Ημερίδα στη Μυτιλήνη για τις ιδιαιτερότητες των νησιών μας και τις προοπτικές ανάπτυξης
Στην ημερίδα «Προοπτικές Ανάπτυξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Οι ιδιαιτερότητες του νησιωτικού χώρου», που οργάνωσαν στη Μυτιλήνη, στις 24 Νοεμβρίου 2012, το Γραφείο του Ευρωκοινοβουλίου στην Ελλάδα και το Πανεπιστήμιο Αιγαίου συμμετείχε, ως εισηγητής, ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων/ Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο. Στην ημερίδα συμμετείχαν, επίσης, μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας, εκπρόσωποι της τοπικής κοινωνίας και της Αυτοδιοίκησης καθώς και ο ευρωβουλευτής Σ. Δανέλλης, ενώ ενεργή συμμετοχή είχε το κοινό και ιδιαίτερα οι φοιτητές που παρακολούθησαν την εκδήλωση. Η συζήτηση επικεντρώθηκε σε θέματα ανάπτυξης και εδαφικής συνοχής στη σημερινή Ευρώπη καθώς και τις εκφράσεις της κοινωνίας των πολιτών στο νησιωτικό χώρο. Στην εισήγηση του ο Νίκος Χρυσόγελος επεσήμανε:
- Η αντιμετώπιση της κρίσης απαιτεί ένα εναλλακτικό σχέδιο για την οικονομία, την απασχόληση, την κοινωνική συνοχή που αντιμετωπίζει παράλληλα και τα δημοσιονομικά προβλήματα. Ούτε η πολιτική που προωθείται σήμερα ούτε ο λαϊκισμός και η στείρα άρνηση που δεν συνοδεύεται από εναλλακτικές λύσεις οδηγούν σε έξοδο από την κρίση. Είναι απαραίτητο να έρθουν στο προσκήνιο δημιουργικές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις αλλά και να διαμορφωθούν εναλλακτικά σχέδια εξόδου από την κρίση σε κάθε περιφέρεια, με τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών, των επαγγελματικών και κοινωνικών φορέων, και των Περιφερειακών Συμβουλίων.
- Στη σημερινή εποχή ακόμα και οι μεγάλες χώρες είναι αδύνατον να επιβιώσουν μόνες τους. Η Ευρωπαϊκή ενοποίηση, περισσότερη οικονομική, κοινωνική και πολιτική ένωση με δημοκρατικό έλεγχο πρέπει να είναι η απάντηση στην κρίση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή ιδέα πρέπει όμως να αναζωογονηθεί και να κερδίσει ξανά τις καρδιές και το μυαλό των πολιτών. Η διαμόρφωση μιας νέας Ευρωπαϊκής Συνθήκης με τη συμμετοχή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των εθνικών Κοινοβουλίων και της κοινωνίας των πολιτών, αμέσως μετά τις ευρωεκλογές του Μαίου 2014, θα πρέπει να δώσει ώθηση στη διαδικασία δημιουργίας μιας Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας των Πολιτών.
- Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και η δημιουργία μιας ευρωπαϊκής ομοσπονδίας πρέπει να ενισχύεται με την ενίσχυση της δημοκρατίας τόσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο όσο και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Ο ρόλος των περιφερειών σε μια Ευρωπαϊκή ένωση πρέπει να είναι αναβαθμισμένος, πολύ περισσότερο στο πλαίσιο των Συμβολαίων Εταιρικής Σχέσης Ευρωπαϊκής Επιτροπής και Κρατών Μελών για την προγραμματική περίοδο 2014-2020.
- Η περιφερειακή ανάπτυξη στις νησιωτικές περιφέρειες είναι αναγκαίο να βασιστεί σε μια αντιμετώπιση των νησιών ως δικτύων κοινωνικών, οικονομικών, οικολογικών και πολιτισμικών οικοσυστημάτων. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι τα νησιά ήταν κέντρα οικονομικής, κοινωνικής και πολιτισμικής ανάπτυξης κάποτε, τα σημερινά προβλήματά τους είναι αποτέλεσμα στρεβλών μοντέλων ανάπτυξης και αποτυχημένων πολιτικών επιλογών. Χρειαζόμαστε κατάλληλες νησιωτικές πολιτικές, ανάπτυξη πραγματικά περιφερειακών πολιτικών που αναδεικνύουν την συμπληρωματικότητα των οικονομιών, των υποδομών, των δυνατοτήτων και του ανθρώπινου και φυσικού κεφαλαίου των νησιών. Σε αντίθεση με το στρεβλό μοντέλο ανάπτυξης, που βασίστηκε σε έργα, χωρίς ιεραρχήσεις και αξιολόγηση, σήμερα χρειάζεται να επενδύσουμε περισσότερο στην παιδεία, την πράσινη οικονομία, την καινοτομία, την έρευνα και τον πολιτισμό, αξιοποιώντας την παρουσία του Πανεπιστημίου στο Αιγαίο, που πρέπει να παίξει πιο ενεργό ρόλο και να σταθεί αρωγός στην προσπάθεια για οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Ο πολιτισμός και η προστασία του περιβάλλοντος, όχι κατ' ανάγκη κατασκευές και τεχνικά έργα, μπορεί να είναι σήμερα στο επίκεντρο των πολιτικών περιφερειακής ανάπτυξης και απασχόλησης.
- Για να παίξουν τα νησιά το ρόλο τους και να συμβάλλουν στη διέξοδο της χώρας από την κρίση, είναι απαραίτητο να κατευθυνθούν σε αυτά πόροι μέσα από επαναπρογραμματισμό του ΕΣΠΑ - οι αδιάθετοι πόροι ανέρχονται σήμερα σε περίπου 11 δις. Οι πόροι αυτοί χρειάζεται να ενισχύσουν τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ιδιαίτερα για τους νέους, καθώς και να στοχεύσουν στην αναζωογόνηση και στροφή της οικονομίας προς πράσινη κατεύθυνση, μέσα από ενδυνάμωση των μικρομεσαίων αλλά και την ανάπτυξη κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων. Κοινωνική και οικολογική καινοτομία μπορεί να είναι το αποτέλεσμα στενής και στοχευμένης συνεργασίας μεταξύ της τοπικής αυτοδιοίκησης, των τοπικών κοινωνιών και των πανεπιστημίων, των περιβαλλοντικών και κοινωνικών φορέων και των επαγγελματικών ενώσεων.
- Όμως οι πηγές χρηματοδότησης δεν μπορεί να περιοριστούν σε πόρους του ΕΣΠΑ ή σε πόρους της επόμενης προγραμματικής περιόδου 2014-2020. Είναι αναγκαίο να αναζητηθούν νέοι ίδιοι πόροι, πχ μια μικρή συνεισφορά 1ή 2 ευρώ από κάθε τουρίστα για τη στήριξη κοινωνικών και περιβαλλοντικών υπηρεσιών ή παραγωγή ενέργειας μέσω κοινωνικών συνεταιρισμών ώστε τα χρήματα για την ηλεκτρική ενέργεια που πληρώνουν τα νοικοκυριά να μένουν στις τοπικές οικονομίες. Σημαντικά ποσά εξάγονται σήμερα από τις νησιωτικές κοινωνίες για να εισάγονται υπηρεσίες και προϊόντα τα οποία θα μπορούσαν να παράγονται τοπικά, να είναι πιο πράσινα και να παρέχουν οφέλη στις τοπικές κοινωνίες. Μόνο για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη – διασυνδεδεμένα με τον ηπειρωτικό δίκτυα νησιά δαπανόνται ετησίως 700.000.000 ευρώ για εισαγωγές πετρελαίου. Ο τουρισμός στα νησιά αυξάνει κατακόρυφα τις εισαγωγές ακόμα και αγροτικών τροφίμων την ίδια στιγμή που θα μπορούσε να ενισχύει σημαντικά την παραγωγή ποιοτικών τοπικών προϊόντων. Ένα μικρό νησί δαπανάει πάνω από 600.000 Ευρώ ετησίως για κατανάλωση εμφιαλωμένου νερού. Αλλαγές στους τομείς αυτούς θα μπορούσαν να βελτιώσουν τόσο τις περιβαλλοντικές επιδόσεις όσο και τα οικονομικά των νοικοκυριών και των τοπικών φορέων αλλά και να προσελκύσουν καινοτόμες δραστηριότητες και νέα επαγγέλματα σε πράσινη κατεύθυνση.
- Την εποχή της κρίσης η καλύτερη επένδυση είναι αυτή που αφορά στους νέους, στην εκπαίδευση και την απασχόλησή τους, στην κινητικότητα και τη συνεργασία μεταξύ τους. Οι νέοι μπορεί να είναι η κινητήρια δύναμη για να προχωρήσει η ένωση της Ευρώπης αλλά και για να ενισχυθεί η κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη, να αντιμετωπιστεί η ξενοφοβία, να κερδίσει ξανά η Ευρώπη τις καρδιές και το μυαλό των πολιτών. Οι νέοι δεν είναι μόνο το μέλλον αλλά και το παρόν»
Μετά το πέρας της ημερίδας ο Νίκος Χρυσόγελος, συνοδευόμενος από το Μιχάλη Μπάκα, Γραμματέα της Περιφ. Οργάνωσης Βορείου Αιγαίου των Οικολόγων Πράσινων, επισκέφτηκαν την Αστυνομική Διεύθυνση Λέσβου καθώς και τους χώρους υποδοχής μεταναστών του Λιμεναρχείου Μυτιλήνης. Ο Νίκος Χρυσόγελος έκανε την παρακάτω δήλωση:
«Τους τελευταίους μήνες τα μεταναστευτικά κύματα μετακινήθηκαν από τον Έβρο προς τα νησιά. Η χώρα δεν έχει προετοιμαστεί κατάλληλα, όχι μόνο για τους μετανάστες αλλά και ανθρώπου που μπορεί να χαρακτηριστούν ως πρόσφυγες, ακόμα και για ανθρώπους που έχρονται σήμερα από τη Συρία. Έχει αρχίσει να εμφανίζεται μεγάλο πρόβλημα φιλοξενίας των μεταναστών στη Μυτιλήνη αλλά και στα άλλα νησιά του Ανατ. Αιγαίου με τα κρατητήρια να είναι κατάμεστα από μετανάστες. Οι πολίτες συχνά προσπαθούν να καλύψουν τα κενά που δημιουργούνται, μαγειρεύοντας και προσφέροντας σισίτια σε ανθρώπους που πρέπει να κοιμηθούν σε κοντέινερ. Περπατώντας στην πόλη της Μυτιλήνης είδαμε από κοντά οικογένειες, γυναίκες και μωρά να περιφέρονται σε πάρκα και πλατείες περιμένοντας τη «σύλληψη» τους από τις αρμόδιες αστυνομικές αρχές. Είναι απαραίτητη η άμεση εξεύρεση κατάλληλων χώρων για τη φιλοξενία των προσφύγων σε ανοικτά κέντρα πρώτης υποδοχής αλλά και η προετοιμασία των υπηρεσιών ιατροφαρμακευτικής μέριμνας προς αυτήν την κατεύθυνση. Υπάρχουν σημαντικά κονδύλια στην ΕΕ για το μεταναστευτικό ζήτημα και τους αιτούντες άσυλο, αλλά μέχρι τώρα αξιοποιήθηκαν σε περιορισμένο βαθμό, εξαιτίας της ολιγωρίας των κυβερνήσεων ή μικροκομματικών προσεγγίσεων. Έτσι το βάρος σήμερα πέφτει στις φιλότιμες ενέργειες του προσωπικού της Αστυνομίας και του Λιμενικού των νησιών μας που προσπαθούν να χειριστούν καταστάσεις πέρα από τα όρια τους και έξω από τις αρμοδιότητές τους. Οφείλουμε επίσης να ευχαριστήσουμε στους εθελοντές συμπολίτες μας που είδαμε και από κοντά, να προσφέρουν βοήθεια και συσσίτια στους μετανάστες καθώς η λιμενική αρχή δεν έχει τα κονδύλια για τη σίτιση τους. Χωρίς καθυστερήσεις, απαιτείται η άμεση παρέμβαση της κυβέρνησης σε συνεργασία με τις τοπικές και περιφερειακές αρχές για την επίλυση του ζητήματος, με πρακτικές και λογικές λύσεις. Απαιτείται, όμως, όπως έχω τονίσει σε σχετικές παρεμβάσεις μου στο Ευρωκοινοβούλιο μεγαλύτερη ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, δίκαιη κατανομή της ευθύνης μεταξύ των διαφόρων χωρών, αποτελεσματική και βασισμένη σε ανθρωπιστικές αρχές και τη λογική ευρωπαϊκή πολτική για τη μετανάστευση και την παροχή ασύλου».
