Μετά από τα γεγονότα της 11ης Σεπτεμβρίου 2001, αρκετές εκατοντάδες ύποπτοι τρομοκρατίας εκτιμάται ότι έχουν απαχθεί και κρατούνται από την Αμερικάνικη Υπηρεσία CIA. Οι ύποπτοι κρατήθηκαν για μήνες σε μυστικές φυλακές σε απομόνωση, όπου βασανίστηκαν και ανακρίθηκαν. Αυτές οι ενέργειες συνιστούν πολλαπλές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ιδίως του δικαιώματος στην ελευθερία και την ασφάλεια, της απαγόρευσης των βασανιστηρίων και της σκληρής, απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης και του δικαιώματος πραγματικής προσφυγήςΛιθουανία και την Πολωνία, ενώ τα ιταλικά δικαστήρια έχουν ήδη καταδικάσει πράκτορες της CIA και Ιταλούς πράκτορες των μυστικών υπηρεσιών στη βάση έρευνας που ξεκίνησε στη Φινλανδία. Υπό το πρίσμα αυτό, καθίσταται σαφής η υποχρέωση των κρατών μελών και της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συνεχίσουν την αναζήτηση της αλήθειας και της απονομής δικαιοσύνης. Δεδομένης της αδιαμφισβήτητης και σοβαρής εμπλοκής της Λιθουανίας σε αυτή την υπόθεση, η Λιθουανική Προεδρία είναι ευκαιρία να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τη λογοδοσία, τις αποζημιώσεις των θυμάτων και την απόδοση ευθυνών.
Το ζήτημα της παράνομης προσαγωγής, μεταφοράς και κράτησης εκατοντάδων υπόπτων για τρομοκρατικές ενέργειες από τη CIA με τη βοήθεια πολλών μυστικών υπηρεσιών από διάφορες χώρες, απασχόλησε και την ελληνική κοινή γνώμη πριν μερικά χρόνια, χωρίς ωστόσο να έχουν αποδοθεί ευθύνες στην τότε Κυβέρνηση για το ρόλο που διαδραμάτισε σε αυτή την πολύ σημαντική υπόθεση που βρίθει σωρείας παραβάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του διεθνούς δικαίου.
Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση από το Open Society Foundation, η CIA είχε βοήθεια στις απαγωγές υπόπτων χωρίς να τηρηθεί καμία νόμιμη διαδικασία από 54 χώρες, ανάμεσα στις οποίες η Ελλάδα και η Κύπρος. Περισσότεροι από 136 άνθρωποι “εξαφανίστηκαν” και παραδόθηκαν στις Αμερικάνικες αρχές, περνώντας από τις δύο χώρες. Σύμφωνα με Έκθεση του Συμβουλίου της Ευρώπης, στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκαν 64 προσγειώσεις αεροσκαφών της CIA και στην Κύπρο 57 για τη μεταφορά υπόπτων τρομοκρατίας.
Το κλίμα ατιμωρησίας επιτρέπει τη συνέχιση των παραβιάσεων των θεμελιωδών δικαιωμάτων, όπως αποκαλύφθηκε περαιτέρω με τα προγράμματα μαζικής παρακολούθησης του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας των ΗΠΑ και με τις δραστηριότητες των υπηρεσιών παρακολούθησης διαφόρων κρατών μελών.
Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με πρωτοβουλία της Ομάδας των Πράσινων δίνει ένα ηχηρό μήνυμα στις κυβερνήσεις των κρατών μελών και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αποδείξουν ότι η τελευταία μπορεί να κάνει τη διαφορά όσον αφορά στην προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων και να αποκαταστήσει τη χαμένη εμπιστοσύνη των πολιτών στους Ευρωπαϊκούς θεσμούς. Άλλωστε, η αποτελεσματικότητα των αντιτρομοκρατικών μέτρων και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν θα πρέπει να είναι αντικρουόμενες έννοιες, αλλά συμπληρωματικοί στόχοι. Δεν υπάρχει ασφάλεια χωρίς σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Μεταξύ άλλων το Ευρωκοινοβούλιο με το ψήφισμά του επαναλαμβάνει συγκεκριμένες συστάσεις του προς την Κομισιόν να διερευνήσει, μεταξύ άλλων, εάν, με τη συνεργασία με το πρόγραμμα της CIA, έχουν παραβιαστεί διατάξεις που αφορούν το άσυλο και τη δικαστική συνεργασία και να διευκολύνει και να υποστηρίξει τη σεβόμενη τα ανθρώπινα δικαιώματα αμοιβαία δικαστική συνδρομή και δικαστική συνεργασία μεταξύ των ανακριτικών αρχών καθώς και τη συνεργασία μεταξύ των δικηγόρων που συμμετέχουν στο έργο της απόδοσης ευθυνών στα κράτη μέλη. Επίσης, ζητάει από το Συμβούλιο, μεταξύ άλλων, να ζητήσει συγνώμη για το γεγονός ότι αποπειράθηκε να αποκρύψει πληροφορίες από το Ευρωκοινοβούλιο, να υποστηρίξει τις διαδικασίες σε όλα τα επίπεδα για αποκάλυψη της αλήθειας, να εισηγηθεί ασφαλιστικές δικλείδες για να εξασφαλίσει τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ανταλλαγή πληροφοριών και τον σαφή διαχωρισμό ρόλων μεταξύ των δραστηριοτήτων ανταλλαγής πληροφοριών και επιβολής του νόμου, προκειμένου οι υπηρεσίες πληροφοριών να μην έχουν τη δυνατότητα να αναλαμβάνουν εξουσίες σύλληψης και κράτησης.
Το Ευρωκοινοβούλιο εκφράζει τη λύπη του για το γεγονός ότι δεν έχει σημειωθεί καμία πρόοδος από τα κράτη μέλη της ΕΕ όσον αφορά την προσχώρησή τους στη «Διεθνή Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για την προστασία όλων των ατόμων από βίαιη εξαφάνιση», με εξαίρεση τη Λιθουανία η οποία κύρωσε τη σύμβαση τον Αύγουστο του 2013. Καλεί τα 21 κράτη μέλη που δεν έχουν ακόμη κυρώσει τη σύμβαση αυτή, να προβούν κατεπειγόντως στις απαραίτητες ενέργειες, ενώ καλεί το Βέλγιο, τη Φινλανδία, την Ελλάδα, την Ιρλανδία, τη Λετονία, τη Λιθουανία και τη Σλοβακία να κυρώσουν το προαιρετικό πρωτόκολλο της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων (OPCAT) ως ζήτημα προτεραιότητας.
* Ο Νίκος Χρυσόγελος είναι ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων/Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο
Τό άρθρο του Ν. Χρυσόγελου δημοσιεύτηκε στο tvxs.gr στις 22/10/2013
