Πώς τα στερεότυπα αναπαράγουν το μίσος. Με αφορμή μια παράλογη επίθεση στο Μίνστερ της Γερμανίας, ξέσπασε ένα κύμα παράλογου μίσους που δεν δικαιολογούνταν καν από τα πραγματικά περιστατικά.
Η πόλη του Μίνστερ στη Γερμανία βρέθηκε στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος όχι όμως για αυτό που είναι (μια υποδειγματική "πράσινη", πολυπολιτισμική πόλη) αλλά για ένα περιστατικό βίας.
Το Μίνστερ είναι μια από τις αγαπημένες μου ευρωπαϊκές πόλεις. Έζησα, μάλιστα, για ένα διάστημα σε αυτήν. Και μπορώ να πώ ότι επηρεάστηκα καθοριστικά στις επιλογές που έκανα για την ζωή μου. Είναι μια από τις πιο νεανικές και πράσινες πόλεις, πανεπιστημιούπολη, ποδηλατούπολη, στην πρωτοπορία πράσινων πολιτικών, έχει χαρακτηριστεί δικαίως ως "Πράσινη Πρωτεύουσα". Ήδη από την δεκαετία του '80 είναι στην πρωτοπορία του πράσινου μετασχηματισμού των πόλεων.
Όταν άκουσα, λοιπόν, για την επίθεση με βαν ενάντια σε ανθρώπους που βρίσκονταν σε ένα πεζόδρομο, στεναχωρήθηκα πολύ, περισσότερο από ότι θα στεναχωριόμουν για οποιαδήποτε άλλη περιοχή (στην Ευρώπη, στην Ασία, στην Αφρική, στην Αμερική κα). Δεν έχει σημασία ποιος το έκανε, σημασία έχει ότι συνέβη. Συνέβη (και) σε αυτήν την πόλη.
Όμως αυτό που ακολούθησε δείχνει ότι στην εποχή μας κυριαρχούν στερεότυπα που ξεσπούν ως κύμα μέσω των σόσιαλ μίντια, αλλά δεν είναι τα σόσιαλ μίντια που τα γεννούν, απλώς βοηθάνε να βλέπουμε αυτό που υπάρχει μέσα στην κοινωνία. Διαπιστώνεις, λοιπόν, ότι πολλοί δεν θέλουν να ζούμε καλύτερα και με ασφάλεια αλλά να επιβεβαιώσουν τα στερεότυπα τους για να προωθούν τις ρατσιστικές και διχαστικές απόψεις τους. Δεν στεναχωριούνται για το γεγονός που συνέβη και την αποτροπή παρόμοιων γεγονότων στο μέλλον, επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν το γεγονός για να προωθήσουν το μίσος.
Είναι σοκαριστικό ότι αμέσως μετά την επίθεση ξέσπασαν 3 κύματα μίσους στα σόσιαλ μίντια, και όχι μόνο:
- Μέσα στην Γερμανία, πολλοί θεώρησαν ότι ήταν η κατάλληλη στιγμή για να ενισχύσουν τον ρατσισμό. Έτσι ξεσπάθωσαν εναντίον των προσφύγων και μεταναστών, θεωρώντας ότι η επίθεση οργανώθηκε από κάποιον μετανάστη. Δεν περίμεναν καν τις ανακοινώσεις της αστυνομίας για τον δράστη. "Ειδικοί αναλυτές" βγήκαν ακόμα και σε κάποιες τις τηλεοράσεις για να καταγγείλουν τους πρόσφυγες, τους μετανάστες, την Μέρκελ, τους Πράσινους, "όλους αυτούς που έφεραν τους τζιχαντιστές στη χώρα".
- Σε πλανητικό επίπεδο οι οπαδοί της οπλοκατοχής (στις ΗΠΑ και όχι μόνο) ξεσπάθωσαν και προκαλούσαν με ειρωνικό τρόπο την κοινή λογική, θέτοντας το φοβερό ...ερώτημα "αν οι φιλελεύθεροι ζητάνε τώρα την απαγόρευση κατοχής των φορτηγών, όπως ζητάνε την απαγόρευση την κατοχής όπλων"
- Πολλοί Ισπανοί ακροδεξιοί εξέφραζαν την "ικανοποίησή τους" από την επίθεση στο Μίνστερ, θεωρώντας το ως μια "καλή τιμωρία" για το γεγονός ότι η γερμανική δικαιοσύνη άφησε ελεύθερο τον ηγέτη της Καταλονίας, που είχε συλληφθεί ενώ διέσχιζε με αυτοκίνητο την Γερμανία.
Η πραγματικότητα μπορεί να μην συμφωνεί με τα στερεότυπα, αλλά αυτή είναι.
- Η αστυνομία διακρίβωσε ότι ο υπεύθυνος της επίθεσης στο Μίνστερ ήταν ένας 49χρονος βέρος Γερμανός, ούτε μετανάστης ή πρόσφυγας, ούτε παιδί μεταναστών από "μουσουλμανικές" χώρες.
- Η οπλοκατοχή δεν έχει τίποτα να κάνει με την ιδιοκτησία ενός αυτοκινήτου. Το όπλο έχει κατασκευαστεί για να σκοτώνει. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι θάνατοι από όπλα στις ΗΠΑ εν καιρώ ειρήνης είναι πλέον περισσότεροι από τους θανάτους αμερικανών στους διάφορους πολέμους. Ναι και τα αυτοκίνητα και τα φορτηγά σκοτώνουν (αλλά και ρυπαίνουν) αλλά είναι μέσα που σχεδιάστηκαν να διευκολύνουν τη ζωή μας στις μεταφορές και μετακινήσεις. Είναι αλήθεια ότι πρέπει να εξελιχθούν τα οχήματα, αλλά όχι να απαγορευτούν. Ναι πρέπει να μειωθεί ο αριθμός τους και να κυκλοφορούν λιγότερα, να γίνουν πιο οικολογικά (κυρίως ηλεκτροκίνηση που θα βασίζεται στις ανανεώσιμες πηγές) και πιο ελαφριά (τουλάχιστον τα οχήματα μετακίνησης μέσα στις πόλεις) ώστε να μην προκαλούν τόσους πολλούς θανάτους και τραυματισμούς. Αλλά από που ως που ένα φορτηγό συγκρίνεται με ένα όπλο;
- Η Ισπανία και η Καταλονία χρειάζονται μια ευρωπαϊκή διαμεσολάβηση για να μπορέσουν να βρουν μια νέα, ισορροπημένη σχέση συνύπαρξης και συνεργασίας. Η ΕΕ δεν μπορεί να σφυρίζει αδιάφορα, τόσο η κεντρική Ισπανική κυβέρνηση όσο και η κοινωνία της Καταλονίας χρειάζονται ένα διαμεσολαβητή ώστε να καθίσουν γύρω από ένα τραπέζι διαλόγου. Αλλά από πώς οι θάνατοι και οι τραυματισμοί στο Μίνστερ θα μπορούσαν να βοηθήσουν την Ισπανία στην προβληματική σχέση της με την Καταλονία;
Καλή Ανά(σ)ταση κι Αναγέννηση παντού, λοιπόν
in
ΑΡΘΡΑ
Ο πολιτικός λόγος στην Ελλάδα κυριαρχείται από ρητορική μίσους,
Και οι μεν και οι δε απορρίπτουν τον ορθολογικό λόγο και "επιχειρηματολογούν" με όρους απόλυτου μίσους.
Ελάχιστα περιθώρια υπάρχουν για μια ψύχραιμη συζήτηση.
Και όλοι μαζί δουλεύουν για να διαμορφώνουν γόνιμο έδαφος για τις ακραίες πολιτικές δυνάμεις, ιδιαίτερα τη Χρυσή Αυγή.
Δεν είναι τυχαίο που βλέπουμε να μετακινούνται οι ψηφοφόροι από ένα πολιτικό κόμμα στο ακριβώς "αντίπαλο" υποτίθεται χωρίς να έχουν πια "ταμπού".
Ας πάρουμε για παράδειγμα το θέμα της διαμονής των συνοδών πρωθυπουργού, υπουργών και προέδρου δημοκρατίας στα ίδια ξενοδοχεία που μένουν και οι επίσημοι. Είναι κατανοητό ότι οι αρχηγοί κρατών και οι υπουργοί είναι υποχρεωμένοι να μένουν σε ακριβά ξενοδοχεία (καλώς ή κακώς). Γιατί, όμως, μια χρεοκοπημένη χώρα να αποφασίζει ότι και οι συνοδοί τους πρέπει να μένουν σε εξίσου ακριβά ξενοδοχεία και να σπαταλεί πόρους που δεν έχει; Εντάξει δεν λέμε να μένουν σε youth hostel αλλά γιατί πρέπει να μένουν σε πολυτελή ξενοδοχεία; Υπάρχουν πολλές ενδιάμεσες και αξιοπρεπείς λύσεις για κάθε περίπτωση. Αντί λοιπόν για μια σοβαρή και τεκμηριωμένη συζήτηση (που περιλαμβάνει κι αριθμούς, κόστη) η μεν αντιπολίτευση φτάνει σε παραλογισμούς, αν και η ίδια έχει επιδείξει συμπεριφορές μεγάλης σπατάλης, η δε κυβέρνηση υπερασπίζεται, με εξίσου ισοπεδωτικά επιχειρήματα, μια μη ορθολογική επιλογή. Αντί να γίνει, λοιπόν, μια ψύχραιμη κουβέντα, η συζήτηση μετατράπηκε για άλλη μια φορά σε αντιπαράθεση με χαρακτηριστικά ποδοσφαιρικού επιπέδου, με πολύ μίσος να κυριαρχεί ιδιαίτερα στα σόσιαλ μίντια από τις "αντίπαλες" παρατάξεις. Τα στρατόπεδα άλλαξαν, το ύφος παραμένει το ίδιο. Σκεφτείτε τι θα γράφονταν αν στη θέση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ήταν η ΝΔ-ΠΑΣΟΚ τι θα έλεγαν ο Α.Τσίπρας και ο Π. Καμμένος (που σήμερα επέβαλλαν την ρύθμιση!). Το αστείο (!) είναι ότι στο τέλος η αντιπαράθεση (όχι μόνο μεταξύ των εκπροσώπων των κομμάτων αλλά και στην κοινωνία) εκτράπηκε στο αν η τροπολογία αφορούσε το ταξίδι του πρωθυπουργού στην Πάρο ή όχι. Λες και αφορούσε ειδικά ένα συγκεκριμένο ταξίδι. Βλέπεις κατά τα άλλα σοβαρούς ανθρώπους να ξεπέφτουν σε αντιπαραθέσεις που υποτιμούν την νοημοσύνη.
Ως ευρωβουλευτής δεν ένιωσα την ανάγκη να διαμένω, όταν συμμετείχα στις διάφορες επίσημες αποστολές, στα πιο ακριβά ξενοδοχεία, παρόλο που οι δαπάνες για τη συμμετοχή σε επίσημες αποστολές καλύπτονται πλήρως από το Ευρωκοινοβούλιο. Επέλεγα οικονομικότερες λύσεις. Το ίδιο και με τα αεροπορικά εισιτήρια. Ως ευρωβουλευτής είχα την δυνατότητα να πετάω πρώτη θέση με καλυμμένο από το ευρωκοινοβούλιο το κόστος του εισιτηρίου. Επέλεξα, όμως, συνειδητά να ταξιδεύω οικονομική θέση, όπως ο κανονικός κόσμος, γιατί δεν θεωρούσα ότι επιτρέπεται να σπαταλάμε απερίσκεπτα δημόσιο χρήμα (ελληνικό ή ευρωπαϊκό). Επίσης, δεν δέχθηκα να πάρω το αυτοκίνητο (ούτε αστυνομικό-φρουρό) που δίνει η Βουλή τόσο στους βουλευτές όσο και στους ευρωβουλευτές ακριβώς με το ίδιο σκεπτικό.
Γιατί τα γράφω αυτά; Γιατί απλούστατα πρέπει να επιστρέψει η συζήτηση σε μια λογική βάση. Καταλαβαίνω ότι κάποιοι ηλικιωμένοι ή άνθρωποι που έχουν προβλήματα υγείας ή άνθρωποι που έχουν υπερβολικά πολλά ταξίδια λόγω της φύσης της δουλειάς τους μπορεί να "ζητάνε" να τους καλύπτει η δουλειά τους κάποιες "πολυτέλειες", όπως είναι να ταξιδεύουν πρώτη θέση μια και οι πτήσεις είναι κουραστικές. Αλλά γιατί πρέπει να μένουν ΚΑΙ σε υπερπολυτελή ξενοδοχεία, όπου μένουν πρωθυπουργοί, πρόεδροι και η οικονομική ελίτ; Υπάρχουν δαπάνες που οι πολιτικοί πρέπει να κάνουν (για να μπορούν να παράγουν αξιόπιστο έργο), όπως να έχουν επιστημονικά (όχι συγγενικά ή κομματικά) στελέχη-συνεργάτες, να οργανώνουν διάλογο και εκδηλώσεις. Υπάρχουν, όμως, πολλές-πολλές δαπάνες που μπορούν και πρέπει να περικοπούν για να εξορθολογιστούν τα δημόσια οικονομικά της χώρας, μειώσεις που δεν μειώνουν την ποιότητα του έργου των πολιτικών που θα μπορούσε να παράγεται. Δεν υπάρχει καμία σχέση αναλογικότητας "έργου πολιτικών" με "δαπάνες πολυτελούς διαβίωσης" για τους ίδιους ή τους συνεργάτες τους. Γιατί για παράδειγμα οι βουλευτές και οι ευρωβουλευτές να έχουν αυτοκίνητα που τους παραχωρούνται δωρεάν από την ελληνική Βουλή ή γιατί να μένουν οι συνοδοί των επισήμων στα ίδια πολυτελή ξενοδοχεία; Οι (υπόλοιποι, πλην Ελλήνων) ευρωβουλευτές που ΔΕΝ έχουν το προνόμιο της παραχώρησης αυτοκινήτου από το ευρωκοινοβούλιο (και δεν έχουν φρουρούς όπως οι έλληνες βουλευτές ή ευρωβουλευτές) παράγουν πολύ-πολύ σημαντικό έργο (πάντα υπάρχουν κι εξαιρέσεις, όπως πχ ο Φάρατζ).
Ρητορική μίσους κυριαρχεί και στη συζήτηση για το θέμα των τηλεοπτικών αδειών. Άνθρωποι που κατά τα άλλα υπερασπίζονται με πάθος τα δικαιώματα των εργαζομένων, διατυπώνουν με όρους μίσους τις απόψεις τους (την ικανοποίησή τους) για το διαφαινόμενο κλείσιμο κάποιων τηλεοπτικών καναλιών. Αντί να γίνεται μια ψύχραιμη συζήτηση για την ποιότητα της ενημέρωσης και πώς μπορεί να βελτιωθεί, κυριαρχεί μια ρητορική μίσους από την πλευρά των φιλοκυβερνητικών (που χαίρονται που κάποια κανάλια θα κλείσουν, άσχετα αν αύριο θα μιλάνε για τους άνεργους και τα δικαιώματά τους) και μια διαφορετική, εξίσου όμως απαράδεκτη ρητορική μίσους από την πλευρά της αντιπολίτευσης, που βλέπει μόνο το δάκτυλο που δείχνει το φεγγάρι (κυβερνητική επέμβαση στα ΜΜΕ - λες και μόνο η σημερινή κυβέρνηση το κάνει) αλλά όχι και το φεγγάρι (χαμηλή ποιότητα ενημέρωσης, διαπλοκή διαχρονικά). και φυσικά δεν τα γράφω αυτά γιατί έχουμε καλή εικόνα για τα τηλεοπτικά κανάλια (εξάλλου είμαστε πλήρως αποκλεισμένοι από αυτά μετά το 2010). Αλλά γιατί μια κοινωνία δεν πρέπει να διαχωρίζεται σε οπαδούς που είναι έτοιμοι να σκοτωθούν μεταξύ τους για ασήμαντη αφορμή, αλλά πρέπει να βλέπει τις διαφορετικές οπτικές και να συνθέτει καλύτερες ποιότητες.
Δεν είναι τυχαίο που - παρά τα αδιέξοδο και τη βαθιά κρίση - ένα μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας συνεχίζει να κινείται πολιτικά και εκλογικά με βάση το μίσος και όχι με βάση πολιτικές επιλογές και εναλλακτικές προτάσεις. Έτσι όμως θα πηγαίνουμε από το ένα αδιέξοδο στο άλλο.
Το μίσος είναι η έκφραση αδυναμίας της κοινωνίας, είναι ο εύκολος δρόμος. Η πολιτική σύνθεση μέσα από πολιτική αντιπαράθεση και πολιτικό διάλογο απαιτεί κουράγιο και τεκμηρίωση, προγράμματα, άλλου είδους πολιτικούς, δεν είναι ο εύκολος δρόμος, αλλά μπορεί να οδηγήσει σε λύσεις.
Χρειαζόμαστε σοβαρό πολιτικό διάλογο και ένα νέο Πράσινο Κοινωνικό Συμβόλαιο που θα διαμορφωθεί από τα κάτω, θα το διαμορφώσει και θα το επιβάλει η κοινωνία, ώστε να επηρεάσει σε κάποια στιγμή και τα πολιτικά κόμματα.
in
ΑΡΘΡΑ
