Ερώτηση του Ν. Χρυσόγελου σχετικά με την επιστημονική έρευνα και την ενημέρωση των πολιτών
To θέμα της προστασίας της δημόσιας υγείας από τους ενδοκρινικούς διαταράκτες, φέρνει με γραπτή ερώτησή του στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, Νίκος Χρυσόγελος.
Πρόκειται για ένα ευρύ φάσμα χημικών ουσιών (φυσικών ή συνθετικών), οι οποίες παρεμβαίνουν στην ομαλή λειτουργία του ορμονικού συστήματος τόσο του ανθρώπου, όσο και των ζώων. Πολλές από αυτές τις ουσίες έχουν ιδιαιτέρως διαδεδομένη χρήση, οι πηγές έκθεσης σε αυτές είναι πολλαπλές και ποικίλλουν στα διάφορα σημεία του πλανήτη. Η έκθεση στους ενδοκρινικούς διαταράκτες μπορεί να συμβεί από την τροφή, το νερό, τον αέρα, το έδαφος. Μπορεί να μη μεταβολίζονται ή οι μεταβολίτες τους να είναι επίσης τοξικές ουσίες. Συνήθως έχουν μεγάλο χρόνο ημίσειας ζωής, δηλαδή μένουν στον οργανισμό για μεγάλο χρονικό διάστημα, σε ορισμένες περιπτώσεις πολλά χρόνια. Ιδιαίτερα εκτεθειμένα είναι ορισμένα άτομα σε χώρους εργασίας (εργάτες στη χημική βιομηχανία ή αγρότες που έρχονται σε επαφή με φυτοφάρμακα). Οι βλαβερές συνέπειες των ουσιών αυτών στο περιβάλλον, στην άγρια ζωή, αλλά και στον άνθρωπο έχουν αποδειχτεί σε πληθώρα επιστημονικών δημοσιεύσεων.
Ήδη από το 1999, η Επιτροπή επεξεργάστηκε μία στρατηγική για την επείγουσα αντιμετώπιση του προβλήματος των ενδοκρινικών διαταρακτών που βλάπτουν την υγεία και το περιβάλλον. Η στρατηγική αυτή πρότεινε ορισμένα βραχυπρόθεσμα μέτρα, όπως για παράδειγμα την θέσπιση προγραμμάτων επιτήρησης πουνα αποβλέπουν στην εκτίμηση της έκθεσης στις ουσίες αυτές προκειμένου να μελετηθεί η επίπτωση όσον αφορά τη δόση, τη διάρκεια της έκθεσης κ.λπ., ή τον προσδιορισμό συγκεκριμένων περιπτώσεων και την πλήρη ενημέρωση του κοινού. Παρά του ότι έγινε αυτή η αρχή τότε, τα αποτελέσματα και η πρόοδος γύρω από το θέμα δεν ήταν ικανοποιητική.
Η Επιτροπή επανήλθε στο θέμα με ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 14ης Μαρτίου 2013 σχετικά με την προστασία της δημόσιας υγείας από τους ενδοκρινικούς διαταράκτες. Σε αυτό αναγνωρίζονται οι αδυναμίες που παρουσιάζουν τα κράτη μέλη τόσο στην παρακολούθηση της διασποράς των ουσιών αυτών, στην ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων για την προστασία της δημόσιας υγείας από αυτές, καθώς και στην ενημέρωση των πολιτών για τη δράση τους και τους τρόπου αποφυγής της έκθεσής τους σε αυτές. Όμως και εκεί καμία ιδιαίτερη αναφορά δεν υπήρξε σε περιοχές με έντονη αγροτική ή βιομηχανική δραστηριότητα όπου τόσο η ποικιλία των ουσιών που έχουν τον ρόλο ενδοκρινών διαταρακτών, όσο και η συγκέντρωσή τους στο νερό παρουσιάζονται αυξημένες.
Ο Νίκος Χρυσόγελος δήλωσε σχετικά:
«Το ζήτημα των ενδοκρινικών διαταρακτών είναι ιδιαίτερα σοβαρό και πολύ φοβάμαι ότι ακόμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν προχωράμε με τους ρυθμούς που θα έπρεπε για ένα ζήτημα τέτοιας σημασίας για τη δημόσια υγεία. Απαιτείται εντατικοποίηση της επιστημονικής έρευνας και της παρακολούθησης της διασποράς των ουσιών αυτών, καθώς και συστηματική ενημέρωση των πολιτών για τη δράση των ενδοκρινικών διαταρακτών και τους τρόπους αποφυγής της έκθεσής τους σε αυτούς. Ιδιαίτερη έμφαση πρέπει να δοθεί στην αντιμετώπιση του προβλήματος σε αγροτικές και βιομηχανικές περιοχές δεδομένου ότι οι μελέτες δείχνουν πως εκεί το πρόβλημα είναι οξυμένο. Η Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο πρέπει να εξετάσουν σοβαρά το ενδεχόμενο κατάρτισης ενός Οδικού Χάρτη με ειδικές δράσεις και στόχους για τη μείωση της έκθεσης σε ενδοκρινικούς διαταράκτες.»
(Ακολουθεί ολόκληρο το περιεχόμενο της ερώτησης)
Θέμα: «Δράσεις για την προστασία της δημόσιας υγείας από τους ενδοκρινικούς διαταράκτες»
Οι βλαβερές συνέπειες των ενδοκρινικών διαταρακτών στο περιβάλλον, στην άγρια ζωή, αλλά και στον άνθρωπο έχουν αποδειχτεί σε πληθώρα επιστημονικών δημοσιεύσεων [1], και έχουν παρουσιαστεί και σε άρθρα στα ΜΜΕ [2]. Το 1999 η Επιτροπή παρουσίασε μία στρατηγική για την επείγουσα αντιμετώπιση του προβλήματος [3] που περιλάμβανε θέσπιση προγραμμάτων επιτήρησης με στόχο την εκτίμηση της έκθεσης στις ουσίες αυτές όσον αφορά τη δόση, τη διάρκεια της έκθεσης κ.λ.π., ή τον προσδιορισμό συγκεκριμένων περιπτώσεων καθώς και την πλήρη ενημέρωση του κοινού. Το θέμα επανήλθε πιο πρόσφατα το 2013 στο Ευρωκοινοβούλιο με ψήφισμα [4] όπου αναγνωρίζονται οι αδυναμίες που παρουσιάζουν τα κράτη μέλη τόσο στην παρακολούθηση της διασποράς των ουσιών αυτών, στην ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων για την προστασία της δημόσιας υγείας από αυτές, καθώς και στην ενημέρωση των πολιτών για τη δράση τους και τους τρόπους αποφυγής της έκθεσής τους σε αυτές. Το πρόβλημα είναι ιδιαίτερα οξυμένο σε περιοχές με έντονη αγροτική ή βιομηχανική δραστηριότητα όπου τόσο η ποικιλία των ουσιών που έχουν τον ρόλο ενδοκρινών διαταρακτών, όσο και η συγκέντρωσή τους στο νερό παρουσιάζονται αυξημένες [5,6].
Ερωτάται η Επιτροπή:
- Έχει ενσωματώσει τα θέματα που σχετίζονται με τους ενδοκρινικούς διαταράκτες και τις συνδυαστικές επιπτώσεις τους, συμπεριλαμβανομένης και της ανάπτυξης νέων μεθόδων δοκιμών και ανάλυσης in vitro και in silico με σκοπό να ελαχιστοποιηθούν οι δοκιμές σε ζώα, στις προτεραιότητες του προγράμματος πλαισίου έρευνας και ανάπτυξης, όπως προτείνει το ψήφισμα;
- Σε τι επιπλέον ενέργειες προτίθεται να προβεί στο άμεσο μέλλον για την ενίσχυση της έρευνας όσον αφορά τις ενδοκρινικές διαταραχές που είναι δυνατόν να προκαλέσουν μεμονωμένες χημικές ουσίες, ιδιαίτερα σε περιοχές με έντονη αγροτική ή βιομηχανική δραστηριότητα;
- Προτίθεται να καταρτίσει έναν Οδικό Χάρτη με ειδικές δράσεις και στόχους για τη μείωση της έκθεσης σε ενδοκρινικούς διαταράκτες και συστηματική ενημέρωση των Ευρωπαίων πολιτών;
[1] http://ec.europa.eu/research/endocrine/background_health_en.html
[2] http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=146779
[4] http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+TA+P7-TA-2013-0091+0+DOC+XML+V0//EL
[5] http://pubs.usgs.gov/fs/FS-081-98/pdf/fs-081-98.pdf
[6] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3138025/