Άρθρο του Ν. Χρυσόγελου που δημοσιεύτηκε στον δικτυακό τόπο της εφημερίδας "Το Ποντίκι"
Ανάμεσα στην αδιέξοδη πολιτική που ακολουθείται σήμερα και στην επιστροφή στο παλιό, αδιέξοδο μοντέλο ανάπτυξης που κυριάρχησε στη χώρα για δεκαετίες οδηγώντάς μας στην πολλαπλή χρεοκοπία που τόσο σκληρά βιώνουμε, υπάρχει τρίτος δρόμος. Μια εναλλακτική στρατηγική διεξόδου από την κρίση που μπορεί να ανασυγκροτήσει με δίκαιο τρόπο την οικονομία, την κοινωνία, την πολιτική, τη δημοκρατία μας, μέσα και από την προσπάθεια αντιμετώπισης των δημοσιονομικών προβλημάτων.
Αυτή η στρατηγική απαιτεί βαθιές αλλαγές και από τη χώρα και από την υπόλοιπη Ευρώπη. Από την οργή πρέπει να περάσουμε ως κοινωνία σε βαθιές ανατροπές, με πρωτοβουλία της κοινωνίας, που συγκροτούν όχι απλώς «αντίσταση», αλλά λύση στα προβλήματα. Για να διασωθούμε δεν αρκούν, όμως, μόνο οι προσπάθειες της ελληνικής κοινωνίας και των Ελλήνων πολιτών, ακόμα κι αν αυτές εντάσσονταν σε ένα ισορροπημένο, κοινωνικά δίκαιο σχέδιο μεταρρυθμίσεων. Στην κατάσταση που βρισκόμαστε ως χώρα, χρειαζόμαστε πραγματική ευρωπαϊκή αλληλεγγύη, όχι τιμωρία. Χρειαζόμαστε συνεργασίες, αξιοποίηση καλών παραδειγμάτων και πρακτικών που υπάρχουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
Χρειαζόμαστε, επίσης, ευρωπαϊκές συμμαχίες για τις αλλαγές και όχι σύγκρουση με την Ευρώπη. Και επίσης από τα 340 ή περισσότερα δισεκατομμύρια που θα δαπανηθούν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο για τη «διάσωση» της Ελλάδας, χρειάζεται ένα ποσοστό να πάει στοχευμένα για την αναζωογόνηση και την πράσινη μεταρρύθμιση της κοινωνίας, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τη στοχευμένη στήριξη όσων βρίσκονται στα όρια της εξαθλίωσης ή της επιβίωσης. Είναι αδιανόητο να ξοδεύει η Ευρώπη τόσο μεγάλα ποσά χωρίς όμως αυτά να φέρνουν θετικά αποτέλεσμα. Η εξυγίανση των δημοσιονομικών δεν θα επιτευχθεί αν η πραγματική οικονομία καταρρεύσει πλήρως και η κοινωνία οδηγηθεί στην εξαθλίωση. Αντιθέτως, η δημιουργία χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας και η αναζωογόνηση της οικονομίας θα μπορούσαν να αποφέρουν τα αναγκαία έσοδα και να σταθεροποιήσουν τις συνθήκες που θα συνέβαλλαν στη μείωση του ελλείμματος, του χρέους και θα αποκαθιστούσαν μια ισορροπημένη σχέση εισαγωγών - εξαγωγών.
Εκτός Ευρώπης δεν υπάρχει λύση. Καμία χώρα σήμερα δεν μπορεί να αντιμετωπίσει παρόμοιες κρίσεις από μόνη της, ακόμα και αν αυτή είχε το οικονομικό μέγεθος της Βρετανίας ή της Γερμανίας. Καμία σύγχρονη χώρα δεν μπορεί να απομονωθεί, να κλειστεί στα σύνορά της πιστεύοντας ότι έτσι θα επιβιώσει. Όσες πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις υποστηρίζουν κάτι τέτοιο για μια χώρα σαν την Ελλάδα, μας οδηγούν συνειδητά ή λόγω ανοησίας σε καταστροφή.
Η κρίση θα έπρεπε να αντιμετωπιστεί με επιτάχυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Η άποψη αυτή πρέπει να κερδίσει μέσα από μια πολυμέτωπη πολιτική αντιπαράθεση στο Ευρωκοινοβούλιο, τα εθνικά Κοινοβούλια, τις κοινωνίες, ολοένα και περισσότερους υποστηρικτές, αν θέλουμε να βγούμε από την κρίση, αν θέλουμε το χάσμα ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο να γεφυρωθεί.
Χρειαζόμαστε «περισσότερη Ευρώπη». Αυτό δεν σημαίνει μεταφορά εξουσιών σε ανεξέλεγκτους μηχανισμούς, αλλά αντιθέτως οικονομική, νομισματική και κοινωνική ενοποίηση, όμως με δημοκρατικό έλεγχο και νομιμοποίηση από θεσμούς όπως το Ευρωκοινοβούλιο αλλά και αποκέντρωση εξουσιών σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Περισσότερη Ευρώπη στο επίπεδο της τραπεζικής ένωσης σημαίνει δημιουργία μηχανισμών ελέγχου του τραπεζικού συστήματος ώστε να αποφεύγονται καταστροφικές επιλογές από τις τράπεζες που θα επιβαρύνουν μετά τους πολίτες, και όχι – όπως νομίζουν ορισμένοι – ένωση των τραπεζών για να γίνει μία μεγάλη τράπεζα!
Η Ελλάδα μπορεί και πρέπει να επιτύχει τη δημοσιονομική εξυγίανση. Όχι γιατί (θα) μας το επιβάλλει η τρόικα ή οι εταίροι μας, οι δανειστές, κάποιοι ξένοι. Η δημοσιονομική εξυγίανση είναι απαραίτητη για την επιβίωση της χώρας και το μέλλον μας. Χρειάζεται να είναι δικός μας στόχος. Αλλά η εξυγίανση πρέπει να γίνει με κοινωνικά δίκαιο, όχι κοινωνικά καταστροφικό τρόπο.
Οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο έχουμε επισημάνει ότι καμία χώρα δεν θα μπορούσε να πετύχει σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα παρόμοιους δημοσιονομικούς στόχους σαν κι αυτούς που έχουν τεθεί για την Ελλάδα, και επομένως έχουμε ζητήσει επίσημα[1], ήδη από τον Μάιο 2012, την παράταση κατά δυο χρόνια της επίτευξης των δημοσιονομικών στόχων, δηλαδή το 2016 αντί για το 2014. Τη χρηματοδότηση αυτής της παράτασης (θα χρειαστούν επιπλέον 20-35 δισ.) έχουμε προτείνει ότι πρέπει να αναλάβει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM). Όμως πιο σημαντικό από την παράταση είναι να αποκτήσουμε – έστω και καθυστερημένα, τρία χρόνια μετά – ένα συγκεκριμένο, δικό μας εναλλακτικό σχέδιο διάσωσης και ανασυγκρότησης των δημόσιων οικονομικών, της κοινωνίας, της πραγματικής οικονομίας και της δημοκρατίας, όχι ένα σχέδιο που προτείνουν κάποιοι άλλοι και έχει αποδειχθεί αποτυχημένο. Και αυτό πρέπει να γίνει με πρωτοβουλία από τα κάτω, των κοινωνικών φορέων, των Περιφερειακών Συμβουλίων, των δημιουργικών δυνάμεων της κοινωνίας, που θα πρέπει να εκφραστεί και σε επίπεδο Βουλής και πολιτικών δυνάμεων. Αλλιώς θα οδηγούμαστε σε όλο και βαθύτερο τέλμα.
Χρειαζόμαστε ένα Συμβόλαιο Βιωσιμότητας, Κοινωνικής Συνοχής, Δημοσιονομικής Εξυγίανσης και Απασχόλησης, ένα Πράσινο Νιου Ντιλ με Κοινωνικές Διαστάσεις, ένα σχέδιο που θα καθορίζει τους δημοσιονομικούς στόχους που πρέπει να πετύχουμε, το χρονικό διάστημα μέσα στο οποίο μπορεί να γίνει αυτό με ρεαλιστικό και ισορροπημένο τρόπο, ενώ από την άλλη θα επιλέγει εκείνες τις πολιτικές που θα ενισχύουν την κοινωνική συνοχή και αλληλεγγύη και θα αλλάζουν την οικονομία και το παραγωγικό πρότυπο, θα δημιουργούν θέσεις εργασίας και θα διασφαλίζουν ότι η οικονομική δραστηριότητα είναι προς όφελος του κοινωνικού συνόλου και του περιβάλλοντος.
Οι όροι αυτού του Πράσινου Κοινωνικού Συμβολαίου πρέπει να προσαρμοστούν στις ευρωπαϊκές αξίες και πολιτικές, πρέπει να διέπονται από τις αξίες της κοινωνικής δικαιοσύνης, της κοινωνικής συνοχής, της οικολογικής βιωσιμότητας. Η βελτίωση των δημόσιων οικονομικών πρέπει να συνοδεύεται από πολιτικές και μέτρα που αντισταθμίζουν άμεσα και με αποτελεσματικό τρόπο τη βίαιη απώλεια εισοδήματος των ελληνικών νοικοκυριών και παράλληλα προωθούν την πράσινη στροφή της οικονομίας, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας, κυρίως για τους νέους και τις νέες αυτού του τόπου. Για παράδειγμα, η αναβάθμιση των κοινωνικών υποδομών και των πολιτικών για την υγεία, την παιδεία, τις συγκοινωνίες θα βελτίωναν την ποιότητα ζωής των πολιτών, θα ήταν ένδειξη κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και θα αποτελούσε ένα αποτελεσματικό εργαλείο, έναν «κοινωνικό μισθό» για την αναπλήρωση του εισοδήματος που χάθηκε.
Η στοχευμένη αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου και η μείωση της εξάρτησής μας από το πετρέλαιο και τα ορυκτά καύσιμα θα γλίτωνε τη χώρα αλλά και τα νοικοκυριά από δαπάνες δισεκατομμυρίων – π.χ. μόνο για την εισαγωγή πετρελαίου για τις ανάγκες των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά πληρώνουμε ετησίως 700.000.000 ευρώ.
Ο μέσος Έλληνας πριν από την κρίση πλήρωνε για το δημόσιο σύστημα υγείας όσο και ένας Γερμανός, χωρίς όμως να έχει τις αντίστοιχες υπηρεσίες, αλλά ταυτόχρονα πλήρωνε και σε ιδιωτικές δαπάνες όσο περίπου ένας Αμερικανός, κάπου 3.000 δολάρια τον χρόνο. Αν η πολιτική εξυγίανσης στόχευε να μεταρρυθμίσει το σύστημα υγείας και όχι να το διαλύσει, αν ο πολίτης είχε στη διάθεσή του πολύ πιο αποτελεσματικές αλλά λιγότερο δαπανηρές υπηρεσίες υγείας (αυτό μπορεί να γίνει με πολλούς τρόπους, όπως π.χ. με έμφαση στην πρόληψη της αρρώστιας και την προαγωγή της υγείας, την αναβάθμιση της πρωτοβάθμιας φροντίδας σε τοπικό επίπεδο ώστε να προλαμβάνονται δαπανηρές εισαγωγές στα νοσοκομεία, αλλαγές στον τρόπο ζωής και το περιβάλλον, αλλά και με επιλογές λιγότερο δαπανηρών ιατρικών τεχνολογιών), τότε η βελτίωση της ζωής των πολιτών θα συμβάδιζε με την εξοικονόμηση μεγάλου μέρους των χρημάτων από τον οικογενειακό προϋπολογισμό, που ακόμα και σήμερα κατευθύνεται σε ιδιωτικές υπηρεσίες υγείας, αλλά και τη βελτίωση των δημόσιων οικονομικών για την υγεία.
Κι όμως, προς αυτές τις κατευθύνσεις βελτίωσης των δημοσιονομικών δεν έχει γίνει σχεδόν τίποτα. Όπως εξάλλου και προς την κατεύθυνση του ελέγχου των γκρίζων περιουσιών και της επιστροφής στα δημόσια ταμεία του δημόσιου πλούτου που αφαιρέθηκε λόγω διαφθοράς και πελατειακών σχέσεων.
Ο μέσος πολίτης θα αποδεχόταν και θα έπαιρνε μέρος σε μια πραγματική μεταρρύθμιση αν στόχος της ήταν να βελτιωθεί η ζωή του και η ποιότητα των υπηρεσιών που χρειάζεται, μέσω της εξυγίανσης των δημοσιονομικών. Δεν ανέχεται, όμως, να του αφαιρούν το εισόδημα και την ίδια στιγμή να χειροτερεύουν όλες οι κοινωνικές πολιτικές, να διαλύεται το κράτος – αντί να (επαν)ιδρύεται και να γίνεται πιο αποτελεσματικό, προς όφελος του πολίτη. Το μεγαλύτερο ποσοστό της κοινωνίας χάνει τα εισοδήματα ή και τη δουλειά του και ταυτόχρονα πρέπει να πληρώνει περισσότερα για τα βασικά του δικαιώματα (π.χ. υπηρεσίες υγείας και κοινωνικές πολιτικές). Ο άνεργος χάνει μαζί με τη δουλειά του ουσιαστικά και την πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας. Ο ηλικιωμένος πρέπει να πληρώνει περισσότερα, τη στιγμή που του αφαιρείται με άδικο τρόπο και οριζόντια μεγάλο ποσοστό του εισοδήματός του, και βρίσκεται αντιμέτωπος με την απουσία ή – στην καλύτερη περίπτωση – το ακόμα χαμηλότερο επίπεδο των κοινωνικών υπηρεσιών. Η γραφειοκρατία σκέφτεται απίθανα πράγματα, αντί να αναπτύσσονται δομές και υπηρεσίες προσανατολισμένες στις ανάγκες των πολιτών και στις ιδιαιτερότητες των περιοχών: απαιτεί, για παράδειγμα, από νησιώτες ασθενείς καθηλωμένους στο κρεβάτι από κάποια χρόνια αρρώστια, που αναγκάζονται να χρησιμοποιούν συσκευές οξυγόνου, να πηγαίνουν στην Αθήνα μια φορά τον χρόνο για να κάνουν εξετάσεις κορεσμού αερίων, ακόμα και αν έχουν χαρτιά από δημόσια νοσοκομεία για χρόνιες παθήσεις! Ή οι γραφειοκράτες της «υγείας» απαιτούν για τη συνέχιση της παροχής οξυγόνου γνωμάτευση πνευμονολόγου σε μέρη που δεν υπάρχει καν γιατρός!
Υπάρχει λοιπόν ένας τρίτος δρόμος, αυτός των αποτελεσματικών, κοινωνικά δίκαιων λύσεων. Αυτός ο τρίτος δρόμος έχει σταθερή και δυναμική υποστήριξη από τους Πράσινους στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Υπάρχει κοινή και συστηματική ενεργητική παρέμβαση προς αυτήν την κατεύθυνση λόγω και της παρουσίας Έλληνα ευρωβουλευτή στην ομάδα (ο Μιχάλης Τρεμόπουλος στην αρχή, εγώ από τον Φεβρουάριος 2012 και μετά) αλλά και της Ελληνίδας Γενικής Γραμματέως της Ομάδας, της Βούλας Τσέτση. Από τον Μάρτη 2012 και μετά και στη βάση μιας συνεκτικής πρότασης που έχουμε από κοινού διατυπώσει για την έξοδο της χώρας από την κρίση, οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο έχουν μια συστηματική παρέμβαση στην κατεύθυνση της αλληλεγγύης προς την ελληνική κοινωνία.
Το Ευρωπαϊκό Πράσινο Κόμμα, σε συνεργασία με την Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, πραγματοποιούν τη συνεδρίαση του Συμβουλίου τους στην Αθήνα, στις 9, 10 και 11 Νοεμβρίου, επιδιώκοντας με τη συνάντηση 350 και πλέον πράσινων στελεχών, ευρωβουλευτών και βουλευτών να στείλουν ένα μήνυμα για περισσότερη κοινωνική Ευρώπη αλλά και μήνυμα συμπαράστασης στην ελληνική κοινωνία και στους πράσινους της χώρας μας.
____________________________________________________________
[1] http://www.chrysogelos.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=1039:dcb-chrysogelos&Itemid=75%E2%8C%A9=el
