Η κυβέρνηση βάζει το θέμα του σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου από την πίσω πόρτα τόσο με την είσοδο στην Ευρώπη αμερικάνικου σχιστολιθικού αερίου και πετρελαίου μέσω της Αλεξανδρούπολης (κάτι που πανηγύρισε μάλιστα ο πρωθυπουργός) όσο και με την νομοθεσία που πέρασε από την Ολομέλεια της Βουλής την Πέμπτη 7/3/2019. Το απαράδεκτο είναι ότι η τροπολογία αυτή (πλέον άρθρο 79 του ν 4602/2019) πέρασε χωρίς αντιδράσεις – αφού τα άλλα κόμματα στην πραγματικότητα αδιαφορούν.

Τι είναι το σχιστολιθικό πετρέλαιο και αέριο και η μέθοδος εξόρυξης fracking

Τα τελευταία χρόνια έχει εκδηλωθεί μεγάλο ενδιαφέρον διεθνώς γύρω από το θέμα του σχιστολιθικού φυσικού αερίου (Shale Gas) και πετρελαίου. Μεγάλες ποσότητες υδρογονανθράκων βρίσκονται αποθηκευμένες σε μικρές ρωγμές και πόρους πετρωμάτων (σχιστόλιθοι και πολύ λεπτόκοκκα πετρώματα) που έχουν εξαιρετικά χαμηλή διαπερατότητα. Οι υδρογονάνθρακες αυτοί είναι γνωστοί ως «σχιστολιθικό φυσικό αέριο και πετρέλαιο» και θεωρούνται “μη συμβατικοί”, αλλά προφανώς είναι υδρογονάνθρακες, λόγω της μεθόδου που χρησιμοποιείται για την εξόρυξή τους (υδραυλική ρωγμάτωση - fracking), η οποία περιλαμβάνει τη χρήση εκατοντάδων χιλιάδων λίτρων νερού και χημικών διαλυτών υπό πολύ υψηλή πίεση και σε μεγάλο βάθος που μπορεί να φθάνει και τα 2 χλμ. κάτω από την επιφάνεια της Γης. Κάτω από την πίεση αυτή και την διοχέτευση νερού και χημικών τα πετρώματα διαλύονται ελευθερώνοντας το πετρέλαιο και αέριο αλλά έτσι παράγονται τεράστιες ποσότητες αποβλήτων. Η εμπειρία από τις ΗΠΑ και άλλες χώρες στις οποίες έχει χρησιμοποιηθεί έχει δείξει ότι υπάρχουν σοβαρότατα τεχνικά εμπόδια και περιβαλλοντικοί κίνδυνοι, από την τοξική ρύπανση που προκαλείται στην περιοχή γύρω από τις μονάδες άντλησης, μέχρι την επιβάρυνση του υδροφόρου ορίζοντα με μεθάνιο αλλά ακόμα και την πρόκληση σεισμών κάποιου μεγέθους.

Υποτίθεται ότι ο Υπουργός Ενέργειας κ. Σταθάκης είχε δεσμευτεί το περασμένο φθινόπωρο ότι θα προωθήσει νομοθετική ρύθμιση για απαγόρευση της μεθόδου της «υδραυλικής ρωγμάτωσης» (fracking). Υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι η μέθοδος μπορεί να χρησιμοποιηθεί στις εξορύξεις πετρελαίου στην Ήπειρο. Έτσι θα ήταν σημαντικό να απαγορευτεί η μέθοδος μια και οι περιοχές που έχουν δεσμευτεί για έρευνα και εξόρυξη στην   Ήπειρο είναι ιδιαίτερα σημαντικές φυσικές περιοχές και διαθέτουν σημαντικό υδάτινο πλούτο. Η μέθοδος θα απειλούσε όχι μόνο τα επιφανειακά οικοσυστήματα αλλά και τα υπόγεια νερά, το υπέδαφος τις ανθρώπινες κοινωνίες.

Αντί για απαγόρευση, το ΥΠουργείο ΕΝέργειας προώθησε, στο σχέδιο νόμου για την «Έρευνα, εκμετάλλευση και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού της χώρας, σύσταση Ελληνικής Αρχής Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών, ιδιοκτησιακός διαχωρισμός δικτύων διανομής φυσικού αερίου και άλλες διατάξεις», μια τροπολογία με την οποία ανοίγει αντί να κλείσει την πόρτα, αντιμετωπίζοντας το σχιστολιθικό πετρέλαιο και αέριο ως “μη-υδρογονάνθρακες”. (τροποποίηση του υφιστάμενου ορισμού των υδρογονανθράκων στο ν. 2289/1995, άρθρο 1, παρ. 1), κάτι που φυσικά δεν ισχύει. Το σχιστολιθικό άεριο και πετρέλαιο είναι υδρογονάνθρακες, απλώς η μέθοδος εξόρυξής τους είναι διαφορετική (“μη συμβατική”), αλλά αυτό δεν κάνει ασφαλή ούτε τη μέθοδο εξόρυξης ούτε τα προϊόντα της. Η τροπολογία δεν απαγορεύειι την επικίνδυνη μέθοδο της υδραυλικής ρωγμάτωση – fracking. Εξάλλου στις συμβάσεις παραχώρησης που έχουν υπογραφεί δεν περιλαμβάνεται κάτι τέτοιο, που θα μπορούσε να το επιβάλλει η κυβέρνηση ακόμα και χωρίς να έχει προηγηθεί νομοθετική ρύθμιση.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, είναι γεγονός, ότι υπάρχουν αντιφατικές εξελίξεις. Ενώ σε ορισμένες χώρες υπάρχει ήδη νομοθετική απαγόρευση χρήσης της μεθόδου ή πολύ μεγάλες αντιδράσεις πολιτών και των Πράσινων (πολλές είναι οι εκδηλώσεις και κινητοποιήσεις ακόμα και μέσα στο ευρωπαϊκό κοινοβούλιο), όμως σε γενικές γραμμές υπάρχει προσπάθεια να περάσουν “τεχνικές ρυθμίσεις” ή να αξιοποιηθούν “αμφιβολίες” ώστε να προωθηθεί η υδραυλική ρωγμάτωση στην εξόρυξη σχιστολιθικού πετρελαίου και αερίου. Ο συμπρόεδρος των ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ Ν. Χρυσόγελος συμμετείχε σε αρκετές κινητοποιήσεις που οργάνωσαν στο παρελθόν οι ευρωπαίοι πράσινοι ενάντια στην εξόρυξη με αυτή τη μέθοδο, αλλά και στην σκόπιμη προπαγάνδα (και όχι επιστημονικά αποδειγμένη θέση) ότι η μέθοδος είναι ¨ακίνδυνη”, και δεν υπάρχουν στοιχεία ότι αποτελεί απειλή για το περιβάλλον και την υγεία.

Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης εντάσσεται στις παραπλανητικές ενέργειες που γίνονται στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη για να δημιουργηθεί σύγχυση και να καμφθούν οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών. Δημιουργείται εφησυχασμός ότι η μέθοδος θα εξεταστεί ή και θα απαγορευτεί, αλλά στη συνέχεια όλα αυτά ξεχνιούνται και περνάνε άσχετες ρυθμίσεις που δεν απαγορεύουν την μέθοδο τελικά.

Για τους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ η πρόκληση των καιρών μας είναι να οργανωθεί η έξοδος από τα ορυκτά καύσιμα με δίκαιο και αποτελεσματικό τρόπο, να περάσουμε σε ένα μοντέλο παραγωγής και χρήσης της ενέργειας.

Τι θέλουν 4 Έλληνες  και 4 Ισπανοί  στο Βερολίνο; Μα για την ενέργεια….

Η επίσκεψη στο Βερολίνο πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος «YESClima: Νέοι και νέες εργάζονται για την προστασία του κλίματος και την εξοικονόμηση ενέργειας», 13/1/2019 έως 27/1/2019, με στόχο την εκπαίδευση των τεσσάρων νέων από την Ελλάδα και των τεσσάρων νέων από την Ισπανία σε θέματα ενέργειας και εξοικονόμησής της.

Η εκπαίδευση πραγματοποιήθηκε μέσα από διαλέξεις για την ενεργειακή κρίση, την κλιματική αλλαγή, την παραγωγή ενέργειας από Α.Π.Ε., τον φυσικό δροσισμό, τις καινοτόμες τεχνικές θέρμανσης και δροσισμού, την διαχείριση ενέργειας και την εξοικονόμησή της με φυσικές τεχνικές, καθώς και το ποια είναι η πολιτική του Βερολίνου σε θέματα ενέργειας από καταξιωμένους ερευνητές και επιχειρηματίες του ενεργειακού κλάδου. 

Σημαντικό κομμάτι της μαθησιακής διαδικασίας ήταν οι ξεναγήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε κτίρια που εφαρμόζουν πρακτικές εξοικονόμησης ενέργειας, καθώς οι μαθητευόμενοι βλέπουν επί του πρακτέου τα συστήματα και τους μηχανισμούς που έχουν χρησιμοποιηθεί. Οι επισκέψεις πραγματοποιήθηκαν ως εξής:

• Επίσκεψη στο συγκρότημα UfaFabrik (πολυχώρος και hostel). Το συγκρότημα χρησιμοποιεί τα νερά της βροχής για δευτερεύουσες χρήσεις, μεγάλος μέρος της ενέργειάς του παράγεται από φωτοβολταϊκά συστήματα, διαθέτει πράσινες στέγες για φυσικό δροσισμό και διαθέτει ένα πρότυπο κτίσμα κατασκευασμένο με οικολογικά υλικά (άχυρα και πηλός).
• Επίσκεψη στο Κτήριο του Ινστιτούτου Φυσικής του Βερολίνου, στο οποίο έχουν χρησιμοποιηθεί τεχνικές φυσικού δροσισμού, όπως πράσινες όψεις για τον σκιασμό και τον δροσισμό του κτηρίου και αδιαβατικός δροσισμός, σε συνδυασμό με συμβατικά μηχανολογικά συστήματα (ψύκτες απορρόφησης). Σημαντικό ρόλο στο κτήριο παίζει και η εκμετάλλευση του νερού της βροχής το οποίο αποθηκεύεται σε δεξαμενές κάτω από το έδαφος (αποθήκευση βρόχινου νερού σε σχετικά σταθερή θερμοκρασία – θερμοκρασία εδάφους).
• Επίσκεψη στο Ινστιτούτο Heinrich Böll. Το κτήριο έχει κατασκευασθεί από συμβατικά υλικά, όμως τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης του είναι αρκετά καινοτόμα. Για την θέρμανση του κτηρίου χρησιμοποιείται η θερμότητα που παράγεται στις αίθουσες που λειτουργούν οι servers του κτηρίου, ενώ για το καλοκαίρι, το θερμό νερό που επίσης παράγεται από την θερμότητα των αιθουσών των servers, εισέρχεται σε ένα σύστημα σωληνώσεων στο υπόγειο του κτηρίου, όπου μέσω μιας διαδικασίας ψεκασμού και εξάτμισης νερού, μειώνεται η θερμοκρασία του, ώστε να επιστρέψει στο κτήριο και να το ψύξει. 
• Επίσκεψη στο δημοτικό σχολείο Neiderheide. Πρόκειται για ένα «πράσινο» σχολείο, με «έξυπνα» συστήματα σκίασης και αερισμού, πράσινες όψεις, φωτοβολταϊκά στις στέγες και σύστημα θέρμανσης με καύση βιομάζας (pellet).
• Επίσκεψη στο κτήριο της εφημερίδας TAZ. Πρόκειται για ένα νεόδμητο κτήριο χαμηλής κατανάλωσης ενέργειας. Διαθέτει πράσινες στέγες, σύστημα αδιαβατικού δροσισμού και σύστημα ανάκτησης ενέργειας για θέρμανση από το δωμάτιο των server και τους καταψύκτες στον χώρο του εστιατορίου. Μεγάλη σημασία έχει δοθεί στην ηχομόνωση στους χώρους του κτηρίου καθώς και στην ποιότητα αέρα μέσα σε αυτούς. Η ποιότητα αέρα ελέγχεται από σύστημα το οποίο όταν οι τιμές διοξειδίου του άνθρακα περάσουν το επιτρεπτό όριο αυτόματα ανοίγουν κάποια παράθυρα για την εισαγωγή φρέσκου αέρα.
• Επίσκεψη στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου. Παρουσιάστηκαν τρόποι και συστήματα μέσω των οποίων διαχειρίζονται την ενεργειακή εξοικονόμηση. Επίσης, αναλύθηκαν οι πολιτικές που ακολουθούνται για την μείωση κατανάλωσης ενέργειας έχοντας θετικά αποτελέσματα, όπως ο έλεγχος και η καταγραφή, η βιώσιμη διαχείριση, σύστημα επιβράβευσης μειωμένης κατανάλωσης, ομάδες βιώσιμης ανάπτυξης αποτελούμενες από μέλη του πανεπιστημίου (φοιτητές και καθηγητές), καθώς και η εκπαίδευση των ατόμων που χρησιμοποιούν το κτήριο.
•  
• Επίσκεψη στην BTB, εταιρία παραγωγής ενέργειας και θέρμανσης. Χρησιμοποιεί συστήματα συμπαραγωγής για την παραγωγή ενέργειας (ηλεκτρισμού και θερμότητας) που αξιοποιούν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
• Επίσκεψη στην εταιρία Geo-En GmbH. Η εταιρία ασχολείται με εγκαταστάσεις γεωθερμίας σε κτήρια, παραδείγματα των οποίων παρουσιάστηκαν. Επίσης παρουσιάστηκαν και οι τρόποι και οι τεχνικές που ακολουθούν και τα συστήματα γεωθερμίας που χρησιμοποιούν.
• Επίσκεψη στα γραφεία της γερμανικής κοινότητας για την ηλιακή ενέργεια (DGS). Στα πλαίσια της επίσκεψης πραγματοποιήθηκε διάλεξη για τα φωτοβολταϊκά συστήματα και έγινε συζήτηση για το πώς μπορούν να αξιοποιηθούν στο μέγιστο των δυνατοτήτων τους.
• Επίσκεψη στο KlimaWerkstatt Spandau, ενός κέντρου εξυπηρέτησης για την αειφορία και την προστασία του κλίματος του περιφερειακού γραφείου Spandau. Παρουσιάστηκαν διάφορα προγράμματα που πραγματοποιούνται σε σχέση με τη ευαισθητοποίηση των πολιτών σχετικά με περιβαλλοντικά ζητήματα όπως εξοικονόμηση ενέργειας, ανακύκλωση πλαστικού, μετακινήσεις χωρίς CO
• Επίσκεψη στο Κοινοβούλιο του Βερολίνου και συζήτηση με μέλος του Πράσινου Κόμματος, σχετικά με τις πολιτικές που ακολουθούνται για την εξοικονόμηση ενέργειας και κυρίως για την διαχείριση της ηλεκτρικής ενέργειας. 

Το πρόγραμμα YesClima υλοποιείται από την ΚΟΙΝΣΕΠ «Άνεμος Ανανέωσης», το Πανεπιστήμιο του Cádiz Ισπανίας,  την Γραμματεία Μελλοντικών Σπουδών του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου και το Ενεργειακό Γραφείο Ανδαλουσίας.  Το πρόγραμμα αξιολογήθηκε κι επιλέχθηκε προς χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία για το Κλίμα (European Climate Initiative), η οποία αποτελεί ένα χρηματοδοτικό εργαλείο του Γερμανικού Υπουργείου Περιβάλλοντος, Προστασίας της Φύσης και Πυρηνικής Ασφάλειας (BMUB)  που χρηματοδοτεί σχήματα συνεργασίας σε ευρωπαϊκό επίπεδο για τη προστασία του κλίματος.

To πρόγραμμα στοχεύει στην:

• Προστασία του κλίματος και την εξοικονόμηση ενέργειας
• Γενικότερη προσπάθεια μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας και του οικολογικού αποτυπώματος των σχολείων
• Εκπαίδευση με καινοτόμο τρόπο και μέσα από συνεργασίες νέων, με στόχο την απόκτηση από αυτούς, δεξιοτήτων, ικανοτήτων και γνώσεων ώστε να εργαστούν σε θέματα εξοικονόμησης ενέργειας και φυσικών συστημάτων κλιματισμού
• Την εξοικείωση των νέων σε επιστημονικά – τεχνικά θέματα, οικονομικά ζητήματα, επιχειρηματικότητα και νομοθεσία σχετικά με την προστασία του κλίματος και πιο ειδικά την εξοικονόμηση ενέργειας και τις ενεργειακές επιθεωρήσεις και παρεμβάσεις.

Στο πλαίσιο του προγράμματος «YESClima: Νέοι και νέες εργάζονται για την προστασία του κλίματος και την εξοικονόμηση ενέργειας» 11 νέοι/ες από την Ελλάδα και 11 νέοι/ες από την Ισπανία, οργανωμένοι σε 3 ομάδες, μέσα από την συνεκτική θεωρητική επιμόρφωση και πρακτική εξάσκησή τους για ένα 6μηνο, θα αποκτήσουν γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες ώστε να μπορούν να εργαστούν στο μέλλον επαγγελματικά σε τεχνικές εξοικονόμησης ενέργειας και για την προώθηση συστημάτων φυσικού κλιματισμού στα σχολεία και στα κτίρια.

H ελληνική ομάδα που συμμετέχει στο πρόγραμμα αποτελείται από, τον κ. Νίκο Χρυσόγελο, πρόεδρο Δ.Ε. Άνεμος Ανανέωσης και συντονιστή του προγράμματος, τον Ιωάννη Κότσαλο, τεχνικό υγρών και αερίων καυσίμων, την Σοφία Παπαδοπούλου, Ενεργειακό Μηχανικό Msc,  την Δήμητρα Αποστολοπούλου, Μηχανικό Μορφολογίας και Αναστήλωσης και την Αγάπη-Ευαγγελία Τσαμπάζη, Πολιτικό Μηχανικό Α.Π.Θ..

Ο Δήμος Αγίου Δημητρίου, ο Δήμος Χανίων και ο Δήμος Σίφνου έχουν επιλεγεί στο πλαίσιο της συνεργασίας του Ανέμου Ανανέωσης με την αυτοδιοίκηση ως Δήμοι στους οποίους οι εκπαιδευόμενοι νέοι και οι νέες θα εφαρμόσουν τις γνώσεις και την εμπειρία τους σε ενεργειακούς ελέγχους σε έναν αριθμό σχολείων, συνεργασίας με τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς και εκπόνησης μελετών για το τι μπορεί να γίνει στα σχολεία αυτά, ώστε να αναβαθμιστούν ενεργειακά και να μετατραπούν σταδιακά σε κτίρια σχεδόν μηδενικών εκπομπών (Zero Emissions Buildings) όπως προβλέπει η νομοθεσία πλέον για τα κτίρια.