Ανάγκη για συντονισμένες δράσεις των Πράσινων
Ο Χρυσός στο επίκεντρο
To Συμβούλιο του Ευρωπαϊκού Πράσινου Κόμματος (ΕΠΚ) ξεκίνησε την Πέμπτη 8 Νοεμβρίου με τη συνεδρίαση του Βαλκανικού Δικτύου. Ένα από τα κύρια θέματα συζήτησης εκεί, ήταν ένα ψήφισμα που αντιτίθεται στην «έκρηξη» εξορύξεων χρυσού στις Βαλκανικές χώρες και καταθέτει συγκεκριμένα αιτήματα για αλλαγές της Ευρωπαϊκής πολιτικής γύρω από το ζήτημα.
Η πρωτοβουλία, αυτή που πραγματοποιήθηκε με τη διαδικασία του επείγοντος ως αποτέλεσμα των τελευταίων εξελίξεων στη Χαλκιδική, ξεκίνησε από τους Οικολόγους Πράσινους. Κεντρικός εισηγητής ήταν ο Γιώργος Μπλιώνης, Δρ. Βιολόγος, ο οποίος έχει ασχοληθεί με το ζήτημα για πολλά χρόνια (διαβάστε τη σχετική εισήγησή του εδώ). Το κείμενο εμπλουτίστηκε από τις παρατηρήσεις και άλλων Πράσινων Κομμάτων των Βαλκανίων προτού κατατεθεί προς ψήφιση. Ευχάριστη έκπληξη αποτέλεσε το γεγονός ότι ενώ απαιτούνταν οι υπογραφές μόνο 4 Πράσινων Κομμάτων για να κατατεθεί, εντούτοις το ψήφισμα συγκέντρωσε, εκτός του Βαλκανικού Δικτύου, τη στήριξη Πράσινων Κομμάτων από 10 χώρες (Ελλάδα, Κύπρος, Αλβανία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Ρωσία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Βέλγιο (Ecolo), Γαλλία). Η ψηφοφορία έγινε την Κυριακή 11 Νοεμβρίου και το ψήφισμα έγινε αποδεκτό από το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα σε αυτή την τελική μορφή.
Το ζήτημα των εξορύξεων όμως αποτέλεσε αντικείμενο και ξεχωριστής συζήτησης στο πλαίσιο του Συμβουλίου του ΕΠΚ. Συγκεκριμένα, ο νεοεκλεγείς συμπρόεδρος του ΕΠΚ Reinhard Bütikofer και εισηγητής της Ομάδας των Πράσινων για το ζήτημα των πρώτων υλών διοργάνωσε ένα εργαστήριο με θέμα «Η Πράσινη Οπτική για τις Εξορύξεις στην Ευρώπη». Αφορμή για τη διοργάνωση αυτής της συζήτησης αποτέλεσε το γεγονός ότι οι εξορύξεις επανέρχονται και πάλι στο επίκεντρο του Ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος λόγω των αυξανόμενων τιμών και της περιορισμένης πρόσβασης σε σπάνιες πρώτες ύλες. Ως αποτέλεσμα, πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν περαιτέρω χαλάρωση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας και ειδικότερα του NATURA 2000. Επομένως είναι αναγκαίο οι Πράσινοι που ήδη έχουν πλούσια εμπειρία και δράση σε ζητήματα εξορύξεων, να αναλάβουν συντονισμένες πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση των κινδύνων τόσο για το περιβάλλον όσο και για την κοινωνία.
Βασικοί ομιλητές στο εργαστήριο που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή πλήθους συνέδρων από πολλές χώρες ήταν ο Jonas Eriksson, βουλευτής και αντιπρόεδρος της Επιτροπής Βιομηχανίας και Εμπορίου στο Σουηδικό Κοινοβούλιο (Σουηδοί Πράσινοι), ο Borislav Sandov, συμπρόεδρος των Πράσινων - Zelenite (Βουλγαρία), ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής Οικολόγων Πράσινων, αντιπρόεδρος της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης στο Ευρωκοινοβούλιο και ο Oras Tynkkynen, μέλος των Φιλανδών Πράσινων - Vihreät De Gröna και εκπρόσωπος του Φινλανδικού Υπουργείου Περιβάλλοντος την ηγεσία του οποίου έχει Φινλανδός Πράσινος.
Παρά τις πολύ σημαντικές διαφορές Ευρωπαϊκού Βορρά-Νότου ήταν εντυπωσιακό το πόσο κοινές είναι οι εμπειρίες γύρω από ζητήματα εξορύξεων τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικο-κοινωνικό επίπεδο. Οι ομιλητές μοιράστηκαν εμπειρίες από τις εξορυκτικές δραστηριότητες στις χώρες τους και αναφέρθηκαν στα προβλήματα που ανακύπτουν από τις εξορύξεις και σχετίζονται με ποικιλία θεμάτων όπως: οι χρήσεις γης, τα οικονομικά σκάνδαλα και η διαφθορά, η άδικη κατανομή των κερδών ανάμεσα στις εταιρίες και τις τοπικές κοινωνίες, η παραβίαση των δικαιωμάτων των κατοίκων και ιδιαίτερα των δικαιωμάτων των μελλοντικών γενιών οι οποίες θα έχουν να αντιμετωπίσουν τις αναντίστρεπτες καταστροφές που οι εξορυκτικές δραστηριότητες θα έχουν προκαλέσει στον τόπο τους. Κοινή διαπίστωση ήταν ότι οι δυνατότητες της ανακύκλωσης μετάλλων δεν έχουν αξιοποιηθεί επαρκώς, στοιχείο το οποίο τονίστηκε και στο σχετικό ψήφισμα του Βαλκανικού δικτύου, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις θέσεις εργασίας που αυτού του είδους η δραστηριότητα μπορεί να δημιουργήσει. Επίσης, τονίστηκε ότι η πολιτική για τις εξορύξεις στην Ευρώπη πρέπει να λαμβάνει υπόψη και την κατάσταση που επικρατεί σε χώρες της Αφρικής ή άλλων περιοχών του κόσμου και γι’ αυτό απαιτείται να πέσει περισσότερο φως στις κοινωνικές και περιβαλλοντικές διαστάσεις των εξορύξεων όπου κι αν πραγματοποιούνται. Η αναβάθμιση των συνθηκών που επικρατούν δεν πρέπει να αφορά μόνο στην Ευρώπη. Τονίστηκε, επίσης, η ανάγκη να βελτιωθεί η αποτελεσματική χρήση, η ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση των μετάλλων και των πρώτων υλών ώστε να πετύχουμε την αποδέσμευση της οικονομικής δραστηριότητας από την αυξανόμενη κατανάλωση πρώτων υλών, που δεν είναι ανανεώσιμες.
Χαρακτηριστική ήταν, επίσης, η ομιλία του εκπροσώπου των Φινλανδών Πράσινων γύρω από το πρόσφατο ατύχημα στο ορυχείο της Talvivaara. Από την Κυριακή 11 Νοεμβρίου, η Φινλανδία βιώνει τη μεγαλύτερη χημική καταστροφή στην ιστορία της όταν παρατηρήθηκε σημαντική διαρροή νερού, 5.000 – 6.000 κυβικά μέτρα ανά ώρα, με υψηλές συγκεντρώσεις νικελίου και ουρανίου. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι υποστηρικτές των εξορύξεων χρυσού και ειδικότερα το ΥΠΕΚΑ τόσο στη Χαλκιδική όσο και σε άλλες περιοχές της χώρας διαφήμισαν κατά κόρον τη Φινλανδία ως χώρα - πρότυπο τήρησης κανόνων περιβαλλοντικής προστασίας και ασφάλειας (διαβάστε το εξαιρετικό άρθρο της Βάλιας Μπαζού στο Ποντίκι). Παρόλα αυτά οι προσπάθειες του Φινλανδικού ΥΠΕΚΑ από εδώ και στο εξής προσανατολίζονται σε δραστικές αλλαγές πολιτικής γύρω από ζητήματα εξορύξεων, συμπεριλαμβανομένης και της θέσπισης φόρου εξόρυξης. Τέτοιος φόρος ως τώρα δεν υπήρχε όχι μόνο στη Φινλανδία αλλά και σε άλλες χώρες καθώς η θέσπισή του είναι σε θέση να καταστήσει αυτές τις οικονομικές δραστηριότητες μη ελκυστικές για επενδυτές.
Τόσο το ψήφισμα όσο και η συζήτηση στα πλαίσια του ΕΠΚ αποτέλεσαν το έναυσμα για μελλοντικές συνεργασίες και πρωτοβουλίες των Πράσινων αλλά και του Βαλκανικού Δικτύου ειδικότερα, με στόχο την δραστική αλλαγή πολιτικών γύρω από ζητήματα εξορύξεων στην κατεύθυνση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και της κοινωνικής δικαιοσύνης.
