου το 15,5% της συνολικής χωρητικότητας παγκοσμίως και το 23,48% του στόλου της ΕΕ. Ο ελληνικός εμπορικός στόλος συνέβαλε € 12 δισ. στην ελληνική οικονομία το 2004, η δε ναυτιλία είναι μακράν ο μεγαλύτερος εργοδότης από τους παραδοσιακούς τομείς επαγγελμάτων που σχετίζονται με τη θάλασσα. αντιπροσωπεύοντας το 16% της συνολικής απασχόλησης. Επιπλέον, η Ελλάδα έχει μια στρατηγική γεωπολιτική θέση στο σύστημα εμπορευματικών μεταφορών της περιοχής της Μεσογείου και προσελκύει 4,3 εκατομμύρια επιβάτες κρουαζιέρας ετησίως, ενώ συνολικά 84 εκατομμύρια επιβάτες επιβιβάστηκαν ή αποβιβάστηκαν σε ελληνικά λιμάνια το 2010.
Αναφέρθηκε επίσης στις σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον από τη λειτουργία των λιμανιών και τη ναυτιλιακή βιομηχανία και στο γεγονός ότι η περιβαλλοντική νομοθεσία σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, οι διαρκώς αυξανόμενες απαιτήσεις για την ανταγωνιστικότητα και τη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων, σε συνδυασμό με την προώθηση στρατηγικών βιώσιμης εξόδου από την οικονομική κρίση μέσω της πράσινης καινοτομίας και της έρευνας οδηγούν στο πρασίνισμα της ναυτιλίας.
Στην δεύτερη μέρα της διημερίδας, που ήταν αφιερωμένη στη “Βιώσιμη Διασύνδεση των Νησιών και Πράσινη Στροφή των Ναυπηγείων” (Πέμπτη 28 Ιουνίου, Βρυξέλλες, Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο), ο ευρωβουλευτής Νίκος Χρυσόγελος, διοργανωτής της διημερίδας, έδωσε έμφαση στον χαιρετισμόστη ζωτική σημασία και τα οξυμένα προβλήματα της ακτοπλοΐας για την Ελλάδα, αλλά και την επείγουσα ανάγκη να βρεθούν λύσεις στην μεγάλη κρίση που αντιμετωπίζει ο ναυπηγοεπισκευαστικός τομέας στη χώρα, μέσα από τη δρομολόγηση της στροφήςσε κατασκευές τμημάτων πράσινων τεχνολογιών καθώς και την άρση των αντιπαραγωγικών απαγορεύσεων για τα Ελληνικά Ναυπηγεία στη βάση μιας νέας συμφωνίας βασισμένης και στην πράσινη στροφή του ναυπηγοεπισκευαστικού κλάδου.
Γενικό συμπέρασμα
Κοινή ήταν η διαπίστωση ότι το πρασίνισμα των πλοίων, των λιμανιών, των ναυπηγείων και της ναυτιλίας είναι τομείς που μπορούν να συμμετάσχουν σε μια πράσινη στροφή της οικονομίας που συνδυάζει την οικονομική δραστηριότητα με την καινοτομία, την κοινωνική και περιβαλλοντική υπευθυνότητα και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Υπάρχει νομοθετική τποχρέωση για πρασίνισμα των πλοίων και περιβαλλοντική διαχείριση των λιμανιών. Η Ε.Ε. αναλαμβάνει σχετικές πρωτοβουλίες για το πρασίνισμα της ναυπηγικής βιομηχανίας και τη μεταστροφή των ναυπηγείων. Προς το παρόν η Ελλάδα είναι απούσα από αυτά.
Τα ναυπηγεία δεν μπορεί να επιβιώσουν στον ανταγωνισμό με άλλες χώρες στη βάση των χαμηλών αμοιβών των εργαζομένων αλλά μόνο στη βάση της καινοτομίας και της προσφοράς ποιοτικών υπηρεσιών. Λύσεις υπάρχουν (π.χ. μετασκευές πλοίων και κατασκευές νέων πλοίων που θα επιτυγχάνουν υψηλές περιβαλλοντικές και ενεργειακές επιδόσεις, κατασκευές τμημάτων πράσινης τεχνολογίας στους τομείς της ανανεώσιμης ενέργειας χρηματοδοτικά εργαλεία για την ενίσχυση των ακτοπλοϊκών συνδέσεων των νησιών και των παράκτιων περιοχών, ακόμα και επιχορηγήσεις για καινοτομία και κατασκευή πλωτών υπεράκτιων κατασκευών για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, για καινοτομίες σε ιχθυοκαλλιέργειες ανοικτής θάλασσας και άλλα), αλλά απαιτείται αυτές να εξειδικευτούν και παρουσιαστούν μέσα από ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την Ελληνική ναυπηγική και ναυπηγοεπισκευαστική βιομηχανία, ώστε να τύχουν της οικονομικής και άλλης υποστήριξης από τους χρηματοδοτικούς μηχανισμούς της Ε.Ε.
Δηλαδή οι ευκαιρίες, οι προκλήσεις και οι δυνατότητες που υπάρχουν, πρέπει να συνδυαστούν σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που να έχει την αποδοχή όλων των φορέων και την πολιτική στήριξη του Ελληνικού κράτους. Ένα τέτοιο σχέδιο θα οδηγήσει σε ουσιαστική ανάπτυξη με Ελληνική προστιθέμενη αξία και εξασφάλιση θέσεων εργασίας και δημιουργία νέων, ενώ θα προσελκύσει εκτός των επενδύσεων και χρηματοδότηση από πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το πρασίνισμα της ναυπηγικής βιομηχανίας.
Αυτό αποτελεί το επόμενο βήμα που κατά την άποψη μας πρέπει να γίνει σαν συνέχεια σε αυτή την πρωτοβουλία για την ναυπηγική βιομηχανία και απαιτεί την συμμετοχή όλων των φορέων που σχετίζονται με τον κλάδο υπό την ευρύτερη έννοια και συνεκτικός πολυεπίπεδος σχεδιασμός από τους ενδιαφερόμενους φορείς για να προωθηθούν λύσεις και στην Ελλάδα.
Στόχος της διημερίδας
Στόχος της ευρωπαϊκής διημερίδας και της επίσκεψης της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν η συμβολή στη διαμόρφωση ενός εναλλακτικού σχεδίου ανασυγκρότησης και πράσινης αναζωογόνησης των σχετικών κλάδων, αξιοποιώντας την πλούσια ευρωπαϊκή εμπειρία και καλές πρακτικές που ακολουθούνται σε άλλες χώρες και η προώθηση κοινών πρωτοβουλιών και δράσεων, για πιο πράσινη οικονομία και πράσινες επενδύσεις που μπορούν να επαναφέρουν – σε καιρό κρίσης- με έναν πιο συνεκτικό τρόπο το θέμα περιβάλλον στο προσκήνιο συνδέοντας το με την στρατηγική για έξοδο από την κρίση, ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και μια βιώσιμη ευημερία. Αλλά επίσης να δούμε κατά πόσο τα διαρθρωτικά ταμεία, θα μπορούσαν να συμβάλλουν στο πρασίνισμα της ναυτιλίας, συνδυάζοντας μια πολιτική βιώσιμων μεταφορών με περιβαλλοντικούς και κοινωνικούς στόχους (απασχόληση, βιώσιμη κινητικότητα για τους νησιώτες και τουρίστες).
Μεταξύ άλλων επιτεύχθηκε, όπως απάντησαν στα φύλλα αξιολόγησης οι συμμετέχοντες:
- Ενημέρωση τις ευρωπαϊκές πολιτικές και προγράμματα στους σχετικούς τομείς
- Διαπίστωση των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν τα νησιά όχι μόνο στην Ελλάδα
- Επαφές και συνεργασίες με άλλους ευρωπαϊκούς φορείς καθώς και συμμετοχή στην άτυπη ομάδα εργασίας για την ναυπηγοεπισκευή για το Leadership 2020.
- Διερεύνηση δυνατοτήτων ανάπτυξης κοινών δράσεων και προγραμμάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Ποιοι συμμετείχαν στην διημερίδα
Εισηγητές στη διημερίδα ήταν εκπρόσωποι σχετικών Διευθύνσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Γεν. Διευθύνσεις Επιχειρήσεων και Βιομηχανίας, Μεταφορών, Θαλάσσιων Μεταφορών), προγραμμάτων της ΕΕ σχετικών με τις θαλάσσιες μεταφορές, την ναυτιλία, ευρωπαϊκών ναυπηγείων, του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Θαλάσσιων Λιμανιών καθώς και 3 μεγάλων ευρωπαϊκών λιμανιών, ερευνητικών κέντρων καθώς και ευρωπαϊκών περιβαλλοντικών δικτύων που δραστηριοποιούνται σε θέματα πρασινίσματος της ναυτιλίας. Σημαντική ήταν και η συνεισφορά εκπροσώπων του Ευρωπαϊκού Δικτύου Μικρών Νησιών καθώς και του Οργανισμού Θαλάσσιων Περιφερειών της Ευρώπης. Στην ημερίδα στις 28 Ιουνίου συμμετείχε και η Επίτροπος Θαλασσίων Υποθέσεων και Αλιείας, Μαρία Δαμανάκη.
Στην διημερίδα συμμετείχε, μεταξύ άλλων, και ομάδα 30 εκπροσώπων ελληνικών επαγγελματικών και κοινωνικών φορέων – εργαζόμενοι στα ναυπηγεία Σύρου, Σκαραμαγκά και Περάματος, συνδικαλιστές από τον χώρο του μετάλλου, επαγγελματίες από τον χώρο των ναυπηγείων, εκπρόσωποι εργατικών κέντρων κι επαγγελματικών επιμελητηρίων, εκπρόσωποι πανεπιστημίων, νησιωτικών αυτοδιοικήσεων αλλά και περιβαλλοντικών οργανώσεων - προσκεκλημένοι του ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων για να επωφεληθούν από την μεταφορά γνώσεων και εμπειριών, να θέσουν τα ερωτήματα και προτάσεις σε εκπροσώπους της Κομισιόν αλλά και για να έρθουν σε επαφή με πανευρωπαϊκούς φορείς και καλές πρακτικές στο πλαίσιο των ενδιαφερόντων τους.
Οι εισηγήσεις περιέλαβαν τόσο το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο όσο και τις πιθανές πηγές και μηχανισμούς χρηματοδότησης για τις αναγκαίες μεταστροφές και εφαρμογές. Οι συμμετέχοντες εκπρόσωποι των φορέων εξέφρασαν την διάθεσή τους να μεταφέρουν την εμπειρία τους και να συμμετάσχουν στη συνέχιση των σχετικών πρωτοβουλιών για αναζήτηση λύσεων στην Ελλάδα μέσα τους επόμενους μήνες.
Η διημερίδα – επίσκεψη εργασίας που πραγματοποιήθηκαν στις Βρυξέλλες εντάσσεται στις πρωτοβουλίες του Νίκου Χρυσόγελου ως μέλους της ομάδας των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο για τη γνωριμία με τις ευρωπαϊκές πολιτικές και τα χρηματοδοτικά εργαλεία, τη μεταφορά εμπειριών, καλών πρακτικών, και πληροφοριών αλλά και την ανάπτυξη συνεργασιών με ευρωπαίους εταίρους για την εξεύρεση ρεαλιστικών λύσεων για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οικονομικοί τομείς στην Ελλάδα.
ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ "Πράσινη Στροφή της Ναυτιλίας, των Λιμανιών, της Ακτοπλοΐας και της Ναυπηγοεπισκευαστικής Βιομηχανίας. Ακτοπλοϊκές συνδέσεις των νησιών"
“Η πράσινη στροφή της οικονομίας, στο πλαίσιο ενός συνεκτικού σχεδίου μεταρρυθμίσεων καθώς και συμφωνίας για συνεργασία μεταξύ των σχετιζόμενων φορέων, μπορεί να προσφέρει λύση στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ακτοπλοϊκές συνδέσεις των νησιών όσο και τα ναυπηγεία και γενικότερα οι επιχειρήσεις που σχετίζονται με τις ναυπηγοεπισκευές και κατασκευές”. Αυτό το συμπέρασμα προέκυψε από το διήμερο συζητήσεων και παρουσίασης των ευρωπαϊκών πολιτικών αλλά και εμπειριών για την "Πράσινη Στροφή της Ναυτιλίας, των Λιμανιών, της Ακτοπλοΐας και της Ναυπηγοεπισκευαστικής Βιομηχανίας. Ακτοπλοϊκές συνδέσεις των νησιών" που διοργάνωσε την Τετάρτη 27 και Πέμπτη 28 Ιουνίου, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων/ Ομάδα Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο.
Δείτε τα βίντεο των δύο ημερίδων (“Πράσινη Στροφή της Ναυτιλίας και των Λιμανιών”, “Βιώσιμη Διασύνδεση των Νησιών και Πράσινη Στροφή των Ναυπηγείων”), και διαβάστε αναλυτικά για τις εισηγήσεις κάθε ημέρας.
Δείτε τη σύντομη συνέντευξη που παραχώρησε ο Νίκος Χρυσόγελος στο SyrosTV1. http://youtu.be/Dqd0wI-47wM
Η αντιμετώπιση της κρίσης πρέπει να οδηγήσει σε αναβάθμιση κι όχι υποβάθμιση του περιβάλλοντος
Άστοχη η συνένωση Φορέων Διαχείρισης Περιοχών Natura 2000
Σχετικά με την ανακοίνωση της κυβέρνησης για τη συνένωση φορέων διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών NATURA2000, ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο δήλωσε:
“Η προστασία και διαχείριση των φυσικών προστατευόμενων περιοχών ήδη και προ κρίσης αντιμετώπιζε σοβαρά προβλήματα. Διαθέτουμε, ως χώρα, έναν σημαντικό φυσικό πλούτο, η προστασία και η διαχείριση του οποίου μπορεί να προσφέρει σημαντικά περιβαλλοντικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες και τη χώρα αλλά και να δημιουργήσει χιλιάδες θέσεις εργασίας σε πολλές κατηγορίες επαγγελμάτων, άμεσα και έμμεσα: επιστημονική παρατήρηση και παρακολούθηση, περιβαλλοντική διαχείριση, οικολογικές ξεναγήσεις, ήπιες τουριστικές δραστηριότητες, οικολογική γεωργία και κτηνοτροφία, φύλαξη, πολιτιστικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση, προβολή και επικοινωνία κα. Παραδείγματα υπάρχουν πολλά: χωριά και πόλεις μέσα ή γύρω από αυτές τις περιοχές που ερήμωναν αναζωογονούνται, η τοπική οικονομία έγινε πιο πράσινη ενώ νέοι σε ηλικία αλλά και μεγαλύτεροι βρήκαν βιώσιμες μορφές απασχόλησης στον τόπο τους.
Η κρίση θα μπορούσε να είναι ευκαιρία για να οργανωθεί καλύτερα η προστασία και διαχείριση των φυσικών προστατευόμενων περιοχών στο πλαίσιο ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης της τοπικής οικονομίας, δημιουργίας χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας στις εκατοντάδες φυσικές προστατευόμενες περιοχές, ιδιαίτερα σε ορεινές και νησιωτικές περιοχές. Χιλιάδες νέοι έχουν σπουδάσει σχετικές επιστήμες και ορισμένοι έχουν και σημαντική εξειδίκευση ή εμπειρία αλλά σήμερα οι γνώσεις και δεξιότητες τους μένουν αναξιοποίητες.
Αντί, λοιπόν, η κυβέρνηση να κινητοποιήσει περισσότερους πόρους από τους κωδικούς του ΕΣΠΑ για την απασχόληση αλλά και την προστασία του περιβάλλοντος (και οι δύο έχουν πολύ μικρή απορροφητικότητα), ανακοινώνει την συγχώνευση των φορέων διαχείρισης από 29 σε 14, στο όνομα της συγχώνευσης φορέων του δημοσίου και μείωσης των δαπανών. Όμως, οι φορείς αυτοί δεν είναι κρατικοί οργανισμοί, εποπτέυονται απλώς από το κράτος. Σε δημοσιονομικό επίπεδο, η συγχώνευση φορέων – που ας σημειωθεί χρηματοδοτούνται από ευρωπαϊκούς πόρους μέχρι το 2015 ενώ τα μέλη του ΔΣ δεν αμοίβονται – δεν σημαίνει μείωση των δαπανών. Αντίθετα, αν οι φορείς καλύπτουν περισσότερες και σχετικά μακρινές μεταξύ τους περιοχές, μπορεί να έχουν αυξημένες δαπάνες μετακίνησης. Η προστασία και διαχείριση φυσικών περιοχών απαιτεί, από την άλλη, επικέντρωση στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής, διαβούλευση και συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, ανάπτυξη τοπικών στρατηγικών και σχεδίων διαχείρισης κάτι που φαίνεται ότι αγνοούν όσοι εισηγήθηκαν το μέτρο.
Το κυριότερο είναι, όμως, ότι αυτή την περίοδο οι υπάρχοντες φορείς διαχείρισης θα έπρεπε να ξεκινήσουν την προετοιμασία σχεδίων, με δεδομένο ότι σημαντικοί πόροι από τα ευρωπαϊκά ταμεία (α) Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, (β) Κοινωνικής Συνοχής, (γ) Περιφερειακής Ανάπτυξης καθως και (δ) Θάλασσας κι Αλιειάς θα κατευθυνθούν, το 2014-2020 - στην προστασία και διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος και των περιοχών NATURA, ιδιαίτερα σε δράσεις διαχείρισης κι αποκατάστασής τους, επανάκαμψης της βιοποικιλότητας, αξιοποίησής τους για την προστασία του κλίματος και την προσαρμογή στις κλιματικές αλλαγές με βάση την προσέγγιση του οικοσυστήματος. Μάλιστα, σε σχετικές εκθέσεις για τους Κανονισμούς των Ταμείων που έχουν ψηφιστεί από τις δύο Επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου - Περιφερειακής Ανάπτυξης αλλά και Περιβάλλοντος - έχουν γίνει δεκτές σχετικές προτάσεις που κατέθεσα και εκ μέρους των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο [1].
Η κυβέρνηση πρέπει να πάρει πίσω τον άστοχο σχεδιασμό για συγχωνεύσεις των φορέων διαχείρισης και να διαμορφώσει ένα πακέτο μέτρων με στόχο την αναβάθμιση των υπαρχόντων φορέων διαχείρισης προστατευόμενων περιοχών αλλά και δημιουργία νέων στις περιοχές από όπου απουσιάζουν σήμερα, ώστε να υπάρξει μέσα στο 2013 έγκαιρη προετοιμασία και σχέδια για την περίοδο 2014-2020”.
[1] http://www.chrysogelos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=1133:cohesion-fund&Itemid=68&lang=el
Ψηφίστηκε από την Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης η πρότασή της για τον Κανονισμό του Ταμείου Συνοχής
- Δεκτές προτάσεις του Νίκου Χρυσόγελου για πιο πράσινη πολιτική συνοχής
- Θα συμμετάσχει στην ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου που θα διαπραγματευθεί με την Κομισιόν και το Συμβούλιο την τελική μορφή του Κανονισμού του Ταμείου Συνοχής
Η Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης του Ευρωκοινοβουλίου ψήφισε στις 11 Ιουλίου την πρόταση για τον Κανονισμό του Ταμείου Συνοχής για την περίοδο 2014-2020. Στην έκθεση Victor Bostinaru που υιοθετήθηκε περιλαμβάνονται και προτάσεις του Νίκου Χρυσόγελου, ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο. Ο Νίκος Χρυσόγελος είναι εισηγητής της Ομάδας των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο στα θέματα πολιτικών συνοχής αλλά και ένας από τους 4 αντιπροέδρους της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης. Θα συμμετάσχει, ως εκπρόσωπος των Πράσινων, στην ομάδα του Ευρωκοινοβουλίου (ένας εκπρόσωπος από κάθε πολιτική ομάδα)που θα διαπραγματευθεί με την Κομισιόν και το Συμβούλιο, με στόχο να συμφωνηθεί από κοινού η τελική μορφή του Κανονισμού για το Ταμείο Συνοχής.
Όπως δήλωσε ο Νίκος Χρυσόγελος: «Όσες προτάσεις, από αυτές που κατέθεσα εκ μέρους της ομάδας των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, έγιναν δεκτές στο πλαίσιο της διαβούλευσης μεταξύ των εισηγητών των πολιτικών ομάδων και ψηφίστηκαν από τα μέλη της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης, επιδιώκουν να δώσουν έναν πιο πράσινο τόνο στα έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Συνοχής. Είχε προηγηθεί η θέση της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, η οποία είχε επίσης υιοθετήσει ορισμένες από τις τροπολογίες που είχα καταθέσει. Παρόλα αυτά οι Πράσινοι θα θέλαμε μια πολύ πιο πράσινη πολιτική συνοχής. Επιπλέον έχουμε υποστηρίξει ότι οι Περιφέρειες θα πρέπει να συμμετέχουν μαζί με τα Κράτη – Μέλη μετά από διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών, σε Συμβόλαια Εταιρικής Σχέσης με την Κομισιόν για τα σχέδια που θα υλοποιηθούν στην επικράτειά τους, ανεξαρτήτως από το ποια ταμεία τα χρηματοδοτούν. Τα Κράτη-Μέλη δεν μπορούν πλέον να αποφασίζουν από μόνα τους, σε κεντρικό μόνο επίπεδο, για έργα και σχέδια που επηρεάζουν καθοριστικά το μέλλον περιοχών».
Το Ταμείο Συνοχής θα χρηματοδοτήσει - στα κράτη-μέλη με κατά κεφαλήν ΑΕΠ κάτω από το 90% του μέσου ευρωπαϊκού - έργα για το περιβάλλον, τις μεταφορές και την ενέργεια, κυρίως στον τομέα της εξοικονόμησης και της προώθησης των ανανεώσιμων πηγών με στόχο την προώθηση των ευρωπαϊκών πολιτικών συνοχής.
Στην πρόταση Κανονισμού της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης - που θα προωθηθεί στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου το φθινόπωρο - περιλαμβάνονται ρυθμίσεις για συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Συνοχής σχεδίων με Ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία στους τομείς του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της ενεργειακής αποτελεσματικότητας και της χρήσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και των Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, και πιο ειδικά:
- Επενδύσεις στο περιβάλλον, περιλαμβάνοντας την ενεργειακή αποτελεσματικότητα που παρουσιάζει περιβαλλοντικά οφέλη, οδηγώντας σε μείωση των εκπομπών CO2
- Συγχρηματοδότηση έργων ενεργειακής αποτελεσματικότητας στις δημόσιες υποδομές και στις κατοικίες
- Προώθηση βιώσιμων μεταφορικών υποδομών και Διευρωπαϊκών Δικτύων Μεταφορών, προωθώντας έναν βιώσιμο, ασφαλή κι αποτελεσματικό πολυ-λειτουργικό Ενιαίο Χώρο Ευρωπαϊκών Μεταφορών, αναπτύσσοντας έξυπνα, φιλικά στο περιβάλλον κι ολοκληρωμένα συστήματα μεταφορών, λαμβάνοντας υπόψη τις ελάχιστες δυνατές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, και προσβάσιμη αστική και προαστιακή κινητικότητα
- Προώθηση στρατηγικών χαμηλού άνθρακα, χαμηλών εκπομπών και εξοικονόμησης ενέργειας για αστικές περιοχές, παράλληλα με βιώσιμα, έξυπνα κι ολοκληρωμένα σχέδια δράσης για την ενέργεια για τις περιοχές αυτές.
- Βελτίωση του αστικού περιβάλλοντος και της υπαίθρου, περιλαμβάνοντας αποκατάσταση υποβαθμισμένων περιοχών, δημιουργία κι επέκταση χώρων πρασίνου και μείωση της ατμοσφαιρικής ρύπανσης και της ηχορύπανσης.
- Επενδύσεις για προστασία του κλίματος και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με βάση την προσέγγιση του οικοσυστήματος
- Προστασία και αποκατάσταση της βιοποικιλότητας, και μέσω των πράσινων υποδομών και των περιοχών ΝATURA2000
- Επενδύσεις στον τομέα των υδάτων ώστε να επιτευχθούν οι περιβαλλοντικοί στόχοι της ΕΕ για να νερά καθώς και για να προωθηθούν υγιή υδάτινα συστήματα, η εξυγίανση των υδατικών υποδομών καθώς και η καινοτομία στον τομέα των νερών
- Ενίσχυση δικτύων διανομής ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλής και μεσαίας τάσης, περιλαμβάνοντας και “έξυπνα δίκτυα” (smartgrids) κατάλληλα για ΑΠΕ.
Η παρέμβαση του Νίκου Χρυσόγελου είχε επίσης ως αποτέλεσμα η Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης να υιοθετήσει τη θέση ότι οι κύριοι οφελούμενοι από το Ταμείο Συνοχής στους τομείς της ενεργειακής αποτελεσματικότητας και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, όσον αφορά στις επιχειρήσεις, θα είναι κυρίως οι Μικρο-Μεσαίες Επιχειρήσεις.
Ευρεία ήταν ακόμα η υποστήριξη στη θέση ότι το Ταμείο Συνοχής θα πρέπει να ενισχύσει την αναβάθμιση των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού, τις δομές τεχνικής βοήθειας καθώς και δράσεις ενημέρωσης. Οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο έχουν υποστηρίξει την θέση ότι οι Περιφερειακές Αρχές θα πρέπει να συμμετέχουν σε Συμβόλαια Εταιρικής Συνεργασίας μεταξύ της Κομισιόν και των Κρατών Μελών όσον αφορά σε σχέδια που συγχρηματοδοτούνται τόσο από στο Ταμείο Συνοχής όσο και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και ότι θα πρέπει να έχει προηγηθεί διαβούλευση των περιφερειακών και τοπικών αρχών και της κοινωνίας των πολιτών για την διαμόρφωση των σχεδίων περιφερειακής ανάπτυξης.
Αναμένεται ότι μέχρι τα τέλη του 2012 θα έχει ολοκληρωθεί η ψήφιση από την Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου του Κανονισμού του Ταμείου Συνοχής αλλά και των Κανονισμών των 3 από τα 4 υπόλοιπα Διαρθρωτικά Ταμεία. Η διαβούλευση Ευρωκοινοβουλίου, Κομισιόν και Συμβουλίου θα ξεκινήσει το φθινόπωρο με στόχο να συμφωνήσουν πάνω στο σχέδιο του Κανονισμού. Μέσα στο 2013 θα πρέπει τα Κράτη - Μέλη να διαμορφώσουν με συμμετοχικό τρόπο τα προγράμματά τους για το Ταμείο Συνοχής. Μία από τις προϋποθέσεις χρηματοδότησης είναι ότι πριν από την καταβολή των προβλεπόμενων κονδυλίων, οι αρχές κάθε χώρας θα πρέπει να μπορούν να αποδείξουν ότι έχει θεσπιστεί το κατάλληλο στρατηγικό, κανονιστικό και θεσμικό πλαίσιο για να διασφαλιστεί η αποτελεσματική χρήση των πόρων.
Και στη Βουλγαρία το περιβάλλον πέφτει θύμα της κρίσης
Πακέτο έξι ερωτήσεων κατέθεσε στο ευρωκοινοβούλιο οΝίκος Χρυσόγελος
Πακέτο έξι ερωτήσεων για περιβαλλοντικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η Βουλγαρία και αναδεικνύουν εξαιρετικές ομοιότητες με καταστάσεις που αντιμετωπίζει η χώρα μας, κατέθεσε στο ευρωκοινοβούλιο ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων. Δύο ερωτήσεις αναφέρονται στις πρόσφατες τροποποιήσεις στη δασική νομοθεσία που ψηφίστηκαν από τη Βουλή της γειτονικής χώρας και ξεσήκωσαν θύελλα αντιδράσεων, καθώς παρέχουν χωρίς ανταλλάγματα σε ιδιωτικές επιχειρήσεις δικαιώματα εκμετάλλευσης και οικοπεδοποίησης σε δασικές περιοχές που μέχρι πρόσφατα ανήκαν στο δημόσιο. Αυτές οι περιοχές καταλαμβάνουν μια έκταση που φτάνει το 20% της χώρας! Μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις χαρακτηρίζουν την πράξη αυτή ως αυθαίρετη κρατική βοήθεια προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις (ιδιαίτερα σε εταιρείες χιονοδρομικών κέντρων και χειμερινών αθλημάτων) και θεωρούν ότι αυτό θα οδηγήσει στην καταλήστευση των τελευταίων σημαντικών φυσικών πόρων της χώρας.
Σχετική είναι και η ερώτηση για την έλλειψη μέτρων προστασίας για την αρκούδα στο όρος Ρίλα, καθώς δεν έχει καθοριστεί ακόμη η περιφερειακή ζώνη του εθνικού Δρυμού. Όλως τυχαίως, στην ίδια περιοχή, διεκδικούν επεκτάσεις τόσο τοπικά χιονοδρομικά κέντρα, όσο και τουριστικές επιχειρήσεις, όπως αυτές του τουριστικού χωριού Μπάνσκο. Η τέταρτη ερώτηση αφορά το σχεδιασμό της εθνικής οδού Βουκουρέστι – Αλεξανδρούπολη, που περνά μέσα από την προστατευόμενη περιοχή του Εθνικού Πάρκου Bulgarka, το οποίο είναι ενταγμένο στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura2000. Απειλούνται έτσι, παρθένα δάση, σημαντικοί βιότοποι της αρκούδας, αλλά και οικισμοί στα περίχωρα της πόλης Γάβροβο.
Η πέμπτη ερώτηση αφορά το παραθαλάσσιο αστικό πάρκο (SeaGarden) της Βάρνας, ένα από τα παλαιότερα και μεγαλύτερα μνημεία αρχιτεκτονικής τοπίου των Βαλκανίων, το οποίο πουλήθηκε σε επιχειρήσεις οικοδόμησης επιχειρηματικών κέντρων και μαρινών για νεόπλουτους που σχετίζονται με το αμφιβόλων συμφερόντων ΤΙΜ consortium(του οποίου τις σχέσεις με το οργανωμένο έγκλημα καταγγέλλει ο Γερμανός δημοσιογράφος JurgenRoth[1]). Μαζικές εκδηλώσεις διαμαρτυρίας, με καταλήψεις δρόμων και διαδηλώσεις γίνονται στη συγκεκριμένη πόλη εδώ και μήνες, ενώ η προσφυγή σε ένδικα μέσα που έχει ξεκινήσει από το 2009, δεν έχει αποφέρει τίποτε, λόγω της διαφθοράς τοπικών αξιωματούχων, όπως καταγγέλουν τοπικές ενώσεις πολιτών.
Η έκτη ερώτηση αφορά τη γενικότερη κακοδιαχείριση των ευρωπαϊκών οικονομικών πόρων που προορίζονται για την προστασία του περιβάλλοντος, κυρίως του Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Ταμείου Συνοχής, ως αποτέλεσμα της ελάχιστης διαφάνειας στις αποφάσεις εντάξεων προγραμμάτων στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα της Βουλγαρίας. Ως παραδείγματα αναφέρονται: α) το πρόγραμμα αποκατάστασης ενός πληθυσμού ελαφιού (Cervuselaphus) ο οποίος, ωστόσο, εντοπίζεται εντός μια ελεγχόμενης κυνηγετικής περιοχής του Δήμου Etropole, με αποτέλεσμα να επιδοτείται έτσι μια εμπορική επιχείρηση και β) το πρόγραμμα του Δήμου Sapareva, το οποίο χρηματοδοτεί την περιβαλλοντική μελέτη φέρουσας ικανότητας τουριστικής πίεσης και την ανάπτυξη ενός σχεδίου διαχείρισης τουρισμού, ως μέρος της προετοιμασίας του γενικού πολεοδομικού σχεδίου του Δήμου, μειώνοντας έτσι το κόστος των επιχειρήσεων χιονοδρομικών κέτρων και άλλων τουριστικών επενδύσεων, για τις απαραίτητες Μελέτες Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων.
«Η κατάσταση στη γειτονική μας Βουλγαρία είναι εξίσου τραγική με της Ελλάδας, ακόμη κι αν τα νέα δεν βρίσκουν το δρόμο τους προς τα μεγάλα ΜΜΕ της χώρας μας», δήλωσε ο Ν. Χρυσόγελος.«Το περιβάλλον κι εκεί πέφτει θύμα αρπακτικών συμφερόντων και δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτυγχάνει να το προστατέψει. Ωστόσο, υπάρχουν ισχυρές αντιστάσεις και κινήματα, τα οποία εμείς θέλουμε να στηρίξουμε και υπάρχουν ακόμη ευρωπαϊκοί μηχανισμοί που μπορούν να λειτουργήσουν αποτρεπτικά προς την υποβάθμιση του περιβάλλοντος, τη διαφθορά και το οργανωμένο έγκλημα. Το μήνυμα που θέλουμς να περάσουμε είναι ότι η δικτύωση των κοινωνικών αντιστάσεων σε Ελλάδα, Βαλκάνια και Ευρώπη είναι η μόνη ελπίδα που μπορεί να φέρει αλλαγές στο σημερινό ζοφερό τοπίο».
[1] http://www.novinite.com/view_news.php?id=108311
(Ακολουθεί το πλήρες κείμενο των ερωτήσεων)
Θέμα 1ο:Απαράδεκτη νέα νομοθεσία στη Βουλγαρία για τα δάση και τις προστατευόμενες περιοχές
Στις 13 Ιουνίου, η βουλή της Βουλγαρίας ψήφισε τροποποιήσεις στη δασική της νομοθεσία, οι οποίες παρέχουν χωρίς ανταλλάγματα σε ιδιωτικές επιχειρήσεις δικαιώματα εκμετάλλευσης και οικοπεδοποίησης σε δασικές περιοχές που μέχρι πρόσφατα ανήκαν στο δημόσιο και καταλαμβάνουν μια έκταση που φτάνει το 20% της χώρας. Μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις, όπως το WWFκαι το βουλγαρικό δίκτυο «Για τη Φύση», χαρακτηρίζουν την πράξη αυτή ως αυθαίρετη κρατική βοήθεια προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις και θεωρούν ότι αυτό θα οδηγήσει στην καταλήστευση των τελευταίων σημαντικών φυσικών πόρων της χώρας [1]. Εδώ και έξι μήνες υπάρχουν διαρκείς διαδηλώσεις ενάντια σε αυτή την πρωτοβουλία της πλειοψηφίας των βουλευτών στη Βουλγαρική βουλή, η οποία αντίκειται στο δημόσιο συμφέρον των πολιτών και της προστασίας της Ευρωπαϊκής φύσης. Οι διαδηλωτές τώρα ζητούν από τον Πρόεδρο της χώρας που διατηρεί το δικαίωμα της άσκησης βέτο, να σταματήσει το νόμο.
Ερωτάται η Επιτροπή:
- Έχει ενημέρωση από τις βουλγαρικές αρχές για τις συγκεκριμένες τροποποιήσεις στη δασική νομοθεσία της χώρας;
- Συμφωνεί ότι αυτές αντίκεινται στη βουλγαρική και ευρωπαϊκή νομοθεσία και ιδιαίτερα στηνΟδηγία των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ;
- Αν ναι, τι μέτρα προτίθεται να λάβει ώστε να προληφθεί η καταστροφή της βουλγαρικής φύσης και η πεποίθηση ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατεδαφίζει το φιλοπεριβαλλοντικό της προφίλ σε όλη τη Νότια Ευρώπη;
[1]http://wwf.panda.org/wwf_news/index.cfm?205209.
Θέμα 2ο : Κρατική βοήθεια για αναπτυξιακά έργα σκι στη Βουλγαρία
Στις 28 Δεκεμβρίου 2011, το Συμβούλιο των Υπουργών της Βουλγαρίας ανακοίνωσε [1] την έγκριση ενός σχεδίου τροποποίησης του νόμου περί Δασών σχετικά με τις νομικές διαδικασίες για την πίστες και εγκαταστάσεις για σκι σε δημόσια δάση. Το σχέδιο τροποποίησης αναμένεται να εγκριθεί από το κοινοβούλιο. Σύμφωνα με την τροποποίηση του Νόμου περί Δασών [2], οι κατασκευαστές χιονοδρομικών εγκαταστάσεων επιτρέπεται να κατασκευάζουν πίστες και εγκαταστάσεις σκι σε δημόσια δάση χωρίς την απόκτηση του δάσους και χωρίς να πληρώνουν πάγιο ετήσιο φόρο για την αλλαγή της χρήσης γης του δάσους, ενώ όλοι οι άλλοι επενδυτές (όχι για εγκαταστάσεις σκι ) θα πρέπει πρώτα να αγοράζουν το δημόσιο δάσος μέσω διαγωνισμού με ανοικτή διαδικασία και μετά να πληρώνουν φόρο για την αλλαγή της χρήσης γης του δάσους, προκειμένου να πραγματοποιήσουν την κατασκευή του έργου τους.
Επιπλέον, η πράξη τροποποίησης που εγκρίθηκε από το Συμβούλιο των Υπουργών επιτρέπει στους επενδυτές χιονοδρομικών εγκαταστάσεων να αποκτήσουν δικαίωμα οικοδόμησης ή δικαίωμα εκμετάλλευσης σχετικά με την κατασκευή και την εκμετάλλευση της πίστας και των εγκαταστάσεων σκι σε δημόσια δάση, χωρίς διαγωνισμό, ενώ όλοι άλλοι επενδυτές μπορούν να αποκτήσουν δικαίωμα οικοδόμηση δικαίωμα ή δικαίωμα εκμετάλλευσης δημόσιων ακινήτων (όχι δάση) μόνο μετά από τη συμμετοχή σε διαδικασία υποβολής προσφορών σύμφωνα με το νόμο περί Κρατικής Περιουσίας.
Σύμφωνα με τον υπουργό Γεωργίας και Τροφίμων - κ. Μίροσλαβ Ναιντένοφ, όλοι οι επενδυτές χιονοδρομικών ζωνών στη Βουλγαρία θα ωφεληθούν των εν λόγω μέτρων [3]. Σύμφωνα με περιβαλλοντικές ΜΚΟ το όφελος δεν θα είναι μικρότερο από 25 εκατ. ευρώ - το ποσό των χρημάτων που οι επενδυτές 6 χιονοδρομικών έργων υπό έγκριση θα εξοικονομήσουν από την απουσία φόρου για την αλλαγή της χρήσης γης, σύμφωνα με την εγκριθείσα από το Συμβούλιο τροποποίηση του νόμου, και από την απαλλαγή για την αναγκαστική αγορά της γης, στην περίπτωση των δημόσιων δασών.
Όσον αφορά τα ανωτέρω, μπορεί η Επιτροπή να μας ενημερώσει εάν η Βουλγαρία έχει κοινοποιήσει στην Επιτροπή την υιοθέτηση ενός συστήματος το οποίο φέρεται να προβλέπει κρατικές ενισχύσεις για την ανάπτυξη των εγκαταστάσεων σκι στη Βουλγαρία;
Αν όχι, προτίθεται η Επιτροπή να διερευνήσει το καθεστώς κρατικών ενισχύσεων, όπως αναφέρεται παραπάνω;
[1] http://www.government.bg/cgi-bin/e-cms/vis/vis.pl?s=001&p=0212&n=1623&g=
[2] http://www.strategy.bg/PublicConsultations/View.aspx?lang=bg-BG&Id=484
Θέμα 3ο: Προστασία της καφέ αρκούδας στο όρος της Ρίλα
Σε συμμόρφωση με την Oδηγία για τους Οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ), η Βουλγαρία όφειλε να ορίσει τόπους κοινοτικής σημασίας (ΤΚΣ) για τη διατήρηση των Οοικοτόπων προστατευόμενων ειδών όχι αργότερα από την ημερομηνία προσχώρησης, στις 1.1.2007. Παρ 'όλα αυτά, περισσότερα από πέντε χρόνια αργότερα, η βουλγαρική κυβέρνηση δεν έχει ακόμη καθορίσει επαρκείς χώρους για την προστασία της καφέ αρκούδας στο βουνό Ρίλα. Το 2009, είχε παραδοθεί στην Επιτροπή το Εθνικό «Σχέδιο Δράσης για την καφέ αρκούδα» [1], που εγκρίθηκε από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων. Ωστόσο, στην ερώτηση E-3709/2010 του Ευρωβουλευτή Μιχάλη Τρεμόπουλου, η Επιτροπή δήλωσε ότι "η Βουλγαρία διεξάγει περαιτέρω αξιολόγηση για να προσδιορίσει αν επί πλέον τμήματα της οροσειράς Ρίλα πρέπει να συμπεριληφθούν στην Εθνική πρόταση για τον καφέ αρκούδα "[2], η οποία επρόκειτο να υποβληθεί από το φθινόπωρο του 2010.
Το 2011, η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών και περιβαλλοντικές ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τομέα του Natura2000 υπέβαλαν στο MoEWμια κοινή επιστημονικά τεκμηριωμένη πρόταση για τον ορισμό επιπρόσθετων περιοχών Natura2000 για την προστασία της καφέ αρκούδας στην οροσειρά Ρίλα. Ενώ τα επιστημονικά στοιχεία υποδεικνύουν τη μεγάλη σημασία της νεκρής ζώνης του Εθνικού Πάρκου Rila για τη διατήρηση της καφέ αρκούδας, η βουλγαρική κυβέρνηση εξακολουθεί να αρνείται την οριστικοποίηση της διαδικασίας ανακήρυξης, δίνοντας μεγαλύτερη προτεραιότητα στην αστικοποίηση και διάφορα έργα υποδομής στην περιοχή του βουνού Ρίλα.
1. Ποια μέτρα θα λάβει η Επιτροπή για να πιέσει την βουλγαρική κυβέρνηση να ορίσει τελικά τους επιστημονικά καθοριζόμενους οικοτόπους για την αρκούδα στο βουνό Rila;
2. Τι μέτρα θα λάβει για να εγγυηθεί ότι η καφέ αρκούδα στο βουνό Ρίλα προστατεύεται αποτελεσματικά από τις βουλγαρικές αρχές σε συμμόρφωση με την οδηγία για τους Οικοτόπους (92/43/ΕΟΚ);
3. Έχει η Επιτροπή ολοκλήρωσε την εμπεριστατωμένη έρευνα που είχε υποσχεθεί για το βουλγαρικό νόμο που επιτρέπει το κυνήγι της καφέ αρκούδας [3];
[1] http://www.bearbg.com/files/Action%% 20PlanBearBulgaria 20ENG-last.pdf.
Περιλαμβάνει τις καλύτερες διαθέσιμες επιστημονικές πληροφορίες για την κατανομή της καφέ αρκούδας στη Βουλγαρία.
[2]http://www.europarl.europa.eu/sides/getAllAnswers.do?reference=E-2010-3709&language=EN
[3]http://www.europarl.europa.eu/sides/getAllAnswers.do?reference=E-2010-010337&language=EN
Θέμα 4ο: Κατασκευή αυτοκινητόδρομου στην περιοχή Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος “Bulgarka”
Ηβουλγαρική κυβέρνησηεπεξεργάζεταιένα Οδικό Έργο που προτείνεταιγιαχρηματοδότηση από την ΕΕως μέροςτουΔιευρωπαϊκού ΔιαδρόμουNo.9"Βουκουρέστι -Αλεξανδρούπολη". Τοοδικό έργοόμωςσχεδιάζεται να διέλθει μέσα από το Φυσικό Πάρκο Bulgarka-περιοχή Natura 2000που προστατεύειτα μοναδικάπαλαιά δάση και οικότοπους της πολύτιμης Καφέαρκούδας. Μέροςτου δρόμουαφορά επίσηςοικισμούςστην περιοχήτης πόληςτου Gabrovo.
Τον Απρίλιο του2012,οι βουλγαρικέςαρχές ενέκριναν τη Μελέτη Εκτίμησης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεωντου οδικού έργου. Τοενδιαφερόμενο κοινόυποστηρίζει, ωστόσο, ότι η απόφασηεκδόθηκε απότις αρχέςχωρίς να λαμβάνειυπόψη τη γνώμητους. Στοοδικό έργοχορηγείταιάδειαχωρίς ανάλυσηκαι αξιολόγησητων βιώσιμωνεναλλακτικών διαδρομώνπουθααπέφευγαν τις αρνητικές επιπτώσειςστην κατάσταση διατήρησηςτωνειδών προτεραιότηταςκαι οι οποίες θααπέτρεπαν απαράδεκτες κατασκευαστικές δραστηριότητεςσε κατοικημένες περιοχές.
Με βάση ταπαραπάνω:
- Γνωρίζει η Επιτροπήτο γεγονόςότι η Βουλγαρίαεπεξεργάζεταιέναοδικό έργοευρωπαϊκού ενδιαφέροντος, χωρίς να συμμορφώνεται με την ευρωπαϊκήοδηγία για τις Εκτιμήσεις Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων[1] καιτην οδηγία για τους Οικοτόπους[2];
- Ποια μέτραθαλάβει η Επιτροπή γιανα εγγυηθείότιη χρηματοδότηση της ΕΕγιατοοδικό έργοθαχορηγηθείμόνον εάν ηδιαδικασία έγκρισηςγίνεισεπλήρη συμμόρφωση με τηνπεριβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ;
[1] Οδηγία 85/337/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 27ης Ιουνίου 1985 για την εκτίμηση των επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων για το περιβάλλον, ΕΕ L 175, 5.7.1985, όπως τροποποιήθηκε από την οδηγία 97/11/ΕΚ του Συμβουλίου της 3ης Μαρτίου 1997, ΕΕ L 73 της 14.3.1997
[2]Οδηγία 92/43/ΕΟΚ του Συμβουλίου, της 21ης Μαΐου 1992, γιατη διατήρηση των φυσικώνοικοτόπων καθώς και τηςάγριας πανίδας και χλωρίδας, ΕΕ L206 της 22.7.1992
Θέμα 5ο :
Θέμα 6ο : Κακή χρήση περιβαλλοντικών κονδυλίων της ΕΕ στη Βουλγαρία
Από το 2007, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής χρηματοδοτεί την προστασία της φύσης και έργα υποδομής στο πλαίσιο του Βουλγαρικού Επιχειρησιακού Προγράμματος Περιβάλλον 2007-2013. Οι πόροι για την προστασία της φύσης διατίθενται κυρίως για δραστηριότητες που συνδέονται με τη διατήρηση, συντήρηση και αποκατάσταση των πολύτιμων οικοτόπων και των ειδών ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος στο δίκτυο Natura 2000. Ωστόσο, ο μικρός βαθμός διαφάνειας του επιχειρησιακού προγράμματος οδηγεί σε έγκριση προτάσεων για έργα που δεν συνάδουν με τους κοινοτικούς κανόνες χρηματοδότησης.
Για παράδειγμα, το 2012, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Υδάτων της Βουλγαρίας ενέκρινε [1] τη χρηματοδότηση περιβαλλοντικών έργων στους Δήμους Etropole [2] και Sapareva Banya [3], το οποίο φημολογείται ότι περιλαμβάνει κρυφή χρηματοδότηση ιδιωτικών οικονομικών δραστηριοτήτων κατά παράβαση των κανόνων για τις ευρωπαϊκές επιχορηγήσεις και την κρατική χρηματοδότηση και [4].
- Το έργο του Δήμου Etropole θα χρηματοδοτήσει την αποκατάσταση δύο ειδών θηραμάτων που δεν υπόκεινται σε προστασία σε καμιά περιοχή Natura 2000 στην περιοχή του Δήμου - το κόκκινο ελάφι (Cervus elaphus), ένα δημοφιλές είδος κυνηγιού που δεν περιλαμβάνεται σε κανένα από τα παραρτήματα της οδηγίας 92/43, και τον αγριόκουρκος (Tetrao urogallus). Μάλιστα, το 1/3 του εδάφους του δήμου Etropole ανήκει στην κυνηγετική περιοχή "Elen" [5] ("Elen" σημαίνει κόκκινο ελάφι στα βουλγαρικά), όπου το κύριο είδος κυνηγιού είναι το κόκκινο ελάφι.
- Το έργο του Δήμου Sapareva Banya στοχεύει στη χρηματοδότηση επιστημονικής οικολογικής έρευνας, για αξιολόγηση της φέρουσας ικανότητας των τουριστικών περιοχών και την ανάπτυξη ενός σχεδίου διαχείρισης για την τουριστική περιοχή του Δήμου, ως μέρος της προετοιμασίας ενός γενικού χωροταξικού σχεδίου του δήμου για ιδιωτικές περιοχές σκι και τουριστικά χωριά. Με αυτόν τον τρόπο η χρηματοδότηση της ΕΕ για το περιβάλλον θα χρησιμοποιηθεί κακώς, ώστε να μειωθεί το κόστος που απαιτείται από το νόμο για μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων και στρατηγικές εκτιμήσεις (EIA/SEA) ιδιωτικών έργων και αναπτυξιακών σχεδίων.
Είναι η Επιτροπή ενήμερη για την εικαζόμενη κατάχρηση των περιβαλλοντικών κονδυλίων της ΕΕ για τη χρηματοδότηση ιδιωτικών οικονομικών δραστηριοτήτων κατά παράβαση των κανόνων για κοινοτικές χρηματοδοτήσεις και κρατικές ενισχύσεις; Ποια μέτρα θα λάβει η Επιτροπή για να διασφαλίσει ότι η Βουλγαρία θα συμμορφωθεί με τους κανόνες για κοινοτικές χρηματοδοτήσεις και κρατικές ενισχύσεις;
[[1]] http://ope.moew.government.bg/uf//projects/List-beneficiaries_Bio-BG_05.pdf
[2]http://etropolebg.com/joomla/index.php?option=com_content&task=view&id=1089&Itemid=80
[4] Ένας γενικός κανόνας για τα ταμεία της ΕΕ είναι ότι «οι δραστηριότητες στο πλαίσιο των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων για το Περιβάλλον δεν πρέπει να οδηγούν στη δημιουργία προϋποθέσεων για αύξηση των κερδών από την επακόλουθη χρήση ή την εκμετάλλευση των ενδιαιτημάτων, ειδών ή εγκαταστάσεων».
[5] Η κυνηγετική περιοχή "Elen" (http://www.elen-hunting.com/) αποτελεί μονάδα διαχείρισης κυνηγιού πρώτης τάξης, η οποία είναι ιδιωτική ιδιοκτησία του κ. Εμίλ Ντιμιτρόφ - μέλος του δημοτικού συμβουλίου του Δήμου Etropole κατά την περίοδο 2007-2009 και σήμερα αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη γεωργία και τα δάση.
More...
Κοινωνικές υπηρεσίες – υγεία και κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις
Ο κ.Άκης Δημόπουλος, παρουσίασε την ευρεία γκάμα των δραστηριοτήτων του Κοινωνικού Συνεταιρισμού Περιορισμένης Ευθύνης (ΚοιΣΠΕ), Κλίμαξ Plus.
Ο ΚοιΣΠΕ «Κλίμαξ Plus» για τον 3ο Τομέα Ψυχικής Υγείας του νομού Αττικής ιδρύθηκε με Υπουργική Απόφαση του ΥΥΚΑ στις 10 Μαΐου 2005, η εμπειρία του, όμως, αρχίζει στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 με τον «Κλίμαξ» - Συνεταιριστικές Δραστηριότητες Κοινωνικά αποκλεισμένων και Πολιτισμικά Διαφοροποιημένων Ατόμων. Το 2004, μέσα από το πρόγραμμα EQUAL μέλη του Κλίμαξ εκπαιδεύτηκαν και συντόνισαν τη μετάβαση από τον αστικό συνεταιρισμό «Κλίμαξ» στον κοινωνικό συνεταιρισμό «Κλίμαξ plus».
Το 2003 η Ελλάδα περνάει στη Β’ Φάση του προγράμματος «Ψυχαργώς» για την αποασυλοποίηση των ψυχικά πασχόντων, σύμφωνα με το οποίο οι ψυχικά πάσχοντες συνεχίζουν να παίρνουν εξιτήριο από τις νοσοκομειακές ψυχιατρικές κλινικές και να εντάσσονται σε δομές Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης. Το 2004, η ελληνική νομοθεσία με το Ν.2716/99 ενσωματώνει την Ευρωπαϊκή Οδηγία για κοινωνική και εργασιακή (επαν)-ένταξη των ψυχικά πασχόντων σε προστατευμένες θέσεις εργασίας που δημιουργούν οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί ψυχικής υγείας. Ο «Κλίμαξ plus» υπηρετεί την κοινωνική οικονομία στον τομέα αυτό ως ΝΠΙΔ κερδοσκοπικού χαρακτήρα, περιορισμένης ευθύνης, με την εποπτεία της Διεύθυνσης Ψυχικής Υγείας του ΥΥΚΑ και την επιστημονική επιμέλεια της «Κλίμακα».
Τα μέλη του «Κλίμαξ plus» αναφέρονται σε 3 κατηγορίες:
α) Άτομα με ψυχοκοινωνικά προβλήματα (τουλάχιστον 35 %)
β) Επαγγελματίες της ψυχικής υγείας (μέχρι 45%)
γ) Άλλα Φυσικά ή νομικά πρόσωπα (μέχρι 20%).
Επί του παρόντος ο «Κλίμαξ plus» έχει 74 μέλη και αντλεί επιστημονική και θεραπευτική εμπειρία για τη διαχείριση θεμάτων και την αντιμετώπιση ζητημάτων ψυχικής υγείας από την «Κλίμακα». Η «Κλίμακα» από το 1998 αναπτύσσει σε συνεργασία με Υπουργεία και άλλους επίσημους φορείς, προγράμματα κοινωνικής ένταξης για άτομα με ψυχοκοινωνικές διαταραχές. Στο πρόγραμμα Ψυχαργώς ανέπτυξε για το ΥΥΚΑ δομές Ψυχοκοινωνικής Αποκατάστασης σε Αθήνα, Πάτρα, Κέρκυρα, Αίγινα, ενώ παρέχει για το ΥΥΚΑ υπηρεσίες ψυχικής υγείας μέσα από δομές όπως η Κινητή μονάδα Ψυχικής Υγείας ΝΑ Κυκλάδων, το Κέντρο ημέρας Ζεφυρίου-Μενιδίου για τους ΡΟΜ, το Κέντρο Ημέρας για τους Έλληνες Μουσουλμάνους και οι Υπηρεσίες Τηλεψυχιατρικής στις γυναικείες φυλακές στη Θήβα. Επίσης λειτουργεί με ιδία μέσα ξενώνα αστέγων και από 24/7 την Πανελλήνια Γραμμή Παρέμβασης για την Αυτοκτονία 1018. Τέλος, η «Κλίμακα» έχει υλοποιήσει για την ΥΔΑΣ του ΥΠΕΞ Προγράμματα ψυχικής υγείας σε Αφγανιστάν, Ιράκ και Σρι-Λάνκα.
Οι κύριοι στόχοι του «Κλίμαξ plus» είναι επιστημονικοί, θεραπευτικοί και οικονομικοί, είναι δηλαδή η κοινωνική οικονομία. Οι οικονομικοί πόροι του «Κλίμαξ plus» μπορούν να είναι κρατικές χρηματοδοτήσεις για δημόσιες επενδύσεις, χρηματοδοτήσεις από εθνικά και κοινοτικά προγράμματα, δωρεές, χορηγίες, συνδρομές και έσοδα από επιχειρηματικές δραστηριότητες, πάντα συμβατοί με τις αρχές της κοινωνικής αλληλεγγύης και δικαιοσύνης για την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και την ενδυνάμωση του κοινωνικού ιστού.
Οι επιχειρηματικές δραστηριότητες του «Κλίμαξ plus» μπορούν να αναπτυχθούν όπως περιγράφονται στοΝ. 4019 για την κοινωνική οικονομία και στο άρθρο 18 «Συμβάσεις ανατιθέμενες κατ` αποκλειστικότητα (άρθρο 19 Οδηγίας 2004/18/ΕΚ) του Π.Δ. 60/2007 (ΦΕΚ 64/Α/16.03.2007). Σήμερα οι επιχειρηματικές δραστηριότητες του «Κλίμαξ Plus» είναι το Εστιατόριο «το άλλο», οι Υπηρεσίες Προμήθειας Εδεσμάτων «το άλλο away», η Κλίμαξ plus WEB TV, το Κλίμαξ Plus Internet Radio, η Κλίμαξ plus Art n’ Design, η Υποστηρικτική Συνοδεία ατόμων με αναπηρία, η Αίθουσα Επιστήμης Τέχνης & Πολιτισμού «Πορφύρα», η Βιβλιοθήκη Ψυχικής Υγείας, η Ομάδα Ψυχαγωγίας ατόμων με αναπηρία «Alternativa», το Εργαστήριο επισκευής / συναρμολόγησης επίπλων γραφείου, οι Υπηρεσίες Ανακύκλωσης - Συλλογή & Μεταφορά στερεών μη επικίνδυνων αποβλήτων και οι Υπηρεσίες Ανακύκλωσης χαρτιού.
Ο Κλίμαξ plus δεν προσπαθεί να αλλάξει τους κανόνες της αγοράς. Προσπαθεί να αλλάξει τις αρχές της αγοράς. Ο Κλίμαξ plus δεν προσπαθεί να αλλάξει τις τιμές της αγοράς. Προσπαθεί να αλλάξει τις αξίες της αγοράς.
Στα οφέλη από τη λειτουργία του ΚοιΣΠΕ συγκαταλέγονται η μείωση της παραβατικότητας, η δημιουργία θέσεων εργασίας, η αύξηση του εισοδήματος των μελών των ευάλωτων κοινωνικών πληθυσμιακών ομάδων, η μείωση του κόστους της πρόνοιας και της δημόσιας υγείας, η μείωση των τιμών αγαθών και υπηρεσιών που παράγουν οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί, η αύξηση της συμμετοχής στα κοινά, ο εθελοντισμός, η αύξηση του αριθμού των μελών και εργαζομένων που συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων. Στους ποιοτικούς δείκτες που χαρακτηρίζουν τη δραστηριότητα συγκαταλέγονται μεταξύ άλλων η κοινωνική ενσωμάτωση, η πνευματική ευεξία και η ικανοποίηση από την εργασία, η άρση του στίγματος, η καταπολέμηση στερεοτύπων και προκαταλήψεων, η βελτίωση των πολιτικών υγείας και η μείωση του αναλφαβητισμού, η κοινωνική συνοχή, η μείωση της κατάθλιψης και της απομόνωσης.
Περισσότερα για τον Κλίμαξ plus και τις δραστηριότητές του εδώ: www.koispe.org
Ο κ.Παναγιώτης Κουτρουβίδης, υπεύθυνος του Τμήματος Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Μελών και Πρόεδρος της Α.Σ. ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ, ΚΕΘΕΑ, μίλησε για το «“ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ” Μια κοινωνική συνεργασία για την ώθηση στην επιχειρηματικότητα της ομάδας των πρώην χρηστών»
Η κοινωνική συνεργασία ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ αποτελείται από τους εξής συμπράττοντες: Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων Ατόμων (ΚΕΘΕΑ), Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής – 18 ΑΝΩ, Οργανισμός Κατά Των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), Κέντρο Ανάπτυξης Εκπαιδευτικής Πολιτικής της ΓΣΕΕ, Κέντρο Επαγγελματικής Κατάρτισης της ΓΣΕΒΕΕ και Ινστιτούτο Εμπορίου και Υπηρεσιών – ΙΝΕΜΥ/ΕΣΕΕ.
Το πρόγραμμα σχεδιάζεται να υλοποιηθεί στην Περιφέρεια Αττικής από 10/2012 ως 3/2013 (18 μήνες). Απευθύνεται σε 150 πρώην χρήστες εξαρτησιογόνων ουσιών (απεξαρτημένοι, αποφυλακισμένοι, γυναίκες, μετανάστες, πρόσφυγες) με στόχο την ενθάρρυνση και υποστήριξή τους για δράσεις κοινωνικής και ατομικής επιχειρηματικότητας ή την τοποθέτησή τους σε εργοδότη για απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας. Τα βασικά χαρακτηριστικά της ομάδας στόχου είναι οι σημαντικές εκπαιδευτικές, μορφωτικές και εργασιακές ελλείψεις στο σημαντικό μέρος της ομάδας (60%), ο κοινωνικός αποκλεισμός που υφίστανται, η δυσκολία στην εξεύρεση εργασίας, η δυσκολία σε εξαρτημένης εργασίας, η επίδειξη από μέρους τους στοιχείων ικανότητας στην επιχειρηματικότητα, κοινωνικής ευαισθησίας και αναζητήσεων.
Μεταξύ των δράσεων της σύμπραξης για την υλοποίηση του προγράμματος ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ συγκαταλέγονται και η επιμόρφωση των ωφελούμενων στις οριζόντιες δεξιότητες χρήσης Η/Υ, στην ανακύκλωση, στην Κηπουρική και συντήρηση πρασίνου και στην ίδρυση και λειτουργία μικρών επιχειρήσεων, αλλά και προγράμματα για 60 από αυτούς στην Κοινωνική Επιχειρηματικότητα, στη Βιολογική Καλλιέργεια και στην Καλλιέργεια Αρωματικών Φυτών.
Από έρευνα στον πληθυσμό των ωφελουμένων εκδηλώθηκε ενδιαφέρον για επιχειρήσεις, όπως: Κοινωνικός πολυχώρος (καφέ, εκθεσιακός, πολιτιστικά δρώμενα κλπ), Στούντιο εικόνας και ήχου, Παραγωγή οργανικού λιπάσματος, Συνεργείο επισκευών, Κατασκευή παραδοσιακών μουσικών οργάνων, Συνεργείο καθαρισμού, Μικρή μονάδα βιολογικής καλλιέργειας και Παραγωγή προϊόντων από αρωματικά φυτά.
Στις δράσεις της σύμπραξης που θα ολοκληρώσουν το πεδίο στήριξης των ωφελουμένων θα είναι μεταξύ άλλων η υποστήριξη και συμβουλευτική για την επιχειρηματικότητα, η οργάνωση BUSINESS PLAN, η πρροώθηση και εγγραφή των ωφελουμένων σε αντίστοιχα προγράμματα του ΟΑΕΔ και η συνεργασία με τους Θεραπευτικούς Οργανισμούς για δημιουργία κοινωνικών επιχειρήσεων.
Ο κ. Νικόλαος Κήπος, Αντιπρόεδρος Δ.Σ. Ομοσπονδίας Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας Ελλάδος (Ο.Α.Τ.Υ.Ε.), ανέλυσε την κατάσταση σε ό,τι αφορά τα «Αυτοδιαχειριζόμενα Ταμεία Υγείας»
Η ίδρυση της Ο.Α.Τ.Υ.Ε. αποτελεί την πρώτη οργανωτική σύνδεση Ταμείων Υγείας και την πρώτη Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας στην Ελλάδα. Είναι Ν.Π.Ι.Δ. μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, τα Ταμεία – μέλη του οποίου αριθμούν περίπου 110.000 ασφαλισμένους και 1.000 εργαζόμενους. Η διαδικασία ίδρυσής της ξεκινά από το 1ο Διεθνές Συνέδριο Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας στην Ελλάδα, το οποίο διοργανώνεται το 1995 στην Αθήνα και με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Το 1996 υπογράφεται το Πρακτικό Ίδρυσης της Ομοσπονδίας Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας Ελλάδος, όπου συμμετέχουν τα Ταμεία Υγείας: Τ.Υ.Π.Ε.Τ (Ταμείο Υγείας Προσωπικού Εθνικής Τράπεζας), Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε. (Αλληλοβοηθητικό Ταμείο Περιθάλψεως Συλλόγου Υπαλλήλων Τράπεζας Ελλάδος), Τ.Υ.Π.Α.Τ.Ε. (Ταμείο Υγείας Προσωπικού Αγροτικής Τράπεζας), ενώ το 1999 αποφασίζεται η ένταξη του 4ου μέλους, του Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π., (Ενιαίου Δημοσιογραφικού Οργανισμού Επικουρικής Ασφάλισης και Περίθαλψης), το οποίο σήμερα κατέχει την Προεδρία της.
Τα τέσσερα Ταμεία Υγείας λειτουργούν με βάση το Αυτοδιαχειριζόμενο πρότυπο, όπου τα μέλη τους σε τακτά χρονικά διαστήματα εκλέγουν τη Διοίκηση, που διαχειρίζεται τους υλικούς και ανθρώπινους πόρους των Ταμείων. Παρέχουν στα μέλη τους υπηρεσίες περίθαλψης υγείας, πλήρη ιατροφαρμακευτική και νοσοκομειακή περίθαλψη, διαθέτουν δε, πολύχρονη πείρα στον τομέα της Προληπτικής Ιατρικής. Δεν λαμβάνουν κοινωνικούς πόρους από το Κράτος, είναι μη-Κερδοσκοπικά, Αυτοδιοικούμενα και λειτουργούν με κύριο γνώμονα τις αξίες της Αλληλοβοήθειας και της Αλληλεγγύης.
Στο πλαίσιο της προσπάθειας των Ταμείων για κοινές δράσεις και συνέργειες, προς την κατεύθυνση της εξασφάλισης και παροχής προς τα ασφαλισμένα μέλη τους υπηρεσιών περίθαλψης υγείας υψηλής ποιότητας και τη βέλτιστη δυνατή εξυπηρέτησή τους, αλλά και για οικονομίες κλίμακος, η Ομοσπονδία προχώρησε στην ίδρυση και λειτουργία από το 2002 πρότυπου Πολυιατρείου στην πόλη της Πάτρας, με ιατρικές ειδικότητες (9 τον αριθμό) που επελέγησαν κατόπιν εκτίμησης των αναγκών των ασφαλισμένων μας. Από τους βασικούς στόχους για την Ομοσπονδία αποτελούν, τόσο η ανάπτυξη μιας ουσιαστικής σχέσης εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας ανάμεσα σε γιατρό και ασθενή, όσο και η αντιμετώπιση του φαινομένου της ‘πολυφαρμακίας’ και της αλόγιστης χρήσης φαρμάκων αλλά και της κατάχρησης των ιατρικών υπηρεσιών γενικότερα.
Τα τέσσερα Ταμεία προσφέρουν πρωτοβάθμια ιατρική φροντίδα στα σύγχρονα εξοπλισμένα ιατρεία τους, τα μικροβιολογικά και ακτινοδιαγνωστικά εργαστήρια, καθώς και τα φυσικοθεραπευτήρια που διατηρούν στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη, ενώ καλύπτουν τη νοσηλεία των ασφαλισμένων τους σε όλα τα Δημόσια Νοσοκομεία και σε Συμβεβλημένα Ιδιωτικά Θεραπευτήρια. Ειδικά το Ταμείο Υγείας της Εθνικής Τράπεζας (Τ.Υ.Π.Ε.Τ.) διαθέτει στην Αθήνα και ιδιόκτητη μονάδα δευτεροβάθμιας περίθαλψης, την πρότυπη Κλινική, «ΥΓΕΙΑΣ ΜΕΛΑΘΡΟΝ», δυναμικότητας 90 κλινών, καθώς και πρότυπο Οδοντιατρικό Κέντρο με αντίστοιχο τμήμα και στη Θεσσαλονίκη. Λειτουργεί τρεις πρότυπες κατασκηνώσεις παίδων στο Διόνυσο, τη Χαλκιδική και τη Λούτσα Πρεβέζης και θέρετρο αναψυχής στη Ραψάνη Ολύμπου.
Το Ταμείο Υγείας Προσωπικού της Τραπέζης Ελλάδος, Α.Τ.Π.Σ.Υ.Τ.Ε., διαθέτει στην Αθήνα πρότυπο βιοκλιματικό Προσχολικό Κέντρο και Νηπιαγωγείο που έχει μάλιστα χαρακτηρισθεί ως από τα καλύτερα της Ευρώπης, το Ταμείο των Δημοσιογράφων (Ε.Δ.Ο.Ε.Α.Π.) παρέχει στα μέλη του και επικούρηση και εφάπαξ, ενώ τόσο τα Ταμεία, όσο και η ίδια η Ομοσπονδία, καταβάλλουν, εδώ και πολλά χρόνια, μεγάλες προσπάθειες ανάπτυξης, προαγωγής και παραίνεσης υπέρ του θεσμού της Εθελοντικής Αιμοδοσίας, διενεργώντας σε ετήσια βάση και τακτά χρονικά διαστήματα αιμοδοσίες σε ίδιες εγκαταστάσεις.
Η Ο.Α.Τ.Υ.Ε., έχει παραλάβει αλλά και αναπτύξει σημαντικό δίκτυο σχέσεων με τα ευρωπαϊκά και τα διεθνή ομοειδή ταμεία υγείας του χώρου της. Ως εκ τούτου, διοργανώνει σε ετήσια βάση πολύ επιτυχημένες ιατρικές ημερίδες και επιμορφωτικά σεμινάρια. Αντιπροσωπεύει το Τρίτο Πρότυπο διαχείρισης υπηρεσιών Υγείας στην Ελλάδα μετά τον Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα και αποσκοπεί στην ορθολογική αξιοποίηση της, ήδη πρότυπης, υπάρχουσας υποδομής σε κέντρο και περιφέρεια για την παροχή υπηρεσιών περίθαλψης και πρόνοιας, αλλά και τη δημιουργία νέων δομών για την καλύτερη εξυπηρέτηση των μελών της, τη θέσπιση κοινής τιμολογιακής πολιτικής, τη σύναψη κοινών συμβάσεων αγοράς υπηρεσιών υγείας από Δημόσιο ή ιδιώτες και την ανάπτυξη σχέσεων Αλληλεγγύης μεταξύ των ασφαλισμένων. Επίσης, παρακολουθεί στενά τις διεθνείς και ευρωπαϊκές εξελίξεις, που διασφαλίζουν την πρωτοπόρα κοινωνική ευρωπαϊκή αντίληψη και δράση της στον ασφαλιστικό τομέα.
Η Κοινωνική Οικονομία, ως έννοια και ως πράξη, είναι ακόμη δυστυχώς λίγο γνωστή στη χώρα μας, παρ’ ότι άλλες ευρωπαϊκές χώρες έχουν αναγνωρίσει και στηρίξει επίσημα τον αναπτυξιακό ρόλο και τη δράση των φορέων που την εκπροσωπούν. Η Ομοσπονδία μας, από την ίδρυσή της και, προκειμένου να ξεπεράσει τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα Αυτοδιαχειριζόμενα Ταμεία Υγείας στην Ελλάδα, είτε από τη γραφειοκρατία του δημόσιου τομέα, είτε από την εμπορευματοποίηση της Υγείας από τον ιδιωτικό τομέα, κατάφερε να δικτυωθεί, με τις δικές της δυνάμεις και εντελώς πρωτοποριακά, στον κοινοτικό χώρο των ομοειδών Αλληλοβοηθητικών Ταμείων Υγείας και να γίνει μέλος της ΑΙΜ, της Διεθνούς Ένωσης Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας, η οποία ασφαλίζει μέσω των Ομοσπονδιών-μελών της, 170 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως, εκ των οποίων τα 120 εκατομμύρια στον ευρωπαϊκό χώρο. Στο πλαίσιο της ΑΙΜ, έχουμε αναπτύξει εδώ και 15 χρόνια ενεργό ρόλο στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, με πρωτοβουλίες αιχμής, όπως το πρωτοποριακό για την Ελλάδα Διεθνές Συνέδριο για τις ‘Κακές Πρακτικές στον Τομέα Υγείας’ το 2008, με βασικό προσκεκλημένο, για πρώτη φορά στη χώρα μας το ‘Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ενάντια στην Απάτη και τη Διαφθορά στον Τομέα Υγείας’, δημιουργώντας στον κρίσιμο αυτό τομέα μία ακόμη πρωτοπορία που, δυστυχώς, σήμερα μας δικαιώνει αλλά και αποκλειστική εκδήλωση για την «Ευρωπαϊκή Κοινωνική Οικονομία» το 2010, στα γραφεία Ελλάδας του Ευρωκοινοβουλίου.
Η ελληνική Ομοσπονδία, με τη μικρή της δύναμη αλλά την ολοένα πιο ισχυρή απήχησή της, επιθυμεί να συμμετέχει στο κοινωνικό (ευρωπαϊκό και εθνικό) γίγνεσθαι και την κοινωνική σύγκλιση, που απουσιάζει από τη χώρα μας. Στην Ευρώπη, και μετά από προσπάθειες πολλών ετών, θεσμοθετήθηκε Ευρωπαϊκό Καταστατικό για τους Συνεταιρισμούς. Τα τελευταία χρόνια εντείνονται οι προσπάθειες και των υπολοίπων φορέων της Κοινωνικής Οικονομίας, και ιδιαίτερα των Αλληλοβοηθητικών Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων Υγείας, να επιτύχουν αντίστοιχη αναγνώριση σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα Αυτοδιαχειριζόμενα Ταμεία Υγείας που αποτελούν την Ο.Α.Τ.Υ.Ε, καθώς και η Διεθνής Ομοσπονδία Αυτοδιαχειριζόμενων Ταμείων, η ΑΙΜ, αποτελούν χαρακτηριστική μορφή Κοινωνικής Οικονομίας, με εξουσία που πηγάζει από τους ίδιους τους εργαζομένους και τα μέλη μας, που μας εκλέγουν σε τακτά χρονικά διαστήματα και παράγουμε έργο το οποίο κρίνεται και αξιολογείται καθημερινά. Η ανάπτυξη των θέσεων και των ενεργειών μας δεν προσβλέπει στο κέρδος, αλλά στο συλλογικό κοινωνικό συμφέρον και τις νοοτροπίες εκείνες που θα το ενθαρρύνουν.
Προσδοκία της Ο.Α.Τ.Υ.Ε. είναι η κατάρτιση και θεσμοθέτηση ενός Ευρωπαϊκού Καταστατικού για τα Αυτοδιαχειριζόμενα-Αλληλοβοηθητικά Ασφαλιστικά Ταμεία Υγείας. Σε σύγκριση με τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, τα Αυτοδιαχειριζόμενα Ταμεία Υγείας δεν κάνουν επιλογή των κινδύνων και ως εκ τούτου, στην τρέχουσα περίοδο της κρίσης καλούνται να αντιμετωπίσουν μεγαλύτερο φάσμα κινδύνων και δυσκολιών. Γι’ αυτό και θεωρούμε δίκαιο να τους παραχωρηθούν υποστηρικτικά ορισμένα πλεονεκτήματα, ώστε να ξεπεραστούν, στο μέτρο του δυνατού, τα προβλήματα και να δοθεί η ώθηση για ενεργό ανάπτυξη. Η εσωτερική αγορά και η νομοθεσία της Ε.Ε. θα πρέπει να εξετάσουν προσεκτικά το ζήτημα, ώστε να προωθηθεί η πολλαπλότητα των επιχειρησιακών μοντέλων Κοινωνικής Ασφάλισης, ως βασικό ζήτημα πολιτικής σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Πρέπει να μειωθεί η παροχή προνομίων προς το παραδοσιακό καπιταλιστικό επιχειρηματικό μοντέλο και να παρασχεθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού στους φορείς οργανώσεων Κοινωνικής Οικονομίας κάθε μορφής.
Υπάρχει ανάγκη για δημιουργία ενός «ισότιμου πεδίου ανταγωνισμού» που θα παρέχει στα αυτοδιαχειριζόμενα ασφαλιστικά ταμεία υγείας, αλλά και στις ενώσεις και τα ιδρύματα, ισοδύναμα μέσα και ευκαιρίες με εκείνα των ιδιωτικών επιχειρήσεων.
Στο κομμάτι της περίθαλψης υγείας, ένα Ευρωπαϊκό Καταστατικό για τα Αυτοδιαχειριζόμενα Ταμεία Υγείας θα σημάνει τη λύση που θα ενώσει πραγματικά εκατομμύρια Ευρωπαίους και θα ενοποιήσει την παροχή φροντίδας, εφόσον θα συμβάλει στη διατήρηση και ενίσχυση της αλληλεγγύης, στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των συστημάτων υγείας και στην τοποθέτηση της πρόληψης στο επίκεντρο των δράσεων για την Υγεία, στο πλαίσιο της Ε.Ε.
Κατασκευαστικός τομέας και κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις
Ο κ. Niall O'Keefe, Πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Συνεταιρισμών Κοινωνικής Κατοικίας της Ιρλανδίας & αντιπρόεδρος της CECODHAS HOUSING EUROPE, ξεκίνησε την ομιλία του με μια συνοπτική παρουσίαση της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης CECODHAS HOUSING EUROPE που δραστηριοποιείται στον τομέα της Στέγασης.
Η CECODHAS HOUSING EUROPE είναι η ευρωπαϊκή ομοσπονδία της δημόσιας, συνεταιριστικής και κοινωνικής στέγασης, ένα δίκτυο εθνικών και περιφερειακών ομοσπονδιών, αποτελούμενο από 44 μέλη σε 19 κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και σε Νορβηγία και Ελβετία. Συνολικά διαχειρίζονται πάνω από 27 εκατομμύρια κατοικίες, δηλαδή περίπου το 12% των υφιστάμενων κατοικιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2009, τα μέλη της έχουν κατασκευάσει 332.000 νέες κατοικίες και έχουν ανακαινίσει περίπου 234.000.
Ένας συνεταιρισμός κατοικίας/στέγασης είναι μια επιχείρηση με τη μορφή του καταναλωτικού συνεταιρισμού, που βασίζεται στην αμοιβαία συνεργασία και στις συνεταιριστικές αρχές και αξίες. Η CECODHAS HOUSING EUROPE αντιπροσωπεύει 35.000 τέτοιους συνεταιρισμούς, που έχουν προγραμματίσει τη Γενική τους Συνέλευση για τις 22-24 Μαΐου 2013 στο Δουβλίνο της Ιρλανδίας.
Ένα παράδειγμα της κοινωνικής προσφοράς της συνεταιριστικής στέγασης είναι αυτό της Ιρλανδίας, όπου με την οικονομική κρίση φάνηκε άμεσα και η κρίση στη στέγαση. Με 14,6% ανεργία (δηλαδή 436.000 άνεργους ανθρώπους), η ανάγκη για κοινωνική κατοικία αυξήθηκε κατά 98.000 νοικοκυριά (άνοδος 75%) το 2008.
Από το 1973, η NABCOείναι η ιρλανδική εθνική ομοσπονδία συνεταιρισμών κατοικίας και στέγασης. Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980 περιλάμβανε περίπου 3000 συνεταιρισμούς για ιδιόκτητες κατοικίες. Μεταξύ της δεκαετίας του 1980 και του 2010 προστέθηκαν άλλοι 1500 συνεταιρισμοί με 100% κρατική χρηματοδότηση, ενώ από το 2012 η NABCOεπενδύει σε νέο χρηματοδοτικό περιβάλλον, με 300 φετινές συνεταιριστικές κατοικίες και διευρυμένο ρόλο για τη Συνεταιριστική Διαβίωση, καθώς τα μέλη ζητούν νέες παρεχόμενες υπηρεσίες. Συγκεκριμένα, ζητούν υπηρεσίες για τα παιδιά, για την εξυπηρέτηση ηλικιωμένων, για τη στήριξη της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας.
Μέχρι στιγμής δημιουργήθηκαν τέσσερις υπηρεσίες για 200 παιδιά, με χαμηλού κόστους πρόσβαση για τα μέλη, αλλά στη διάθεση της ευρύτερης κοινότητας και τη δυνατότητα κατάρτισης γονέων για να γίνουν επαγγελματίες παιδικής φροντίδας σε συνεταιριστική βάση. Η δημιουργία ενός συστήματος για τη δημιουργία απασχόλησης για τα μέλη που δεν έχουν ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους είναι μια ακόμη βασική δραστηριότητα. Οι τομείς απασχόλησης και εκπαίδευσης ποικίλουν από την εξοικονόμηση ενέργειας σε κτίρια, συλλογή απορριμμάτων, δουλειές γραφείου στα κεντρικά της NABCOκ.α.
Η συνεταιριστική στέγαση επιδιώκει την καινοτομία στην παροχή στέγης. Το Συνεταιριστικό Μετοχικό Κεφάλαιο αποτελεί μια νέα πρόταση που χρησιμοποιεί τους υφιστάμενους μηχανισμούς χρηματοδότησης, αλλά προσφέρει μεγαλύτερο αντίκτυπο, ενώ εισάγει ιδιωτικό κεφάλαιο στην αγορά, επιτρέπει σε οικογένειες να αγοράσουν τη δική τους στέγη και αντιμετωπίζει το πρόβλημα των ημιτελών και απούλητων ακινήτων. Σε ό,τι αφορά τη στέγαση των ηλικιωμένων αποτελεί μια εναλλακτική λύση που προωθεί τη στήριξη των ηλικιωμένων προωθώντας ταυτόχρονα την ανεξάρτητη διαβίωσή τους, ενώ δημιουργεί ευκαιρίες εκπαίδευσης και απασχόλησης σε μέλη των συνεταιρισμών.
Οι στρατηγικές συνεργασίες που επιδιώκει η NABCO είναι αυτές με τα συνταξιοδοτικά ταμεία, αλλά και με διεθνείς επενδυτές.
Η επιτυχία των δραστηριοτήτων της NABCOμέχρι σήμερα οδηγεί σε κάποια βασικά συμπεράσματα, όπως η υποστήριξη των μελών για να προωθήσουν τις υπηρεσίες του συνεταιρισμού, η υπομονή και η διαχείριση των κατάλληλων πόρων, η παροχή όλων των υπηρεσιών εσωτερικά με την ταυτόχρονη ανάπτυξη στρατηγικών συνεργασιών και η ολιστική σκέψη και θέαση της κατάστασης, καθώς η οικοδομή δεν είναι μόνο τούβλα και κονίαμα και στο επίκεντρο όλων των αποφάσεων πρέπει να είναι πάντα οι ανάγκες των κοινοτήτων.
Περισσότερα για τηνCECODHAS HOUSING EUROPE εδώ: http://www.housingeurope.eu/
Περισσότερα για τη NABCOεδώ: http://www.housingeurope.eu/about/membership/ie#NABCO
Η κ.Αλεξάνδρα Παπαχρυσανθακοπούλου, Τεχνολόγος Περιβάλλοντος, παρουσίασε το Έργο Elih_Med που πραγματοποιείται για τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας με στόχο την «Ενεργειακή Αποδοτικότητα στις Μεσογειακές Κοινωνικές Κατοικίες»
Το έργο ELIH-MED είναι ένα στρατηγικό έργο στο πλαίσιο του προγράμματος Μεσογειακής Εδαφικής Συνεργασίας (MED), που εστιάζεται στην ενεργειακή αναβάθμιση των κοινωνικών κατοικιών και κατοικιών χαμηλού εισοδήματος (περίπου 40% των μεσογειακών κτιρίων). Ο κύριος στόχος είναι ο προσδιορισμός και η επίδειξη καινοτόμων τεχνικών λύσεων και οικονομικών μηχανισμών μέσω μιας σειράς πιλοτικών προσεγγίσεων, που θα μπορούσαν στη συνέχεια να επεκταθούν σε όλη τη Μεσόγειο. Άλλωστε, η περιοχή της Μεσογείου παρουσιάζει συγκεκριμένα κλιματολογικά χαρακτηριστικά, αλλά και κοινωνικά χαρακτηριστικά που απαιτούν ιδιαίτερη προσοχή (μη μονωμένα παλαιά κτίρια, συνεχώς αυξανόμενη και υπέρμετρη χρήση κλιματιστικού, μεγάλο απόθεμα παλαιών κτιρίων ειδικά στα αστικά κέντρα, περιορισμένη δημόσια οικονομική ενίσχυση).
Το έργο, με διάρκεια από 1/4/2011 ως 31/3/2014 (3 έτη), έχει προϋπολογισμό 9.738.096 ευρώ και 18 εταίρους από 7 χώρες (Κύπρο, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Μάλτα, Σλοβενία, Ισπανία), μεταξύ των οποίων το ΚΑΠΕ - Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας και τον ΟΕΚ - Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας από την Ελλάδα. Στο τέλος του έργου αναμένεται να αναβαθμιστούν ενεργειακά 500 κατοικίες και να τοποθετηθούν 150 «έξυπνοι μετρητές».
Ειδικά για την Ελλάδα, που συμμετέχει με προϋπολογισμό 1.974.320 ευρώ, η διαδικασία επιλογής των προς ένταξη κατοικιών στο πρόγραμμα έχει ολοκληρωθεί, κατόπιν πρόσκλησης ενδιαφέροντος και αξιολόγηση ειδικών κριτηρίων. Στο πρόγραμμα, λοιπόν, συμμετέχει η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, έχει συσταθεί η Τοπική Ομάδα Διαχείρισης, όπου συμμετέχουν οι Δήμοι Καβάλας και Κομοτηνής, Επιμελητήρια, Εργατικά Κέντρα και άλλοι φορείς και επιτεύχθηκε η καινοτομία της Ομάδας Συμμετοχικού Προγραμματισμού, όπου εκπροσωπούνται οι κάτοικοι των επιλεγμένων κατοικιών. Με το πρόγραμμα αναμένεται να αναβαθμιστούν ενεργειακά 115 κατοικίες του ΟΕΚ σε Καβάλα και Κομοτηνή και να εγκατασταθούν 30 έξυπνοι μετρητές. Περισσότερες πληροφορίες στο www.elih-med.eu.
Το πρόγραμμα ELIH-MED έχει προοπτικές προέκτασης και εφαρμογής του στην κοινωνική οικονομία αν συνδυαστεί με τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις στον τομέα της στέγασης, με σκοπό:
- Την προαγωγή του τοπικού και συλλογικού συμφέροντος
- Την προώθηση της απασχόλησης
- Την ενδυνάμωση της κοινωνικής συνοχής και της περιφερειακής ανάπτυξης
- Την παροχή υπηρεσιών και την παραγωγή προϊόντων στον τομέα του περιβάλλοντος.
Ο κ.Ηλίας Αθανασίου, Πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας, μίλησε για την «Προοπτική εφαρμογής Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας σε νέους και υφιστάμενους οικισμούς με συμμετοχή κοινωνικών συνεταιρισμών των οικιστών»
Η από 28-02-2012 με αρ. 7 ΠΥΣ της Ελληνικής Κυβέρνησης έβαλε τέλος στην ιστορία 60 ετών του Ο.Ε.Κ., του Οργανισμού που ήταν υπεύθυνος για το 95% περίπου της συνολικής οικοδομικής δραστηριότητας του ελληνικού δημόσιου τομέα, του μοναδικού κατασκευαστικού φορέα κοινωνικής κατοικίας – οικισμών οργανωμένης δόμησης, μην αφήνοντας περιθώριο για συνέχιση των υφιστάμενων και προγραμματιζόμενων προγραμμάτων στεγαστικής συνδρομής. Ουσιαστικά, το νέο Μνημόνιο καθιστά την Ελλάδα τη μοναδική χώρα χωρίς κοινωνική πολιτική στέγασης.
Η δραματική αύξηση των αστέγων στη χώρα και η δραματική υποβάθμιση των εισοδημάτων καθιστά επιτακτική την ανάγκη έναρξης στεγαστικών προγραμμάτων. Ο νέος φορέας άσκησης της κοινωνικής στεγαστικής πολιτικής θα πρέπει να συνεχίσει δίπλα στο δικαιούχο-πολίτη, προσφέροντας τεχνογνωσία και εμπειρία από την εφαρμογή των οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, προς την κατεύθυνση της βιώσιμης ανάπτυξης και της αειφορικής διαχείρισης των φυσικών πόρων. Στη νέα δομή που θα συνεχίσει το έργο του ΟΕΚ επιβάλλεται η εφαρμογή νέων τεχνολογιών και η χρήση ήπιων, εναλλακτικών, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ΑΠΕ) για την κατασκευή και λειτουργία ΠΡΟΤΥΠΩΝ ΟΙΚΙΣΜΩΝ με οργανωμένη δόμηση.
Στις κρίσιμες συνθήκες που διαμορφώνονται ο Σύλλογος Εργαζομένων του Ο.Ε.Κ. θεωρεί επιβεβλημένη τη χρηματοδότηση του έργου και των δράσεων της νέας διοικητικής δομής άσκησης της κοινωνικής πολιτικής στέγασης μέσω των εισφορών εργαζομένων και εργοδοτών, κρατικών και κοινοτικών δράσεων, τη δυνατότητα συγχρηματοδότησης δράσεων από αντίστοιχα Ευρωπαϊκά προγράμματα και την αξιοποίηση του προσωπικού του Ο.Ε.Κ. που αποτελείται από έμπειρο, υψηλής στάθμης και κατάρτισης τεχνικό δυναμικό και υπαλλήλους με πολυετή πείρα.
Ο Ο.Ε.Κ. έχοντας την τεχνογνωσία και την εμπειρία (βιοκλιματική αρχιτεκτονική, μελέτες ΚΕΝΑΚ, πιλοτικά προγράμματα Ενεργειακής Αναβάθμισης κτιρίων) μπορεί να αναβαθμίσει ενεργειακά το μεγαλύτερο μέρος των 50.000 κατοικιών που έχει κατασκευάσει έως σήμερα. Η αναβάθμιση αυτή θα συνεπάγεται εκτός της εξοικονόμησης ενέργειας για τους οικιστές-δικαιούχους και άμεσα οικονομικά οφέλη, μέσα από προγράμματα της Ε.Ε. και τη χρήση καινοτόμων χρηματοδοτικών μηχανισμών. Η συνολική επιφάνεια στεγών που μπορεί να καλυφθεί με φωτοβολταϊκά πανέλα ανέρχεται σε 500.000 m2. Μπορεί έτσι να επιτευχθεί παραγωγή ενέργειας 65 εκ. KWH κατ’ έτος, η οποία αντιστοιχεί σε εισροή 35,75 εκατ. €/έτος, ενώ η αντίστοιχη μέση κατανάλωση ηλεκτρικού ρεύματος των κατοικιών ανέρχεται σε 18 εκατ. €/έτος. Από τα ανωτέρω προκύπτουν σημαντικά έσοδα, τα οποία δίνουν την δυνατότητα αυτοχρηματοδότησης περαιτέρω κοινωνικών δράσεων.
Συνοψίζοντας και συμπληρώνοντας όσα αναφέρθηκαν παραπάνω, ο Σύλλογος Εργαζομένων του Ο.Ε.Κ. θεωρεί απολύτως αναγκαία τα ακόλουθα:
- τη συνέχιση του συνόλου του έργου και των παροχών του Ο.Ε.Κ. και την προσθήκη νέων δράσεων μέσα από μία νέα διοικητική δομή,
- η νέα διοικητική δομή και το έργο της μέσω της συγχρηματοδότησης δράσεων από αντίστοιχα Ευρωπαϊκά Προγράμματα να απευθύνεται σε πιο διευρυμένη βάση δικαιούχων-εξυπηρετούμενων πολιτών, στο πλαίσιο της αναγέννησης υποβαθμισμένων περιοχών και της αισθητικής και ενεργειακής αναβάθμισης παλαιών οικισμών και κτηρίων,
- στους παλαιούς οικισμούς να επιδιώκεται ο συντονισμός και η υποστήριξη των οικιστών για δράσεις στην κατεύθυνση της παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας,
- στους νέους οικισμούς να εφαρμόζονται προγράμματα παραγωγής και εξοικονόμησης ενέργειας με σκοπό την ενεργειακή αυτοτέλεια τους, αλλά και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης των οικιστών για την προστασία και τη διαχείριση του εγκατεστημένου εξοπλισμού.
Ο ΟΕΚ μπορεί να αποτελέσει παράγοντα ενίσχυσης των προσπαθειών στην Ελλάδα για τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε πράσινες οικονομικές δραστηριότητες που θα συμβάλλουν στην προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική συνοχή.
Επισκεφθείτε τη σελίδα της Προσωρινής Ενιαίας Διοικούσας Επιτροπής ΟΕΚ και ΟΕΕ: http://pdoeke.gr/
Δίκτυα παραγωγών-καταναλωτών
Τις Ομάδες Ηθικής Αγοράς περιέγραψε στην ομιλία της η Valentina Contin από το ιταλικό δίκτυο παραγωγών – καταναλωτών GAS. Πρόκειται για ένα ιταλικό σύστημα για τη συλλογική αγορά προϊόντων κατά το οποίο καταναλωτές συνεργάζονται με σκοπό την αγορά τροφίμων, υπηρεσιών και άλλων προϊόντων απευθείας από τους παραγωγούς σε μια συμφωνημένη τιμή δίκαιη και για τα δύο μέρη. Έτσι, οι καταναλωτές δεν προμηθεύονται τα προϊόντα και τις υπηρεσίες απαραίτητα σε χαμηλότερη τιμή, όμως η συνεργασία αυτή βάζει τον άνθρωπο και το περιβάλλον πάνω από τα κέρδη, σε μια ισότιμη βάση που λειτουργεί με σεβασμό για το περιβάλλον και αλληλεγγύη μεταξύ των μελών της ομάδας, τους εμπόρους και τους παραγωγούς.
Τα γενικά κριτήρια που θέτει ο συγκεκριμένος τρόπος συνεργασίας είναι:
- Η επιλογή τοπικών και βιολογικών προϊόντων, προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις.
- Οι πρακτικές θεμιτού/δίκαιου εμπορίου αγαθών για τη στήριξη και το σεβασμό των μικροπαραγωγών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων τους.
- Η επιλογή οικολογικών προϊόντων ή προϊόντων που μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν προκειμένου να προωθηθεί ένα βιώσιμο μοντέλο κατανάλωσης και τρόπου ζωής.
Τα κίνητρα που ενεργοποιούν τους πολίτες στη συγκρότηση και λειτουργία τέτοιων ομάδων είναι:
- Ανάπτυξη και εφαρμογή της κριτικής κατανάλωσης, δηλαδή παραγωγή και κατανάλωση με τρόπο που σέβεται τον άνθρωπο και το περιβάλλον, δεν βλάπτει την υγεία, προωθεί την αλληλεγγύη και διασφαλίζει τη βιωσιμότητα.
- Δημιουργία συνείδησης για την εργασία και αλληλεγγύη για τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας.
- Κοινωνικοποίηση, μέσω της δημιουργίας δικτύων αλληλεγγύης και ανάπτυξης σχέσεων συνεργασίας παραγωγών – καταναλωτών.
- Ενίσχυση της δύναμης των καταναλωτών, της εργασίας των μικρών παραγωγών, της κατανάλωσης τοπικών προϊόντων, της προσπάθειας για μείωση των τιμών στα οργανικά προϊόντα, της προβολής της αγροτικής παραγωγής ως στοιχείο του λαϊκού πολιτισμού.
Τα βασικά βήματα για τη δημιουργία και εύρυθμη λειτουργία μιας ομάδας Ηθικής Αγοράς είναι:
- Κάποιος που αναλαμβάνει «συντονιστής» φροντίζει να συγκεντρώνει ανθρώπους και οικογένειες από τη γειτονιά και την πόλη του, που τους παρουσιάζει την ιδέα και τους εξηγεί πώς μπορεί να οργανωθεί το εγχείρημα. Ένα πρώτο κοινό που θα δει θετικά την ιδέα του είναι συνήθως άνθρωποι με οικολογικές ευαισθησίες, κοινωνικά υπεύθυνοι και με κριτική προσέγγιση στο οικονομικό σύστημα της αγοράς.
- Μαζί οργανώνουν άτυπες συνεδριάσεις για να συζητήσουν τη γενική οργάνωση και την πιθανή γνώση τους για / ή γνωριμία τους με ντόπιους παραγωγούς που θα ενδιαφέρονταν για συνεργασία και θα σέβονται τα κριτήρια της κριτικής κατανάλωσης και της ηθικής αγοράς.
- Στη συνέχεια, συντάσσουν έναν κατάλογο θεμελιωδών αξιών / κριτηρίων για την επιλογή των παραγωγών (να είναι ντόπιοι ή μικροί παραγωγοί, να παράγουν βιολογικά τρόφιμα, να πιστεύουν στο δίκαιο εμπόριο, κ.ά.) και αρχίζουν να επισκέπτονται τους επιλεγμένους παραγωγούς, προκειμένου να τους προτείνουν τη συνεργασία και να δουν κατά πόσο μπορεί να αναπτυχθεί μαζί τους η απαραίτητη σχέση εμπιστοσύνης.
- Στο πλαίσιο της καλής οργάνωσης της ομάδας, που απαιτεί σαφή λειτουργία επειδή όλοι ασχολούνται εθελοντικά και ο χρόνος τους είναι πολύτιμος, επιλέγονται / ορίζονται εκπρόσωποι της ομάδας για κάθε προϊόν. Ο κάθε εκπρόσωπος διαχειρίζεται τη σχέση με τον αντίστοιχο παραγωγό, συλλέγει τις παραγγελίες των μελών με βάση μια λίστα τιμών που έχει από πριν δημιουργηθεί, φροντίζει για την επικοινωνία με τον παραγωγό και οργανώνει την παραλαβή και παράδοση στα μέλη της παραγγελίας.
- Η ομάδα καταρτίζει ετήσιο χρονοδιάγραμμα για την παραγγελία και τη διανομή των προϊόντων που θα επιλέξει να παραγγείλει και αυτό την εξυπηρετεί συχνά και στην επίτευξη καλύτερων τιμών στα αγαθά.
Όλη η διαδικασία στηρίζεται τόσο στην εμπιστοσύνη μεταξύ των μελών της ομάδας όσο και στην εμπιστοσύνη μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών.
«Η ενότητα είναι δύναμη», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η ValentinaContin, και η διάδοση της πληροφορίας μπορεί να ενισχύσει την αλληλεγγύη μέσα και από άλλες συνεργασίες, συναντήσεις, ημερίδες και συνέδρια, δίκτυα ομάδων αλληλεγγύης, κ.ά.
Περισσότερα για το δίκτυο παραγωγών – καταναλωτών GASστην Τορτόνα, που σήμερα αποτελείται από 60 οικογένειες, εδώ: www.gastortona.it και εδώ: www.retegas.org.
Η Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία, είναι μια εναλλακτική κοινωνική πρόταση για τον τρόπο παραγωγής και διακίνησης των αγροτικών προϊόντων, όπου οι αγρότες και οι καταναλωτές αναπτύσσουν στενή συνεργασία βασισμένη στην αμοιβαία εμπιστοσύνη, παρακάμπτοντας τους μεσάζοντες.
Όπως εξηγεί ο κ. Αργυρόπουλος, από τον Οργανισμό Ελέγχου & Πιστοποίησης Βιολογικών Προϊόντων ΔΗΩ το βασικό στοιχείο σε όλες τις μορφές της Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας είναι ο αυξημένος βαθμός συμμετοχής των καταναλωτών στις δραστηριότητες μιας γεωργικής εκμετάλλευσης. Επιπλέον οι καταναλωτές, τις περισσότερες φορές, δεσμεύοντας ένα μέρος της παραγωγής εξ αρχής, «χρηματοδοτούν» τον προϋπολογισμό μιας γεωργικής εκμετάλλευσης για το σύνολο της παραγωγικής περιόδου, με σκοπό να προμηθεύονται γεωργικά προϊόντα σε τακτά χρονικά διαστήματα. Έτσι ο παραγωγός έχει διασφαλίσει ότι η παραγωγή του θα διατεθεί σε δίκαιες μάλιστα τιμές ενώ ο καταναλωτής διασφαλίζει την ποιότητα των προϊόντων που καταναλώνει αλλά και πιο λογικές τιμές. Πολλές φορές τα καλλιεργούμενα προϊόντα και οι καλλιεργητικές μέθοδοι συναποφασίζονται σε κοινές συνελεύσεις, χτίζοντας έτσι μια ισχυρή σχέση μεταξύ καταναλωτή και παραγωγού.
Το σύστημα έχει πολλές παραλλαγές για το πώς ο γεωργικός προϋπολογισμός υποστηρίζεται από τους καταναλωτές και με ποιο τρόπο αυτοί στη συνέχεια παραλαμβάνουν τα τρόφιμα. Σε όλες τις περιπτώσεις πάντως οι καταναλωτές λαμβάνουν άμεσα, γεωργικά προϊόντα υψηλής ποιότητας (βιολογικά / βιοδυναμικά) και οι γεωργοί διασφαλίζουν εξαρχής τους απαραίτητους πόρους τόσο για τις καλλιεργητικές τους δραστηριότητες, όσο και για τη διαβίωσή τους χωρίς να παρεμβάλλονται μεσάζοντες.
Ο Οργανισμός ΔΗΩ συμμετέχει μαζί με άλλες επτά οργανώσεις από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωση στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα “Κοινωνικά υποστηριζόμενη γεωργία για την Ευρώπη - CSA for Europe”. Βασικός σκοπός του προγράμματος είναι οι καλλιεργητές και οι καταναλωτές να γνωριστούν με την Κοινωνικά Υποστηριζόμενη Γεωργία, μέσω ενημερωτικών εκδηλώσεων καθώς και μέσω επισκέψεων σε αγροκτήματα που λειτουργούν με αυτές τις αρχές σε άλλες χώρες. Το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τα έξοδα μετακίνησης και υπάγεται στα προγράμματα Grundtvig για την εκπαίδευση ενηλίκων.
Για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στον Οργανισμό ΔΗΩ (210-8224384), http://www.dionet.gr/
Την ομιλία του ξεκίνησε ο κ. Αρβανίτης, από το Σύλλογο Βιοκαλλιεργητών Λαϊκών Αγορών Αττικής, θέλοντας να αφιερώσει αυτή την παρουσίαση στο Σπύρο Σγούρο, που έφυγε πρόσφατα από τη ζωή και είχε τόσο πολύ στηρίξει τους βιοκαλλιεργητές μέσα από τη ΔΗΩ.
Όπως εξήγησε στο κοινό, η απευθείας σχέση παραγωγών βιολογικών προϊόντων και βιο-καταναλωτών εξυπηρετείται από τη λειτουργία των λαϊκών αγορών βιολογικών προϊόντων, για αυτό ο θεσμός πρέπει να διατηρηθεί αυτόνομος και να μην ενταχθεί η δραστηριότητα στις συμβατικές λαϊκές αγορές, όπως επιχειρήθηκε. Στη δύσκολη οικονομική περίοδο που διανύουμε, που η κατανάλωση έχει περιοριστεί αισθητά, δεν επιτρέπεται να ωθούνται οικαταναλωτές σε χαμηλής ποιότητας και έντονου οικολογικού αποτυπώματος προϊόντα (μεταλλαγμένα, εισαγόμενα, κ.ά.) περιορίζοντας τη δυνατότητα απευθείας επαφής τους με τους βιο-παραγωγούς και την εξασφάλιση καλύτερων τιμών στην πώληση των προϊόντων.
Σημαντική είναι, όπως τόνισε, και η εκμάθηση βιοκαλλιέργειας στους καταναλωτές, που έτσι έρχονται σε άμεση επαφή με την παραγωγική διαδικασία και την αντιλαμβάνονται σε άλλη βάση. Τα σχετικά σεμινάρια που υλοποιήθηκαν πέρσι στα Κιούρκα (http://oikosxoleio.wordpress.com) και θα επαναληφθούν φέτος αποτέλεσαν πηγή δύναμης για τους βιοκαλλιεργητές που απέκτησαν περίπου 60 μαθητές – ερασιτέχνες παραγωγούς βιολογικών προϊόντων και δίδαξαν τις τεχνικές τους δωρεάν.
Περισσότερα για τις Αγορές Βιοκαλλιεργητών εδώ: http://www.bioagores.org/
Για δύο συνεταιριστικές επιχειρήσεις για την τροφή και το νερό στη Θεσσαλονίκη, την Κίνηση 136 και την Bios Coop μίλησε ο κ. Κώστας Νικολάου.
Η Κίνηση 136 είναι μια πρωτοβουλία συλλογικοτήτων και πολιτών, που αγωνίζεται ενάντια στην ιδιωτικοποίηση του νερού, ενώ παράλληλα οργανώνει τους πολίτες της Θεσσαλονίκης για να πάρουν στα χέρια τους τη διαχείριση του νερού της πόλης με την εξαγορά και τη διαχείριση της σημερινής ΕΥΑΘ (Εταιρεία Ύδρευσης Αποχέτευσης Θεσσαλονίκης) που πωλείται σε ιδιώτες. Δημιουργήθηκε πριν ένα χρόνο και, σύμφωνα με δημοσκόπηση τοπικής εφημερίδας, η πρότασή της έχει κερδίσει ήδη την υποστήριξη του 75% των πολιτών της Θεσσαλονίκης.
Η διαχείριση του νερού από τους ίδιους τους πολίτες είναι μια ρεαλιστική πρόταση που μπορεί να επιτευχθεί δημιουργώντας οι ίδιοι οι πολίτες συνεταιρισμούς ανά Δήμο και Δημοτική Κοινότητα του Δήμου Θεσσαλονίκης, συγκροτώντας στη συνέχεια Ένωση Συνεταιρισμών σε Συνεταιριστική Εταιρεία (Κοινωνική ΕΥΑΘ Α.Ε.) και διεκδικώντας την εξαγορά και διαχείριση του προς πώληση ποσοστού από το δημόσιο της ΕΥΑΘ. Κάθε συνεταιριστική μερίδα αντιστοιχεί σε ένα υδρόμετρο και κοστίζει 136 ευρώ, εξ ου και το όνομα της Κίνησης.
Σύμφωνα με τον κ. Νικολάου, σήμερα έχουν δημιουργηθεί συνεταιρισμοί σε όλο σχεδόν το κέντρο και τα ανατολικά της πόλης, ενώ αναμένεται σύντομα η ανακοίνωση των νέων συνεταιρισμών της Δυτικής Θεσσαλονίκης. Όλοι λειτουργούν με βάση τις αρχές της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και της άμεσης δημοκρατίας, ενώ οι σκοποί τους είναι η εξαγορά και μη κερδοσκοπική διαχείριση της ΕΥΑΘ, καθώς και η παροχή νερού σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις με υψηλή ποιότητα, χαμηλές τιμές, προστασία του περιβάλλοντος, δημοκρατική λειτουργία και κοινωνική δικαιοσύνη.
Η Κ136 εντάσσεται στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο κίνημα κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού, απέκτησε διεθνή απήχηση που οδήγησε στην ίδρυση «συνεταιρισμού αλληλεγγύης» με μέλη εκτός Θεσσαλονίκης και Ελλάδας και προωθεί το μοντέλο της σύμπραξης δημόσιου – κοινοτικού τομέα (των πολιτών) σε αντίθεση με το μοντέλο της σύμπραξης δημόσιου – ιδιωτικού τομέα, που εγκαταλείπεται στις πόλεις και χώρες όπου εφαρμόστηκε εξαιτίας της υποβάθμισης του νερού και της αύξησης των τιμών του.
Περισσότερα για την Κίνηση 136 εδώ: www.136.gr
Ο Κοινωνικός Καταναλωτικός Συνεταιρισμός Θεσσαλονίκης BiosCoopαποτελεί μια πρόσφατη πρωτοβουλία της ΠΡΩ.Σ.Κ.ΑΛ.Ο. (Πρωτοβουλία Συνεργασίας για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία – http://www.proskalo.net/), που κατέληξε στη συγκρότηση μιας ευρύτερης ομάδας πρωτοβουλίας για το συνεταιρισμό με πρώτο αντικείμενο τη δημιουργία ενός συνεταιριστικού Supermarketστη Θεσσαλονίκη.
Η λειτουργία του συνεταιρισμού βασίζεται στις αρχές της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και της άμεσης δημοκρατίας, κάθε μέλος έχει μία ψήφο ανεξάρτητα από τα μερίδια που κατέχει, ανώτατο όργανο είναι η Γενική Συνέλευση των μελών και όλα τα μέλη εκπαιδεύονται πάνω στις συνεταιριστικές αρχές και στις αξίες της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας.
Ο συνεταιρισμός συνεργάζεται με την «Ελληνική Διατροφή» (συνεταιριστική εταιρεία εφοδιασμού προϊόντων που συγκρότησαν αγροτικοί συνεταιρισμοί) αλλά και με άλλους συνεταιρισμούς και μεμονωμένους παραγωγούς προκειμένου να εξασφαλίσει την προώθηση των συνεταιριστικών αγροτικών προϊόντων από τα ράφια του supermarket. Με τη λειτουργία του συνεταιριστικού supermarketτα διαθέσιμα προϊόντα θα είναι υψηλότερης ποιότητας και χαμηλότερης τιμής ελλείψει μεσαζόντων χονδρεμπόρων, ενώ ο προσανατολισμός της πρωτοβουλίας είναι η προμήθεια τοπικών και εγχώριων προϊόντων προκειμένου να στηριχθεί έτσι και η ντόπια αγροτική παραγωγή.
Στόχος του συνεταιρισμού είναι να φτάσει τον αριθμό των 1000 μερίδων πριν ανοίξει το πρώτο συνεταιριστικό supermarketστη Θεσσαλονίκη.
Περισσότερα για την πρωτοβουλία εδώ: www.bioscoop.gr.
Συνεταιρισμοί: ένα μοντέλο για την ενίσχυση των ατόμων στην οικονομία
Σύμφωνα με τον Andreas Kappes, από τη Συνομοσπονδία Γερμανικών Συνεταιριστικών και Συνεργατικών Επιχειρήσεων DGRV, ως συνεταιρισμός εννοείται η ένωση φυσικών ή νομικών προσώπων που μοιράζονται ίδια οικονομικά, κοινωνικά ή πολιτισμικά ενδιαφέροντα. Οι αξίες που μοιράζονται και στις οποίες στηρίζεται η λειτουργία του συνεταιρισμού είναι η αλληλεγγύη, η ελευθερία, η δικαιοσύνη και η δημοκρατία. Σε αυτές προστίθενται η οικονομική υποστήριξη από τα μέλη μέσω των δικών τους προσπαθειών, η διαχείριση του συνεταιρισμού μέσω Διοικητικού και Εποπτικού Συμβουλίου από τα μέλη, ο σκοπός της συνεταιριστικής δραστηριότητας που εστιάζει όχι στη μεγιστοποίηση των αποδόσεων, αλλά κυρίως στην υποστήριξη των μελών και το χαρακτηριστικό της διπλής ιδιότητας κάθε μέλους (ιδιοκτήτης και επιχειρηματικός εταίρος). Με αυτή τη φιλοσοφία λειτουργίας η επιχειρηματική δραστηριότητα των μελών μεγιστοποιεί την αξία των παρεχόμενων υπηρεσιών και προϊόντων.
Παγκοσμίως ο κοινωνικός συνεταιριστικός τομέας, έχει 800 εκατομμύρια έως 1 δις μέλη σε πάνω από 100 χώρες, απασχολεί πάνω από 100 εκατομμύρια ανθρώπους, ενώ οι 300 μεγαλύτερες συνεταιριστικές επιχειρήσεις παγκοσμίως είχαν έσοδα 1,6 τρισεκατομμύρια δολάρια το 2008. Στην ΕΕ ειδικότερα υπάρχουν 250.000 συνεταιριστικές επιχειρήσεις στις οποίες, συμμετέχουν περίπου 163 εκατομμύρια μέλη και εργάζονται πάνω από 5,4 εκατομμύρια άνθρωποι. Πιο συγκεκριμένα υπάρχουν, 40.000 αγροτικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις, που αντιπροσωπεύουν το 50% του συνολικού κύκλου εργασιών (περισσότερο από 300 δις Ευρώ) και 4000 συνεταιριστικές τράπεζες
Στη Γερμανία μέχρι τις 31.12.2011, η DGRV διέθετε ως μέλη 1121 πρωτοβάθμιες συνεταιριστικές τράπεζες, 2525 πρωτοβάθμιους γεωργικούς συνεταιρισμούς, 1921 μικρής κλίμακας βιομηχανικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις και 214 καταναλωτικούς συνεταιρισμούς. Αντίστοιχα, η GdW(Γερμανική Συνεργατική Συνομοσπονδία Στέγασης) διέθετε 1930 πρωτοβάθμιους συνεταιρισμούς ως μέλη. Έτσι, η DGRVείναι σήμερα η μεγαλύτερη οικονομική οργάνωση στη Γερμανία από άποψης μελών της και προσφέρει πάνω από 800,000 θέσεις εργασίας.
Οι κύριες καταστατικές λειτουργίες της είναι η προώθηση και ενίσχυση του Συνεργατικού Κινήματος και των συνεργατικών ελέγχων, η άσκηση πίεσης σε Βερολίνο και Βρυξέλλες, οι νομικές και φορολογικές συμβουλές προς τα μέλη της, ο συντονισμός των υπηρεσιών εκπαίδευσης και κατάρτισης των μελών της, η υποστήριξη συνεργατικών και συνεταιριστικών κινήσεων στο εξωτερικό, αλλά και διεθνών σχέσεων, καθώς και η υποστήριξη στην ίδρυση νέων συνεταιρισμών.
Στο διάστημα 2006-2011 έχουν ιδρυθεί στους τομείς των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της υγείας, της τρίτης ηλικίας, της αυτοαπασχόλησης και των τοπικών υπηρεσιών 1000 νέοι συνεταιρισμοί. Ειδικότερα, οι 430 στους τομείς της ενέργειας, του περιβάλλοντος και της διαχείρισης υδάτων. Τα αποτελέσματα αυτής της δραστηριότητας είναι η αύξηση της παραγόμενης από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, η μείωση της εκπομπής CO2, η ενίσχυση της συλλογικής ευθύνης των τοπικών αρχών, η προώθηση των φιλικών προς το περιβάλλον επενδύσεων.
Το όφελος από την προσωπική ενεργοποίηση του καθένα για συμμετοχή είναι η δυνατότητα συμμετοχής με μικρό επενδυτικό κεφάλαιο, η αξία του μέλους και όχι της μετοχής, η δυνατότητα να ομαδοποιηθούν πολλά έργα κάτω από την ίδια «ομπρέλα», η ευκολία στην είσοδο και έξοδο στο εγχείρημα, η περιορισμένη προσωπική ευθύνη του κάθε μέλους ως επενδυτή, οι δημοκρατικές διαδικασίες.
Η κρίση, σύμφωνα με τον Andreas Kappes, διαφαίνεται ως ευκαιρία για τους συνεταιρισμούς, οι οποίοι μπορούν να ισχυροποιηθούν οικονομικά στην αγορά, τηρώντας μερικές βασικές προϋποθέσεις όπως η επαγγελματική διαχείρισή τους, η επίγνωση των καθηκόντων τους από όλα τα μέλη, η τήρηση ίσων και δίκαιων όρων ανταγωνισμού, η πρόσβαση σε χρηματοδοτικά κεφάλαια και η ενσωμάτωση σε μια ισχυρή συνεταιριστική ένωση. Επιπλέον, είναι αναγκαία μια αποκεντρωμένη διαδικασία σε επίπεδο λειτουργίας τους, μια συνεργατικού ελέγχου εποπτεία, ένα σαφές νομικό πλαίσιο και η ανεξαρτησία τους από το κράτος.
Τα βασικά βήματα για το στήσιμο / την ίδρυση ενός συνεταιρισμού είναι η σύλληψη της ιδέας, η εξεύρεση συνεταίρων, η επεξεργασία του επενδυτικού σχεδίου και του καταστατικού λειτουργίας του, η ιδρυτική συνέλευση, ο έλεγχος κατά τη σύστασή του και η εγγραφή των μελών ή του σχήματος σε μητρώο. Σε όλα τα στάδια μπορεί να στηριχθεί το εγχείρημα από το τοπικό συνεταιριστικό ελεγκτικό σχήμα και από την τοπική συνεταιριστική τράπεζα.
Ο συνεταιρισμόςέχει τρία όργανα, τη Γενική Συνέλευση, το Εποπτικό Συμβούλιο και το Διοικητικό Συμβούλιο, ενώ τα μέλη του εποπτικού συμβουλίου και το Διοικητικό Συμβούλιο πρέπει να είναι συνεταιρισμός. Το ανώτατο σώμα είναι η Γενική Συνέλευση.
Περισσότερα για την DGRVεδώ: http://www.dgrv.de/en/home.html
