άρθρο του Ν. Χρυσόγελου
Η Ελλάδα ανέλαβε την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ για το Α’ εξάμηνο του 2014 σε μια στιγμή που η Ευρώπη χρειάζεται ανανέωση του οράματος και η χώρα πρέπει να βγάλει έναν περισσότερο ευρωπαϊκό εαυτό. H κυβέρνηση αντιμετωπίζοντας τα θέματα με κυρίαρχη την εσωτερική οπτική, δεν έχει προετοιμαστεί για τα πολύ δύσκολα θέματα που πρέπει να διαχειριστεί, αλλά είναι φανερό ότι δεν τα "κατέχει". Αλλά και η αντιπολίτευση παίζει στο πεδίο μόνο των εσωτερικών, επικοινωνιακών εντυπώσεων και όχι της ουσιαστικής πολιτικής και ιδιαίτερα των εναλλακτικών λύσεων και της ευρωπαϊκής διάστασης. Έτσι τα σοβαρά ευρωπαϊκά θέματα που αφορούν φυσικά και την Ελλάδα είναι πιθανόν να μείνουν στην άκρη αν δεν υπάρξει ευρωπαϊκή κινητοποίηση. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η προστασία του κλίματος, η εξοικονόμηση ενέργειας και η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών προς όφελος του περιβάλλοντος, της οικονομίας και της απασχόλησης.
Τον Μάρτιο πρέπει να ληφθούν οι κρίσιμες αποφάσεις της ΕΕ για την παγκόσμια διάσκεψη για το κλίμα (Μετά Κιότο) που θα διεξαχθεί στο Παρίσι το 2015. Στις 22 Ιανουαρίου η Κομισιόν πρέπει να εγκρίνει τις προτάσεις της για τη στρατηγική για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2030. Ήδη, όμως, το Ευρωκοινοβούλιο την Πέμπτη 9 Ιανουαρίου, και συγκεκριμένα από κοινού η Επιτροπή Περιβάλλοντος (ENVI) και η Επιτροπή Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας (ITRE) ψηφίσαμε το «Πλαίσιο για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2030», που θέτει μεταξύ άλλων στόχους για τη μείωση των αερίων θερμοκηπίου (40%), τη μείωση σπατάλης ενέργειας (40%) και την προώθηση των ΑΠΕ (30%) μέχρι το 2030. Οι Πράσινοι ζητάμε πιο φιλόδοξους στόχους, παρόλα αυτά ήταν μεγάλη επιτυχία η απόφαση αυτή των δυο Επιτροπών δεδομένου ότι είχε ασκηθεί μεγάλη πίεση να μην υπάρχουν καν στόχοι ή να υπάρχει μόνο ένας γενικός στόχος. Οι Πράσινοι ήταν η μόνη ομάδα με πλήρη σύμπνοια και συνοχή στις θέσεις της, οι άλλες πολιτικές ομάδες διχάστηκαν αλλά τελικά το αποτέλεσμα, αν και όχι ιδιαίτερα φιλόδοξο από άποψη ποσοτικών στόχων, είναι καλό. Οι επιστήμονες, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις και οι Πράσινοι ζητούσαμε δεσμευτικό στόχο για μείωση των αερίων θερμοκηπίου κατά 60% και στόχο για προώθηση των ΑΠΕ κατά 45% μέχρι το 2030.
Η Ελληνική Προεδρία, όμως, όπως έχει σχολιαστεί αρνητικά, δεν έχει καν στις προτεραιότητές της τη λέξη κλίμα. Δεν είναι τυχαίο, μάλλον, που ο Υπουργός Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής δεν είναι, αν και προεδρεύων, μεταξύ των 8 Υπουργών Περιβάλλοντος που συνυπογράφουν την επιστολή για την ανάγκη δεσμευτικών στόχων για τη μείωση των «Αερίων του Θερμοκηπίου» και την επίτευξη φιλόδοξων στόχων για τις ΑΠΕ. Την επιστολή συνυπογράφουν οι Υπουργοί Περιβάλλοντος Γερμανίας, Γαλλίας, Βελγίου, Ιταλίας, Πορτογαλίας, Αυστρίας, Ιρλανδίας, Δανίας, αλλά όχι ο αντίστοιχος προεδρεύων της ΕΕ! Από την επιστολή απουσιάζει, επίσης, η υπογραφή του Ισπανού Υπουργού Περιβάλλοντος.
Οκτώ πρωτεύουσες, συμπεριλαμβανομένου του Παρισιού και του Βερολίνου, απευθύνονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ώστε να συμπεριλάβει έναν ποσοτικό στόχο για τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας στη «Στρατηγική για την Ενέργεια και το Κλίμα για το 2030». Στην επιστολή τους προς τους Επιτρόπους Günther Oettinger (ενέργεια) και Connie Hedegaard (κλιματική δράση) κάνουν έκκληση για ένα «ισχυρό και μακροπρόθεσμο πλαίσιο υπεράσπισης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας», ακόμη και αν «υπάρχουν διαφορετικές απόψεις σχετικά με τις επιχειρησιακές ρυθμίσεις».
Οι οκτώ υπογράφοντες Υπουργοί αναφέρουν πως «ένας στόχος για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της Ευρώπης και θα συμβάλει στην τόνωση της δημιουργίας θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη». Παρ’ όλα αυτά, δεν διευκρινίζεται αν ο στόχος αυτός πρέπει να είναι δεσμευτικός (όπως είναι τώρα) ή όχι, αν θα πρέπει να λάβει τη μορφή εθνικών στόχων ή ενός συνολικού Ευρωπαϊκού στόχου. Πάντως το Ευρωκοινοβούλιο υπερψήφισε τελικώς να υπάρχουν δεσμευτικοί στόχοι. Περιμένουμε και η Κομισιόν να υιοθετήσει ποσοτικούς και φιλόδοξους στόχους. Η Ελληνική Προεδρεία, όμως, πρέπει να διαδραματίσει το δικό της ρόλο ενόψει της συνόδου του Μαρτίου για να υπάρξει συμφωνία και του Συμβουλίου σε μια φιλόδοξη πολιτική που μπορεί να συμβάλει στην αναζωογόνηση της οικονομίας και την ενίσχυση της απασχόλησης.
Μέσα, λοιπόν, σε ένα τόσο ιδιαίτερο κλίμα έντονης πίεσης και πολιτικών διεργασιών για το ευρωπαϊκό ενεργειακό και περιβαλλοντικό μέλλον, οι στόχοι αλλά και οι πρωτοβουλίες της Ελληνικής Προεδρίας είναι ανεπαρκείς. Χαρακτηρίζονται από έντονη προχειρότητα, έλλειψη οράματος και διάθεσης για ενίσχυση των ενεργειακών στρατηγικών με βάση τη βιωσιμότητα, την προστασία του περιβάλλοντος, την ενεργειακή ασφάλεια και την πολυπόθητη δημιουργία και διατήρηση θέσεων εργασίας σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.
Σε μια περίοδο που οι ευρωπαϊκές και εθνικές πολιτικές αποφάσεις για το κλίμα σκιάζονται από την οικονομία και την κρίση είναι επικίνδυνο να βλέπουμε να εντείνονται οι προσπάθειες δυνάμεων που θέλουν να αποδομήσουν την κλιματική πολιτική και την στρατηγική για εξοικονόμηση ενέργειας και προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Μεταξύ αυτών και η ελληνική κυβέρνηση, η οποία έχει καταφέρει να φέρει σε αδιέξοδο την εγχώρια αγορά ενέργειας, να στερείται φιλόδοξου εθνικού σχεδίου για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας και τον απεγκλωβισμό από τα ορυκτά καύσιμα, εγχώρια και μη. Το τραγικό είναι ότι την ίδια στιγμή, στο πλαίσιο της Προεδρίας της ΕΕ, θα πρέπει να προωθήσει φιλόδοξους στόχους για όλη την Ευρώπη σε μια ιδιαίτερα κρίσιμη περίοδο.
Οι δημιουργικές κοινωνικές δυνάμεις της ελληνικής κοινωνίας, αξιοποιώντας ευρωπαϊκές κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες μπορούν, ίσως, να κάνουν την κυβέρνηση να λειτουργήσει ως ευρωπαϊκή Προεδρία.
________________________________
Το άρθρο του Ν. Χρυσόγελου έχει δημοσιευτεί στις 13/1/13 στις εφημερίδες "Θεσσαλονίκη", "Χρόνος Κοζάνης", "Ροδιακή"
