Κάποτε λέγανε “μας έκανε τη ζωή ποδήλατο”. Τώρα που το ΙΧ μας άλλαξε τα φώτα αλλά και τις πόλεις, οι “ΠΡΑΣΙΝΟΙ-Αλληλεγγύη. Δημιουργία. Οικολογία” αλλά και χιλιάδες πολίτες κάθε ηλικίας λέμε: “να βάλουμε ξανά το ποδήλατο στη ζωή μας για καλύτερη υγεία, βιώσιμες μετακινήσεις και υγιείς πόλεις”. Ελάτε να πάμε με ποδήλατο σε μια κοινωνική και οικολογική Ευρώπη που ονειρευόμαστε”. Κάποτε έλεγαν ότι οι ποδηλάτες είμαστε ονειροπόλοι, «κολλημένοι» με την οικολογία. Τώρα όμως το ποδήλατο είναι τρόπος ζωής για εκατομμύρια πολίτες, μέσο μετακίνησης αλλά και μεταφοράς εμπορευμάτων, εργαλείο αναζωογόνησης της οικονομίας και αναγέννησης των πόλεων καθώς και συστατικό στοιχείο των στρατηγικών για την υγεία.
Πάρε λοιπόν ένα ποδήλατο και έλα να αλλάξουμε τον τρόπο που γίνεται η πολιτική.
Μας εκφράζει απόλυτα ο στόχος για αύξηση των μετακινήσεων με ποδήλατο στις πόλεις στο 15% μέχρι το 2020. Και υποστηρίζουμε ξεκάθαρα την διακήρυξη της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατών για να προωθηθεί η ποδηλασία στην Ευρώπη. Σήμερα πάνω από 250.000.000 Ευρωπαίοι ποδηλατούν ήδη και θέλουμε αυτό το νούμερο να αυξηθεί κι άλλο.http://www.ecf.com/wp-content/uploads/EP-2014-elections_ECF-manifesto_full-version_final.pdf
Η προώθηση του ποδηλάτου τόσο μέσα στις αστικές περιοχές όσο και εκτός χρειάζεται να προωθηθεί όχι μόνο στο πλαίσιο της βιώσιμης κινητικότητας όσο και της πολιτικής για την υγεία. Αυτό έχει αρχίσει ήδη να συνειδητοποιείται και να αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες. Αλλά χρειαζόμαστε πιο αποτελεσματικές πολιτικές, κίνητρα και περισσότερες επενδύσεις για το ποδήλατο σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο,
1. Ισχυρή υποστήριξη της ποδηλασίας.
Το 10% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για τις μεταφορές, θα πρέπει να διατίθεται για επενδύσεις που προωθούν την ποδηλασία. Την περίοδο 2014-2020 ζητάμε να διατεθούν 6 δις ευρώ σε προγράμματα για το ποδήλατο και την ποδηλασία. Την προηγούμενη προγραμματική περίοδο (2007-2013), διατέθηκαν από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για υποδομές για ποδηλασία περίπου 600 εκατομμύρια ευρώ (δηλαδή 0,7% της συγχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης) από ένα σύνολο 82 δις ευρώ που δόθηκαν συνολικά σε έργα υποδομών για τις μεταφορές (σε μεγάλο ποσοστό για αυτοκινητοδρόμους). Ένα χιλιόμετρο αυτοκινητόδρομων κοστίζει όσο εκατοντάδες χιλιόμετρα ποδηλατόδρομου.
2. Να αναπτύξουμε ένα πλήρες δίκτυο ποδηλατόδρομων που θα διασχίζει τις πόλεις, την ύπαιθρο και τα σύνορα, θα ενώνει την Ευρώπη.
Δεν μιλάμε πλέον για ξεκομμένους ποδηλατόδρομους μερικών χιλιομέτρων μέσα σε κάποια πόλη, αλλά για τοEuroVelo, για ένα εκτεταμένο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ποδηλατικών Διαδρομών. Ένα δίκτυο 14 διαδρομών μεγάλων αποστάσεων που συνδέουν με κατάλληλες υποδομές για ποδήλατο ολόκληρη την Ευρώπη, από την Νορβηγία και την Ισπανία μέχρι την Ελλάδα και την Ιταλία που έχει ως στόχο τη σύνδεση των υπαρχόντων περιφερειακών και εθνικών ποδηλατικών διαδρομών σε ένα ενιαίο ευρωπαϊκό δίκτυο και τη συμπλήρωση των τμημάτων που λείπουν. Το EuroVelo συντονίζεται σε Eυρωπαϊκό επίπεδο από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδηλατών, με ένα δίκτυο από Εθνικά Συντονιστικά Κέντρα EuroVelo, που οργανώνουν την ανάπτυξη των διαδρομών σε εθνικό επίπεδο. Αυτές οι οργανώσεις συνεργάζονται για την ολοκλήρωση του δικτύου μέχρι το 2020. Η Ευρώπη θα πρέπει να συνεισφέρει σε αυτό εξασφαλίζοντας πόρους από το Δι-Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών για την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών του EuroVelo. Πέρα από πόρους, χρειάζεται συμμετοχή των περιφερειών αλλά και τεχνική βοήθεια για το συντονισμό και την προώθηση του δικτύου σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Υποστηρίζουμε την επέκταση του Ευρωπαϊκού Δικτύου EuroVelo στη χώρα μας με 3 διαδρομές:
-EV 8, η Μεσογειακή Οδός, που ξεκινά από την Ανδαλουσία (Ισπανία), εισέρχεται στην Ελλάδα μέσω των συνόρων με την Αλβανία στο ύψος της Σαγιάδας, και στην συνέχεια καταλήγει στην Αθήνα περνώντας από την Ηγουμενίτσα και την Πάτρα με τελική κατάληξη στην Κύπρο με ενδιάμεσους σταθμούς την Κρήτη, την Κω και την Ρόδο.
-EV 11, η Οδός Ανατολικής Ευρώπης, που ξεκινά από το Βόρειο Ακρωτήριο (Νορβηγία), εισέρχεται στην Ελλάδα μέσω των συνόρων με την ΠΓΔΜ στους Ευζώνους και καταλήγει στην Αθήνα μέσω Θεσσαλονίκης, Κατερίνης και Λάρισας.
-EV 13 η “Διαδρομή Σιδηρούν Παραπέτασμα: Βιώσιμη κινητικότητα κατά μήκος της νέας ποδηλατικής διαδρομής EuroVelo 13”, που ξεκινά από τον Αρκτικό Ωκεανό στα σύνορα Νορβηγίας και Ρωσίας και καταλήγει στην Μαύρη Θάλασσα διασχίζοντας την Ελλάδα στην περιοχή του Έβρου.
Υποστηρίζουμε την πρόταση του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου EuroVeloγια την Ελλάδα, για επέκταση της διαδρομής EV5 - Οδός Via Romea Francigena - που ξεκινά από το Λονδίνο, περνάει από τη Ρώμη και καταλήγει στο Πρίντεζι, για να συνεχίσει ακολουθώντας την αρχαία ρωμαϊκή οδό ViaEgnatiaαπό Δυρράχιο Αλβανίας μέσω Φλώρινας, Θεσσαλονίκης με τελικό προορισμό την Κωνσταντινούπολη, έναν από τους σημαντικότερους δρόμους που κατέληγαν Ρώμη κατά την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
3. Βιώσιμες πόλεις, καθαρότερη ατμόσφαιρα, αποσυμφόρηση περιοχών με μεγάλη κυκλοφορία.
Το ποδήλατο χρειάζεται να ενισχυθεί για να συμβάλει στην μείωση των κυκλοφοριακών προβλημάτων των ευρωπαϊκών πόλεων, ιδιαίτερα κατά τις ώρες αιχμής, και το πρασίνισμα τους. Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκάλεσε το 2010 περισσότερους από 400.000 πρόωρους θανάτους. Το 90% των κατοίκων των πόλεων εκτίθενται ατμοσφαιρικούς ρύπους, συχνά σε επίπεδα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ορίζει ως επιβλαβή για την υγεία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ευθυγραμμίσει την Οδηγία για την Εκτίμηση και την Διαχείριση της Ποιότητας του Αέρα του Περιβάλλοντος με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Π.Ο.Υ. Παράλληλα με την προώθηση της ποδηλασίας, τα οχήματα που κινούνται στον αστικό χώρο – ΙΧ αυτοκίνητα, μηχανοκίνητα δίκυκλα και τρίκυκλα, φορτηγά κάθε είδους- πρέπει να γίνουν πιο “καθαρά.
4. Να βελτιώσουμε την υγεία και τα οικονομικά της υγείας και με την ποδηλασία.
Η έλλειψη σωματικής άσκησης είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για τις σοβαρότερες ασθένειες που συνδέονται με τον τρόπο ζωής. Καρδιακά, χοληστερίνη, παχυσαρκία κι άλλες ασθένειες συνδέονται σε σημαντικό βαθμό με τον τρόπο ζωής αλλά και μετακίνησής μας. Επίσης, η ατμοσφαιρική ρύπανση επιδεινώνει την υγεία χιλιάδων ανθρώπων και κατά συνέπεια αυξάνει το κόστος των συστημάτων υγείας. Όλο και περισσότερο η ποδηλασία εντάσσεται στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδιασμών και πολιτικών για την Υγεία ενώ και η διάσταση της υγείας εντάσσεται σε σχεδιασμούς των συστημάτων μεταφοράς.
Χώρες όπως η Ιρλανδία επιδιώκουν να μειώσουν το κόστος των συστημάτων υγείας, δίνοντας έμφαση στην βελτίωση της υγείας των πολιτών, μεταξύ άλλων και με την ποδηλασία και τη συστηματική άσκηση. Η πρόληψη κοστίζει πολύ λιγότερο από τη θεραπεία. Σημαντικές έρευνες έχουν δείξει ότι η επένδυση στην ποδηλασία θα πρέπει να αποτελεί μέρος της πολιτικής της ΕΕ αλλά και των Κρατών Μελών. Συμφωνούμε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατών για την ένταξη της διάστασης της υγείας στο σχεδιασμό της πολιτικής των μεταφορών από την στιγμή που πολλές από τις υποδομές στον τομέα των μεταφορών υλοποιούνται με χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
4. Φορολογικά κίνητρα για το ποδήλατο.
Η προώθηση της ποδηλασίας απαιτεί και αλλαγές στο φορολογικό σύστημα ώστε να δίνει κίνητρα για την ποδηλασία ή τουλάχιστον να μη θέτει φραγμούς στην ποδηλασία για μετακίνηση από το σπίτι προς την εργασία και το αντίστροφο. Στηρίζουμε μαζί με την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδηλατών το αίτημα προς την ΕΕ να επιτρέπει στα κράτη-μέλη να έχουν μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ για τις πωλήσεις ποδηλάτων. Απαιτείται, επίσης, μεγαλύτερη αποφασιστικότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να μην ενισχύεται με κίνητρα η χρήση του ΙΧ από το προσωπικό εταιριών ιδιαίτερα για κοντινές αποστάσεις. Πάντως σε αρκετές χώρες έχουν υιοθετηθεί κίνητρα που κάνουν ελκυστική για τους εργαζομένους την κατοχή και τη χρήση των εταιρικών αυτοκινήτων, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα το 50% των συνολικών πωλήσεων οχημάτων στην ΕΕ να αφορά σε αυτοκίνητα που παρέχουν οι επιχειρήσεις στο προσωπικό τους.
5. Ασφαλέστερα οχήματα ώστε να μην την πληρώνουν πεζοί και ποδηλάτες /τισσες
Η σύγκρουση ενός αυτοκινήτου με έναν πεζό ή με ένα ποδηλάτη/μία ποδηλάτισσα μπορεί να είναι μοιραία για τον πεζό και τον ποδηλάτη/την ποδηλάτισσα. Γι αυτό χρειάζονται σημαντικές αλλαγές στην εκπαίδευση των οδηγών, στην κυκλοφοριακή αγωγή, στο όριο ταχύτητας των οχημάτων κα. Γενικότερα πρέπει να βελτιωθεί η οδική ασφάλεια λαμβάνοντας σοβαρότερα υπόψη τους/τις ποδηλάτες /ισσες και τους πεζούς. Υποστηρίζουμε τις πρωτοβουλίες πολλών ευρωπαϊκών πόλεων που καθιερώνουν το όριο των 30 χλμ/ώρα σε μεγάλα τμήματα του οδικού τους δικτύου και χρησιμοποιούν το σύστημα Intelligent Speed Assistance που έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό και οικονομικό εργαλείο για το σκοπό αυτό. Η μείωση του ορίου στα 30 χλμ/ώρα στις πόλεις συνεπάγεται όμως αλλαγή της Σύμβασης της Βιέννης για την Οδική Κυκλοφορία του 1968, που καθιέρωνε όριο ταχύτητας στις κατοικημένες αστικές περιοχές στην Ευρώπη τα 50 χλμ/ώρα.
Συμφωνούμε με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατών για αλλαγές στα φορτηγά ώστε να γίνουν ασφαλέστερα για τους πεζούς και τα ποδήλατα
μια και λόγω του σχήματος της καμπίνας του φορτηγού και της υπερυψωμένης θέσης του οδηγού, υπάρχουν γύρω από την καμπίνα εκτεταμένα τυφλά σημεία, γεγονός που προκαλεί πολλά σοβαρά ή και θανατηφόρα ατυχήματα σε ποδηλάτες και πεζούς.
6. Ποδήλατο και οικονομία + τουρισμός
Επιδιώκουμε να λαμβάνονται υπόψη κατά την εκτέλεση σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος στο πλαίσιο των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών οι συνέργιες με άλλες πολιτικές, πχ τουρισμό καθώς και η ενσωμάτωση της ποδηλασίας μεγάλων αποστάσεων σε διάφορα έργα μεταφορικών υποδομών ώστε να αναπτύσσεται το δίκτυο EuroVelo.
Στο Connecting Europe Facility – Εργαλείο ¨Συνδέοντας την Ευρώπη” (CEF) που θα χρηματοδοτήσει κυρίως διευρωπαϊκά προγράμματα βιώσιμων / συνδυασμένων μεταφορών, μπορούν να ενταχθούν και ποδηλατικά δίκτυα μέσα στις πόλεις αλλά και το EuroVelo, κάτι που πρέπει να ληφθεί υπόψη και στον σχεδιασμό των περιφερειακών σχεδίων για την προγραμματική περίοδο 2014-2020.
Ένα σύνολο ευρωπαϊκών προγραμμάτων μπορεί να αξιοποιηθούν για υποστήριξη της ποδηλασίας, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (πχ για ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων), το COSME, το πρόγραμμα για την έρευνα ΗΟΡΙΖΟΝ 2020, προγράμματα για τις έξυπνες πόλεις - η Ευρωπαϊκή συνεργασία European Innovation Partnership on Smart Cities and Communities (EIP-SCC), προγράμματα ανταλλαγών φοιτητών αλλά και απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας Erasmus+κά.
Μια μελέτη για λογαριασμό του Ευρωκοινοβουλίου το 2012 υπολογίζει ότι γίνονται πάνω από 2,2 δισεκατομμύρια τουριστικές διαδρομές με ποδήλατο ετησίως και 20 εκατ. διανυκτερεύσεις με οικονομικό αντίκτυπο ύψους 44 δις Ευρώ. Δείτε http://www.ecf.com/advocary/cycling-tourism/#sthash.BzWcuJdY.dpuf
Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ποδηλατικών Διαδρομών EuroVelo μπορεί να ενισχύσει τον ποδηλατικό τουρισμό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις το συνολικό όφελος από τον ποδηλατικό τουρισμό όταν ολοκληρωθεί το δίκτυο εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 7 δισ. ευρώ από άμεσα έσοδα ετησίως.
