Ο πολιτικός λόγος στην Ελλάδα κυριαρχείται από ρητορική μίσους,
Και οι μεν και οι δε απορρίπτουν τον ορθολογικό λόγο και "επιχειρηματολογούν" με όρους απόλυτου μίσους.
Ελάχιστα περιθώρια υπάρχουν για μια ψύχραιμη συζήτηση.
Και όλοι μαζί δουλεύουν για να διαμορφώνουν γόνιμο έδαφος για τις ακραίες πολιτικές δυνάμεις, ιδιαίτερα τη Χρυσή Αυγή.
Δεν είναι τυχαίο που βλέπουμε να μετακινούνται οι ψηφοφόροι από ένα πολιτικό κόμμα στο ακριβώς "αντίπαλο" υποτίθεται χωρίς να έχουν πια "ταμπού".
Ας πάρουμε για παράδειγμα το θέμα της διαμονής των συνοδών πρωθυπουργού, υπουργών και προέδρου δημοκρατίας στα ίδια ξενοδοχεία που μένουν και οι επίσημοι. Είναι κατανοητό ότι οι αρχηγοί κρατών και οι υπουργοί είναι υποχρεωμένοι να μένουν σε ακριβά ξενοδοχεία (καλώς ή κακώς). Γιατί, όμως, μια χρεοκοπημένη χώρα να αποφασίζει ότι και οι συνοδοί τους πρέπει να μένουν σε εξίσου ακριβά ξενοδοχεία και να σπαταλεί πόρους που δεν έχει; Εντάξει δεν λέμε να μένουν σε youth hostel αλλά γιατί πρέπει να μένουν σε πολυτελή ξενοδοχεία; Υπάρχουν πολλές ενδιάμεσες και αξιοπρεπείς λύσεις για κάθε περίπτωση. Αντί λοιπόν για μια σοβαρή και τεκμηριωμένη συζήτηση (που περιλαμβάνει κι αριθμούς, κόστη) η μεν αντιπολίτευση φτάνει σε παραλογισμούς, αν και η ίδια έχει επιδείξει συμπεριφορές μεγάλης σπατάλης, η δε κυβέρνηση υπερασπίζεται, με εξίσου ισοπεδωτικά επιχειρήματα, μια μη ορθολογική επιλογή. Αντί να γίνει, λοιπόν, μια ψύχραιμη κουβέντα, η συζήτηση μετατράπηκε για άλλη μια φορά σε αντιπαράθεση με χαρακτηριστικά ποδοσφαιρικού επιπέδου, με πολύ μίσος να κυριαρχεί ιδιαίτερα στα σόσιαλ μίντια από τις "αντίπαλες" παρατάξεις. Τα στρατόπεδα άλλαξαν, το ύφος παραμένει το ίδιο. Σκεφτείτε τι θα γράφονταν αν στη θέση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ήταν η ΝΔ-ΠΑΣΟΚ τι θα έλεγαν ο Α.Τσίπρας και ο Π. Καμμένος (που σήμερα επέβαλλαν την ρύθμιση!). Το αστείο (!) είναι ότι στο τέλος η αντιπαράθεση (όχι μόνο μεταξύ των εκπροσώπων των κομμάτων αλλά και στην κοινωνία) εκτράπηκε στο αν η τροπολογία αφορούσε το ταξίδι του πρωθυπουργού στην Πάρο ή όχι. Λες και αφορούσε ειδικά ένα συγκεκριμένο ταξίδι. Βλέπεις κατά τα άλλα σοβαρούς ανθρώπους να ξεπέφτουν σε αντιπαραθέσεις που υποτιμούν την νοημοσύνη.
Ως ευρωβουλευτής δεν ένιωσα την ανάγκη να διαμένω, όταν συμμετείχα στις διάφορες επίσημες αποστολές, στα πιο ακριβά ξενοδοχεία, παρόλο που οι δαπάνες για τη συμμετοχή σε επίσημες αποστολές καλύπτονται πλήρως από το Ευρωκοινοβούλιο. Επέλεγα οικονομικότερες λύσεις. Το ίδιο και με τα αεροπορικά εισιτήρια. Ως ευρωβουλευτής είχα την δυνατότητα να πετάω πρώτη θέση με καλυμμένο από το ευρωκοινοβούλιο το κόστος του εισιτηρίου. Επέλεξα, όμως, συνειδητά να ταξιδεύω οικονομική θέση, όπως ο κανονικός κόσμος, γιατί δεν θεωρούσα ότι επιτρέπεται να σπαταλάμε απερίσκεπτα δημόσιο χρήμα (ελληνικό ή ευρωπαϊκό). Επίσης, δεν δέχθηκα να πάρω το αυτοκίνητο (ούτε αστυνομικό-φρουρό) που δίνει η Βουλή τόσο στους βουλευτές όσο και στους ευρωβουλευτές ακριβώς με το ίδιο σκεπτικό.
Γιατί τα γράφω αυτά; Γιατί απλούστατα πρέπει να επιστρέψει η συζήτηση σε μια λογική βάση. Καταλαβαίνω ότι κάποιοι ηλικιωμένοι ή άνθρωποι που έχουν προβλήματα υγείας ή άνθρωποι που έχουν υπερβολικά πολλά ταξίδια λόγω της φύσης της δουλειάς τους μπορεί να "ζητάνε" να τους καλύπτει η δουλειά τους κάποιες "πολυτέλειες", όπως είναι να ταξιδεύουν πρώτη θέση μια και οι πτήσεις είναι κουραστικές. Αλλά γιατί πρέπει να μένουν ΚΑΙ σε υπερπολυτελή ξενοδοχεία, όπου μένουν πρωθυπουργοί, πρόεδροι και η οικονομική ελίτ; Υπάρχουν δαπάνες που οι πολιτικοί πρέπει να κάνουν (για να μπορούν να παράγουν αξιόπιστο έργο), όπως να έχουν επιστημονικά (όχι συγγενικά ή κομματικά) στελέχη-συνεργάτες, να οργανώνουν διάλογο και εκδηλώσεις. Υπάρχουν, όμως, πολλές-πολλές δαπάνες που μπορούν και πρέπει να περικοπούν για να εξορθολογιστούν τα δημόσια οικονομικά της χώρας, μειώσεις που δεν μειώνουν την ποιότητα του έργου των πολιτικών που θα μπορούσε να παράγεται. Δεν υπάρχει καμία σχέση αναλογικότητας "έργου πολιτικών" με "δαπάνες πολυτελούς διαβίωσης" για τους ίδιους ή τους συνεργάτες τους. Γιατί για παράδειγμα οι βουλευτές και οι ευρωβουλευτές να έχουν αυτοκίνητα που τους παραχωρούνται δωρεάν από την ελληνική Βουλή ή γιατί να μένουν οι συνοδοί των επισήμων στα ίδια πολυτελή ξενοδοχεία; Οι (υπόλοιποι, πλην Ελλήνων) ευρωβουλευτές που ΔΕΝ έχουν το προνόμιο της παραχώρησης αυτοκινήτου από το ευρωκοινοβούλιο (και δεν έχουν φρουρούς όπως οι έλληνες βουλευτές ή ευρωβουλευτές) παράγουν πολύ-πολύ σημαντικό έργο (πάντα υπάρχουν κι εξαιρέσεις, όπως πχ ο Φάρατζ).
Ρητορική μίσους κυριαρχεί και στη συζήτηση για το θέμα των τηλεοπτικών αδειών. Άνθρωποι που κατά τα άλλα υπερασπίζονται με πάθος τα δικαιώματα των εργαζομένων, διατυπώνουν με όρους μίσους τις απόψεις τους (την ικανοποίησή τους) για το διαφαινόμενο κλείσιμο κάποιων τηλεοπτικών καναλιών. Αντί να γίνεται μια ψύχραιμη συζήτηση για την ποιότητα της ενημέρωσης και πώς μπορεί να βελτιωθεί, κυριαρχεί μια ρητορική μίσους από την πλευρά των φιλοκυβερνητικών (που χαίρονται που κάποια κανάλια θα κλείσουν, άσχετα αν αύριο θα μιλάνε για τους άνεργους και τα δικαιώματά τους) και μια διαφορετική, εξίσου όμως απαράδεκτη ρητορική μίσους από την πλευρά της αντιπολίτευσης, που βλέπει μόνο το δάκτυλο που δείχνει το φεγγάρι (κυβερνητική επέμβαση στα ΜΜΕ - λες και μόνο η σημερινή κυβέρνηση το κάνει) αλλά όχι και το φεγγάρι (χαμηλή ποιότητα ενημέρωσης, διαπλοκή διαχρονικά). και φυσικά δεν τα γράφω αυτά γιατί έχουμε καλή εικόνα για τα τηλεοπτικά κανάλια (εξάλλου είμαστε πλήρως αποκλεισμένοι από αυτά μετά το 2010). Αλλά γιατί μια κοινωνία δεν πρέπει να διαχωρίζεται σε οπαδούς που είναι έτοιμοι να σκοτωθούν μεταξύ τους για ασήμαντη αφορμή, αλλά πρέπει να βλέπει τις διαφορετικές οπτικές και να συνθέτει καλύτερες ποιότητες.
Δεν είναι τυχαίο που - παρά τα αδιέξοδο και τη βαθιά κρίση - ένα μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας συνεχίζει να κινείται πολιτικά και εκλογικά με βάση το μίσος και όχι με βάση πολιτικές επιλογές και εναλλακτικές προτάσεις. Έτσι όμως θα πηγαίνουμε από το ένα αδιέξοδο στο άλλο.
Το μίσος είναι η έκφραση αδυναμίας της κοινωνίας, είναι ο εύκολος δρόμος. Η πολιτική σύνθεση μέσα από πολιτική αντιπαράθεση και πολιτικό διάλογο απαιτεί κουράγιο και τεκμηρίωση, προγράμματα, άλλου είδους πολιτικούς, δεν είναι ο εύκολος δρόμος, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε λύσεις.
Χρειαζόμαστε σοβαρό πολιτικό διάλογο και ένα νέο Πράσινο Κοινωνικό Συμβόλαιο που θα διαμορφωθεί από τα κάτω, θα το διαμορφώσει και θα το επιβάλει η κοινωνία, ώστε να επηρεάσει σε κάποια στιγμή και τα πολιτικά κόμματα.
