Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ προτείνουμε ένα νέο διατροφικό και αγροτικό μοντέλο που θα βελτιώσει την υγεία και των καταναλωτών και των γεωργών και του πλανήτη, θα επανα-συμφιλιώσει την ύπαιθρο και την πόλη με το φυσικό περιβάλλον, θα κάνει περισσότερους ανθρώπους παραγωγούς της τροφή τους είτε ζουν στην ύπαιθρο είτε μέσα σε πόλεις, θα αναδείξει νέους ρόλους για τους γεωργούς. Η 16ηΟκτωβρίου, η Παγκόσμια Μέρα Διατροφής #WorldFoodDay, αποτελεί ευκαιρία για να σκεφθούμε, να προβληματιστούμε, να δράσουμε και να αλλάξουμε το αγρο-διατροφικό μοντέλο που κυριαρχεί τις 356 ημέρες το χρόνο. Η φετινή Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής είναι αφιερωμένη από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών «στις επενδύσεις στους γεωργούς και στην ανάπτυξη της υπαίθρου για να αντιμετωπιστούν οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής».
Το τι βάζουμε στο τραπέζι και στο στομάχι μας πρέπει να είναι συνειδητή επιλογή και μέρος ενός ευρύτερου πολιτισμού της καθημερινότητας, συνδέεται απολύτως με αξίες και τρόπους ζωής, αλλά και με το οικονομικό-αγροτικό μοντέλο. Η διατροφή μας δεν μπορεί να καλύπτεται όπως-όπως με τροφή-σκουπίδι. Μια ειρηνική διατροφική επανάσταση είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία σήμερα.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ αντιμετωπίζουμε τη διατροφή ως την πραγματική βάση και προϋπόθεση για την καλή υγεία κι ευημερία, την κοινωνική συνοχή και την υγιή οικονομία. Σωστή διατροφή σημαίνει παραγωγή της τροφής με μεθόδους που προσαρμόζονται στο τοπικό περιβάλλον, διατηρούν μακροχρόνιο τον γενετικό και φυσικό πλούτο κάθε περιοχής (σπόροι, τοπικές φυλές ζώων, εδάφη, νερά, ενέργεια, αέρας), δεν περιλαμβάνουν επικίνδυνα χημικά και γενετικά τροποποιημένα είδη, συμβάλλουν στην διατήρηση της υγείας κι ευεξίας από την παιδική ηλικία μέχρι τα γεράματα, ικανοποιούν τις ανάγκες γεωργών και καταναλωτών με δίκαιο και βιώσιμο τρόπο.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ αγωνιζόμαστε να διασφαλιστεί το δικαίωμα στη σωστή διατροφή για όλους/ες, ιδιαίτερα για όσους/ες σήμερα βιώνουν την κρίση και δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκή και υψηλής ποιότητας τροφή. Μια κοινωνία που θέλει να έχει συνοχή πρέπει να νοιάζεται όχι μόνο για το γεμίσει το στομάχι όλων αλλά και για να είναι η τροφή όλων ποιοτική, να ικανοποιούνται όλες οι διαστάσεις της σωστής και βιώσιμης διατροφής: πολιτισμός / κουλτούρα της κουζίνας, προστασία περιβάλλοντος, δίκαιη αμοιβή για τους γεωργούς και δίκαιες τιμές και υψηλή ποιότητα και θρεπτική αξία για τους καταναλωτές.
Στη σημερινή εποχή πρέπει να βρούμε δημιουργικούς και έξυπνους τρόπους για να μειώσουμε το χάσμα μεταξύ πόλης και υπαίθρου, αναπτύσσοντας δίκτυα παραγωγών και καταναλωτών, κοινοτικά μοντέλα υποστήριξης της γεωργίας αλλά και παράγοντας ένα ποσοστό των τροφής μας μέσα στις πόλεις που ζούμε. Δεν πρέπει να υπάρχουν παιδιά που βλέπουν την τροφή τους μόνο μέσα στην κατάψυξη ή μέσα σε μια πλαστική συσκευασία, δεν πρέπει τα χιλιόμετρα που διανύει η τροφή μας πριν φτάσει στο πιάτο μας να είναι πολλές χιλιάδες.
Αναλυτικά οι θέσεις των ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ για τη διατροφή
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ θεωρούμε ότι το κυρίαρχο αγρο-διατροφικό μοντέλο έχει αποτύχει και είναι επικίνδυνο, πρέπει να περάσουμε οργανωμένα και με συμμετοχικό τρόπο σε ένα νέο μοντέλο. Απαιτούνται βαθιές αλλαγές σε επίπεδο πολιτικών, στην καθημερινότητα και στις διατροφικές συνήθειες μας.
- Σε κάποιες περιοχές του πλανήτη και σε κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από τη φτώχεια και την κρίση η τροφή είναι πολύ περιορισμένη και οι άνθρωποι αρρωσταίνουν ή πεθαίνουν από έλλειψή της. Σε κάποιες άλλες περιοχές οι άνθρωποι αρρωσταίνουν ή πεθαίνουν από ασθένειες που σχετίζονται με την υπερβολική κατανάλωση τροφής. Στο μεγαλύτερο τμήμα του πλανήτη – και στο πλούσιο και στο φτωχό – κυριαρχεί η κακή ποιότητα της τροφής.
- Όλο και μεγαλύτερο ποσοστό της τροφής μας προέρχεται από λίγες μεγάλες βιομηχανίες τροφίμων που ελέγχουν ασφυκτικά τους σπόρους, τα μέσα καλλιέργειας (χημικά και γενετικά τροποποιημένα είδη – «μεταλλαγμένα»), και τελικά τους ίδιους τους αγρότες. Συγκεντρώνουν τεράστιο πλούτο ελέγχοντας ολόκληρη την αλυσίδα από το εργαστήριο, το χωράφι και το ράφι μέχρι και το τραπέζι μας. Παρόλα αυτά, είναι οι μικροί και μεσαίοι αγρότες είναι που εξασφαλίζουν το 70-80% της τροφής που καταναλώνεται στον αναπτυσσόμενο κόσμο. Οι αγρότες στις χώρες μικρού και μεσαίου εισοδήματος επενδύουν συνολικά περισσότερα από 170 δις δολάρια ετησίως, αν και σε κάθε αγρότη αντιστοιχεί μια επένδυση κατά μέσον όρο μόλις 150 δολαρίων. Αυτό το ποσό είναι τριπλάσιο από το σύνολο των άλλων επενδύσεων στην πραγματική οικονομία.
- Πάνω από το 1/3 των τροφίμων μας καταλήγουν σήμερα στα σκουπίδια σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ έχουν αφαιρεθεί από τη γη θρεπτικά συστατικά και έχει καταναλωθεί πολύ ενέργεια και νερό για να παραχθούν.
- Η χρήση υπερβολικής ποσότητας χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων για την παραγωγή τροφίμων προκαλεί σοβαρή ζημιά τόσο στην υγεία αγροτών και καταναλωτών όσο και στο περιβάλλον (έδαφος, νερά, οικοσυστήματα). Σε ευρωπαϊκό επίπεδο παρατηρείται μείωση της χρήσης χημικών στη γεωργία σε ποσοστό της τάξης του 25%, ως αποτέλεσμα της παρέμβασης ευαισθητοποιημένων πολιτών και γεωργών. Στην Ελλάδα, η οικονομική κρίση και η επιβάρυνση του κόστους συμβάλλουν μεν σε κάποια μείωση της χρήσης επικίνδυνων αγρο-χημικών, αλλά είναι λιγότερο συνειδητή η προσπάθεια απεξάρτησης από αυτά.
- Πολλές από τις ασθένειες των αγροτών – και στη χώρα μας – έχουν να κάνουν με τη χρήση μεγάλων ποσοτήτων επικίνδυνων χημικών στις καλλιέργειες, συχνά χωρίς να λαμβάνονται στοιχειώδη μέτρα προστασίας. Δεν είναι τυχαίο, για παράδειγμα, ότι σε αγροτικές περιοχές παρατηρούνται τα πιο υψηλά ποσοστά καρκίνων.
- Το σημερινό μοντέλο γεωργίας συνεισφέρει σημαντικά στην κλιματική αλλαγή, ενώ η εξάρτηση των αγροτών από το πετρέλαιο δεν επιβαρύνει μόνο το περιβάλλον και το κλίμα αλλά και την τσέπη τους. Οι προειδοποιήσεις για την σημαντική αλλαγή του κλίματος είναι όλο και πιο έντονες. Μόλις πρόσφατα τυφώνες έπληξαν διάφορες περιοχές, με την Αϊτή να έχει δεχθεί το χειρότερο πλήγμα, ενώ η ξηρασία προκαλεί σοβαρά προβλήματα στη γεωργία και σοβαρές ελλείψεις τροφίμων που επηρεάζουν την επιβίωση εκατομμυρίων ανθρώπων στη Νότια κι Ανατολική Αφρική. Οι κυβερνήσεις δεσμεύτηκαν να μειώσουν τις εκπομπές αερίων που αλλάζουν το κλίμα κατά 85% μέχρι το 2050, κάτι που προϋποθέτει σοβαρές αλλαγές και στη γεωργική πολιτική αν θέλουμε τα λόγια και η Συμφωνία για το Κλίμα να γίνουν και πράξεις.
Η αλλαγή της ελληνικής αγρο-δαιτροφικής πολιτικής είναι θέμα επιβίωσης
Η ελληνική αγρο-διατροφική πολιτική είναι μια από τις χειρότερες σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η εισροή σημαντικών ευρωπαϊκών κονδυλίων τις τελευταίες δεκαετίες αντιμετωπίστηκε ως εισοδηματική ενίσχυση, αντί να συμβάλλει στην υποστήριξη της βιώσιμης γεωργίας και της υπαίθρου. Ακόμα και σήμερα, παρά την κρίση, η αγροτική πολιτική δεν έχει προσαρμοστεί – παρά τις σημαντικές προσπάθειες τμήματος των γεωργών – στις νέες αξίες και απαιτήσεις για βιώσιμη, υπεύθυνη, γεωργία που διασφαλίζει παράλληλα ποιοτικά προϊόντα, ένα αξιοπρεπές εισόδημα για τους παραγωγούς και ευκαιρίες για τους νέους και την ύπαιθρο.
Οι διαδοχικές κυβερνήσεις δεν έχουν καταφέρει να υποστηρίξουν τη μετάβαση από το ξεπερασμένο μοντέλο της εξαρτημένης αποκλειστικά από επιδοτήσεις, σπάταλης και ανεύθυνης γεωργίας προς μια γεωργία που είναι δυναμική, καινοτόμα, καλύπτει τις ανάγκες της κοινωνίας σε τρόφιμα, αξιοποιεί όλα τα προϊόντα και παραπροϊόντα, παράγει χρήσιμες πρώτες ύλες για μια πράσινη οικονομία. Έχουμε ανάγκη ως κοινωνία από μια γεωργία πουμειώνει τις εισαγωγές διατροφικών προϊόντων, εξάγει ποιοτικά προϊόντα και είναι έτσι αυτοσυντηρούμενη. Μια γεωργία που βασίζεται στην αξία των προϊόντων της και αξιοποιεί τους επιπλέον δημόσιους πόρους για τις αναγκαίες αλλαγές, την ανάπτυξη κοινωνικών υποδομών, την βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων της υπαίθρου αλλά και των πόλεων. Μια γεωργία που συμβάλλει στη ισορροπία του εμπορικού ισοζυγίου και κατά συνέπεια βελτιώνει τα δημοσιονομικά της χώρας. Δεν υπάρχει βιωσιμότητα της χώρας χωρίς μια νέα υγιή γεωργική πολιτική.
Η γεωργία θα μπορούσε να συμβάλει στην προστασία του κλίματος, του εδάφους, των νερών και της βιοποικιλότητας. Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ τοποθετούμαστε υπέρ της στροφής προς ένα τέτοιο μοντέλο, που συνδυάζει τη γεωργία με την οικολογία, που μειώνει όχι μόνο το περιβαλλοντικό κόστος αλλά και την εξάρτηση από τα επικίνδυνα χημικά που χρησιμοποιούνται, ένα μοντέλο που μπορεί να λειτουργήσει ταυτοχρόνως υπέρ των γεωργών, των καταναλωτών, της υγείας και του περιβάλλοντος. Θέλουμε τη γεωργία, ιδιαίτερα τις καλλιέργειες για τρόφιμα, στα χέρια μικρών και μεσαίων γεωργών που συνεργάζονται μεταξύ τους αλλά και με τους καταναλωτές.
√ Μια έξυπνη πολιτική για τη γεωργία πρέπει να στοχεύει σε νέους ρόλους για τους γεωργούς, που – συμπληρωματικά με αυτόν των παραγωγών προϊόντων που βελτιώνουν (αντί να χειροτερεύουν) την υγεία των πολιτών – αναλαμβάνουν και το ρόλο των «προστατών του περιβάλλοντος» στην ύπαιθρο. Μια τέτοια υπεύθυνη γεωργία είναι η μόνη που θα μπορούσε να δικαιολογεί τις ενισχύσεις που καταλήγουν σήμερα στους αγρότες μέσω των κονδυλίων της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, ενισχύσεις που ξεπερνούν τα εκατοντάδες δις Ευρώ για το σύνολο της ΕΕ την περίοδο 2014-2020. Οι δημόσιοι αυτοί πόροι πρέπει να καταλήγουν σε κοινωνικά και οικολογικά υπεύθυνες παραγωγικές δραστηριότητες των γεωργών που συμβάλλουν στην προστασία του δημόσιου συμφέροντος, του καλού της υγείας μας και του περιβάλλοντος. Δεν είναι πόροι που θα πρέπει να πηγαίνουν σε ανεύθυνες πρακτικές ή σε εισοδηματικές ενισχύσεις για λίγους μεγάλους αγρότες.
√ Μια έξυπνη πολιτική για την υγεία θα έδινε έμφαση στην ενημέρωση των πολιτών, ήδη από το χώρο του σχολείου, για να τρέφονται πιο σωστά και να μειωθούν οι ασθένειες που σχετίζονται με την κακή ποιότητα και την υπερβολική κατανάλωση τροφής, ιδιαίτερα ζωικών ειδών. Η βελτίωση της υγείας των πολιτών και η πρόληψη ασθενειών που σχετίζονται με την κακή διατροφή θα συνέβαλλε και στον εξορθολογισμό των δημόσιων και ιδιωτικών δαπανών για την «υγεία» (που είναι όμως στην πραγματικότητα δαπάνες για τις ασθένειες) και στην βελτίωση των δημοσιονομικών της χώρας.
√ Μια έξυπνη πολιτική για τη βιώσιμη ανάπτυξη της υπαίθρου χρησιμοποιεί ορθολογικά τους πόρους της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής και ιδιαίτερα του Πυλώνα 2, για να αναπτύξει σωστές κοινωνικές και άλλες υποδομές (υγεία, εκπαίδευση, επιμόρφωση) τόσο για την παραμονή των ηλικιωμένων όσο και την επιστροφή των νέων στην ύπαιθρο, την δημιουργία κατάλληλων συνθηκών διαμονής και κοινωνικής ζωής για τους εποχιακά εργαζόμενους, ιδιαίτερα μετανάστες, που τόσο χρειάζεται η σημερινή γεωργία.
√ Μια έξυπνη πολιτική για τις βιώσιμες πόλεις ενισχύει την παραγωγή τροφίμων μέσα στις πόλεις, μειώνει το χάσμα πόλης-υπαίθρου, αξιοποιεί υπάρχοντες ελεύθερους χώρους (όπως για παράδειγμα στην Αττική τμήμα του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού) για δημιουργία αστικών αγροκτημάτων αλλά και «πρασινίζει» τα κτίρια, ενθαρρύνοντας τους πολίτες μέσα στις πόλεις να καλλιεργούν ένα ποσοστό της τροφής τους μέσα στον αστικό χώρο.
√ Μια έξυπνη κοινωνική πολιτική θα αξιοποιούσε τους υπάρχοντες πόρους και την διανομή τροφίμων σε άπορους αλλά και την κάλυψη των διατροφικών αναγκών των προσφύγων για να ενισχύσει παράλληλα την τοπική παραγωγή ποιοτικών προϊόντων. Χρειάζεται εκτός των αλλαγών στις κεντρικές πολιτικές που αφορούν στις προμήθειες των προϊόντων που διανέμονται (ώστε να μην ευνοούνται οι μεγάλοι εισαγωγείς) και ανάπτυξη της συνεργασίας μεταξύ των παραγωγών σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο.
√ Μια έξυπνη εκπαιδευτική πολιτική θα έδινε έμφαση – μεταξύ άλλων – και στην εξοικείωση των νέων με την υγιεινή και ποιοτική διατροφή ήδη από την παιδική ηλικία, όχι μόνο με μαθήματα και προγράμματα υγείας αλλά και με την εισαγωγή στο χώρο του σχολείου της μαγειρικής με δημιουργικό και κατάλληλο για παιδιά τρόπο(αξιοποιώντας υπάρχουσα εμπειρία σε ευρωπαϊκό επίπεδο).
√ Μια έξυπνη πολιτική για τον πολιτισμό θα έδινε έμφαση στην κουλτούρα του φαγητού και της τροφής. Στην πραγματικότητα το πώς αντιμετωπίζουμε το θέμα της τροφής είναι μέρος της γενικότερης κουλτούρας και του πολιτισμού μιας κοινωνίας. Θέλουμε να αντιμετωπιστεί η τροφή ως στοιχείο του πολιτισμού, όχι μόνο ως μια ανάγκη επιβίωσης που καλύπτεται με πρόχειρο τρόπο, με πρόχειρο φαγητό, με πρόχειρες λύσεις για σοβαρά προβλήματα, ακόμα και αν πρόκειται για τη φτώχεια.
√ Μια έξυπνη πολιτική για τα απόβλητα θα στόχευε στη μείωση της σπατάλης τροφίμων και στην αξιοποίηση των οργανικών αποβλήτων μέσω της κομποστοποίησης και της παραγωγής διαφορετικών προϊόντων, αναζωογονώντας έτσι την οικονομία και προστατεύοντας το περιβάλλον.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ δίνουμε μεγάλη έμφαση στην (επι)στροφή σε ένα μοντέλο διατροφής που βασίζεται λιγότερο στην κατανάλωση κρέατος και περισσότερο στην κατανάλωση οσπρίων. Ενθαρρύνουμε τους παραγωγούς, τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις εστίασης να αναλάβουν πρωτοβουλίες για την προώθηση των οσπρίων σε μακροχρόνια βάση, πριν λήξει το 2016, που έχει οριστεί από τον ΟΗΕ ως Διεθνές Έτος Οσπρίων.
