του Νίκου Χρυσόγελου
Εδώ και 2,5 περίπου χρόνια βρίσκεται σε εξέλιξη ένας από τους πιο βάρβαρους πολέμους των τελευταίων χρόνων με πάνω από 100.000 νεκρούς, κυρίως αμάχους και 2.000.000 πρόσφυγες, από τους οποίους 1.000.000 παιδιά. Οι περισσότεροι διαμένουν κυρίως σε στρατόπεδα του ΟΗΕ στην Τουρκία και την Ιορδανία ή φιλοξενούνται σε συγγενικές οικογένειες στον Λίβανο. Περιορισμένος αριθμός έχει φτάσει στην Ευρώπη. Η κατάστασή τους δεν είναι πάντα καλή και παρά το γεγονός ότι υπάρχει από τον ΟΗΕ ειδική σύσταση για τους Σύριους πρόσφυγες, συναντάνε πολλές δυσκολίες, ακόμα και επιστροφή τους σε άλλες χώρες. Δεν είναι λίγα τα περιστατικά που χάνουν τη ζωή τους στην προσπάθεια να διαφύγουν μακριά από τη φρίκη του πολέμου, αναζητώντας κάποια ασφάλεια σε κάποια ευρωπαϊκή χώρα.
Το καθεστώς του Άσσαντ έχει κατηγορηθεί από παλιά για βάναυση καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει βαριά όπλα και να βομβαρδίσει γειτονιές και πόλεις, ισοπεδώνοντας περιοχές, πλήττοντας αδιακρίτως γυναίκες, παιδιά, αμάχους και όχι μόνο ομάδες ανταρτών της αντιπολίτευσης.
Η ειρηνική στην αρχή αντίδραση στο καθεστώς Άσσαντ μετατράπηκε σταδιακά, όσο κλιμακώνονταν η βία ενάντια στον πληθυσμού, σε ένοπλη αντιπαράθεση. Η αδυναμία της διεθνούς κοινότητα να σταματήσει την σφαγή, άφησε χώρο στους εξτρεμιστές να κερδίζουν έδαφος μεταξύ των δυνάμεων της αντιπολίτευσης. Σήμερα υπάρχει αυξανόμενη παρουσία ομάδων κοντά στην Αλ Κάιντα, και παρουσία ενόπλων από άλλες χώρες, με δεδομένο ότι οι ομάδες αυτές είχαν πρόσβαση σε πολεμικό εξοπλισμό και στρατιωτική εκπαίδευση.
Η κορύφωση του δράματος ήρθε με την χρήση χημικών όπλων που έπληξαν στις 21 Αυγούστου την περιοχή Ghouta κοντά στην Δαμασκό με εκατοντάδες θύματα, κυρίως παιδιά και αμάχους, που επλήγησαν στον ύπνο τους. Οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και της Γαλλίας ισχυρίζονται ότι κατέχουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι οι δυνάμεις του καθεστώτος εξαπέλυσαν τις επιθέσεις με βόμβες χημικών όπλων, κυρίως το νευροτοξικό αέριο sarin. Τόσο η στημένη υπόθεση με τα «χημικά όπλα του Σαντάμ Χουσεΐν» που χρησιμοποιήθηκαν ως πρόσχημα για την επέμβαση των ΗΠΑ στο Ιράκ όσο και η πολυπλοκότητα της κατάστασης στη Συρία, έχουν κάνει επιφυλακτικούς πολλούς στο να αποδώσουν άμεσα την ευθύνη της επίθεσης με χημικά στις κυβερνητικές δυνάμεις, πριν αυτό τεκμηριωθεί από έρευνες ανεξάρτητων οργανισμών. Είναι πάντως γεγονός ότι ένα σύνολο περιοχών, μεταξύ των οποίων και η Ghouta, επλήγησαν με πυραύλους, από το όρος Qasioun, την αεροπορική βάση Almezzah και ένα στρατιωτικό σύμπλεγμα στα προάστια της Δαμασκού.
Εφόσον επιτραπεί σε ειδικούς του ΟΗΕ να κάνουν έρευνες και να πάρουν δείγματα, θα χρειαστούν μερικές εβδομάδες για να βγουν κάποια συμπεράσματα. Ο ΟΗΕ πίεζε ήδη το καθεστώς να επιστρέψει σε ειδικούς του να επισκεφθούν περιοχές όπου φαίνεται να έχει γίνει στις αρχές του χρόνου χρήση χημικών όπλων. Μάλιστα εκπρόσωποι του ΟΗΕ βρίσκονταν μόλις 7 χλμ μακριά από την περιοχή που επλήγη από τα χημικά, αποκλεισμένοι σε ένα ξενοδοχείο, περικυκλωμένοι από δυνάμεις του καθεστώτος.
Ρωσία και ΗΠΑ συμφωνούν ότι το καθεστώς της Συρίας κατέχει σημαντικές ποσότητες χημικών όπλων, ίσως 1.000 μετρικούς τόνους διαφόρων χημικών παραγόντων, μεταξύ των οποίων αέριο μουστάρδας και σαρίν . Πληροφορίες αναφέρουν ότι τα χημικά είναι αποθηκευμένα σε πάνω από 40 τοποθεσίες. Εξάλλου χημικά όπλα έχουν χρησιμοποιηθεί στην ευρύτερη περιοχή από το Ιράκ και τον Σαντάμ Χουσεΐν στον πόλεμο εναντίον των Ιρανών αλλά και εναντίον των Κούρδων.
Διεθνείς οργανισμοί κατηγορούν τόσο το καθεστώς Άσσαντ όσο και μέρος των ανταρτών για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η χρήση των χημικών φούντωσε την συζήτηση για «υπέρβαση της κόκκινης γραμμής» και στρατιωτική επέμβαση («συμβολική»;) για τιμωρία του Άσσαντ. Η κοινή γνώμη στάθηκε επιφυλακτική σε πολλές χώρες, ακόμα και στις ΗΠΑ και τη Γαλλία, απέναντι στην προοπτική στρατιωτικής επέμβασης και μάλιστα χωρίς εντολή του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Και το βρετανικό κοινοβούλιο μπλόκαρε τον Κάμερον.
Η αναζήτηση μιας ειρηνικής λύσης για τον τερματισμό αυτού του βάρβαρου πολέμου αναζητεί μια ελπίδα μέσω των αλλαγών που γίνονται σε πολιτικό επίπεδο. Η Ρωσία που αντιδρούσε σε οποιαδήποτε παρέμβαση της διεθνούς κοινότητας, αναγκάστηκε λόγω της επίθεσης με χημικά, να αλλάξει κάπως την πολιτική της και να προτείνει διαδικασίες για αφοπλισμό της Συρίας από χημικά. Ο νέος, σχετικά πιο μετριοπαθής Πρόεδρος του Ιράν Rouhani καταδίκασε την επίθεση με χημικά και τάχτηκε υπέρ μιας πολιτικής συμφωνίας με την Συριακή αντιπολίτευση, αν και ο προηγούμενος Ιρανός πρόεδρος ήταν ένας από τους βασικούς υποστηρικτές και είχε παράσχει σημαντικό εξοπλισμό στον Άσσαντ. Ο Ομπάμα ξεκαθάρισε πως θα συνεργαζόταν με «οποιονδήποτε» για την επίλυση της σύγκρουσης. Από την άλλη κινήματα πολιτών όπως το Avaaz συγκέντρωναν εκατομμύρια υπογραφές για αναζήτηση λύσης μέσω της ειρηνικής διπλωματίας για τερματισμό του πολέμου. Ενδεικτικό ότι 130 μέλη του Κογκρέσου των ΗΠΑ κάλεσαν τον Ομπάμα να μιλήσει με το Ιράν για να βρεθεί ειρηνική, διπλωματική λύση.
Η κατάσταση στη Συρία είναι ιδιαίτερα περίπλοκη γιατί η διεθνής κοινότητα έχει αναπτύξει ελάχιστους μηχανισμούς πρόληψης των συγκρούσεων και τερματισμού με ειρηνικά μέσα πολεμικών αναμετρήσεων. Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ μπλοκάρει κι αδυνατεί συχνά να λάβει αποφάσεις. Αλλά έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχει μια εύκολη και γρήγορη λύση. Η αλήθεια είναι ότι έτσι κι αλλιώς πρέπει να βρεθεί μια πορεία που θα σταματήσει τους βομβαρδισμούς και τις δολοφονίες αμάχων.
Μακάρι η φρίκη στη Συρία να ωθήσει τις ΗΠΑ, το Ιράν και τις χώρες της περιοχής να συζητήσουν τις μακροχρόνιες διαφορές τους και να χτίσουν τα θεμέλια για ένα ειρηνικό μέλλον στη Συρία και την ευρύτερη περιοχή.
______________________
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στον δικτυακό τόπο www.neolaia.gr στις 14/9/2014
