Του Νίκου Χρυσόγελου
Το Ευρωκοινοβούλιο, το μόνο εκλεγμένο θεσμικό ευρωπαϊκό όργανο, είναι πραγματικά ένα πολύ ενδιαφέρον πείραμα. Ενώ δεν έχουμε προχωρήσει σε μια πραγματική ευρωπαϊκή ένωση, στην πραγματικότητα έχουμε διακυβερνητική – διακρατική συνεργασία μέχρι τώρα, οι ευρωβουλευτές, όχι πάντα και όχι ιδανικά, εκφράζουν την ευρωπαϊκή οπτική κι όχι απλώς το άθροισμα εθνικών συμφερόντων και εθνικών εγωισμών.
Σε τι διαφέρει το Ευρωκοινοβούλιο από τα εθνικά κοινοβούλια; Η εικόνα του ελληνικού κοινοβουλίου, όπως και σε πολλούς άλλους πολίτες, μου δημιουργεί θλίψη για το επίπεδο της «πολιτικής» συζήτησης. Αυτό που κάνει τη διαφορά μεταξύ ευρωπαϊκού και ελληνικού κοινοβουλίου είναι νομίζω ο τρόπος που παράγεται η πολιτική στο Ευρωκοινοβούλιο.
Σπάνια θα δει κάποιος τις ανόητες κοκορομαχίες που βλέπει να κυριαρχούν – άνευ ουσιαστικού περιεχομένου – στο ελληνικό κοινοβούλιο. Η πολιτική αντιπαράθεση και σύνθεση είναι γύρω από το βαθύ περιεχόμενο, την ουσία της πολιτικής, είτε αυτή αφορά τις μεγάλες ενότητες, πχ. περιφερειακή πολιτική, ή πολιτική συνοχής, ή τα μεγάλα διεθνή προβλήματα, όπως η κλιματική αλλαγή ή την υποστήριξη από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση για τους εργαζόμενους σε ένα ναυπηγείο ή στον οικοδομικό κλάδο.
Το γεγονός ότι καμία πολιτική ομάδα δεν έχει από μόνη της πλειοψηφία στο Ευρωκοινοβούλιο αλλά και το γεγονός ότι η θέση κάθε πολιτικής ομάδας δεν είναι απόλυτα καθορισμένη από τα πριν, από κάποιον άλλο, οδηγεί στην ανάγκη συνεχούς διαβούλευσης μέσα σε κάθε πολιτική ομάδα.
Πριν από κάθε Ολομέλεια στο Στρασβούργο προηγείται μια εβδομάδα, όπου οι ευρωβουλευτές - μεταξύ και των άλλων υποχρεώσεων που έχουν - πρέπει να συμμετέχουν στις συνεδριάσεις της πολιτικής τους ομάδας για να αποφασίσουν τη θέση που θα κρατήσουν σε κάθε θέμα και σε κάθε τροπολογία (και μιλάμε για χιλιάδες ψηφοφορίες σε κάθε Ολομέλεια). Έχει προηγηθεί η προεργασία από τον/την ευρωβουλευτή που έχει αναλάβει το θέμα, η ενεργή συνεργασία με τους ειδικευμένους επιστημονικές συνεργάτες, η διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών, η διοργάνωση «ακροάσεων», ημερίδων, «εργαστηρίων» με ειδικούς, η συζήτηση στις ομάδες εργασίας της αντίστοιχης πολιτικής οικογένειας και στις Επιτροπές του Ευρωκοινοβουλίου που εμπλέκονται με το θέμα, από διαφορές οπτικές γωνίες (πχ. περιφερειακή ανάπτυξη, περιβάλλον, απασχόληση).
Υπάρχει, λοιπόν, μια συνεχής πολιτική διαβούλευση και συζήτηση, κάθε πολιτικής ομάδας με φορείς τους οποίους ενδιαφέρεται να συμβουλευτεί και να ακούσει, αλλά και μεταξύ ευρωβουλευτών από διαφορετικές πολιτικές ομάδες που ασχολούνται με το ίδιο θέμα. Για κάθε θέμα που ένας ευρωβουλευτής, εκπροσωπώντας την πολιτική του ομάδα, έχει αναλάβει εισήγηση, υπάρχουν αντίστοιχοι «σκιώδεις» εισηγητές από όλες τις υπόλοιπες πολιτικές ομάδες οι οποίοι θα παρουσιάσουν τη δική τους θέση και θα καταθέσουν τις δικές τους προτάσεις και τροπολογίες που θα μπουν σε ψηφοφορία στις Επιτροπές και τελικά στην Ολομέλεια.
Η σύγχρονη ελληνική δημοκρατία είναι ακόμα σε αρχικό στάδιο ανάπτυξης. Πρέπει να μπολιαστεί με συμμετοχικούς θεσμούς, να ανοίξει στην κοινωνία των πολιτών, να γίνει ουσιαστική. Βέβαια αλλαγές θεσμικές χωρίς αλλαγή πολιτικών συσχετισμών και αλλαγή του πολιτικού προσωπικού είναι μάλλον απίθανες. Σε κάθε περίπτωση στο προσκήνιο πρέπει να έρθουν δημιουργικές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, όχι βρυκόλακες και μαχαιροβγάλτες.
Το Ευρωκοινοβούλιο αποτελεί ένα καλό παράδειγμα προς μελέτη. Εκπροσωπεί μια καλά οργανωμένη δημοκρατική λειτουργία ενός κοινοβουλίου, όπως θα έπρεπε να είναι στην πραγματικότητα και το ελληνικό κοινοβούλιο.
Καμία δεδομένη πλειοψηφία δεν υπάρχει ούτε καν στο εσωτερικό κάθε πολιτικής οικογένειας. Κανένας δεν νοιώθει ότι είναι εκεί απλώς για να ψηφίσει απλώς υπέρ ή κατά. Υπάρχουν βέβαια οι ακραίοι ευρωσκεπτικιστές που το κάνουν όμως από δική τους επιλογή γιατί δεν θέλουν την ευρωπαϊκή ένωση.
Ακόμα και ένας καινούριος στο Ευρωκοινοβούλιο, όπως εγώ, μπαίνει αμέσως στα βαθιά: έχω ήδη παρουσιάσει την έκθεσή μου για λογαριασμό της Επιτροπής Περιβάλλοντος για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας κι Αλιείας, είμαι υπεύθυνος των Πράσινων σε θέματα Κοινωνικής Συνοχής, είμαι σκιώδης εισηγητής εκ μέρους των πράσινων σε πολλές εκθέσεις και έχω καταθέσει εκατοντάδες τροπολογίες σε διάφορες εκθέσεις και η συντριπτική πλειοψηφία τους έχει υιοθετηθεί. Συμμετέχω στη διαδικασία διαβούλευσης, στον τριμερή διάλογο, Κομισιόν, Ευρωκοινοβούλιο και Συμβούλιο – Προεδρία για την τελική συμφωνία πάνω στον νέο Κανονισμό του Ταμείου Συνοχής – ένα σχέδιο το οποίο περιλαμβάνει όχι μόνο τις προτάσεις του βασικού εισηγητή αλλά και προτάσεις – τροπολογίες που είχα καταθέσει εκ μέρους των πράσινων και σχεδόν όλες υπερψηφίστηκαν ή έγιναν συμβιβασμοί στην τελική έκθεση. Έχω καταθέσει πάνω από 60 ερωτήσεις προς την Κομισιόν και έχω μιλήσει δεκάδες φορές σε Επιτροπές, στην Ολομέλεια, σε εκδηλώσεις.
Είναι μια συνεχής άσκηση πολιτικής διαβούλευσης, επηρεασμού μέσα από την τεκμηρίωση και την επικοινωνία, δημιουργίας συμμαχιών αλλά και σωστής προετοιμασίας.
Κανείς δεν νοιώθει ότι στερείται του δικαιώματος να επηρεάσει τις αποφάσεις. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν πολιτικές διαφωνίες, πολιτικές αντιπαραθέσεις. Υπάρχουν, αλλά η πολιτική γίνεται με τρόπο «ευγενή».
____________________________
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο www.eklogika.gr στις 6/2/2013
