Με αφορμή την επίσκεψή μου, μαζί με τον Στέλιο Κυμπουρόπουλο, στην περιοχή
του Νίκου Χρυσόγελου
ευρωβουλευτή των Πράσινων
/ ΠΡΑΣΙΝΟΙ - Αλληλεγγύη. Δημιουργία. Οικολογία
www.prasinoi.gr
www.chrysogelos.gr, Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.,
Στο κέντρο της Χαλκίδας βρίσκεται εγκαταλειμμένη, επί 12 χρόνια, η αγορά. Μια μεγάλη έκταση. Μισογκρεμισμένα κτίρια, σκουπίδια, εικόνα παρακμής. Δίπλα, πολλά κλειστά μαγαζιά. Πιο πέρα, κλειστές πόρτες εργοστασίων, αυλές γεμάτες με πεταμένα μηχανήματα και σκουπίδια. Ένας πλούτος που θα μπορούσε, με σωστή διαχείριση, να είναι πηγή θέσεων εργασίας κι ευκαιρία οικολογικής αναγέννησης της πόλης, προς όφελος των πολιτών αλλά και του περιβάλλοντος. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που η ανεργία στην Εύβοια ξεπερνάει το 40%, μεταξύ των νέων το 70%. Αποτυπώνει την χρεοκοπία της πορείας που ακολουθούσε η χώρα τις τελευταίες δεκαετίες.
Κι όμως, η Χαλκίδα θα μπορούσε να αλλάξει. Διαθέτει σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό, πολλούς ενεργούς πολίτες, δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης. Η κίνηση των νερών και η μαγεία του Β. Ευβοϊκού, η γειτνίασή της με έναν σημαντικό πολιτισμικό και φυσικό πλούτο αποτελούν μια πρόκληση για να αναπτυχθεί ένα διαφορετικό μοντέλο οικονομίας.
Η επίσκεψή μου, μαζί με τον Στέλιο Κυμπουρόπουλο, στην Χαλκίδα, την Τρίτη 15/4, δεν ήταν απλώς προεκλογική για την κίνησή μας, ΠΡΑΣΙΝΟΙ - Αλληλεγγύη. Δημιουργία. Οικολογία. Για μένα ήταν μια ακόμα επιστροφή σε γνώριμες εικόνες αλλά και προτάσεις. Αλλά και ο Στέλιος συνάντησε γνωστούς και φίλους.
Το σημαντικό ήταν οι συζητήσεις με ανθρώπους που διαθέτουν όραμα και άποψη για το τι πρέπει να αλλάξει στην πόλη. Ανθρώπους που συναντήσαμε στις κοινωνικές δομές του Εργατικού Κέντρου, στην "Κινητοποίηση", σε κοινωνικούς χώρους, στον δρόμο. Η κρίση δημιουργεί, σε αντιπαράθεση με τον πόνο και την θλίψη, πρωτοβουλίες πολιτών πρωτόγνωρες. Δίνει την δυνατότητα να συζητιούνται ιδέες που κάποτε θα αντιμετωπίζονταν με πλήρη αδιαφορία.
Να, μια ιδέα ρεαλιστική αλλά με τα σημερινά δεδομένα «ουτοπική» πρότασή μας: η παλιά αγορά της Χαλκίδας να ανακαινιστεί σε συνδυασμό με ενεργειακό και οικολογικό επανασχεδιασμό της και να αποκτήσει και νέους ρόλους, όπως αυτή ενός οικονομικού χώρου που φιλοξενεί και πολιτιστικές εκδηλώσεις. Όπως είπα και δημόσια, στις συναντήσεις μου, εύχομαι η "Κινητοποίηση" να πετύχει στις εκλογές. Και να κινητοποιήσει και τον Δήμο. Αυτό που πάντως χρειαζόμαστε, σε κάθε περίπτωση, είναι να ανθίσουν πρωτοβουλίες από τα κάτω που ορισμένες θα πάρουν και την μορφή κοινωνικών συνεργατικών επιχειρήσεων.
Η ανακαίνιση της πόλης και της αγοράς θα μπορούσε να γίνει πράξη με τη στήριξη ευρωπαϊκών προγραμμάτων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής αλλά και με τοπικούς πόρους. Αντί να επωφεληθούν μερικοί εργολάβοι, η ανακαίνιση της περιοχής θα μπορούσε να γίνει από μια κοινωνική συνεργατική επιχείρηση, με τη συμμετοχή πολλών επαγγελμάτων γύρω από την οικοδομή. Ένας τέτοιος αυτοδιαχειριζόμενος - συνεργατικός οικοδομικός συνεταιρισμός θα μπορούσε να κάνει και άλλες παρεμβάσεις για ανακαίνιση της πόλης, στο πλαίσιο προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας σε δημόσια κτίρια και κατοικίες. Η ευρωπαϊκή εμπειρία είναι τεράστια. Η διαχείριση και πολύ-επίπεδη λειτουργία της αγοράς θα μπορούσε να είναι το αντικείμενο μιας συνεργατικής επιχείρησης με τη συμμετοχή επαγγελματιών, ανέργων, μικρομεσαίων επιχειρήσεων αλλά και κοινωνικών φορέων.
Φανταστείτε μια αγορά που δεν είναι μόνο χώρος όπου πωλούνται κι αγοράζονται αγαθά αλλά και μια πηγή παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και ένας χώρος πολιτιστικών συναντήσεων και εκθέσεων.
Την στιγμή που η υπόθεση έχει κολλήσει στα δικαστήρια, όλα αυτά μοιάζουν ουτοπία, θα πει κάποιος. Καθόλου. Το 5% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για την περίοδο 2014-2020 θα διατεθεί για την αστική αναγέννηση. Θα επωφεληθούν συνολικά 300 πόλεις που θα είναι έτοιμες. Η Χαλκίδα θα παρουσιάσει ένα ολοκληρωμένο, οικολογικό και κοινωνικό σχέδιο; Πόροι από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης μπορεί να διατεθούν για την ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων κτηρίων. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής – όπου ήμουν εκ μέρους των Πράσινων εισηγητής – θα διαθέσει, μετά από προτάσεις και πιέσεις μας, πόρους για την ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών ώστε να αντιμετωπιστεί η ενεργειακή φτώχεια και να μειωθεί η σπατάλη ενέργειας.
Πολλές άλλες δράσεις για τον Β. Ευβοϊκό, την Χαλκίδα και άλλες περιοχές της Εύβοιας θα μπορούσαν να υποστηριχθούν από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά κι Επενδυτικά Ταμεία, αν υπάρχει ένας σωστός και συνεκτικός σχεδιασμός, καλή προετοιμασία και γνώση, αλλά πρώτα από όλα συμμετοχή των πολιτών και των φορέων στη διαμόρφωση ενός σχεδίου βιώσιμης κοινωνικής, οικολογικής και οικονομικής ανάπτυξης της περιοχής. Ένα σχέδιο που θα διαμορφωθεί με διάλογο, από τα κάτω, με τη συμμετοχή των πολιτών, των ανέργων, των εργαζομένων, των νέων, των μεγαλύτερων σε ηλικία, των γυναικών και των ανδρών, των σωματείων και της αυτοδιοίκησης, των μαθητών, γιατί όχι, καθώς και των εκπαιδευτικών και των δομών κοινωνικής αλληλεγγύης.
Μέρος των παρεμβάσεων που απαιτούνται στην περιοχή μπορούν να γίνουν με την συμμετοχή ανέργων στο πλαίσιο της "τράπεζας χρόνου" και των τοπικών εναλλακτικών «νομισμάτων», αλλά και μέσα από σχήματα πολύ-συμμετοχικά όπου πολλοί βάζουν από λίγα χρήματα για να συγκεντρωθούν τα αναγκαία κεφάλαια. Μπορεί να αξιοποιηθούν, επίσης, σχέσεις συνεργασίας με ευρωπαϊκά δίκτυα αλληλεγγύης, όπως είναι το ευρωπαϊκό δίκτυο συνεταιρισμών και πολιτών παραγωγής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές. Υπάρχουν εξάλλου οικολογικάfundsπου δεν έχουν σχέση με τα κερδοσκοπικά κι επενδύουν σε οικολογικά και κοινωνικά σχέδια.
Όσα συνέβησαν με την Συνεταιριστική Τράπεζα Εύβοιας δεν πρέπει να οδηγήσουν σε απαξίωση της συνεταιριστικής ιδέας στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Εκεί είναι το μέλλον σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Μέσα στην κρίση οι συνεταιριστικές τράπεζες αναπτύσσονται με ρυθμό 10% ετησίως – δείτε στοιχεία στην ιστοσελίδα μου. Ίσως είναι η στιγμή να δημιουργηθεί μια Νέα Συνεταιριστική Τράπεζα, αξιοποιώντας την ευρωπαϊκή εμπειρία και διάθεση συνεργασίας, ώστε να ενισχύσει την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία. Οι καταθέσεις των πολιτών και των φορέων μπορούν να γίνονται εργαλείο ενίσχυσης της τοπικής κοινωνικής κι αλληλέγγυας οικονομίας και των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Για παρεμβάσεις σαν κι αυτές στην Εύβοια και στην Χαλκίδα υπάρχει το ανθρώπινο δυναμικό. Η όποια εμπειρία χρειάζεται για τις νέες αυτές προσεγγίσεις αποκτιέται μέσα από την συνεργασία με υπαρκτά κινήματα αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Η αλλαγή από τα κάτω είναι απόλυτα εφικτή. Λείπει η πολιτική βούληση. Όλα μπορεί να αλλάξουν σύντομα με τη συμμετοχή μας.
