Δυο ερωτήσεις προς την Κομισιόν και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για τον τρόπο που αντιμετώπισε η κυβέρνηση και η Τράπεζα της Ελλάδος τις τρεις συνεταιριστικές τράπεζες (Δυτικής Μακεδονίας, Δωδεκανήσου και Ευβοίας) που οδήγησε στην αφαίρεση της άδειάς τους και της υποχρέωσης μεταφοράς των καταθέσεων στην Τράπεζα AlphaBank κατέθεσε ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, την Τρίτη 10 Δεκεμβρίου. Έθεσε, εξάλλου, το θέμα αυτό και στον Επίτροπο Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων László Andor, κατά την προγραμματισμένη συνάντηση που είχε μαζί του για την πορεία της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και οικονομίας στην Ελλάδα και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι συνεταιριστικές κοινωνικές επιχειρήσεις. Ο Επίτροπος έχει δείξει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την στήριξη της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα και είναι από τα θέματα που έχει στις προτεραιότητές του ενόψει και της ελληνικής προεδρίας της ΕΕ για το A’ εξάμηνο 2014.
Η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) τηρώντας με μεγάλη αυστηρότητα τις προβλέψεις της σχετικής νομοθεσίας, και παρά τις δικές της καθυστερήσεις στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών της, ανακάλεσε τις άδειες λειτουργίας τριών ελληνικών συνεταιριστικών τραπεζών (Δυτικής Μακεδονίας, Δωδεκανήσου και Ευβοίας) [1]. Δεκάδες χιλιάδες μεριδιούχοι θα υποστούν έτσι εκμηδενισμό της αξίας των μεριδίων τους, πολλές χιλιάδες μικρές τοπικής εμβέλειας επιχειρήσεις των οποίων τα δάνεια δεν μεταφέρθηκαν σε άλλο φορέα κινδυνεύουν να βρεθούν προ εκπλήξεων, ενώ πιθανότατα στο μέλλον - λόγω μεγέθους τους και μειωμένης πρόσβασης στις χορηγήσεις μέχρι τουλάχιστον το 2016 - θα είναι μη χρηματοδοτούμενες από τις εμπορικές τράπεζες.Οι συνεταιριστικές τράπεζες στην Ελλάδα αντιμετωπίζονται από την εποπτική αρχή ως μεγάλες εμπορικές τράπεζες με αποτέλεσμα να αδυνατούν να επιτελέσουν το έργο τους να διατηρήσουν ζωντανή την τοπική οικονομία.
Ο Νίκος Χρυσόγελος ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων δήλωσε:
«Θέλουμε ενισχυμένη αποτελεσματική εποπτεία του χρηματοπιστωτικού τομέα και πρόληψη των τραπεζικών κρίσεων. Προφανώς, μπορούσαν και έπρεπε να γίνουν αλλαγές και στην λειτουργία και στους στόχους των συνεταιριστικών τραπεζών. Αλλά η εποπτεία αυτή πρέπει να κάνει σαφώς διάκριση μεταξύ των τραπεζών που έχουν μεγάλη έκθεση σε κινδύνους και απαιτούν τεράστια ποσά για ανακεφαλαιοποίηση που ελάμβαναν μέχρι τώρα από δημόσιες πηγές, και των τοπικών / συνεταιριστικών τραπεζών που έχουν διαφορετικό χαρακτήρα και βαθμό έκθεση σε κινδύνους. Οι τοπικές / συνεταιριστικές τράπεζες μπορούν, αν βοηθηθούν στην εξέλιξή και αναδιοργάνωσή τους, να παίξουν σημαντικό ρόλο στην αναζωογόνηση της τοπικής οικονομίας και την πρόσβαση των κοινωνικών επιχειρήσεων στη χρηματοδότηση, σε μια εποχή που οι συστημικές τράπεζες δεν προβλέπεται να το κάνουν τα επόμενα χρόνια. Η κυβέρνηση, όμως, έκανε τα πάντα να βγάλει τις συνεταιριστικές τράπεζες από το παιχνίδι. Κυβέρνηση και Τράπεζα της Ελλάδος δεν δέχονταν να συναντήσουν τους εκπροσώπους των συνεταιριστικών τραπεζών επί μήνες. Ήξεραν ότι έπρεπε η Τράπεζα της Ελλάδος να ετοιμάσει έκθεση για την κατάσταση των συνεταιριστικών τραπεζών, να διαμορφωθεί πολιτική για αυτές και αντιμετωπιστούν ισότιμα για την ανακεφαλαιοποίηση τους. Εξάλλου στόχευσαν να το πετύχουν μέσω της συνεργασίας τους με τις ΜΜΕ, τις περιφερειακές και τοπικές κοινωνίες και κοινωνικούς φορείς, όπως εξάλλου κάνουν όλες οι ευρωπαϊκές συνεταιριστικές τράπεζες. Κι όμως αντί για αυτό, προωθώντας όρους που ούτε καν οι συστημικές τράπεζες ακολουθούν, η Τράπεζα της Ελλάδος, στο όνομα της εποπτείας, αποφάσισε την ανάκληση της άδειας 3 συνεταιριστικών επιχειρήσεων που παίζουν σημαντικό ρόλο στην τοπική οικονομία και επέβαλε την μεταφορά των καταθέσεων σε μια από τις εμπορικές τράπεζες που χρειάστηκε δεκάδες δισεκατομμύρια για την ανακεφαλαιοποίησή της. Αν η κεφαλαιοποίηση των συστημικών τραπεζών κοστίζει 50-70 δις από τα δημόσια ταμεία, η ανακεφαλαιοποίηση των συνεταιριστικών τραπεζών συνολικά θα απαιτούσε, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις τους, 100 έως 120 εκατομμύρια Ευρώ. Η διαφορά είναι μερικά μηδενικά βέβαια.
Ο ρόλος των συνεταιριστικών τραπεζών στην πραγματική οικονομία έχει αναγνωριστεί από εκθέσεις οικονομικών ινστιτούτων όσο και του Ευρωκοινοβουλίου. Οι Πράσινοι θα αναλάβουμε ένα σύνολο πρωτοβουλιών για να μην επιβληθεί μια παράλογη πολιτική, γιατί παράλληλα, με την ενίσχυση του ελέγχου και της εποπτείας στις συστημικές τράπεζες, δίνουμε μεγάλη έμφαση στην ανάπτυξη του τομέα των συνεταιριστικών τραπεζών σε υγιή βάση ως μέσο μακροχρόνιας χρηματοδότησης των ΜΜΕ, των συνεταιριστικών επιχειρήσεων και των πραγματικών αναγκών των πολιτών».
Το ιστορικό:
Στους όρους του Μνημονίου, τέλη 2012, περιλήφθηκε μια διατύπωση, που προέβλεπε ότι ‘‘η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) μέχρι τον Φεβρουάριο 2013 θα συντάξει έκθεση για την κατάσταση των Συνεταιριστικών Τραπεζών και μέχρι τον Μάιο 2013 θα διαμορφωθεί η πολιτική για τον συνεταιριστικό τομέα των Τραπεζών.’’ Όμως, μόλις τον Μάιο, η ΤτΕ ανέθεσε στην Ελεγκτική Εταιρεία Deloitte να πραγματοποιήσει έλεγχο σε όλες τις Συνεταιριστικές Τράπεζες με αντικείμενο τον έλεγχο επιλεγμένων στοιχείων του ενεργητικού και παθητικού και της εταιρικής διακυβέρνησης.
Τέλος Ιουλίου η ΤτΕ με επιστολή στις υποκεφαλαιοποιημένες Τράπεζες ζητά ανακεφαλαιοποίηση τους μέχρι 31-8-2013, δηλαδή μέσα στο καλοκαίρι που τα πάντα έχουν υποτονική λειτουργία. Στη συνέχεια, η ΤτΕ όρισε ως νέο χρονοδιάγραμμα την κατάθεση όλων των ενημερωτικών δελτίων (Ε.Δ) μέχρι τις 2 Σεπτεμβρίου 2013, ώστε να εγκριθούν μέχρι το τέλος του μήνα για να ολοκληρωθεί η διαδικασία μέχρι τέλος Οκτωβρίου. Με την καθυστέρηση της έγκρισης των Ε.Δ., η ΤτΕ έδωσε πρόσθετη παράταση μέχρι 22-11-2013, αλλά το τελευταίο ενημερωτικό Δελτίο (της μίας εκ των 3 συνεταιριστικών τραπεζών) εγκρίθηκε στις 11-11-2013, με προθεσμία για επίτευξη της κεφαλαιοποίησης την 21-11-2013. Η ΤτΕ τηρώντας με μεγάλη αυστηρότητα τις προβλέψεις της σχετικής νομοθεσίας ανακάλεσε στις 8/12/2013 τις άδειες λειτουργίας τριών ελληνικών συνεταιριστικών τραπεζών (Δυτικής Μακεδονίας, Δωδεκανήσου και Ευβοίας) και υποχρέωσε στη μεταφορά όλων των καταθέσεων στην AlphaBank [1].
Αναλυτικά οι δυο ερωτήσεις του Νίκου Χρυσόγελου προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα
Πρώτη ερώτηση, για τις οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις του κλεισίματος των 3 συνεταιριστικών τραπεζών:
Ερωτώνται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα:
1. Δεδομένης και της κρίσης, θεωρητικά, καθήκον των εποπτικών αρχών κάθε χώρας (στην Ελλάδα της ΤτΕ) είναι και μία παιδευτική διαδικασία κυρίως προς τις μικρότερες τράπεζες προκειμένου να καταφέρουν να εξυγιανθούν και να λειτουργούν με τα μετά την κρίση δεδομένα. Στο πλαίσιο αυτό θεωρούν πως η ΤτΕ έχει εκπληρώσει αυτό το ρόλο της ικανοποιητικά;
2. Πώς μπορούν οι πολίτες, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι κοινωνικές επιχειρήσεις να έχουν πρόσβαση σε πιστωτικά προϊόντα τι στιγμή που οι εμπορικές τράπεζες έχουν κλείσει την στρόφιγγα χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας και τώρα κλείνουν συνεταιριστικές;
3. Οι αποφάσεις της εποπτικής αρχής για συρρίκνωση της συνεταιριστικής πίστης στην Ελλάδα είναι συμβατή με την προσπάθεια ανασυγκρότησης της οικονομίας;
4. Δεδομένης της βούλησης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου [1] και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής [2] που αναγνωρίζει τη σημαντική συνεισφορά των συνεταιριστικών τραπεζών στην έξοδο από την κρίση και τις προσπάθειες για στήριξη της συνεταιριστικής πίστης, ποιες ενέργειες προτίθεται να προτείνει στην Ελλάδα προς αυτή την κατεύθυνση;
[1]http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2013-0301+0+DOC+XML+V0//EL
[2] http://www.europarl.europa.eu/oeil/spdoc.do?i=23083&j=0&l=en
Δεύτερη ερώτηση, σχετικά με τις ευθύνες της κυβέρνησης και της Τράπεζας της Ελλάδας
Ερωτώνται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα:
1. Ποιος ευθύνεται για τη δυσμενή για τους πολίτες και την τοπική οικονομία εξέλιξη με το κλείσιμο των τριών συνεταιριστικών τραπεζών;
2. Πώς κρίνουν ως μέλη της Τρόικας τη μη συμμετοχή του ΤΧΣ στα προγράμματα ανακεφαλαιοποίησης των συνεταιριστικών τραπεζών [1]; Ισχύει πως οι δείκτες κεφαλαιακής επάρκειάς τους συγκρινόμενοι με τους αντίστοιχους των τραπεζών που τελικά έχουν ανακεφαλαιοποιηθεί μέσω του ΤΧΣ ήταν σημαντικά καλύτεροι (τη στιγμή που αποφασίστηκε ποιες τράπεζες θα ανακεφαλαιοποιηθούν);
3. Είναι σε θέση να κρίνουν αν στις εκτιμήσεις επισφαλειών, στους όρους συγκέντρωσης κεφαλαίων, στις διαδικασίες ενημέρωσης των εποπτευόμενων και στις προθεσμίες που όρισαν έχει τηρηθεί από την εποπτική αρχή η ίδια στάση με τις εμπορικές τράπεζες ή πρόκειται για εφαρμογή δυσμενέστερων όρων;
