19 Μαϊος 2012

Επιστολή του Sven Giegold σχετικά με το Έγγραφο Εργασίας των Ευρωπαίων Πράσινων “Δεν υπάρχει σταθεροποίηση του Ευρώ χωρίς μια Πράσινη Νέα Συμφωνία”

Μήπως τα μέσα μαζικής ενημέρωσης έχουν πραγματικά κάποιο δίκιο όταν λένε ότι η Ισπανία, η Πορτογαλία και η Ιταλία ζουν πέρα από τις δυνατότητές τους και δεν είναι ανταγωνιστικές; Εξετάσαμε λίγο πιο προσεκτικά τα δεδομένα των χωρών με πρόβλημα χρέους: Αποδείχθηκε ότι οι χώρες σε κρίση ζουν πέρα από τους οικολογικούς πόρους τους. Η εξάρτηση από ενέργεια και τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα) και άλλων μη-ανανεώσιμων πηγών ενέργειας διαδραματίζει σημαντικό ρόλο για τη δυναμική του χρέους στο Ευρώπη.


Τρία χρόνιαμετά τη σοβαρή κάμψη της οικονομίας πολλών ευρωπαϊκών χωρών, αυτές είναι ακόμα σε κρίση. Ωστόσο, σύντομα τα κράτη μέλη θα πρέπει να πληρώνουν για τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και άλλων μη-ανανεώσιμων πόρων, όσο πλήρωναν και πριν από την κρίση Υπεύθυνο για την εξέλιξη αυτή είναι το μη-βιώσιμο οικονομικό μας πρότυπο, που βασίζεται κυρίως στην εισαγωγή πόρων.Μεταξύ Οκτωβρίου 2010 και Σεπτεμβρίου 2011, τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ χρειάστηκε να πληρώσουν 408 δισ. ευρώ για εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και άλλων μη-ανανεώσιμων πρώτων υλών.  Δεν είναι μόνο οι εταιρείες, οι καταναλωτές και το περιβάλλον που υποφέρουν από την εξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και άλλων μη ανανεώσιμων πόρων. Το υψηλό κόστος των εισαγωγών έχει επίσης συμβάλει σημαντικά στα καθαρά ποσά νέων δανειοδοτήσεων από διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ και ως εκ τούτου απειλεί τη σταθερότητα της ευρωζώνης.

 

Οι χώρες σε κρίση, Ιρλανδία, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία και Ελλάδα, υποφέρουν ιδιαίτερα από την εξάρτηση τους από το πετρέλαιο. Η αύξηση στο κόστος των πρώτων υλών, μεταξύ των εισαγωγών του πρώτου τριμήνου του 2009 και του τρίτου τριμήνου του 2011, ισοδυναμεί κατά μέσο όρο στο 50% του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών τους κατά την ίδια περίοδο. Η αύξηση της δαπάνης για εισαγωγές επηρεάζει ιδιαίτερα τα χαμηλά και μεσαία εισοδηματικά στρώματα, καθώς πρέπει να ξοδέψουν ένα δυσανάλογα μεγάλο μέρος του διαθέσιμου εισοδήματός τους για ενεργειακή κατανάλωση. Κατά συνέπεια, αποτελεσματικά μέτρα προκειμένου να ξεπεραστεί η κρίση του ευρώ θα πρέπει να μειώνουν την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και άλλες μη- ανανεώσιμες πρώτες ύλες: Δεν είναι εφικτή η σταθεροποίηση του ευρώ χωρίς μία Πράσινη Νέα Συμφωνία.

 

Στηνκατευθυντήριες γραμμές"ΕΕ 2020", η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη θεσπίσει τις φιλοδοξίες της για μια πιο οικολογικά και κοινωνικά υπεύθυνη οικονομία. Τώρα πρέπει να εφαρμόσει συγκεκριμένα μέτρα για έναν οικολογικό και κοινωνικό μετασχηματισμό.

Επιπλέον, η καθιέρωση ενός υποχρεωτικού στόχου της ΕΕ για μείωση κατά 30% σε εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2020 θα αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα για την προστασία το περιβάλλον και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας: Μία αύξηση του στόχου της ΕΕ για μείωση από 20% έως 30% μέχρι το 2020 θα δημιουργούσε περισσότερες από δύο εκατομμύρια πρόσθετες θέσεις εργασίας.

 

Τα πρόσφατα προγράμματα διάσωσης για τις τράπεζες και τα κράτη αγνόησαν επίμονα περιβαλλοντικές και κοινωνικές πτυχές. Αυτό το λάθος δεν μπορεί να επαναληφθεί από το Ευρωπαϊκό Επενδυτικό Πρόγραμμα που αναμένεται. Η χρησιμοποίηση αυτών των κεφαλαίων για την κατασκευή δρόμων, αεροδρομίων και τεράστιων ξενοδοχειακών συγκροτημάτων θα αύξανε μόνοτην εξάρτηση από το πετρέλαιο. Αντίθετα, πρέπει να επενδύσουμε σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καθώς και στην ενεργειακή απόδοση και την απόδοση των υλικών.


Η ομάδα μου και εγώ προσπάθησα να φτάσουμε στον πυρήνα της συσχέτισης μεταξύ της κρίση του ευρώ και της εξάρτησης από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και άλλων μη- ανανεώσιμων πρώτων υλών. Τα αποτελέσματα συνοψίζονται σε ένα έγγραφο εργασίας που περιλαμβάνει πολλά επεξηγηματικά γραφήματα, τα οποία μπορείτε να κατεβάσετε εδώ: http://gruenlink.de/8oc

Το έγγραφο εργασίας μπορεί να παραγγελθεί χωρίς χρέωση χρησιμοποιώντας αυτήν τη φόρμα : http://gruenlink.de/8nl

 

Αποσπάσματα από το Έγγραφο Εργασίαςτων Ευρωπαίων Πράσινων “Δεν υπάρχει σταθεροποίηση του Ευρώ χωρίς μια Πράσινη Νέα Συμφωνία”

 

Σχεδόν κάθε μέρα τα μέσα ενημέρωσης παρουσιάζουν την έλλειψη  ανταγωνιστικότητας, των υπερβολικών δημοσιονομικών ελλειμμάτων και ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στη ζώνη του ευρώ ως λόγους για την τρέχουσα κρίση. Όλες αυτές οι παράμετροι είναι κεντρικής σημασίας για την ανάλυση της οικονομικής κατάστασης, αλλά η σημερινή συζήτηση έχει μέχρι στιγμής αγνοήσει μια σημαντική πτυχή: την εξάρτηση των χωρών της Ε.Ε. από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακας) και άλλων μη-ανανεώσιμων πρώτων υλών και τη συμβολή στη δυναμική του χρέους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

 

Ηεξάρτηση από πρώτες ύλες οποιασδήποτε μορφής αποτελεί μέρος του οικονομικού μας καταναλωτικού μοντέλου. Η εισαγωγή πετρελαίου είναι ζωτικής σημασίας για την οικονομία, γιατί το χρησιμοποιούμε όχι μόνο για την παραγωγή ενέργειας, αλλά και ως φυσική βάση πολλών βιομηχανικών προϊόντων. Ακόμη και στην περίπτωση της 100% κάλυψης  των γερμανικών ενεργειακών αναγκών από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η εισαγωγή μιας σημαντικής ποσότητας πετρελαίου θα εξακολουθούσε να είναι απαραίτητη.

 

Τα εμπειρικά ευρήματα αυτού του εγγράφου εργασίας βασίζονται στα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία σχετικά με την εισαγωγή πόρων τον Σεπτέμβριο του 2011 από τη Eurostat. Για να βελτιωθεί η αναγνωσιμότητα των στοιχείων, η κλίμακα έχει προσαρμοστεί στις αντίστοιχες χώρες.  Έτσι η αναλογία των καθαρών εισαγωγών ή εξαγωγών με το αντίστοιχο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, ως σημαντική ένδειξη για την εξάρτηση από τις ορυκτές πηγές ενέργειας, είναι πλέον ορατή. Ένα έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών δείχνει ότι η χώρα αναλαμβάνει χρέη σε ξένους πιστωτές ή-σε σπάνιες περιπτώσεις - ότι μια χώρα πωλεί δικά της περιουσιακά στοιχεία (που σημαίνει μια μείωση των συναλλαγματικών αποθεμάτων). Το Έγγραφο Εργασίας των Ευρωπαίων Πράσινων “Δεν υπάρχει σταθεροποίηση του Ευρώ χωρίς μια Πράσινη Νέα Συμφωνία” θα δείξει τη σχετική σημασία των ορυκτών καυσίμων και άλλων μη ανανεώσιμων πόρων για το δημόσιο χρέος, μέσω της σύγκρισης των καθαρών εισαγωγών με τους τρεχούμενους λογαριασμούς.

 

Τα κράτη μέλη της ΕΕ χρειάζεται να δαπανούν όλο και περισσότερα χρήματα για τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα) και άλλες μη ανανεώσιμες πρώτες ύλες. Η παγκόσμια οικονομική ύφεση 2008/2009 διέκοψε τη συνεχιζόμενη αύξηση του κόστους των εισαγωγών μόνο για ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Σύντομα, τα κράτη μέλη θα πρέπει να πληρώνουν για τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και άλλων μη-ανανεώσιμων πόρων, όσο πλήρωναν και πριν από την κρίση. Το Έγγραφο Εργασίας των Ευρωπαίων Πράσινων “Δεν υπάρχει σταθεροποίηση του Ευρώ χωρίς μια Πράσινη Νέα Συμφωνία” δείχνει ότι δεν είναι μόνο οι εταιρείες, οι καταναλωτές και το περιβάλλον που υποφέρουν από την εξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και άλλων μη ανανεώσιμων πόρων. Το υψηλό κόστος των εισαγωγών έχει επίσης συμβάλει σημαντικά στα καθαρά ποσά νέων δανειοδοτήσεων από διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ και ως εκ τούτου απειλεί τη σταθερότητα της ευρωζώνης.

 

Λόγω των υψηλών καθαρών εισαγωγών, ορισμένα κράτη μέλη έχουν συσσωρεύσει εξωτερικό χρέος. Κατά συνέπεια, αυτές οι χώρες παρουσιάζουν μη βιώσιμο έλλειμμα εμπορικού ισοζυγίου. Η Ευρώπη στερείται φυσικών πόρων, και συνεπώς εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις παγκόσμιες εισαγωγές. Αυτή η αυξανόμενη εξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και μη-ανανεώσιμων πόρων, εγείρει σοβαρές ανησυχίες - ιδίως υπό το πρίσμα της αυξανόμενης ζήτησης σε αναδυόμενες χώρες όπως η Κίνα, η Ινδία και η Βραζιλία, η οποία θα ενισχύσει επιπλέον τη συνεχιζόμενη τάση αύξησης των τιμών. Μία Πράσινη Νέα Συμφωνία θα μπορούσε να κάνει την πλειοψηφία των δαπανηρών εισαγωγών μη αναγκαίες, γεγονός που με τη σειρά του θα μείωνε τις μακροοικονομικές ανισορροπίες. Ως εκ τούτου, λιγότερο εξωτερικό χρέος θα συσσωρευόταν και το Ευρώ θα μπορούσε να σταθεροποιηθεί.

 

Μεταξύ Οκτωβρίου 2010 και Σεπτεμβρίου 2011, τα 27 κράτη μέλη της ΕΕ χρειάστηκε να πληρώσουν 408 δισ. ευρώ για εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και άλλων μη-ανανεώσιμων πρώτων υλών. Στο ποσό αυτό, τα έσοδα από την εξαγωγή ορυκτών καυσίμων και άλλων πρώτων υλών έχουν ήδη αφαιρεθεί. Σε σύγκριση: κατά την ίδια χρονική περίοδο, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της ΕΕ-27 ανήλθε σε 119 δισ. ευρώ. Μια ματιά στις επιμέρους χώρες αποκαλύπτει ότι καμία δεν απαλλάσσεται από αυτή την εξάρτηση. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις χώρες σε κρίση: την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ελλάδα. Οι χώρες αυτές σημειώνουν υψηλά ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, λόγω ακριβώς των εισαγωγών ορυκτών πηγών ενέργειας και άλλων μη ανανεώσιμων πρώτων υλών. Η σταθερότητα του Ευρώ κρίνεται τελικά στην Ιταλία και την Ισπανία. Και οι δύο χώρες θα είχαν καταφέρει να ισορροπήσουν το τρέχον ισοζύγιό τους με τις πρόσφατες προσπάθειες, εάν το κόστος των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων δεν είχε αυξηθεί σημαντικά. Έτσι, αυτές οι δύο χώρες όχι μόνο ζουν πέρα από τις δυνατότητές τους, αλλά - για να είμαστε ακριβέστεροι - ζουν πέρα από τους οικολογικούς τους πόρους.

 

Η Ιταλία, η οποία καλύπτει περίπου τα τρία τέταρτα της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας από καύση πετρελαίου, φυσικού αερίου και άνθρακα, χρειάστηκε πέρυσι να δαπανήσει 73 δισ. ευρώ για την εισαγωγή ορυκτών καυσίμων και άλλων πρώτων υλών: ποσό το οποίο είναι πάνω από 50% περισσότερο από ό, τι το 2009 (47 δισ. ευρώ). Το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών ανήλθε σε περίπου 58 δισ. ευρώ κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Ένα τεράστιο ποσοστό του νέου εξωτερικού χρέους σχετίζεται λοιπόν με αυτή την εξάρτηση από τις εισαγωγές.

 

Ακόμη και οικονομίες που έχουν πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών δεν είναι απρόσβλητες από την εξάρτηση από ορυκτές πηγές ενέργειας και άλλες πρώτες ύλες. Η Γερμανία κατέγραψε πλεόνασμα ύψους 141 δισ. ευρώ κατά την περίοδο μεταξύ Οκτωβρίου 2010 και Σεπτεμβρίου 2011. Ταυτόχρονα, η χώρα δαπάνησε περίπου 108 δις ευρώ για την εισαγωγή ορυκτών καυσίμων και άλλων πρώτων υλών. Καθώςμπορεί κανείς να αναμένει περαιτέρω εξελίξεις των τιμών στο μέλλον, αυτά τα κόστη εισαγωγής σίγουρα θα αυξηθούν. Πρόσφατα, το πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών της Γερμανίας μειώθηκε ελαφρά. Αυτό στην πραγματικότητα δεν οφείλεται σε μια αργή προσαρμογή των ισοζυγίων τρεχουσών συναλλαγών εντός της ευρωζώνης. Η μείωση του πλεονάσματος της Γερμανίας είναι πιθανό να είναι το αποτέλεσμα του αυξημένου κόστους για την εισαγωγή των πόρων. Το γερμανικό πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών μειώθηκε κατά 45% από το ιστορικό υψηλό του 55 δισ. ευρώ κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2007 σε 30 δισ. ευρώ στο τρίτο τρίμηνο του 2011. Το συνολικό κόστος των εισαγωγών πόρων αναπτύχθηκε αντίστροφα κατά την ίδια χρονική περίοδο, με αύξηση κατά 32%, από 22 δισ. ευρώ σε 29 δισ. ευρώ.

 

Σε σύγκριση μετις συνολικές οικονομικές επιδόσεις τους, οι χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης είναι ιδιαίτερα εξαρτημένες από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και άλλων μη ανανεώσιμων πόρων. Για παράδειγμα, ο πολωνικός προϋπολογισμός ύψους 13,8 δισ. ευρώ για καθαρές εισαγωγές από τον Οκτώβριο 2010 - Σεπτέμβριο 2011 ισούται με περίπου το 80% του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών. Κατά συνέπεια, είναι μόνο θέμα χρόνου έως ότου τα χρήματα για απαρχαιωμένες οικονομικές και ενεργειακές πολιτικές να μην μπορούν να καταβληθούν πλέον από τη Γερμανία (;;;). Μια νέα πολιτική ανάπτυξης για την ευρωζώνη μπορεί να είναι επιτυχής μόνο αν μειώνει την εξάρτηση από τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων και άλλων μη ανανεώσιμων πρώτων υλών.

 

Η περίπτωση της Ελλάδας

 

Λόγω ειδικών παραγόντων, που θα πρέπει να επεξηγηθούν στην ακόλουθη ανάλυση ανά χώρα, τα δεδομένα για την Ελλάδα δεν επιτρέπουν να εξαχθούν έγκυρα συμπεράσματα. Ωστόσο, η εξάρτηση από ενεργειακές εισαγωγές και εισαγωγέςπόρων αποτελεί επίσης ένα πρόβλημα για τη χώρα.


Στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους, τόσο το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και το κόστος εισαγωγών πετρελαίου έχουν μειωθεί. Αυτό δεν σημαίνει, ωστόσο, ότι η Ελλάδα είναι σε μια πορεία προς την αειφορία. Η πρόσφατη μείωση αντικατοπτρίζει απλώς τη συνεχιζόμενη ύφεση που συνοδεύεται από ανενεργές παραγωγικές εγκαταστάσεις, αυξάνοντας τη φτώχεια και τα υψηλά επίπεδα ανεργίας. Η κακή κατάσταση της οικονομίας στην Ελλάδα αντανακλάται επίσης στη μείωση των όγκων των εισαγωγών. Αρκετά χρόνια ύφεσης έχουν οδηγήσει σε μείωση της εγχώριας κατανάλωσης πετρελαίου, τόσο από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

 

Οι εισαγωγές πετρελαίου στην Ελλάδα θα μειωθούν περαιτέρω το 2012, αλλά για ένα διαφορετικό λόγο: όσο η Ελλάδα καθυστερεί τους ενεργειακούς της λογαριασμούς, ορισμένοι προμηθευτές έχουν περικόψει τις παραδόσεις τους. Έτσι, η Ελλάδα πρέπει σήμερα να καταναλώσει τα αποθεματικά της. Προς το παρόν, οι μεγάλες εγκαταστάσεις αποθήκευσης στο λιμάνι του Πειραιά, ένα σημαντικό λιμάνι μπορούν να απορροφήσουν τη ζήτηση. Παρ 'όλα αυτά,  ελλείψεις προκύπτουν λόγω της αναστολής των παραδόσεων από το Ιράν, η οποία καθορίστηκε από το εμπάργκο που επέβαλε η E.Ε.

 

Το Ιράν κάλυπτε προηγούμενα το 7% των ελληνικών εισαγωγών πετρελαίου το 2010 και περίπου το ένα τέταρτο το 2011. Πρόσφατα, στις 10 Απριλίου 2012, η ​​ιρανικά ελεγχόμενη κρατική εταιρεία πετρελαίου ΕΛΠΕ σταμάτησε τις αποστολές πετρελαίου στην Ελλάδα. Οι ελλείψεις που θα εμφανιστούν θα πρέπει να αποζημιωθούν από τις εισαγωγές από τη Ρωσία, τη Σαουδική Αραβία και τη Βόρεια Αφρική.

 

Ως εκ τούτου, το χαμηλό επίπεδο των εισαγωγών στην Ελλάδα είναι μόνο ένα στιγμιότυπο, που επηρεάζεται από τους ειδικούς παράγοντες. Όταν η οικονομία έχει ανακάμψει – κάτι το οποίο δεν αναμένεται πριν από τα μέσα-2013-αναμένεται ότι η εισαγωγή των ορυκτών καυσίμων και άλλων μη-ανανεώσιμων πόρων θα αυξηθεί και πάλι. Αυτό συνεπάγεται στη συνέχεια νέες δαπάνες και, κατά συνέπεια, νέο χρέος.

 

Χωρίς μία Πράσινη Νέα Συμφωνία- το Ευρώ δεν θα διασωθεί.

Last modified on Τετάρτη, 11 Ιουλίου 2012 15:13