Η συνδιάσκεψη για το κλίμα COP24 που έλαβε χώρα μεταξύ 3 και 14 Δεκεμβρίου 2018 στο Κατόβιτσε της Πολωνίας, είχε ως αποτέλεσμα την επίτευξη μιας συμφωνίας στην οποία αναφέρονται ανά θεματική ενότητα τα καθήκοντα κάθε χώρας (rulebook), σχετικά με τη μείωση των εκπομπών αερίων που ευθύνονται για το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» και την κλιματική αλλαγή.
Οι συνομιλίες του Κατοβίτσε διεξήχθησαν εν μέσω εντεινόμενης ανησυχίας μεταξύ της επιστημονικής κοινότητας για το ότι το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής εξελίσσεται ταχύτερα από την ανταπόκριση των κυβερνήσεων σε αυτό. Εδώ και λίγες εβδομάδες, οι επιστήμονες της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Αλλαγή του Κλίματος (IPPC/Giec) σήμαναν συναγερμό: η πρόσφατη έκθεσή της Επιτροπής ανέφερε πως, ενώ είναι δυνατό η κλιματική αλλαγή να αντιμετωπισθεί αν η παγκόσμια θερμοκρασία αυξηθεί έως 1,5 βαθμό Κελσίου στο τέλος του αιώνα σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή, αυτό θα απαιτούσε μια τεράστια προσπάθεια από τη διεθνή οικονομία, στην οποία θα έπρεπε να περιληφθεί και η εγκατάλειψη των ορυκτών καυσίμων.
Έτσι, για να παραμείνει ο πλανήτης στον +1,5 βαθμό Κελσίου, θα απαιτηθεί μείωση κατά 50% μέχρι το 2030 των εκπομπών του διοξειδίου του άνθρακα (CO2) σε σχέση με το 2010, την στιγμή που οι δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει οι χώρες, παραπέμπουν σε άνοδο κατά 3 βαθμούς Κελσίου, με τις θύελλες, τα κρούσματα ξηρασίας και τις πλημμύρες που θα συνοδεύουν αυτήν την εξέλιξη.
Οι προσπάθειες να ενταχθούν τα παραπάνω συμπεράσματα στο τελικό κείμενο της διάσκεψης του Κατοβίτσε, απέβησαν άκαρπες αφού οι πετρελαιοεξαγωγές χώρες που συμμετείχαν (ΗΠΑ, Ρωσία, Σαουδική Αραβία, Κουβέιτ) μπλόκαραν την επικύρωση της έκθεση της IPCC, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις από τις πιο ευάλωτες χώρες (Least Developed Countries, οι οποίες ήλπιζαν στην αναθεώρηση των στόχων μέχρι το 2020) και από περιβαλλοντικές οργανώσεις.
Όσο για την Πολωνία, ο πρόεδρος της οποίας υπερασπίσθηκε την βιομηχανία άνθρακα κατά την διάρκεια της Διάσκεψης, δέχθηκε επίσης έντονες επικρίσεις. Η χρηματοδότηση των πολιτικών για το Κλίμα αποτέλεσε την άλλη μεγάλη ανησυχία των φτωχών χωρών και κυρίως ο τρόπος οργάνωσης των πόρων που έχει υποσχεθεί να προσφέρει ο Βορράς από το 2025.
Στον αντίποδα, αξίζει να σημειωθεί πως την ώρα που οι χώρες του Βορρά έχουν υποσχεθεί ότι θα αυξήσουν σε 100 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως την χρηματική βοήθεια για το κλίμα μέχρι το 2020, ορισμένες χώρες όπως η Γερμανία ανακοίνωσαν νέες παροχές, κυρίως στο Πράσινο Ταμείο, ενώ η Παγκόσμια Τράπεζα υποσχέθηκε 200 δισεκατομμύρια δολάρια για την περίοδο 2021-2025.
Το πιο απροσδόκητο, οι κανόνες που αφορούν στους μηχανισμούς ανταλλαγής ποσοστώσεων εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα αποσύρθηκαν από το τελικό κείμενο της συμφωνίας λόγω έντονων αμφισβητήσεων, των οποίων ηγήθηκε η Βραζιλία. Επίσης, από το τελικό κείμενο της συμφωνίας έχει παραλειφθεί προηγούμενη αναφορά σε συγκεκριμένες μειώσεις αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου μέχρι το 2030.
Σε κάθε περίπτωση και υπό τις παρούσες συνθήκες είναι θετικό το ότι υπήρξε μια συμφωνία παρά τις επιμέρους διαφορές.
Συμπερασματικά, το κύριο αποτέλεσμα της διάσκεψης του COP 24 ήταν ότι η διεθνής κοινότητα έδωσε στην συμφωνία του Παρισιού τα εργαλεία που θα της δώσουν ζωή. Δηλαδή τα κράτη επικεντρώθηκαν στην επεξεργασία των κανόνων που θα επιτρέψουν την εφαρμογή της συμφωνίας του Παρισιού, αλλά δεν ανέλαβαν δεσμεύσεις για πιο φιλόδοξους στόχους ή για ταχύτερη δράση κατά της υπερθέρμανσης του πλανήτη, παρά τα σήματα συναγερμού και τις φυσικές καταστροφές που πλήττουν την Γη.
To COP25 θα πραγματοποιηθεί τον Δεκέμβριο του 2019 στο Σαντιάγκο της Χιλής το οποίο θα αφορά επιπλέον λήψη αποφάσεων για τη δράση των εμπλεκόμενων χωρών. Εντούτοις, πριν από την έναρξη της COP25, θα πραγματοποιηθεί στη Νέα Υόρκη διάσκεψη για την κλιματική αλλαγή, τον Σεπτέμβριο του 2019, κατά τη διάρκεια της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, η οποία θα αποτελέσει σημαντική ευκαιρία για να σχηματιστούν συμμαχίες και συνένωση δυνάμεων που θα είναι έτοιμες μέχρι το επόμενο COP.
Όσον αφορά στην Συμφωνία των Παρισίων (Paris Climate Deal) αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι πρόκειται για μια παγκόσμια συμφωνία για την κλιματική αλλαγή που επιτεύχθηκε στις 12 Δεκεμβρίου 2015 στο Παρίσι. Η Συμφωνία αποτελεί ένα σχέδιο δράσης για τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη «αρκετά κάτω» από τους 2°C. Καλύπτει την περίοδο από το 2020 και μετά, ενώ τα κύρια στοιχεία της συνοψίζονται στα εξής:
- μακροπρόθεσμος στόχος: οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να συγκρατήσουν την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχίσουν τις προσπάθειες να την περιορίσουν στον 1,5°C,
- συνεισφορές: πριν και κατά τη διάσκεψη των Παρισίων, οι χώρες υπέβαλαν ολοκληρωμένα εθνικά σχέδια κλιματικής δράσης με στόχο τη μείωση των εκπομπών τους,
- φιλοδοξία: οι κυβερνήσεις συμφώνησαν να γνωστοποιούν ανά 5ετία τις συνεισφορές τους με σκοπό τον καθορισμό πιο φιλόδοξων στόχων,
- διαφάνεια: δέχθηκαν επίσης να γνωστοποιούν μεταξύ τους και στο κοινό, την πρόοδό τους προς την επίτευξη των στόχων τους, με σκοπό την εξασφάλιση διαφάνειας και εποπτείας.
- αλληλεγγύη: η ΕΕ και άλλες χώρες θα εξακολουθήσουν να παρέχουν χρηματοδότηση μέτρων αντιμετώπισης της αλλαγής του κλίματος, προκειμένου να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες, τόσο να μειώσουν τις εκπομπές τους, όσο και να θωρακιστούν έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.
