Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ εκφράζουμε την αγανάκτησή μας για μια καταστροφή που ήταν προδιαγεγραμμένη, για το γεγονός ότι για άλλη μια φορά  πυρκαγιές καίνε μεγάλο μέρος του δασικού πλούτου μας αν και η καταστροφή θα μπορούσε να είχε περιοριστεί δραστικά με σημαντικό όφελος για το περιβάλλον και την οικονομία της χώρας. Η καταστροφή που έχει ήδη γίνει στο οικοσύστημα, στη βιοποικιλότητα, στην κοινωνία και στην οικονομία στις περιοχές όπου ήδη έχουν ξεσπάσει πυρκαγιές είναι πολύ μεγάλη. Μακάρι να μην ζήσουμε άλλες μεγαλύτερες πυρκαγιές τον Αύγουστο.

Η κρίση απαιτεί μια ολοκληρωμένη πρόταση για βιώσιμη διαχείριση του οικολογικού πλούτου της χώρας ώστε να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας που θα τον προστατεύουν. Με τις πολιτικές που ακολουθούνται κόβουμε το κλαδί πάνω στο οποίο καθόμαστε!

Μια ιστορία που επαναλαμβάνεται

Η φετινή χρονιά είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη για τα ελληνικά δάση. Είναι γνωστό και ισχύει κάθε καλοκαίρι ότι όσο ανεβαίνουν οι θερμοκρασίες τόσο μεγαλύτερη γίνεται η απειλή για τα δάση της χώρας, ενώ οι ισχυροί άνεμοι εμποδίζουν την γρήγορη κατάσβεση των πυρκαγιών όταν ξεφύγουν. Ο κίνδυνος φέτος είναι μεγαλύτερος, αφού είχαμε μειωμένες βροχοπτώσεις, και οι περιοχές έχουν στεγνώσει περισσότερο, άρα τα δάση είναι πιο εύφλεκτα. Από την άλλη, ελάχιστα γίνονται για να περιοριστούν οι αιτίες των πυρκαγιών, όταν γνωρίζουμε ότι λόγω κλιματικής αλλαγής θα ξεσπούν περισσότερες και πιο καταστροφικές πυρκαγιές, αν δεν βελτιώσουμε τις πολιτικές για τα δάση.

Καλύτερη οργάνωση για την προστασία των δασών αλλά και των πληθυσμών

Η πρόσφατη μεγάλη πυρκαγιά στην Κύπρο, άλλες πυρκαγιές στην Ιταλία πριν λίγες μέρες αλλά και  πολλές πυρκαγιές στην Ελλάδα που εξελίχθηκαν σε μεγα-πυρκαγιές μας υπενθυμίζουν κάτι που είναι ευρέως πλέον αποδεκτό, ότι η προστασία και βιώσιμη διαχείριση των δασών, η πρόληψη και έγκαιρη κατάσβεση των δασικών πυρκαγιών στην εποχή της κλιματικής αλλαγής απαιτούν ολοκληρωμένη προσέγγιση, κατάλληλη προετοιμασία, παρέμβαση σε όσα οδηγούν σε μεγάλες πυρκαγιές, αξιοποίηση υπάρχουσας τεχνολογίας και συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης καθώς και εκπαίδευση και συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στον όλο σχεδιασμό και στην υλοποίησή του για πιο αποτελεσματική  πρόληψη των πυρκαγιών και έγκαιρη κατάσβεσή τους.

Συνεχίζοντας, όμως, στο «παράδειγμα» και των προηγούμενων κυβερνήσεων, η σημερινή κυβέρνηση αρνήθηκε να επενδύσει σοβαρά στην πρόληψη και ολοκληρωμένη αντιμετώπιση του θέματος, με αποτέλεσμα το οικονομικό κόστος που καταβάλλεται εκ των υστέρων λόγω της καταστροφή των δασών (χωρίς να συνυπολογίζουμε το οικολογικό κόστος) να είναι πολλαπλάσιο.

Η επένδυση στην πρόληψη κι ολοκληρωμένη διαχείριση σημαίνει ότι τα χρήματα πηγαίνουν σε εργασίεςδιαχείρισης και προστασίας του δάσους, και άρα δημιουργούν θέσεις εργασίας και αναζωογονούν την τοπική οικονομία. Η εκ των υστέρων αποζημίωση για τις καταστροφές αν και αναγκαία, δεν εξαλείφει τη ζημιά, στην καλύτερη περίπτωση έχει χαρακτήρα παρηγοριάς στον άρρωστο. Στη βάση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου και με την συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών έπρεπε να υπάρχει τεράστια κινητοποίηση για να περιοριστούν μακροχρόνια τα αίτια των πυρκαγιών.

Για να γίνει κατανοητή η ανορθολογική αντιμετώπιση του θέματος «δασικές πυρκαγιές» διαχρονικά από τις κυβερνήσεις, δίνουμε μερικά οικονομικά κι άλλα στοιχεία:

• Τα δασαρχεία της χώρας ζήτησαν από την κεντρική διοίκηση ποσό 14.945.000 Ευρώ για έργα ανάπτυξης και προστασίας των δασών μέσα στο 2016. Με απόφαση του υπέγραψε όμως ο Γενικός Διευθυντής Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος, με εντολή του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος Ι. Τσιρώνη, εγκρίθηκαν μόνο 1.854.800 ευρώ από τις πιστώσεις του Πράσινου Ταμείου για το οικονομικό έτος 2016 που μοιράζεται και στις 53 Διευθύνσεις  της χώρας, για να γίνουν διάφορα έργα δασοπροστασίας. Να σημειωθεί ότι το Πράσινο Ταμείο διαθέτει πάνω από 2,5 δις Ευρώ (αν και το μεγαλύτερο ποσοστό από αυτά έχει δεσμευτεί από την κυβέρνηση κατά παράβαση του κανονισμού του Ταμείου που προβλέπει ότι οι πόροι του διατίθενται αποκλειστικά για την προστασία του περιβάλλοντος).
• Οι εργασίες καθαρισμού και διαχείρισης του δάσους πρέπει να ξεκινάνε εγκαίρως και πάντως όχι το καλοκαίρι ή μετά τις πυρκαγιές. Παρά το γεγονός ότι αυτό είναι γνωστό, οι διοικήσεις διαχρονικά δεν καταφέρνουν να διαθέτουν εγκαίρως τους πόρους ώστε τα έργα να γίνονται όταν πρέπει. Φέτος η απόφαση βγήκε τον Απρίλιο, αλλά μέχρι να γίνουν όλες οι προκηρύξεις και οι αναθέσεις φτάνουμε καλοκαίρι χωρίς να έχουν γίνει οι απαραίτητες εργασίες.
• Ενώ θα έπρεπε να υπάρχει προσωπικό που να ασχολείται με την διαχείριση των δασών και την πρόληψη των πυρκαγιών, αυτό δεν υπάρχει. Όταν οι τοπικές κοινωνίες και οι δασεργάτες είναι μέσα στο δάσος και εργάζονται με βάση οικολογικά διαχειριστικά σχέδια, οι πυρκαγιές περιορίζονται, ή προλαμβάνονται και γενικότερα η ζημιά είναι πολύ μικρότερη. Όμως, τα τελευταία χρόνια πάμε από το κακό στο χειρότερο. Όταν προσλαμβάνονται δασεργάτες για 3μηνο ή 8μηνο, πολύ συχνά αυτό γίνεται αφού έχουμε μπει πια στην καλοκαιρινή περίοδο. Το 2009 προσλήφθηκαν 1500, ενώ το 2010, περίπου οι μισοί, 695, ενώ το 2011 και το 2012 κανένας. Το 2013, αποφασίστηκε αρχικά να προσληφθούν ακόμα λιγότεροι από τους μισούς των μισών, δηλ 313 δασεργάτες, τελικά αποφασίστηκε να προσληφθούν 251, από τους οποίους 201 για 8 μήνες και 112 για 3 μήνες, αλλά στο τέλος προσλήφθηκαν την επόμενη χρονιά, δηλαδή το 2014 με στόχο αυτοί μέσα σε 3 μήνες να «συγκροτήσουν συνεργεία, που θα ασχοληθούν αποκλειστικά και μόνο με εργασίες για την αποτροπή της εκδήλωσης δασικών πυρκαγιών. Ειδικότερα με την συγκρότηση των συνεργείων αυτών, θα γίνουν προληπτικοί καθαρισμοί στην παρεδάφια βλάστηση σε επικίνδυνα σημεία για έναρξη δασικών πυρκαγιών, θα απομακρυνθούν τα ξερά χόρτα, θάμνοι και φρύγανα, θα γίνουν κλαδεύσεις δένδρων και λοιποί σχετικοί δασοκομικοί χειρισμοί, με σκοπό την μείωση της πυκνότητας της καύσιμης δασικής ύλης και ως εκ τούτου την καλύτερη αντιπυρική προστασία των περιοχών με την μείωση του κινδύνου τυχόν έρπουσες πυρκαγιές να εξελιχθούν σε επικόρυφες». Το 2015 δεν προσλήφθηκε έστω ένας δασεργάτης, ενώ και το 2016 συνέβη το ίδιο!

Τα δάση μένουν, έτσι, ανυπεράσπιστα και είναι ηλίου φαεινότερο ότι κινδυνεύουμε λόγω απουσίας οποιουδήποτε σχεδιασμού και προετοιμασίας πρόληψης. Οι οικολογικές και οικονομικές συνέπειες είναι φανερό ότι θα είναι και φέτος τεράστιες. Δεν φαίνεται να διδαχθήκαμε τίποτα, από τις μεγάλες πυρκαγιές του 2007, όταν το κόστος από τις πυρκαγιές έφτασε τα πολλά δισεκατομμύρια.

Αλήθεια τόσο αμελητέα είναι η συνεισφορά στην εθνική οικονομία ενός δάσους 100.000 στρεμμάτων (τόσα και περισσότερα καίγονται στην “καλύτερη” περίπτωση μέσα σε μια χρονιά στη χώρα μας, ενώ σε άλλες περιπτώσεις καίγονται και πάνω από 1.000.000 στρέμματα) και δεν μπορούν οι κυβερνήσεις να διαθέσουν ούτε 15.000.000 Ευρώ για πρόληψη;

http://prasinoi.gr/wp-content/uploads/2016/08/πυρκαγια-ευβοια-300x138.jpg 300w,

http://prasinoi.gr/wp-content/uploads/2016/08/πυρκαγια-ευβοια-768x354.jpg 768w" sizes="(max-width: 871px) 100vw, 871px" style="margin:0px;padding:0px;font-style:inherit;font-variant:inherit;font-weight:inherit;font-stretch:inherit;font-size:inherit;line-height:inherit;font-family:inherit;vertical-align:baseline;height:auto">

Τα αίτια των πυρκαγιών

Αντί να αναζητούμε τα πραγματικά αίτια των πυρκαγιών και να αλλάξουμε πρακτικές και πολιτικές, συχνά τα ΜΜΕ και οι αρχές αποδίδουν τα αίτια σε κάποιους «άγνωστους εμπρηστές». Αν και μπορεί να υπάρχουν ορισμένοι εμπρησμοί, τα κύρια αίτια είναι πολύ πιο «πεζά» και για τις περισσότερες πυρκαγιές ευθύνονται συγκεκριμένες πρακτικές που πρέπει να αλλάξουν, όπως για παράδειγμα:

– η καύση καλαμιάς και άχρηστων σε χωράφια (στην περίπτωση της Κύπρου ήταν η αιτία για το 89% των αγροτικών πυρκαγιών το 2015 και για το 70% των πυρκαγιών μέχρι τώρα φέτος),

– η ύπαρξη χωματερών και σκουπιδότοπων, και γενικότερα μεγάλου όγκου σκουπιδιών μέσα ή κοντά στα δάση,

– ηλεκτροφόρες γραμμές της ΔΕΗ που διασχίζουν τα δάση, πυλώνες, μετασχηματιστές, χωρίς να λαμβάνονται τα επιβαλλόμενα μέτρα προστασίας εγκαίρως

Ταμείο Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Από το 1980 έως το 2011 οι συνολικές ζημιές στον Ευρωπαϊκό χώρο από υδρολογικά, γεωφυσικά, κλιματολογικά και ακραία φαινόμενα γενικά όπως ξηρασίες, πυρκαγιές, πλημμύρες ανέρχονται σε 455 δις Ευρω, ενώ οι φυσικές καταστροφές προκάλεσαν 110.000 θανάτους. Οι ασφάλειες κάλυψαν μόνο το 27% των περιπτώσεων, περίπου 126 δις ευρώ, ενώ δεν καλύπτουν συνήθως φαινόμενα πλημμυρών, ξηρασίας,  καύσωνα, δασικών πυρκαγιών, εκρήξεις ηφαιστείων. Είναι σημαντικό ότι το Ευρωκοινοβούλιο έπαιξε σημαντικό ρόλο για την επαναλειτουργία του Ταμείου Αλληλεγγύης της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το Ταμείο πρέπει και μπορεί να παίξει ενεργό ρόλο στην αποτελεσματική αποκατάσταση περιοχών και της κοινωνικής ζωής σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών που ξεπερνούν  ζημιές από ένα μέγεθος και πάνω, αφού οι ασφάλειες δεν καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος των ζημιών. Η συνεισφορά του Ταμείου πρέπει, όμως, να βελτιώνει τις πολιτικές και πρακτικές πρόληψης των φυσικών καταστροφών (όπως πχ οι δασικές πυρκαγιές) καθώς και να περιορίζει τις συνέπειες τους, όπως για παράδειγμα περιορισμός της έντασης και της συχνότητας φαινομένων όπως οι πλημμύρες και οι δασικές πυρκαγιές. Ο καλύτερος και πιο οικονομικός τρόπος για την αντιμετώπιση των φυσικών καταστροφών είναι η πρόληψη. Πρέπει, λοιπόν, να αξιοποιείται η εμπειρία και η γνώση που προκύπτουν από τη μελέτη των καταστροφών που συμβαίνουν. Έχουν υποχρέωση τα κράτη μέλη και οι περιφέρειες να συντάσσουν εκθέσεις με τα συμπεράσματα που προκύπτουν από την αξιολόγηση των συνεπειών και των αιτιών μιας φυσικής καταστροφής, όπως πχ οι πυρκαγιές ή οι πλημμύρες.

http://prasinoi.gr/wp-content/uploads/2016/08/435861820164911_b_fotia8-300x226.jpg300w" sizes="(max-width: 484px) 100vw, 484px" style="margin:0px;padding:0px;font-style:inherit;font-variant:inherit;font-weight:inherit;font-stretch:inherit;font-size:inherit;line-height:inherit;font-family:inherit;vertical-align:baseline;height:auto">

Συνεργασία με τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Πολιτικής Προστασίας

Η συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο στην περίπτωση μεγάλων πυρκαγιών και καταστροφών είναι πολύ χρήσιμη, όπως αποδεικνύεται από τον ρόλο που έχει αναλάβει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Πολιτικής Προστασίας και την διάθεση μέσων πυρόσβεσης διαμέσου του Κέντρου Συντονισμού Αντιμετώπισης Έκτακτων Αναγκών της Κομισιόν (ERCC) για τις εθελοντικές προσφορές από τα συμμετέχοντα κράτη και την συγχρηματοδότηση της μεταφορά ειδών πρώτης ανάγκης και εμπειρογνωμόνων. Πολύ περισσότερο που διαπιστώνεται ότι ο υπάρχον ελληνικός εξοπλισμός έχει παλαιώσει και είναι πλήρως ανεπαρκής.

Συνεργασία σε ευρωπαϊκό και μεσογειακό επίπεδο

Ιδιαίτερα για το θέμα των δασικών πυρκαγιών απαιτείται μεγαλύτερη και πιο συστηματική συνεργασία σε μεσογειακό και ευρω-μεσογειακό επίπεδο. Είναι αναγκαίο να υπάρξει μεγαλύτερος συντονισμός μεταξύ των εθνικών αρχών, των επιστημονικών φορέων και του Κέντρου Συντονισμού ERCC για την ανταλλαγή εμπειριών κι εξαγωγή συμπερασμάτων  από τις πυρκαγιές που ξεσπούν στην Μεσόγειο και την Ευρώπη με στόχο την βελτίωση των πολιτικών και πρακτικών για την προστασία των δασών.

Νέες δομές και υποστήριξη προς τους πληθυσμούς που πλήττονται

Η καταστροφή του δάσους δεν προκαλεί μόνο οικολογική και οικονομική ζημιά, συχνά προκαλεί και σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνική συνοχή και στην ψυχολογία των τοπικών κοινωνιών που έχουν πληγεί σοβαρά. Αξίζει να παραδειγματιστούμε από την δημιουργία επιτροπής παροχής ψυχολογικής και υποστηρικτικής υποστήριξηςπου έχει θέσει στην υπηρεσία των πολιτών η κυπριακή κυβέρνηση, κάτι που θεωρούμε ότι είναι αναγκαίο να εφαρμόζεται και στη χώρα μας σε περίπτωση μεγάλων πυρκαγιών που επηρεάζουν τη ζωή των ανθρώπων.

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ υποστηρίζουμε μια νέα οικονομία του δάσους

Όπως πολλές φορές έχει επισημανθεί, η επένδυση στην ολοκληρωμένη διαχείριση των δασών και στη πρόληψη των πυρκαγιών πρέπει να είναι η προτεραιότητα όχι μόνο για οικολογικούς λόγους αλλά και για λόγους αποτελεσματικής χρήσης των  όποιων διαθέσιμων πόρων. Η πρόληψη απαιτεί πολύ λιγότερους πόρους σε σχέση με αυτούς που χάνονται με την καταστροφή του δάσους.

Η πρόληψη των καταστροφικών πυρκαγιών μέσω της ολοκληρωμένης διαχείρισης του δάσους συμβάλλει στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας ιδιαίτερα σε περιοχές που διαθέτουν περιορισμένες εναλλακτικές λύσεις, και δημιουργεί θέσεις εργασίας που είναι χρήσιμες, σημαντικές κι αναγκαίες και για το περιβάλλον και για την οικονομία.

Στην πραγματικότητα χρειαζόμαστε μια νέα προσέγγιση για την οικονομία του δάσους, που θα αναγνωρίζει τις πολυποίκιλες υπηρεσίες που μας προσφέρει και θα επενδύει στην διασφάλισή τους μακροχρόνια.

Φυσικά δεν ξεχνάμε ότι τα δάση και το περιβάλλον είναι το πιο σημαντικό σπίτι μας, δεν είναι απλώς ένα οικόπεδο για να χτίζονται σπίτια για να έρχονται μετά οι «υπουργοί» και να προσπαθούν να τα νομιμοποιήσουν….