Να σταματήσουμε το δηλητήριο που στάζει ακόμα στο σώμα της δημοκρατίας

Η δηλητηρίαση της δημοκρατίας προχωράει περισσότερο, γιατί δεν σταματήσαμε έστω και τώρα το δηλητήριο που στάζει στις πληγές της. Δείτε πώς συγκρούονται σήμερα άνθρωποι που μέχρι χθες υπόσχονταν, από κοινού, ότι φέρνουν την ελπίδα. Δείτε, όμως, και τη χαλαρότητα με την οποία αντιμετώπισαν οι περισσότεροι τη ρητορική μίσους που εκπέμπεται από παιδιά μέσω της τηλεόρασης με το τηλεοπτικό σποτ της Χρυσής Αυγής.

Και καπάκι, έρχεται ο αρχηγός της Χρυσής Αυγής Μιχαλολιάκος, να "αναλάβει την πολιτική ευθύνη" για την δολοφονία του Π. Φύσσα, επικαλούμενος "έλλειψη ποινικών ευθυνών γιατί υπήρχαν και στο παρελθόν παρόμοιες καταστάσεις, Τεμπονέρας κα". Σαν να μιλάει για ασήμαντα πράγματα! Αλλά αυτός είναι γνωστό τι εκπροσωπεί. Το ζήτημα είναι ότι ένα σημαντικό ποσοστό πολιτών είναι έτοιμο να ψηφίσει στο όνομα της "πατρίδας" και δήθεν της αγανάκτησης για την κρίση αυτούς τους εγκληματίες, ρατσιτσές και νεοναζί, το πιο πελατειακό και ανορθολογικό μόρφωμα.

Μα αν δεν είναι αυτή η συμπεριφορά γενεσιουργός αιτία της ευρύτερης κρίσης, τότε τι είναι;

Η κοινωνία λίγο-λίγο εξοικειώθηκε με την δηλητηρίαση της δημοκρατίας. Η κρίση ήταν απλώς το έδαφος στο οποίο ευδοκίμησε η γιγάντωση των προβλημάτων που αντιμετώπιζε η δημοκρατία στη χώρας μας. Δεν φτάσαμε στην κρίση λόγω της πολλής δημοκρατίας, αλλά λόγω της περιορισμένης αντίληψης για το τι είναι δημοκρατία.

Η κρίση έβγαλε στην επιφάνεια τις δυο όψεις του προβλήματος. Από την μία, την απουσία κουλτούρας δημοκρατίας που χαρακτηρίζει την εξουσία και το κομματικό σύστημα. Και από την άλλη την πολύ περιορισμένη κατανόηση από τους πολίτες της ανάγκης δημοκρατικής στάσης σε κάθε έκφραση της κοινωνικής αλλά και προσωπικής ζωής μας.

Οι περισσότεροι βλέπουν είτε την μία είτε την άλλη όψη του προβλήματος, αλλά όχι και τις δύο όψεις που συνθέτουν το συνολικό πρόβλημα. Μιλάνε, για παράδειγμα, οι πολλοί (και σωστά) για αντιδημοκρατικές πολιτικές που επιδίωξαν και επέβαλαν την οριζόντια λιτότητα και οδήγησαν στην υποβάθμισης του κοινοβουλίου. Αλλά πόσοι από αυτούς μιλάνε και για την άλλη όψη του προβλήματος, το γεγονός δηλαδή ότι αντί να δούμε τι πρέπει να κάνουμε για να βγούμε από την κρίση και ν’ αντιμετωπίσουμε τα προβλήματά μας ως κοινωνία, ρίχνουμε συνεχώς τις ευθύνες σε κάποιους άλλους, χωρίς ν’ αναγνωρίζουμε τις ευθύνες που αντιστοιχούν σε εμάς (κυβερνήσεις, κόμματα, συνδικαλιστικοί φορείς, επαγγελματικές ενώσεις κα); Ή το γεγονός ότι στη λογική άσπρου-μαύρου απαξιώθηκαν όλα τα μέτρα και οι παρεμβάσεις, ακόμα και αυτές που ήταν προς τη σωστή κατεύθυνση.

Η κρίση έπρεπε να οδηγήσει σε ενίσχυση του πολιτικού διαλόγου, της διαβούλευσης, της προσπάθειας αναζήτησης συναινετικών αλλά αποτελεσματικών λύσεων στα προβλήματα που δημιουργήθηκαν. Για να μπορεί, όμως, η δημοκρατία να λειτουργήσει, χρειάζεται να στηρίζεται στη διαφάνεια σε στοιχεία και δεδομένα, σε ενημερωμένους και εκπαιδευμένους στην συμμετοχή και στο διάλογο πολίτες, σε πολιτικά κόμματα που είναι υπεύθυνα, καταθέτουν προγράμματα για τα οποία δεσμεύονται, καθώς και σε μέσα ενημέρωσης που αντιμετωπίζουν τον πολίτη ως προσωπικότητα με κριτική σκέψη. Τι από αυτά ισχύουν; Ή ποια από αυτά βελτιώθηκαν στη διάρκεια της κρίσης; Μήπως, αντιθέτως όλα πήγαν προς το χειρότερο (χωρίς πάντως να αγνοούμε ότι υπάρχουν νησίδες ποιότητας και διαφοροποίησης);

Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ήταν μάλλον αναμενόμενο ότι η κρίση θα αναδείκνυε τελικά τα χειρότερα χαρακτηριστικά μιας κοινωνίας που ταύτιζε την πρόοδο και την ευημερία της τα τελευταία χρόνια με έναν άκριτο καταναλωτισμό και την αγοραστική της δύναμη, επικαλούμενη παράλληλα τον σπουδαίο πολιτισμό που κληροδότησε στους άλλους, χωρίς η ίδια να ενσωματώνει το βασικό περιεχόμενο αυτού του πολιτισμού, την σοφία, το μέτρο, την φιλοσοφική προσέγγιση, την προσπάθεια κατανόησης του γύρω κόσμου.

Θα μπορούσαν, όμως, τα πράγματα να έχουν εξελιχθεί διαφορετικά. Τα πολιτικά κόμματα και οι κοινωνικοί φορείς να αντιληφθούν εγκαίρως ότι η κρίση που έρχονταν έπρεπε να αντιμετωπιστεί με ενίσχυση της διαφάνειας, του διαλόγου, της αναζήτησης καινοτόμων λύσεων, της προώθησης αλλαγών, μεταρρυθμίσεων αλλά και - όπου χρειάζονταν - ανατροπών. Ακόμα και το Μνημόνιο 1 θα μπορούσε να περιείχε διαφορετικούς όρους. Πολύ περισσότερο το Μνημόνιο 2 ή το Μνημόνιο 3, αφού πλέον υπήρχε επαρκής χρόνος και μεγαλύτερη εμπειρία. Θα μπορούσε η κοινωνία και το πολιτικό σύστημα να αξιολογήσουν με δημοκρατικό και αποδοτικό τρόπο τι πήγε καλά με τις εφαρμοζόμενες πολιτικές και τι συνέχιζε να μην πηγαίνει καλά ή τι είχε αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία, να διορθώσουν πολιτικές, να αλλάξουν πολιτικές για να πετύχουμε τους στόχους με άλλα μέσα.

Δεν είναι ευθύνη μόνο των κυβερνήσεων αλλά και της τρόικας που δεν έβαλαν στο παιχνίδι την κοινωνία και δεν επιδίωξαν μέσα από την ενίσχυση της δημοκρατικής συμμετοχής να βρεθούν λύσεις στα δικά μας προβλήματα – μια και δεν ήταν προβλήματα των άλλων, ακόμα και αν η αρχιτεκτονική της ευρωζώνης συνεισέφερε θεαματικά στην ελληνική κρίση.

Η ευθύνη των κομμάτων, όλων των παραδοσιακών κομμάτων (ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΚΚΕ) είναι τεράστια, μια και δεν αναζήτησαν λύσεις σε συνεργασία με την κοινωνία είτε στην αρχή της κρίσης είτε μέσα στην κρίση. Από την άλλη, κόμματα όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, οι ΑΝΕΛ, η εγκληματική ΧΡΥΣΗ ΑΥΓΗ, το ΛΑΟΣ επιδίωξαν να ρίξουν λάδι στη φωτιά για να καρπωθούν εκλογικά την οργή και το θυμό.

Η επιβολή με κάθε τρόπο μιας άδικης κι ανορθολογικής σε πολλά σημεία λιτότητας κι απορρύθμισης από την μία, ένα περιβάλλον μίσους, οργής, κατηγοριών για «προδότες», «γερμανοτσολιάδες», «προσκυνημένους» από την άλλη, δεν άφησαν χώρο για λύσεις που θα μπορούσαν να προκύψουν μέσα από τον διάλογο και την ενίσχυση της δημοκρατίας. Λύσεις που θα βασίζονται σε σχέδιο, σε οικολογική-κοινωνική-τεχνολογική και οικονομική καινοτομία καθώς και σε ενεργοποίηση των πιο δημιουργικών δυνάμεων της κοινωνίας.

Το Μνημόνιο 3 #ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ κλείνει φυσικά έναν ολόκληρο πολιτικό κύκλο. Θα απαιτηθούν σοβαρές προσπάθειες, συντονισμός και συστράτευση των ζωντανών και δημιουργικών δυνάμεων μέσα στην κοινωνία και ομάδων / ατόμων που υπάρχουν μέσα (;) αλλά κυρίως έξω από τα σημερινά κόμματα και στοχεύουν σε μια πραγματική οικονομική, παραγωγική, κοινωνική, οικολογική, αξιακή, ηθική ανασυγκρότηση της χώρας.

Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ πρόσθεσε – αντί να αφαιρέσει – οικονομικά, κοινωνικά και φορολογικά βάρη, χρέος, ανεργία, φτώχεια. Αλλά κυρίως νομιμοποίησε πολιτικές πρακτικές αδιανόητες κάποτε, κι όχι μόνο στο συμβολικό επίπεδο (συνεργασία ριζοσπαστικής αριστεράς και λαϊκίστικης δεξιάς στην ίδια κυβέρνηση). Επιβεβαίωσε την αντίληψη της ελαστικής ερμηνείας της δημοκρατίας από την εκάστοτε εξουσία και την προσαρμογή της δημοκρατίας στο χώρο που αυτή της επιτρέπει.

Όμως, η αλλαγή πορείας δεν είναι αυτονόητη, επειδή ο ΣΥΡΙΖΑ άλλαξε πολιτική και υπέγραψε Μνημόνιο ή επειδή έφυγε ο Λαφαζάνης και η Κωνσταντοπούλου από το κόμμα.

Μπορεί να μην έχουμε φτάσει στον πάτο του βαρελιού, να ανησυχούμε διότι η πορεία αυτή μπορεί να συνεχιστεί. Τα ανησυχητικά μηνύματα γύρω μας είναι πολλά. Στην κοινωνία έχει συσσωρευτεί όλο το δηλητήριο από τα χρόνια της τυφλής οργής. Δεν θα βγούμε με αυτόματο τρόπο από την απαξίωση της δημοκρατίας και την γενικευμένη κρίση. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την έκχυση δηλητηρίου στο σώμα της δημοκρατίας, της ουσιαστικής δημοκρατίας, όχι της δημοκρατίας των τύπων, να παρέμβουμε αποφασιστικά για να σταματήσει κάθε ρητορική του μίσους σε όλα τα επίπεδα. Χωρίς άλλη ανοχή σε όσα μας δηλητηριάζουν.

Με ποιούς θα πας και ποιούς θ’ αφήσεις

ένα άρθρο του Αλέξανδρου Λασκαράτου,

στελέχους των ΠΡΑΣΙΝΩΝ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ

Ήταν μόλις 22 χρονών ο Διονύσης Σαββόπουλος το 1966, όταν κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο, το Φορτηγό, που έμελλε να ανατρέψει τα δεδομένα της μέχρι τότε δισκογραφίας. Τρία χρόνια μετά, το 1969, κυκλοφορεί “Το περιβόλι του τρελλού”, ο πιο αγαπημένος μου δίσκος του, ίσως γιατί ήμουν μόλις 21 χρονών τότε και ο Διονύσης Σαββόπουλος μου μίλαγε κατευθείαν στην καρδιά. Είμαστε πια ήδη τρία χρόνια μέσα στη χούντα. Απαράμιλλη ποίηση, υπέροχη μουσική, πρώτες απόπειρες ελληνικού ροκ. Καθώς περνάν τα χρόνια ωριμάζει όλο και περισσότερο τόσο μουσικά όσο και σε στίχους. Ο λόγος του γίνεται όλο και πιο καταγγελτικός παραμένοντας όμως τρυφερός και πάνω απ’ όλα ποιητικός.

Γιατί αναφέρω τον Σαββόπουλο; Μα γιατί με όλα όσα συμβαίνουν γύρω μου, που με ταπεινώνουν και με προσβάλλουν βαθειά, ψάχνω και βρίσκω παρηγοριά στην ποίηση, και στη μουσική του Διονύση Σαββόπουλου.

Σήμερα κυριαρχεί το τίποτα. Υποτίθεται πως μετά από τα τελευταία πέντε χρόνια που μας πλήγωσαν, θα ξεπηδούσε κάτι καινούργιο, όμως το καινούργιο δεν ήρθε. Λόγια ξύλινα, καμιά πρόταση που να έχει όραμα, καμία κουβέντα ”για την αγωνία αυτού του τόπου για ζωή”, που λέει κι ο Σαββόπουλος στο “η πλατεία ήταν γεμάτη”.

Το μέλλον μας παίζεται στα debate της υπνηλίας (κλικ εδώ http://prasinoi.gr/ypne/ )

και στα τηλεοπτικά gadgetsμε κόκκινες κάρτες και τέτοια για τη μονομαχία των δύο.

Ακούστε εδώ (κλικ https://www.youtube.com/watch?v=OJyh_dHQz8w) το “Οι παλιοί μας φίλοι” από το Φορτηγό.

Οι στίχοι

Μη, μην το πεις
οι παλιοί μας φίλοι
μην το πεις
για πάντα φύγαν.
Μη, το μαθα πια
τα παλιά βιβλία, τα παλιά τραγούδια
για πάντα φύγαν.

Πέρασαν οι μέρες που μας πλήγωσαν.
Γίνανε παιχνίδι στα χέρια των παιδιών.

Η ζωή αλλάζει δίχως να κοιτάζει
τη δική σου μελαγχολία
κι έρχεται η στιγμή για ν' αποφασίσεις
με ποιους θα πας και ποιους θ' αφήσεις.

Πέρασαν για πάντα
οι παλιές ιδέες, οι παλιές αγάπες
οι κραυγές.
Γίνανε παιχνίδι στα χέρια των παιδιών.

Όμορφη είναι αυτή η στιγμή, να το ξαναπώ
όμορφη να σας μιλήσω
βλέπω πυρκαγιές
πάνω από λιμάνια πάνω από σταθμούς
κι είμαι μαζί σας.

Όταν ο κόσμος μας θα καίγεται
όταν τα γεφύρια πίσω μας θα κόβονται
εγώ θα είμαι εκεί να σας θυμίζω
τις μέρες τις παλιές.

Και εδώ ακούστε (κλικ https://www.youtube.com/watch?v=hrGZh2GMahk) όλο το δίσκο “Το περιβόλι του τρελλού”. Δεν θα νοιώθετε πια ίδιοι, δεν θα είστε πια ίδιοι.

Για να κάνεις τέχνη, πρέπει να πονάς, να πονάς πολύ. Κι’ εγώ τώρα πονάω πολύ αλλά τέχνη δεν βγάζω…

Η τηλεόραση επιχαίρει γιατί κατάφερε να οργανώσει το αυτονόητο, ένα πιο διαδραστικό debate. Αυτοθαυμάζεται στον καθρέφτη της μάλλον. Αλλά συζήτηση επί της ουσίας ελάχιστα έγινε. Δεν υπήρξαν πραγματικά συγκεκριμένες δεσμεύσεις για τα μεγάλα θέματα ή νέες ιδέες, ενώ τα βασικά θέματα του περιβάλλοντος, της κλιματικής αλλαγής, της υγείας απουσίαζαν πλήρως από το λόγο και των δύο.

Προφανώς δεν αποτελεί πολιτική να λες "καλώ τους νέους να μείνουν για να το παλέψουν εδώ». Πολιτική θα ήταν αν έλεγες ποια είναι η συγκεκριμένη πολιτική σου ώστε να μπορέσουν οι νέοι άνθρωποι να μείνουν εδώ και να το παλέψουν, και γιατί αυτό δεν έγινε ή έστω γιατί δεν τέθηκαν οι βάσει τόσα χρόνια (ΝΔ) είτε στους 7 μήνες (ΣΥΡΙΖΑ).

Δεν είναι πολιτικά υπεύθυνο να λες "προετοιμάσαμε το ΕΣΠΑ" αφού και οι δύο ευθύνονται που δεν τελειώνει το ΕΣΠΑ 2007-2013 εγκαίρως (κίνδυνος να χαθούν 2 δις) και δεν έχει ξεκινήσει ακόμα το ΣΕΣ 2014-2020 και δεν πρόκειται να ξεκινήσει πριν το 2016 (κι άρα δεν θα μπουν στην οικονομία 3-4 δις που θα ήταν εφικτό να μπουν).

Είναι αστείο να λες ότι «φέραμε 35 δις», αφού αυτά αφορούν στα χρήματα που θα πάρει η Ελλάδα από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά κι Επενδυτικά Ταμεία (πολιτική συνοχής και αγροτικό ταμείο) την περίοδο 2014-2020 ή το Ταμείο για την Ανεργία των Νέων ή το Ευρωπαϊκό Ταμείο για το Άσυλο, τους Μετανάστες, την ένταξη, εφόσον μπορέσει να ανταποκριθεί σωστά στις απαιτήσεις των Κανονισμών των Ταμείων. Αλλά το βασικό είναι ότι δυστυχώς δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα η προετοιμασία ώστε να τρέξουν αυτά τα προγράμματα (2 χρόνια καθυστέρηση) που τα περισσότερα έπρεπε να ξεκινήσουν από 1/1/2014.

Προσωπικά το βρήκα, επίσης, πολύ βαρετό. Από την μία, ο Β. Μεϊμαράκης δεν απαντούσε επί συγκεκριμένων θεμάτων (μόνο κατ' εξαίρεση), πέταγε την μπάλα εκτός γηπέδου (πχ πρόσφυγες), δεν ανέλαβε κανένα από τα λάθη του παρελθόντος (να πει συγνώμη εκεί κάναμε λάθος) και επαναλάμβανε εξυπνακίστικα επιχειρήματα για τις αποτυχίες του Α. Τσίπρα. Από την άλλη, ο πρώην πρωθυπουργός επαναλάμβανε κλισέ και συνθήματα, που μετά από την 7μηνη διακυβέρνηση και την 5ετία αντιμνημονιακής πολιτικής μοιάζουν πολύ κούφια. Μπορεί, ίσως, έτσι να συσπειρώνει την κομματική βάση, αλλά δεν συνιστούν συγκεκριμένες πολιτικές.

Ε, αυτό το «έμαθα από τα λάθη και τώρα απέκτησα εμπειρία» μοιάζει ωραίο αν αφορά εσένα και μόνο, αλλά αν τον λογαριασμό των 14 δις τον πληρώνει η κοινωνία και όχι εσύ, τότε είναι σαδιστικό να μαθαίνεις στην πλάτη των άλλων.

Φυσικά και δεν είναι πολιτική να ...ανακαλύπτεις ότι χρειάζεται «καινοτομία, επένδυση στη γνώση και στην έρευνα». Ακόμα και σε σχολικά βιβλία αναφέρονται αυτά. Εξάλλου αυτά είναι υποχρέωση της χώρας στο πλαίσιο του ΣΕΣ 2014-2020, αλλιώς ένα μεγάλο ποσό από τους ευρωπαϊκούς πόρους δεν θα έρθει στη χώρα και δεν θα επενδυθεί. Τα αυτονόητα, λοιπόν, δεν αποτελούν πολιτική. Το πώς θα προωθηθούν τα αυτονόητα μέσα από συγκεκριμένες προτάσεις παρέμεινε αναπάντητο. Όπως, επίσης το ποια στρατηγική απαιτείται για έρευνα, τεχνολογία, καινοτομία, το ποια εθνική και περιφερειακή πολιτική θα συμβάλλει στην δημιουργία θέσεων εργασίας και στη μείωση της φτώχειας. Πολύ εύκολο είναι να λες «εμείς θα φέρουμε επενδύσεις», αλλά όπως έχει αποδειχθεί τα εύκολα λόγια δεν φέρνουν και πραγματικό αποτέλεσμα στην πράξη. Πολιτική σημαίνει να λες τι είδους επενδύσεις θέλεις ως χώρα και πώς θα έρθουν αυτές αλλά και πώς θα επωφεληθεί η κοινωνία και το περιβάλλον, όχι απλώς αυτοί που κάνουν τις «επενδύσεις».

Και γι αυτό όλη η συζήτηση επικεντρώνεται μετά το debate στις εντυπώσεις (επικοινωνία) και όχι στην ουσία των προτάσεων (πολιτική). Το μόνιμο πρόβλημα της χώρας είναι η έλλειψη πολιτικής πρότασης από τα κόμματα με δεδομένο ότι επικεντρώνουν συνεχώς σε "επικοινωνιακού τύπου» κινήσεις και μόνο.

ΥΓ: Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ δεν συμμετέχουν στις εκλογές αυτές όπως και δεν υποστηρίζουν κανένα ψηφοδέλτιο. Εργαζόμαστε για την επόμενη μέρα, προσπαθώντας να συγκροτηθεί ένας νέος πολιτικός χώρος αλλά και ένα κύμα αλλαγών από τα κάτω που θα συμβάλλουν στην οικολογική, κοινωνική και οικονομική-συγκρότηση της χώρας www.prasinoi.grκαι https://www.facebook.com/protovoulia10