Εκδήλωση στη Σύρο

Στην εποχή της πολύπλευρης κρίσης (οικονομικής, κοινωνικής, περιβαλλοντικής), με την ανεργία σε πρωτοφανή επίπεδα και τα αδιέξοδα της οικονομίας του ανταγωνισμού πιο εμφανή από ποτέ, πρωτοβουλίες στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας αποδεικνύουν ότι η αλληλεγγύη και ο συνεργατισμός αποτελούν τη λύση σε πολλές διαστάσεις της κρίσης.

Στην Ευρώπη η κοινωνική οικονομία αντιπροσωπεύει το 10% των ευρωπαϊκών εταιρειών και το 10% της ολικής απασχόλησης. Η επιτυχία των συνεταιριστικών επιχειρήσεων, μιας από τις πιο βασικές μορφές της κοινωνικής οικονομίας, δεν μετριέται μόνο με το οικονομικό κριτήριο, αλλά και με τη συμβολή της στην αλληλεγγύη, στην κοινωνική συνοχή και στην ενίσχυση των τοπικών δεσμών. Τα μέλη και οι θέσεις εργασίας είναι χιλιάδες σε ευρωπαϊκό επίπεδο και η συμβολή τους στη μείωση της ανεργίας σημαντική, ειδικά σε θέσεις για άτομα με προβλήματα ένταξης στην αγορά εργασίας.

Στην Ελλάδα δεν έχει ακόμα εμπεδωθεί η σημασία και το εύρος εφαρμογής της. Οι δυνατότητες, όμως, που ανοίγονται είναι τεράστιες και η τοπική αυτοδιοίκηση οφείλει να γίνει αρωγός σε σχετικές πρωτοβουλίες. Αλλά και στο Νότιο Αιγαίο η Κοινωνική Οικονομία μπορεί να αποτελέσει μια ρεαλιστική διέξοδο για την τοπική οικονομία και την απασχόληση με εντυπωσιακά αποτελέσματα.

Οι διαπιστώσεις αυτές συζητήθηκαν στην εκδήλωση με θέμα “Κοινωνική οικονομία και κοινωνικές επιχειρήσεις στην Ευρώπη: μια πράσινη απάντηση στην κρίση και στην ανεργία”, που συνδιοργάνωσαν την Παρασκευή, 22.06.2012 στη Σύρο ο ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ Ν Αιγαίου, οι Οικολόγοι Πράσινοι Νοτίου Αιγαίου και ο ευρωβουλευτής τους Νίκος Χρυσόγελος.

Στην εκδήλωση παρουσιάστηκαν πρωτοβουλίες στον τομέα της κοινωνικής οικονομίας από τα νησιά του Νοτίου Αιγαίου και από ευρωπαϊκές χώρες. Δόθηκε έμφαση στα κοινωνικά οφέλη που συνδιάζονται με τα οικονομικά. Ιδιαίτερα θετικός είναι ο απολογισμός που έκαναν όλοι οι συμμετέχοντες και η ελπίδα που δημιουργείται μέσω της κοινωνικής οικονομίας σε θέματα αλληλεγγύης, δημιουργίας τοπικής οικονομίας και θέσεων εργασίας, αλλά και εξάλειψης φαινομένων κοινωνικού αποκλεισμού.

Όπως χαρακτηριστικά δήλωσε η κα Άννα Παλαιολόγου, πρόεδρος του ΔΣ του Γυναικείου Συνεταιρισμού Σύρου “ΚΑΣΤΡΙ”, από τα πιο σημαντικά οφέλη της δραστηριότητάς τους είναι ότι οι γυναίκες ένιωσαν χρήσιμες και παραγωγικές και διατίθενται να βοηθήσουν με την εμπειρία τους οποιοδήποτε εγχείρημα ξεκινήσει και τις χρειαστεί. Ο Michal Len από το ευρωπαϊκό δίκτυο συνεταιριστικών επιχειρήσεων για την επαναχρησιμοποίηση – ανακύκλωση – κομποστοποίηση RREUSE, δήλωσε: “Οι κοινωνικές επιχειρήσεις παρέχουν ευκαιρίες στην απασχόληση και την κατάρτιση βασικών δεξιοτήτων σε ένα ευρύ φάσμα οικονομικών τομέων, συμπεριλαμβανομένων της διαχείρισης των αποβλήτων. Ειδικότερα, επιτρέπουν την κοινωνική και οικονομική ένταξη των ευάλωτων ομάδων, όπως άτομα με ειδικές ανάγκες. Για τις νησιωτικές κοινότητες, όπου η βιώσιμη διαχείριση των αποβλήτων είναι ζήτημα ζωτικής σημασίας, οι κοινωνικές επιχειρήσεις παρέχουν ευκαιρίες απασχόλησης στον τομέα της ανακύκλωσης, επαναχρησιμοποίησης και επισκευής, δηλαδή αποτελούν ένα αληθινό μοντέλο αειφόρου ανάπτυξης”.

Η Πολύνα Γκιόκα, από την Οικολογική Εταιρεία Ανακύκλωσης παρουσίασε το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις με βάση τον νόμο 4019/2011 και τις ευκαιρίες που προσφέρει για την δημιουργία παρόμοιων επιχειρήσεων σε διάφορους τομείς.

Ο Λευτέρης Κεχαγιόγλου, εκπρόσωπος του Ελληνικού Δικτύου Μικρών Νησιών περιέγραψε με γλαφυρό τρόπο τις δυσκολίες που αντιμετώπιζαν μέχρι τώρα οι προσπάθειες να υπάρξει θεσμικό πλαίσιο για τις κοινωνικές επιχειρήσεις και ανέλυσε τις δυνατότητες και προοπτικές δημιουργίαςκοινωνικώνεπιχειρήσεωνστιςνησιωτικέςπεριοχές.

Η Marcie Mayer  περιέγραψε την προσπάθεια που κάνει η “Χαμάδα”, μια ελπιδοφόρα πρωτοβουλία συνεργασία για συλλογή – επεξεργασία βελανιδιών στην Κέα, για παραγωγή αλευριού χωρίς γλουτένη αλλά και για εξαγωγή βελανιδιών σε βυρσοδεψία στην Γερμανία.

Ο Δημήτρης Γρηγοριάδης, μέλος των Εθελοντών για το Περιβάλλον και τον Πολιτισμό της Ρόδουπαρουσίασε μια επιτυχημένη προσπάθεια ενεργών πολιτών που ξεκίνησε από απλές εθελοντικές πρωτοβουλίες και αναπτύσσεται τώρα οργανωμένα στα θέματα συλλογής κι ανακύκλωσης χαρτιού κι άλλων υλικών.

Η Όλγα Θεοδωρικάκου, εκπρόσωπος της ΚΛΙΜΑΚΑΣ –Κοινωνικός Συνεταιρισμός "Κλίμαξ plus" & Α.Σ. "Κυκλάδες Κοινωνική Συμμαχία" παρουσίασε την εμπειρία τους από καινοτόμες πολιτικές κοινωνικής οικονομίας για την ένταξη ευπαθών ομάδων, ιδιαίτερα μέσα από δραστηριότητες στον τομέα της ανακύκλωσης χαρτιού και σίτισης αλλά και την γενικότερη σημασία της κοινωνικής καινοτομίας και της κοινωνικής αλληλεγγύης για την κοινωνική συνοχή.

Ο Μαρία από την Ισπανία, ο Μαρκ από το Βέλγιο και η Κάϊθ από την Βρετανία, εκπρόσωποι του ΕυρωπαϊκούΔικτύου Κοινωνικών Επιχειρήσεων ΕπαναχρησιμοποίησηςRre-useπαρουσίασαν παραδείγματα πετυχημένων κοινωνικών επιχειρήσεων στηνεπαναχρησιμοποίηση ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών συσκευών, ρούχων, επίπλων καθώς και στην κομποστοποίηση.   

Στη συζήτηση αναδείχθηκαν, επίσης, αρκετές προτάσεις προς βελτίωση της υφιστάμενης κατάστασης της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα (θεσμικό πλαίσιο, αξιοποίηση των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων, ρόλος της τοπικής αυτοδιοίκησης κ.ά.), που δείχνει την ανάγκη να ενταθούν παρόμοιες πρωτοβουλίες και να επιδιωχθεί συστηματικός διάλογος με περισσότερους φορείς. Από την πλευρά του ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων Νίκου Χρυσόγελου αυτό ήδη επιδιώκεται και, εκτός από τη διοργάνωση παρόμοιας εκδήλωσης που σχεδιάζεται στα Δωδεκάνησα για το φθινόπωρο, οργανώνεται σεμινάριο και τριήμερο εκδηλώσεων για τις συνεταιριστικές επιχειρήσεις (Τεχνόπολις – Γκάζι, Αθήνα, 6-8 Ιουλίου 2012) σε συνεργασία με κοινωνικούς φορείς και συνεταιριστικές πρωτοβουλίες από την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

Σκοπός της εκδήλωσης, που αποτελεί μια ακόμη παρέμβαση μας για δημιουργικές προτάσεις διεξόδου από την πολύπλευρη κρίση που βιώνει η χώρα μας και η Ευρώπη, ήταν να αναδειχθεί η σημασία της Κοινωνικής Οικονομίας στην περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου μέσα από πετυχημένα παραδείγματα νησιωτικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων ή καινοτόμων δράσεων που επιχειρούνται στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, στον τομέα των απορριμμάτων, στον αγροτικό και αγρο-τουριστικό τομέα, στον κοινωνικό τομέα και στον τομέα της γυναικείας επιχειρηματικότητας.

Με πρωτοβουλία του Νίκου Χρυσόγελου οργανώθηκε, την Παρασκευή 8 Ιουνίου, στην αίθουσα του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα, μια ενδιαφέρουσα συζήτηση: “Η ελληνική κρίση και η ευρωπαϊκή διάσταση. Οι απόψεις των ελλήνων ευρωβουλευτών” . Σε αυτή συμμετείχαν ο Νίκος Χρυσόγελος, Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, η Άννυ Ποδηματά, Ομάδα της Προοδευτικής Συμμαχίας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και ο Γιώργος Κουμουτσάκος, Ομάδα τoυ Ευρωπαϊκoύ Λαϊκoύ Κόμματoς (Χριστιαvoδημoκράτες) και των Ευρωπαίωv Δημoκρατώv. Στην ενδιαφέρουσα συζήτηση είχαν προσκληθεί όλοι οι έλληνες ευρωβουλευτές. Οι περισσότεροι είχαν δηλώσει το ενδιαφέρον τους να συμμετάσχουν, αλλά οι προεκλογικές ή άλλες υποχρεώσεις τους δεν το επέτρεψαν. Όσοι δημοσιογράφοι και πολίτες συμμετείχαν στην συζήτηση την βρήκαν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα. Πολλοί από τους έλληνες ευρωβουλευτές (άντρες και γυναίκες) έχουν εκφράσει τη διάθεσή τους να οργανώνονται πιο συστηματικά και στην Ελλάδα παρόμοιες συζητήσεις με την συμμετοχή ευρωβουλευτών, κάτι που θα συνέβαλε σε έναν ουσιαστικότερο πολιτικό διάλογο.

"Der Standard" vom 15.06.2012                               Seite: 31

Ulrike Lunacek Nikos Chrysogelos

Bundesland, Bundesland Abend

Hellas vor der Wahl zwischen Skylla und Charybdis?

   Stellt sich den Griechen tatsächlich nur mehr die Frage, ob „Dummheit oder Wahnsinn“ aus der Krise führen? - Empfehlungen für einen dritten Weg, der dem drohenden Vehängnis mit Vernunft und Augenmaß begegnet.

   Egal wie die Parlamentswahl in Griechenland am kommenden Sonntag ausgeht, ob die linke Syriza eine Mehrheit erhält oder die konservative Nea Demokratia: Die beiden bisher ins Spiel gebrachten Alternativen, die bedingungslose Erfüllung der Vorgaben des Memorandums zwischen Griechenland und der Troika (EU, IWF, EZB) oder der Austritt Griechenlands aus der Eurozone - sind wie Skylla und Charybdis. Oder, wie Daniel Cohn-Bendit, unser Ko-Fraktionsvorsitzender im Europaparlament, vor Kurzem meinte, wie die Wahl zwischen „Dummheit und Wahnsinn“. Literatur-Nobelpreisträger Günter Grass beschreibt die gegenwärtige Beziehung zwischen Athen und Brüssel in seinem Gedicht „Europas Schande“ deswegen völlig korrekt mit der Strophe: „Sauf endlich, sauf! schreien der Kommissare Claqueure, doch zornig gibt Sokrates Dir den Becher randvoll zurück.“

   Aber weder europäische Erpressung noch griechischer Zorn weisen den Weg aus dieser Krise: Weder das sture Festhalten am Memorandum noch ein Ausstieg aus dem von EU und internationaler Gemeinschaft auferlegten Sparprogramm und damit aus dem Euro führen zum Ziel.

   Oder kann sich jemand vorstellen, die USA würden einen Stern aus ihrer Flagge streichen lassen, nur weil ein US-Bundesstaat (kommt immer wieder vor) in finanzielle Schwierigkeiten gerät oder gar zahlungsunfähig ist? Undenkbar, oder?

   Ein anderes Beispiel aus Österreich: Als die österreichische Bundesregierung über Nacht ihre Milliarden-Rettung für die Kärntner Hypo Alpe Adria beschloss, für das von Haider und Konsorten verursachte Finanzfiasko am Wörthersee: Hat da irgendwer gemeint, Kärnten solle die österreichische Bundesrepublik verlassen oder gar ausgeschlossen werden und auf den Milliarden Schulden allein sitzen bleiben?

   Und genauso gehört Griechenland in die Europäische Union und in die Eurozone. Damit das so bleibt, muss Griechenland weiterhin die notwendige Unterstützung erhalten, ohne Zweideutigkeiten und Erpressung. Zugleich aber muss sich auch Griechenland verändern, reformieren, seinen Staat und seine Gesellschaft auf ein neues Fundament stellen, das tragfähig genug ist sowohl den Griechinnen und Griechen als auch den europäischen Partnern ausreichend Vertrauen zu geben - damit sich weder die einen noch die anderen von diesem Staat abwenden. Für diese Krise tragen die politischen Institutionen in Griechenland, die griechische Gesellschaft und die europäischen Strukturen jeweils einen Teil der Schuld - Veränderung muss deshalb auf allen diesen Ebenen eingefordert und umgesetzt werden.

   Es ist ja nicht so, dass das griechische Volk in den vergangenen zwei Jahren nicht schon riesige Anstrengungen unternommen hat, um notwendige Reformen zu fördern. Dabei gab es auch Teilerfolge, insgesamt hat die Entwicklung aber zum jetzigen unhaltbaren Status quo geführt: Mehr als 20 Prozent der Griechinnen und Griechen leben bereits unter der Armutsgrenze - Tendenz stark steigend. Die Sparmaßnahmen sind zu weit gegangen. Es ist unmöglich für eine Familie, mit einem Einkommen von rund 700 Euro zu leben, noch dazu wenn grundlegende Elemente der sozialen Infrastruktur schwach sind bzw. ganz zusammenbrechen. Im Gesundheitswesen führt diese Entwicklung jetzt schon zu einer Gefährdung von Leib und Leben.

   Die Europäische Union verstößt mit diesem Spardiktat gegen ihre eigenen Vorhaben der Armutsbekämpfung (2020 Strategie). Als eine erste Maßnahme müssen deswegen die über das Ziel hinausschießenden Sparmaßnahmen zurückgenommen werden. Daneben ist es unerlässlich, Griechenland mehr Zeit zur Erreichung der finanzpolitischen Ziele zu gewähren, diese Frist gehört von 2014 auf 2016 erweitert.

   Das größte Bedrohungspotenzial für den Zusammenhalt des griechischen Staatswesens liegt jedoch in Korruption und Steuerbetrug. Griechenland gehört zu den Ländern mit den größten sozialen Ungleichheiten und Einkommensdifferenzen, vor allem wegen Steuerflucht, Steuerhinterziehung und Korruption. Ohne einen Selbstreinigungsprozess in Griechenland wird dieser Geißel nicht beizukommen sein. Geschätzte 200 Milliarden Euro liegen unversteuert im Ausland. Es wird geschätzt, dass Mikro- und Makro-Korruption das Land und seine Bürgerinnen und Bürger über 20 Milliarden Euro jährlich kostet. Um einen neuen Sinn für Fairness aufzubauen, braucht es zur Aufarbeitung dieser Finanzverbrechen an Staat und Gesellschaft die Einrichtung eines parlamentarischen Untersuchungsausschusses, um Informationen über die Ursachen und Verursacher zu sammeln, die das Land in den Ruin geführt haben.

   Durch eine falsche Industriepolitik, die auf staatliche Subventionen und Marine-Aufträge inklusive Steuerbefreiung für Werften und Reedereien, also auf dem Wachstumsmodell des Protektionismus und der unkontrollierten Militärausgaben, basiert, ist auch Griechenlands Schiffbauindustrie auf Grund gelaufen. Griechenland, global eine der größten Seemächte, hat einen massiven Verlust von Arbeitsplätzen in diesem Bereich (1985: rund 45.000, heute weniger als 4500 Beschäftigte). So wie das Beispiel der Danziger Werften zeigt, liegt aber in einer Umgestaltung der Schiffsproduktion auf ökologisch effiziente Schiffe ein großes Wachstumspotenzial, das es auch in Griechenland zu nützen gilt.

   Und es braucht ein Grünes Investitions-Paket, um eine nachhaltige Neuausrichtung der Realwirtschaft in Gang zu bringen. Ohne eine generelle Neuausrichtung der Energiepolitik bleibt jeder Aufschwung illusorisch. Griechenland ist das ölabhängigste Land der EU. Allein für die Stromerzeugung auf seinen Inseln muss Griechenland jedes Jahr Treibstoffe um rund 300 Millionen Euro kaufen - zum Vergleich dazu betragen die EU-Regionalförderungen in der Periode 2007 bis 2014 für diese Inseln rund 140 Millionen Euro. Allein dieser Vergleich zeigt die fatale wirtschaftliche Schere, die für Griechenland durch seine Abhängigkeit vom Ölhahn immer weiter auseinandergeht. Die Abhängigkeit der griechischen Energieversorgung von Erdöl kommt das Land ökonomisch wie ökologisch doppelt teuer zu stehen. Sowohl die finanziellen als auch die Umwelt- und Klimabelastungen sind nicht durchhaltbar. Jetzt muss es darum gehen, diese ökonomisch wie ökologisch untragbare Situation durch Konzepte zu überwinden, die auf die Regionen zugeschnitten sind.

   Griechenland braucht ein starkes Signal des Aufbruchs. Einen Aufbruch zu einem dritten Weg zwischen Dummheit und Wahnsinn, einen Weg der Logik, damit verhindert wird, was Günter Grass in der letzten Strophe seines Gedichts für Europa ansonsten prophezeit: „Geistlos verkümmern wirst Du ohne das Land, dessen Geist Dich, Europa, erdachte.“

Παρουσίαση έκθεσης του Ν.Χρυσόγελου στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων

Αυτές τις μέρες καλείται το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συναποφασίσει για το μέλλον της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ). Ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων, Νίκος Χρυσόγελος, έχει αναλάβει τη σύνταξη της έκθεσης - γνωμοδότησης της Επιτροπής Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, για τη σύσταση του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας και Αλιείας.

Τα αλιευτικά πεδία της Ευρώπης ήταν κάποτε από τα πιο παραγωγικά στον κόσμο, αλλά τριάντα χρόνια Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ) έχουν ως αποτέλεσμα τη σοβαρή μείωση των πληθυσμών των ψαριών, την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, καθώς και βλάβες στα βιολογικά είδη, σε οικοτόπους και αλιευτικά πεδία (Το 63% των εξεταζόμενων ιχθυαποθεμάτων στον Ατλαντικό έχουν υπεραλιευθεί, στη Μεσόγειο το ποσοστό αγγίζει το 82%, ενώ στη Βαλτική 4 από τα 6 ιχθυαποθέματα έχουν υπεραλιευθεί). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε την πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα ως μία από τις βασικές κινητήριες δυνάμεις της υπεραλίευσης και αναγνωρίζει ότι οι επιδοτήσεις έχουν συμβάλει σε αυτή την ανισορροπία μέσω της τεχνητής διατήρησης της πλεονάζουσας αλιευτικής ικανότητας. Το 2011 έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου το επιβεβαιώνει αυτό, δηλώνοντας ότι η πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα του στόλου οδηγεί στην εξάντληση των αποθεμάτων των ψαριών, απειλώντας την ευημερία των θαλασσών μας και την βιωσιμότητα των αλιευτικών κοινοτήτων.

Η πρόταση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ) (COM(2011) 804 τελικό), η οποία θα αντικαταστήσει το ισχύον Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας (ΕΤΑ), αποτελεί βασικό στοιχείο της δέσμης μεταρρυθμίσεων της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

Με την πρόταση κανονισμού, διατίθεται ποσό 6,567 εκατ. ευρώ για την ενίσχυση:
1) της ανάπτυξης της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και των αλιευτικών περιοχών,
2) του ελέγχου και της εκτέλεσης στον τομέα της αλιείας,
3) της συλλογής δεδομένων,
4) της ολοκληρωμένης θαλάσσιας πολιτικής και
5) της ανάπτυξης τεχνικών και διοικητικών μέσων για την υποστήριξη της εφαρμογής της ΚΑΠ.

«Η ΚΑλΠ έχει κατηγορηθεί για πολλά προβλήματα, αλλά δεν πρέπει να λησμονείται ότι είναι το αποτέλεσμα ενός πολιτικού συμβιβασμού των Υπουργών», δήλωσε ο Ν. Χρυσόγελος. «Η πλήρης και ορθή εφαρμογή της ισχύουσας ΚΑλΠ θα μπορούσε να αποτρέψει ένα μεγάλο μέρος της σημερινής κρίσης που αντιμετωπίζουν τόσο τα ιχθυαποθέματα όσο και ο τομέας της αλιείας στην ΕΕ. Τα κράτη μέλη απέτυχαν παταγωδώς στο παρελθόν να εφαρμόσουν όσα είχαν συμφωνηθεί. Αυτή η μεταρρύθμιση και η εφαρμογή της, θα δείξει αν πραγματικά επιθυμούν να έχουν μια βιώσιμη αλιεία στην Ευρώπη ή αν θέλουν να συνεχίσουν την καθοδική πορεία. Η χρηματοδότηση λοιπόν με δημόσιους πόρους, μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας κι Αλιείας, πρέπει να ενθαρρύνει όσους ψαρεύουν με τον πλέον βιώσιμο τρόπο από περιβαλλοντική και κοινωνική άποψη, την προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος και της θαλάσσιας βιοποικιλότητας καθώς και τη δημιουργία θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών για να ανακάμψει ο πλούτος των θαλασσών. Το Ταμείο πρέπει επίσης να ενισχύσει την συγκέντρωση δεδομένων και την επιστημονική έρευνα που θα επιτρέψουν τη διαμόρφωση πρακτικών που θα καθιστούν βιώσιμες τις αλιευτικές δραστηριότητες. Οι τροπολογίες που έχω καταθέσει με την έκθεσή μου είναι προς αυτή τη κατεύθυνση. Αποσκοπούν να εδραιώσουν την προσέγγιση ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη μέθοδος, ότι η βιώσιμη αλιεία είναι αυτή που βασίζεται σε καλή γνώση και μακροχρόνια διατήρηση του οικοσυστήματος καθώς και ότι η αλιεία πρέπει και μπορεί να διατηρεί μακροχρόνια ένα δημόσιο αγαθό, όπως είναι τα ψάρια».

(Ακολουθεί ολόκληρη η τοποθέτηση του Νίκου Χρυσόγελου στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου)

"Αξιότιμοι συνάδελφοι, αξιότιμες συναδέλφισσες

Η πρόταση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας, η οποία θα αντικαταστήσει το ισχύον Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας, αποτελεί εργαλείο - κλειδί όσον αφορά τη μεταρρύθμιση της Kοινής Aλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ).

Η Κοινή Αλιευτική Πολιτική (ΚΑλΠ) χρειάζεται πράγματι μεταρρύθμιση και το νέο Tαμείο πρέπει να σχεδιαστεί προσεχτικά ώστε να μην επαναληφτούν λάθη του παρελθόντος και να διασφαλιστεί η βιώσιμη αλιεία.

Η μεταρρύθμιση της ΚΑλΠ και του χρηματοδοτικού μέσου προσφέρει μια σημαντική ευκαιρία για την εξάλειψη των επιδοτήσεων που συμβάλλουν στην υπεραλίευση στοχεύοντας στη μετάβαση προς μια πραγματικά βιώσιμη αλιεία, στην ευημερία των αλιέων αλλά και την επίτευξη υγιών θαλάσσιων οικοσυστημάτων.

Η πρόταση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας συνδυάζει οικονομικούς πόρους για την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες, καθώς και για τον έλεγχο και την εφαρμογή των μέτρων, τη συλλογή δεδομένων και την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική.

Η ενσωμάτωση αυτών των πρώην διαχωρισμένων χρηματοδοτικών εργαλείων σε ένα ενιαίο χρηματοδοτικό μέσο μπορεί να απλοποιήσει τη διοίκηση και διαχείριση μέσω ενοποιημένων κανόνων και διαδικασιών, ενώ θα συμβάλει στην αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη κατανομή των διαθέσιμων πόρων.

Η πρόταση αποσκοπεί στο να διασφαλίσει ότι η χρηματοδότηση θα διατίθεται μόνο στα κράτη μέλη που συμμορφώνονται με τους στόχους και τους κανονισμούς της ΚΑλΠ και ειδικότερα με τις υποχρεώσεις ελέγχου, τον κανονισμό για τη Παράνομη Αλιεία και τις υποχρεώσεις συλλογής δεδομένων. Επιτρέπει τη χρηματοδότηση των αλιευτικών επιχειρήσεων μόνο εφόσον συμμορφώνονται με την ΚΑλΠ.

Η πρόταση περιλαμβάνει σημαντικό αριθμό μέτρων, αναγκαίων για να στηριχθεί η βιώσιμη αλιεία στην ΕΕ, να μπουν νέοι άνθρωποι στο επάγγελμα και να βελτιωθούν οι συνθήκες εργασίας.

Μέτρα όπως η προώθηση του ανθρώπινου κεφαλαίου και του κοινωνικού διαλόγου, η διευκόλυνση της διαφοροποίησης και της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας, καθώς και η δημιουργία και διαχείριση τοπικών, «από τα κάτω» πρωτοβουλιών για την ενίσχυση της σωστής, βιώσιμης διαχείρισης των αλιευτικών περιοχών, την προώθηση τοπικών στρατηγικών βιώσιμης ανάπτυξης και τοπικών συμπράξεων μεταξύ σημαντικών κοινωνικών εταίρων.

Η πρόταση περιλαμβάνει, επίσης, μέτρα για την υποστήριξη της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης, αποκατάστασης και παρακολούθησης των περιοχών του δικτύου Natura 2000 και της προώθησης των προστατευόμενων θαλάσσιων περιοχών που μπορούν να συμβάλλουν στην ανάκαμψη της θαλάσσιας βιοποικιλότητας.

Τέλος, η πρόταση περιλαμβάνει μερικές θετικές διατάξεις, οι οποίες θα μπορούσαν να ενισχύσουν τη διαφάνεια και την πληροφόρηση του κοινού, να βελτιώσουν τη συλλογή και διαβίβαση δεδομένων, καθώς και τον έλεγχο και την αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων για την αλιεία, παρόλο που δεν ανταποκρίνονται πλήρως σε περιφερειακά και τοπικά χαρακτηριστικά.

Ωστόσο, η πρόταση υπολείπεται των προσδοκιών για μια απαραίτητη διαρθρωτική αλλαγή που θα διασφαλίζει ότι η δημόσια ενίσχυση θα χρησιμοποιηθεί αποκλειστικά για τη προώθηση της αειφόρου αλιείας. Στην πραγματικότητα, η συντριπτική πλειοψηφία της διαθέσιμης χρηματοδότησης θα μπορούσε και πάλι να διατεθεί για μέτρα τα οποία ευνοούν μια μερίδα επιχειρήσεων και όχι ολόκληρο τον αλιευτικό τομέα ή την κοινωνία γενικότερα.

Υπάρχει πολύ περιορισμένη αναφορά στη παράκτια μικρής κλίμακας αλιεία, καθώς και στη στροφή προς μια διαχειριστική προσέγγιση με βάση τα οικοσυστήματα και τη προστασία της βιοποικιλότητας.

Η πρόταση δεν αντιμετωπίζει ουσιαστικά τις χρηματοδοτήσεις που συμβάλλουν στη διατήρηση της υφιστάμενης πλεονάζουσας αλιευτικής ικανότητας. Θα έπρεπε να επιτρέπει τη χρηματοδότηση για πλοία, στόλους και εργαλεία μόνο στη βάση κατάλληλης αξιολόγησης της αλιευτικής ικανότητας σε σχέση πάντα με τις διαθέσιμες αλιευτικές δυνατότητες, να λαμβάνει υπόψη πόσα ψάρια υπάρχουν στα αλιευτικά πεδία.

Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης ενισχύσεις για τη δημιουργία συστημάτων Μεταβιβάσιμων Αλιευτικών Παραχωρήσεων (ΜΑΠ), ενώ πολλοί κοινωνικοί φορείς, ΜΚΟ και κράτη μέλη αντιτίθενται στις υποχρεωτικές ΜΑΠ, που τις χαρακτηρίζουν λύση μονόδρομο. Κάθε ενίσχυση που αποσκοπεί στη θέσπιση συστημάτων για τη διαχείριση των αλιευμάτων θα πρέπει να στοχεύει σε διαχειριστικά μέτρα που εμπλέκουν τους κοινωνικούς εταίρους σε επίπεδο αλιευτικού πεδίου.

Η ενίσχυση σκαφών ή λιμένων για να κάνουν καλύτερη χρήση των ανεπιθύμητων εμπορικών αλιευμάτων θα υπονομεύσει τις επιθυμητές υποχρεώσεις κατά την εκφόρτωση, καθώς και τη προσπάθεια να αλιεύουν πιο στοχευμένα, επιλεκτικά και βιώσιμα. Η χρηματοδότηση θα πρέπει να στοχεύει στη μείωση των ποσοστών θνησιμότητας των ανεπιθύμητων αλιευμάτων, π.χ. μέσω έρευνας σε πιο επιλεκτικές και φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές και αλιευτικά εργαλεία και όχι τόσο στην εμπορία των ανεπιθύμητων αλιευμάτων.

Τέλος, η πρόταση περιλαμβάνει μια σειρά μέτρων τα οποία θα προωθήσουν αδιακρίτως την ανάπτυξη των υδατοκαλλιεργειών, χωρίς την απαραίτητη εξέταση περιβαλλοντικών και κοινωνικών παραμέτρων.

Σε αυτό το πλαίσιο οι βασικές τροπολογίες που κατέθεσα επικεντρώνονται σε ορισμένα σημεία:

Ορισμένοι τύποι χρηματοδότησης που προβλέπονταν στο σχέδιο καταργούνται με βάση τις τροπολογίες που κατέθεσα, όπως:

- για την αποθήκευση ψαριών που αλιεύονται όταν δεν υπάρχει αγορά. Μεταξύ του να αλιεύονται ψάρια μόνο όταν οι συνθήκες της αγοράς εγγυώνται καλή τιμή και του να αποθηκεύονται για μεγάλα χρονικά διαστήματα είναι προτιμητέο το πρώτο.
- για τα ασφάλιστρα των εκμεταλλεύσεων υδατοκαλλιέργειας, δεδομένου ότι πρόκειται για δαπάνες που πρέπει να επιβαρύνουν τους ίδιους τους επιχειρηματίες και όχι τους φορολογούμενους.
- για ενίσχυση της διαχείρισης των «Μεταβιβάσιμων Αλιευτικών Παραχωρήσεων».
- για διαφήμιση και κυκλοφορία στην αγορά ψαριών για τα οποία υπάρχει περιορισμένη ή καθόλου ζήτηση στην αγορά.

Σε αρκετά σημεία προστίθενται διατυπώσεις που επιδιώκουν να διασφαλίσουν ότι η ενίσχυση δεν έχει ως συνέπεια την υπεραλίευση ή την άκριτη προώθηση της υδατοκαλλιέργειας. Τα κονδύλια ανακατανέμονται για να στηριχτεί η συγκέντρωση επιστημονικών και άλλων στοιχείων και για να βελτιωθεί η επιτήρηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων.

Το τμήμα που αφορά τις υδατοκαλλιέργειες τροποποιείται για να μετατοπιστεί η έμφαση από την άνευ κριτηρίων προώθηση της υδατοκαλλιέργειας, ενός κλάδου που μπορεί να προξενήσει σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα εάν δεν τύχει καλής διαχείρισης, προς μια προσαρμογή των δραστηριοτήτων της υδατοκαλλιέργειας σε περιβαλλοντικά φιλικότερες συνθήκες. Γι αυτό η προτεραιότητα σε ότι αφορά στις υδατοκαλλιέργειες δίνεται σε έργα σχεδιασμένα με τέτοιο τρόπο ώστε να μειώνεται ο περιβαλλοντικός αντίκτυπος των δραστηριοτήτων τους.

Η αλιεία είναι ουσιαστικά η ιδιωτική εκμετάλλευση ενός δημόσιου αγαθού και συνοδεύεται κατά συνέπεια από ορισμένες ευθύνες και προϋποθέσεις που περιστρέφονται κυρίως γύρω από την μέριμνα για αποφυγή της εξάντλησης των αλιευτικών πόρων ή της υποβάθμισης του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των παράκτιων κοινοτήτων που εξαρτώνται από αυτό για την επιβίωσή τους.

Συνοψίζοντας, η χρηματοδότηση πρέπει κατά προτίμηση να αποσκοπεί στην συγκέντρωση δεδομένων που θα επιτρέψουν την διεξαγωγή αναλύσεων περί βιωσιμότητας των αλιευτικών δραστηριοτήτων και στην στήριξη όσων ψαρεύουν με τον πλέον βιώσιμο τρόπο από περιβαλλοντική και κοινωνική άποψη αλλά και στην προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος και της θαλάσσιας βιοποικιλότητας μακροχρόνια.

Οι τροπολογίες που έχω καταθέσει με την έκθεσή μου είναι προς αυτή τη κατεύθυνση. Αποσκοπούν να εδραιώσουν την προσέγγιση ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη μέθοδος όπως και ότι η βιώσιμη αλιεία είναι αυτή που βασίζεται σε καλή γνώση και μακροχρόνια διατήρηση του οικοσυστήματος.