Αναγκαία η στοχευμένη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών εργαλείων για την αντιμετώπιση των δυσκολιών των νησιωτικών περιοχών
Στην Ελλάδα πετάει το μπαλάκι τυχόν κατάργησης του μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά του Αιγαίου ο επίτροπός της ΕΕ κ. Šemeta σε ερώτηση που είχε καταθέσει ο Μ. Τρεμόπουλος, πρώην ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων. Στην απάντηση της Επιτροπής, που παραδόθηκε στο νέο ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων, Νίκο Χρυσόγελο, τονίζεται ότι όσον αφορά στην απόφαση του μέτρου μειωμένου ΦΠΑ στα νησιά «εμπίπτει στην αρμοδιότητα των ελληνικών αρχών να αποφασίσουν κατά πόσο θα συνεχίσουν να κάνουν χρήση της» καθώς η ίδια δεν παίρνει θέση σε αυτό το θέμα. Κατά τoν κ. Šemeta, «οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ αποδείχθηκαν λίαν περιορισμένης εμβέλειας μέσο αναδιανομής», κι επισημαίνει ότι απευθείας και καλά στοχευμένες μεταφορές πόρων μπορεί να είναι αποτελεσματικότερος τρόπος για την αντιμετώπιση των περιφερειακών εισοδηματικών ανισοτήτων.
Με δεδομένη την αδυναμία γενίκευσης των διαφορετικών προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα νησιά, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην απάντησή της επισημαίνει:
● Χρηστή διακυβέρνηση, η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση της ολοκληρωμένης εδαφικής/χωροταξικής ανάπτυξης και η βέλτιστη χρήση του δικού τους χωροταξικού δυναμικού είναι ζωτικής σημασίας για τα νησιά.
● Η πρόταση της Επιτροπής για την μελλοντική πολιτική συνοχής μέσω του Κοινοτικού Στρατηγικού Πλαισίου (CommunityStrategicFramework) και των Συμβάσεων Συνεργασίας (Partnershipcontracts) οδηγεί στην ανάγκη εντοπισμού των χωροταξικών/ εδαφικών προκλήσεων/κλειδιών.
ΟΕπίτροπος καταλήγει καλώντας την Ελλάδα να χρησιμοποιήσει τα εργαλεία που της προσφέρονται καθώς «Το άρθρο 10 της πρότασης Κανονισμού για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης ορίζει ότι τα επιχειρησιακά προγράμματα που καλύπτουν περιοχές με σοβαρά και μόνιμα μειονεκτήματα, πρέπει να αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπιση των ειδικών δυσκολιών των εν λόγω περιοχών. Τα νεοσυσταθέντα κοινοτικά εργαλεία τοπικής ανάπτυξης θα μπορούσαν επίσης να διευκολύνουν περαιτέρω την νησιωτική ανάπτυξη»
Ο Νίκος Χρυσόγελος, νέος ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων έκανε την παρακάτω δήλωση: «Η απάντηση του Επιτρόπου καταρρίπτει το μύθο που προωθείτο εσωτερικά, ότι η ΕΕ ζητά απαραιτήτως την κατάργηση του μειωμένου ΦΠΑ στο Αιγαίο. Είναι στο χέρι της Ελλάδας η προώθηση αναπτυξιακών πολιτικών για τα νησιά, με συντονισμένη περιφερειακή πολτική, αξιοποιώντας τα τοπικά κεφάλαια και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των νησιών μας. Για μας τους Οικολόγους Πράσινους είναι απαραίτητη η μεταρρύθμιση της περιφερειακής πολιτικής στα νησιά μας σε πράσινη κατεύθυνση, αντί για διάλυση της παραγωγικής βάσης ως αποτέλεσμα άδικων και αναποτελεσματικών, περιοριστικών και εισπρακτικών μέσων. Η έμφαση πρέπει να δοθεί σε αλλαγές στους τομείς των κατασκευών, του τουρισμού, της πρωτογενούς παραγωγής, της ενέργειας και της ναυπηγοεπισκευαστικής δραστηριότητας ώστε να αναζωογονηθούν αλλάζοντας και λειτουργώντας προς όφελος της τοπικής κοινωνίας, της απασχόλησης – ιδιαίτερα των νέων – και της μακροχρόνιας διατήρησης του μοναδικού φυσικού και πολιτιστικού μας πλούτου. Οι Περιφερειακές Αρχές και τα Περιφερειακά Συμβούλια πρέπει να συνεργαστούν στενά με τους κοινωνικούς και επαγγελματικούς φορείς ώστε να διαμορφώσουν άμεσα σχέδια περιφερειακής ανάπτυξης, με πυλώνες την βιωσιμότητα, την κοινωνική συνοχή και την απασχόληση. Η έγκαιρη και κατάλληλη προετοιμασία των περιφερειών για τη νέα προγραμματική περίοδο 2014-2020, είναι θέμα επιβίωσης αφού πλέον φαίνεται ότι δρομολογούνται σημαντικές αλλαγές στις ευρωπαϊκές πολιτικές περιφερειακής ανάπτυξης αλλά και συνοχής: θα υπογράφονται Συμβόλαια Συνεργασίας με την ΕΕ με στόχο να αναγνωρίζονται καλύτερα οι ανάγκες και τα χαρακτηριστικά / ιδιαιτερότητες κάθε περιφέρειας, αλλάζουν οι κανονισμοί του Ταμείου Συνοχής και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, δημιουργείται το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θαλάσσιας κι Αλιευτικής Πολιτικής, ενώ προσαρμόζονται και τα υπόλοιπα ταμεία στους νέους άξονες ευρωπαϊκής πολιτικής υπό ένα κοινό Ευρωπαϊκό Κοινοτικό Στρατηγικό Πλαίσιο. Οι ευρωπαϊκές πολιτικές αλλάζουν κι αυτό απαιτεί καλύτερη οργάνωση των περιφερειών, διάλογο, ενσωμάτωση στην ευρωπαϊκή διαδικασία ώστε να μπορούν να επωφεληθουν όλες οι περιοχές, ιδιαίτερα οι νησιωτικές κι ορεινές και γενικότερα όσες αντιμετωπίζουν τα μεγαλύτερα προβλήματα συνοχής»
Ακολουθεί η πλήρης απάντηση του Επιτρόπου καθώς και η ερώτηση:
E-012627/2011
Απάντηση του κ. Šemeta εξ ονόματος της Επιτροπής
(2.3.2012)
1. Σύμφωνα με το άρθρο 120 της οδηγίας για το ΦΠΑ [1], η Ελλάδα επιτρέπεται να εφαρμόζει συντελεστές έως 30% χαμηλότερους από τους αντιστοίχως επιβαλλόμενους στην ηπειρωτική Ελλάδα, για τους νομούς Λέσβου, Χίου, Σάμου, Δωδεκανήσου και Κυκλάδων και στα νησιά Θάσος, Βόρειες Σποράδες, Σαμοθράκη και Σκύρος.
Δεδομένου του προαιρετικού χαρακτήρα της εν λόγω διάταξης, εμπίπτει στην αρμοδιότητα των ελληνικών αρχών να αποφασίσουν κατά πόσο θα συνεχίσουν να κάνουν χρήση της.
2. Αυτή η ερώτηση πρέπει να απευθυνθεί στις εθνικές αρχές.
Σε γενικές γραμμές, οι μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ αποδείχθηκαν λίαν περιορισμένης εμβέλειας μέσο αναδιανομής [2]. Επιπλέον, όταν αναφέρονται σε συγκεκριμένη περιοχή, θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε διαιτησία κατά την αγορά αγαθών και υπηρεσιών. Οι άμεσες και καλά στοχευμένες μεταβιβάσεις μπορεί να είναι αποτελεσματικότερος τρόπος για την αντιμετώπιση των περιφερειακών εισοδηματικών ανισοτήτων.
3. Τα νησιά αντιπροσωπεύουν το 4,3% του συνολικού πληθυσμού της ΕΕ και είναι δύσκολο να διατυπωθούν γενικεύσεις για όλα τους δεδομένου ότι αντιμετωπίζουν διαφορετικές προκλήσεις. Το άρθρο 174 της ΣΛΕΕ δεν σημαίνει κατ' ανάγκη την αυτόματη απόδοση της πρόσθετης χρηματοδοτικής στήριξης από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Στοιχεία όπως η χρηστή διακυβέρνηση, η ολοκληρωμένη χωροταξική ανάπτυξη και η καλύτερη δυνατή αξιοποίηση του ιδίου χωροταξικού δυναμικού είναι ζωτικής σημασίας. Η πρόταση της Επιτροπής για τη μελλοντική πολιτική συνοχής ορίζει ότι το Κοινοτικό Στρατηγικό Πλαίσιο (CommunityStrategicFramework) και οι Συμβάσεις Εταιρικής Σχέσης (PartnerContracts) θα πρέπει να εντοπίζουν τις βασικές χωροταξικές προκλήσεις. Το άρθρο 10 της πρότασης κανονισμού για το ΕΤΠΑ ορίζει ότι τα επιχειρησιακά προγράμματα που καλύπτουν περιοχές με σοβαρά και μόνιμα μειονεκτήματα πρέπει να αποδίδουν ιδιαίτερη προσοχή στην αντιμετώπιση των ειδικών δυσκολιών των εν λόγω περιοχών. Τα νεοσυσταθέντα κοινοτικά εργαλεία τοπικής ανάπτυξης θα μπορούσαν επίσης να διευκολύνουν περαιτέρω την ανάπτυξη στα νησιά.
[1] Οδηγία 2006/112/ΕΚ του Συμβουλίου, της 28ης Νοεμβρίου 2006, σχετικά με το κοινό σύστημα φόρου προστιθέμενης αξίας, ΕΕ 2006, L 347/1
(Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της ερώτησης)
Θέμα: Μειωμένοι συντελεστές ΦΠΑ και νησιωτικότητα
Εξαιτίας των ποικίλων μειονεκτημάτων τους, και ιδιαιτέρως της απομόνωσης ή του περιορισμένου μεγέθους τους, τα νησιά είναι περιοχές που δεν ευνοούνται σε εδαφικό επίπεδο, και πολύ συχνά σε οικονομικό και κοινωνικό. Το άρθρο 174 της Συνθήκης της Λισαβόνας [1], που καθορίζει το αντικείμενο της οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής, αναγνωρίζει αυτό το γεγονός και τονίζει ότι ειδική προσοχή πρέπει να δοθεί στα νησιά, με δράσεις που θα μειώσουν την καθυστέρηση στην ανάπτυξη αυτών των λιγότερο ευνοημένων περιοχών και θα συμβάλουν στην κοινωνική συνοχή.
Στην Ελλάδα, ως τώρα, σύμφωνα με το αρ. 17, παρ. 4 του Ν. 2093/1992 [2], σε όλα τα νησιά των περιφερειών Νοτίου και Βορείου Αιγαίου καθώς και στα νησιά των Βορείων Σποράδων, τη Σκύρο, τη Σαμοθράκη και τη Θάσο, εφαρμόζονται συντελεστές ΦΠΑ μειωμένοι κατά 30 % σε σχέση με αυτούς της υπόλοιπης Ελλάδας. Σύμφωνα με δημοσιεύματα [3,4], το Υπουργείο Οικονομικών προσανατολίζεται στην κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ για τα νησιά του Αιγαίου καθώς και όλων των ευνοϊκών φορολογικών ρυθμίσεων για τους φορολογούμενους που διαμένουν μόνιμα σε μικρά ελληνικά νησιά με πληθυσμό μέχρι 3 100 κατοίκους.
Ερωτάται η Επιτροπή:
|
1.
|
Αποτελεί θέση της Επιτροπής και του εκπροσώπου της στην τρόικα η κατάργηση των μειωμένων συντελεστών ΦΠΑ και των ειδικών φορολογικών ρυθμίσεων στα νησιά του Αιγαίου;
|
|
2.
|
Έχουν μελετηθεί οι επιπτώσεις από μια τέτοια κίνηση σε θέματα τοπικής οικονομίας, τουρισμού, κοινωνικής συνοχής και απασχόλησης;
|
|
3.
|
Σε τι περαιτέρω ενέργειες προτίθεται να προβεί για τη στήριξη των νησιωτικών κοινωνιών που πλήττονται ιδιαίτερα στην κρίσιμη αυτή περίοδο της οικονομικής κρίσης;
|
