Πληροφορίες θα ζητήσει η Επιτροπή από τις ελληνικές αρχές, προκειμένου να εξακριβωθεί κατά πόσο παραβιάζονται βασικές διατάξεις της ευρωπαϊκής περιβαλλοντικής νομοθεσίας σε ό,τι αφορά την προστασία του υγρότοπου του Αγ. Μάμα στη Χαλκιδική. Αυτό προκύπτει από την απάντηση του Επιτρόπου Potočnik στην ερώτηση του Νίκου Χρυσόγελου, ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο σχετικά με αυθαιρεσίες στην περιοχή.

Όπως αναφέρεται στην ερώτηση του Νίκου Χρυσόγελου, στον Άγιο Μάμα λειτουργούν πάνω από 25 beach bar –10 από αυτά εντός NATURA – με δραστηριότητες που υποβαθμίζουν το οικοσύστημα, με καταστροφή της βλάστησης και των θέσεων φωλεοποίησης προστατευόμενων ειδών πτηνών (το καλοκαίρι 2012 καταστράφηκε ολοσχερώς η αποικία του Νεροχελίδονου-Glareola pratincola ενός από τα δύο είδη για τα οποία η περιοχή έχει ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000), αλλοίωση του τοπίου, εγκατάσταση μόνιμων κατασκευών, δημιουργία, δίχως σχετική άδεια, χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων, αλλά και νέων οδών προσέγγισης μέσα στις αμμοθίνες, καθώς κι ανεξέλεγκτη κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων πάνω στις αμμοθίνες.

Ο υγρότοπος του Αγίου Μάμα έχει ενταχθεί στο δίκτυο Natura 2000 με βάση τόσο την Οδηγία 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους (ενδιαιτήματα) όσο και την Οδηγία 2009/147/ΕΚ για τα πτηνά. Κατά συνέπεια, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Potočnik, η περιοχή υπόκειται στις διατάξεις προστασίας και διαχείρισης του άρθρου 6 της Οδηγίας για τα ενδιαιτήματα, οι οποίες επιβάλλουν ιδίως τη λήψη μέτρων από τις ελληνικές αρχές για να αποφευχθεί η υποβάθμισή της και να εξασφαλιστεί ότι τυχόν νέα σχέδια ή έργα που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις αξιολογούνται ορθά και εγκρίνονται μόνον εάν δεν επηρεάζουν την ακεραιότητα της περιοχής.

Ο Νίκος Χρυσόγελος δήλωσε σχετικά:

«Το στρεβλό μοντέλο τουριστικής ανάπτυξης μόνο προβλήματα μπορεί να δημιουργήσει, με κύριο αποδέκτη το περιβάλλον και τις ευαίσθητες οικολογικά περιοχές. Με την ανοχή των αρμόδιων υπηρεσιών και εν γνώσει του ΥΠΕΚΑ παρατηρούνται πλήθος παρεμβάσεων και δραστηριοτήτων στον υγρότοπο του Αγ. Μάμα, κατά παράβαση της σχετικής νομοθεσίας, που έχουν ως αποτέλεσμα την υποβάθμιση του οικοσυστήματος. Οι αρμόδιες υπηρεσίες δεν έχουν ανταποκριθεί στο πλήθος των καταγγελιών που δέχονται εδώ και πολλά χρόνια από περιβαλλοντικές οργανώσεις, φορείς και πολίτες Παρ’ όλη μάλιστα την καταστροφή που συντελείται ουδέποτε το ελληνικό δημόσιο έκανε χρήση του δικαιώματος του για άρση της παραχώρησης της εκμετάλλευσης του αιγιαλού από το Δήμο Ν. Προποντίδας, ως όφειλε προκειμένου να προστατευτεί η περιοχή. Θα πρέπει κάποτε να σταματήσει να επικρατεί η αντίληψη ότι η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος αποτελεί τροχοπέδη για την ανάπτυξη και την οικονομική ανάκαμψη. Ειδικά οι προστατευόμενες περιοχές θα έπρεπε να αποτελούν πόλο έλξης αλλά με κανόνες και σεβασμού της σημασίας και του ρόλου τους, σε ένα μοντέλο τουρισμού που σέβεται το περιβάλλον και δεν περιορίζεται στο τρίπτυχο ήλιος-θάλασσα-ξαπλώστρα! Η αδιαφορία για το μέλλον των περιοχών αυτών μακροχρόνια δεν πλήττει μόνο το περιβάλλον αλλά και τη δυνατότητα των περιοχών να βασίζουν κακροχρόνια την ευημερία τους στην προστασία και βιώσιμη διαχείρισή του πλούτου που κατέχουν. Πολύ εύκολα ο πλούτος μπορεί να μετατραπεί σε άνθρακα...»

Ακολουθούν η ερώτηση του ευρωβουλευτή Νίκου Χρυσόγελου και η απάντηση του κ. Potočnik εξ ονόματος της Επιτροπής.

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-011109/2012 προς την Επιτροπή

Θέμα:       Παραβίαση της περιβαλλοντικής νομοθεσίας στον Άγιο Μάμα Χαλκιδικής

Στον υγρότοπο του Αγίου Μάμα Χαλκιδικής (δήμος Ν. Προποντίδας) που εντάσσεται στο δίκτυο NATURA 2000, λειτουργούν πάνω από 25 beach bar –10 από αυτά εντός NATURA– με δραστηριότητες που υποβαθμίζουν, όμως, το οικοσύστημα, με καταστροφή της βλάστησης και των θέσεων φωλεοποίησης προστατευόμενων ειδών πτηνών (το καλοκαίρι 2012 καταστράφηκε ολοσχερώς η αποικία του Νεροχελίδονου-Glareola pratincola ενός από τα δύο είδη για τα οποία η περιοχή έχει ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000), αλλοίωση του τοπίου, εγκατάσταση μόνιμων κατασκευών, δημιουργία, δίχως σχετική άδεια, χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων, αλλά και νέων οδών προσέγγισης μέσα στις αμμοθίνες, καθώς κι ανεξέλεγκτη κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων πάνω στις αμμοθίνες[1]. Τα παραπάνω έχουν καταγγελθεί πολλές φορές στις αρμόδιες αρχές από διάφορους φορείς και περιβαλλοντικές οργανώσεις, έχουν διαπιστωθεί οι παραβάσεις και έχουν βεβαιωθεί πρόστιμα. Όμως, οι αυθαιρεσίες συνεχίζονται εν γνώσει των υπηρεσιών [2],[3],[4].

Με βάση το Ν.2971/2001[5] και την ΚΥΑ (Κοινή Υπουργική Απόφαση) 1038460/2009[6] οι δήμοι έχουν δικαίωμα να παραχωρούν σε ιδιώτες τον αιγιαλό και την παραλία για απλή χρήση (ξαπλώστρες, ομπρέλες), μετά από δημοπρασία. Απαγορεύεται, όμως, οποιαδήποτε μόνιμη κατασκευή, δημιουργία δρόμων, διαμόρφωση της παραλίας, ενώ για προστατευόμενες περιοχές απαιτείται η σύμφωνη γνώμη του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής. Η παραχώρηση του αιγιαλού και της παραλίας τα προηγούμενα χρόνια γινόταν χωρίς σχετική απόφαση του ΥΠΕΚΑ, κατά παράβαση της σχετικής ΚΥΑ. Το καλοκαίρι 2012, και κατόπιν σχετικών αναφορών, ερωτήθηκε το ΥΠΕΚΑ το οποίο εισηγήθηκε θετικά[7], χωρίς όμως να μπορεί να εξασφαλίσει την προστασία της περιοχής NATURA. Ερωτάται η Επιτροπή:

1. Εκτιμά ότι η χρήση του αιγιαλού εντός της περιοχής NATURA με τον τρόπο που γίνεται συνάδει με την ευρωπαϊκή περιβαλλοντική νομοθεσία;

2. Σκοπεύει να ζητήσει εξηγήσεις από το ΥΠΕΚΑ για τη θετική εισήγησή του για χρήση του αιγιαλού εντός της περιοχής NATURA, ενώ γνώριζε επί σειρά ετών τις αυθαιρεσίες που οδηγούν σε καταστροφή του περιβάλλοντος και δεν έχει προηγουμένως διασφαλίσει ότι οι όποιες δραστηριότητες θα είναι συμβατές με την προστασία της περιοχής;

3. Τι μέτρα προτίθεται να λάβει προκειμένου να προστατεύσει τον υγρότοπο του Αγίου Μάμα από περαιτέρω καταστροφές;

Απάντηση του κ. Potočnik εξ ονόματος της Επιτροπής (30.1.2013)

Η λιμνοθάλασσα του Αγίου Μάμα έχει ενταχθεί από την Ελλάδα στο δίκτυο Natura 2000 με βάση τόσο την οδηγία 92/43/ΕΟΚ[8] για τους οικοτόπους (ενδιαιτήματα) όσο και την οδηγία 2009/147/ΕΚ[9] για τα πτηνά. Η περιοχή υπόκειται, κατά συνέπεια, στις διατάξεις προστασίας και διαχείρισης του άρθρου 6 της οδηγίας για τα ενδιαιτήματα, οι οποίες επιβάλλουν ιδίως τη λήψη μέτρων από τις ελληνικές αρχές για να αποφευχθεί η υποβάθμισή της και να εξασφαλιστεί ότι τυχόν νέα σχέδια ή έργα που ενδέχεται να έχουν σημαντικές επιπτώσεις αξιολογούνται ορθά και εγκρίνονται μόνον εάν δεν επηρεάζουν την ακεραιότητα της περιοχής. Βάσει των διαθέσιμων πληροφοριών, η Επιτροπή δεν μπορεί να αποφανθεί κατά πόσον οι δραστηριότητες στον αιγιαλό και την παραλία που αναφέρονται από το Αξιότιμο Μέλος του Κοινοβουλίου συμβιβάζονται με τις προαναφερόμενες διατάξεις. Θα ζητήσει επομένως σχετικές πληροφορίες από τις ελληνικές αρχές, μεταξύ άλλων και για συναφείς αποφάσεις και παραχωρήσεις που έχουν εγκριθεί.