1)    Το Στρατηγικό Σχέδιο για την ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας αναφέρεται ότι θα υλοποιηθεί από τον Συντονιστικό Φορέα Πολιτικών Ανάπτυξης της Κοινωνικής Οικονομίας, την Ειδική Υπηρεσία Κοινωνικής Ένταξης και Κοινωνικής Οικονομίας (EY KEKO). Όμως στις 15/02/2013 ανακοινώθηκε η κατάργηση της Ειδικής αυτής Υπηρεσίας του Υπουργείου Εργασίας, στο πλαίσιο της δραστικής μείωσης του δημόσιου τομέα. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι αρμοδιότητές της θα μεταφερθούν εξ ολοκλήρου στην κεντρική υπηρεσία του Υπουργείου. Πιστεύουμε πως για την επιτυχή και ολοκληρωμένη υλοποίηση του Στρατηγικού Σχεδίου είναι προαπαιτούμενη όχι απλά η συνέχιση της λειτουργίας της EY KEKO, αλλά και η ενίσχυσή της. Η ΕΥ ΚΕΚΟ έχει πολύτιμη εξειδίκευση και εμπειρία στο αντικείμενο, έχοντας σχεδιάσει και στηρίξει διάφορες σχετικές δράσεις, κι έχοντας προσπαθήσει να άρει γραφειοκρατικά εμπόδια και να επιλύσει προβλήματα που αντιμετωπίζουν ήδη από το ξεκίνημά τους πολλές πρωτοβουλίες κοινωνικών επιχειρήσεων (δημιουργία μητρώου, αποσαφήνιση ασφαλιστικού και φορολογικού καθεστώτος, προϋποθέσεις έναρξης, χρηματοδοτήσεις κ.α.).

2)        Με το φορολογικό νομοσχέδιο που ψηφίστηκε τον Ιανουάριο του 2013 από την ελληνική Βουλή, καταργήθηκε η παράγραφος 3 του άρθρου 10 του ν.4019/2011 (Α’ 216) που θέσπιζε απαλλαγή από φορολόγηση για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις σε μια προσπάθεια ενθάρρυνσης τέτοιων οικονομικών δραστηριοτήτων. Το Στρατηγικό Σχέδιο δεν διορθώνει την κατάσταση και εξακολουθεί να

παραβλέπει το γεγονός ότι από τη φύση τους οι Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις δεν διανέμουν κέρδη – τα κέρδη τους γίνονται αποθεματικό και δράσεις, οπότε δεν στέκει καμία λογική φορολόγησης (το ίδιο θα έπρεπε να εφαρμόζεται σε όλον τον κοινωνικό τομέα –αγροτικούς συνεταιρισμούς κλπ). Πιστεύουμε πως είναι κρίσιμο να θεσπιστούν φορολογικά κίνητρα για την ανάπτυξη του τομέα της κοινωνικής επιχειρηματικότητας. Χρειάζεται, γενικότερα, να δημιουργηθεί ευνοϊκότερο θεσμικό περιβάλλον για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και τις Κοιν.Σ.Eπ., για παράδειγμα αναφορικά με θέματα που άπτονται της ασφάλισης των επιχειρηματιών, φορολογικά θέματα κ.λ.π.

3)    Το Στρατηγικό Σχέδιο για την ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας καλύπτει μόνο τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.), και αφήνει εκτός τους άλλους τύπους κοινωνικής επιχειρηματικότητας (π.χ. αστικοί / αγροτικοί συνεταιρισμοί, συνεταιριστικές πολυμετοχικές εταιρείες κτλ). Εξακολουθούν συνεπώς να ισχύουν διαφορετικά νομοθετήματα που αναφέρονται στην κοινωνική οικονομία, και άρα να υπάρχει διαφορετική αντιμετώπιση (π.χ. οικονομική υποστήριξη). Πιστεύουμε πως είναι σημαντικό να ενταχθούν στο στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας και οι υπόλοιπες μορφές κοινωνικής επιχειρηματικότητας και να δημιουργηθεί ένα γενικότερα ευνοϊκότερο οικοσύστημα, ώστε να μπορούν να επωφελούνται κι αυτές από τα μέτρα υποστήριξης και τις ευνοϊκές ρυθμίσεις. Τα προβλεπόμενα εργαλεία και μεθοδολογίες για την κινητοποίηση, ενδυνάμωση, στήριξη και δικτύωση των κοινωνικών επιχειρηματιών, τη δικτύωση των Κοιν.Σ.Eπ. σε τοπικό επίπεδο, καθώς και τη δημιουργία clusters και ενός Εθνικού – Δικτύου Φόρουμ είναι θετικά, αλλά θα πρέπει η έμφαση να δοθεί σε δόμηση από τα κάτω προς τα πάνω και όχι με μια κρατικο-κεντρική προσέγγιση.

4)             Στον πρώτο άξονα δράσης για την υποστήριξη του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας προβλέπεται, εκτός από τον Συντονιστικό Φορέα Πολιτικών Ανάπτυξης της Κοινωνικής Οικονομίας (ΕΥ ΚΕΚΟ), η δημιουργία ενός Μηχανισμού Υποστήριξης για την ανάπτυξη και προώθηση των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων και άλλων πρωτοβουλιών Κοινωνικής Οικονομίας, αλλά και Περιφερειακών Μηχανισμών για την υποστήριξη των Κοιν.Σ.Eπ. σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο, καθώς επίσης και Εθνικού Παρατηρητηρίου για την Κοινωνική Οικονομία και την Κοινωνική Επιχειρηματικότητα. Πιστεύουμε πως για την ουσιαστική ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας όλες αυτές οι δομές είναι απαραίτητες, και πρέπει να υποστηριχθούν σταθερά σε όλα τα επίπεδα: κεντρικό, περιφερειακό και τοπικό όμως με ξεκάθαρους μεταξύ τους ρόλους για να μην υπάρχουν αλληλεπικαλύψεις αλλά και για να μην δημιουργηθεί ένας δυσκίνητος γραφειοκρατικός μηχανισμός. Οι μηχανισμοί αυτοί πρέπει να προέρχονται από τις ίδιες τις πρωτοβουλίες και τις κοινωνικές επιχειρήσεις ή επιχειρήσεις στις οποίες αυτές συμμετέχουν και έχουν αποδειγμένη εμπειρία υποστήριξης της κοινωνικής οικονομίας κυρίως σε τοπικό επίπεδο (π.χ. Αναπτυξιακές Εταιρίες), και ο ρόλος του κεντρικού κράτους και των περιφερειών να είναι κανονιστικός και ελεγκτικός. Είναι σημαντικό από τα κάτω προς τα πάνω να δημιουργηθούν από τις ίδιες τις κοινωνικές επιχειρήσεις ανεξάρτητοι μηχανισμοί συμβουλευτικής, στήριξης, αξιολόγησης και συνεργασίας-δικτύωσης, ώστε να αποτρέπονται φαινόμενα πελατειακών σχέσεων, διαφθοράς, παραπλάνησης του κοινού και δυσφήμησης της κοινωνικής επιχειρηματικότητας, αξιοποιώντας την υπάρχουσα εμπειρία από διάφορες χώρες.

5)     Στον δεύτερο άξονα δράσης για την οικονομική υποστήριξη για την έναρξη δραστηριότητας των Κοιν.Σ.Eπ. προβλέπεται επιχορήγηση των αρχικών επιχειρηματικών σχεδίων των Κοιν.Σ.Eπ.: Prestart-up, Vouchers υποστήριξης με υπηρεσίες τύπου θερμοκοιτίδας, κατάρτιση εργαζομένων, επιχορήγηση των αρχικών επιχειρησιακών σχεδίων για αγορά εταιρικών μεριδίων από εργαζόμενους, και επιχορήγηση κεφαλαίου στη βάση των δημιουργούμενων θέσεων απασχόλησης. Πιστεύουμε πως είναι απαραίτητη η οικονομική υποστήριξη για την έναρξη δραστηριότητας των Κοιν.Σ.Eπ. αλλά και όλων των άλλων εμπορικών – νομικών μορφών κοινωνικής επιχειρηματικότητας μέσω των προβλεπόμενων μορφών επιχορήγησης των αρχικών επιχειρηματικών σχεδίων τους. Στα κριτήρια επιλεξιμότητας για την επιχορήγηση κεφαλαίου στη βάση των δημιουργούμενων θέσεων απασχόλησης πρέπει να καταργηθεί η περιοριστική απαίτηση να έχουν κλείσει οι ΚοινΣΕπ την πρώτη τους διαχειριστική χρήση ή –σε περίπτωση υπερδωδεκάμηνης χρήσης– να έχουν υποβάλλει στο Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας το πρώτο Ετήσιο Πρόγραμμα Δραστηριοτήτων και Απολογισμού, διότι αποκλείονται έτσι οι νέες ΚοινΣΕπ. Η δυνατότητα πρόσβασης σε οικονομική υποστήριξη με βάση σχέδια βιωσιμότητας στην έναρξη των κοινωνικών επιχειρήσεων είναι σημαντική αλλά και κρίσιμη για την ίδια τους την ύπαρξη, δεδομένου ότι δεν πρόκειται να δανειοδοτηθούν από το επίσημο τραπεζικό σύστημα. Η πρόσβαση σε πηγές συγ-χρηματοδότησης πρέπει να αφορά τόσο τις αρχικές πάγιες επενδύσεις τους, και να συνδέεται με το τελικό αποτέλεσμα. Να συνδέεται επίσης με τις δημιουργούμενες θέσεις απασχόλησης και τους κοινωνικούς - περιβαλλοντικούς στόχους που επιδιώκονται. Η προκήρυξη με διαφανή τρόπο χρηματοδοτικών προγραμμάτων θα είναι ένας τρόπος αποκλεισμού της δημιουργίας πελατειακών σχέσεων και εξαρτήσεων. Για το υπόλοιπο ποσοστό των αρχικών επενδύσεων θα πρέπει να ενισχύονται με χαμηλότοκο δάνειο μέχρι την πλήρη κάλυψη των αναγκών σε αρχικές επενδύσεις. Όλες οι μορφές συνεταιριστικών – κοινωνικών επιχειρήσεων δεν θα πρέπει να εξαιρούνται από όλες τις άλλες πηγές χρηματοδότησης για άλλες μορφές επιχειρήσεων, επιδοτήσεις νέων ή υφιστάμενων θέσεων εργασίας, ευρωπαϊκών προγραμμάτων από τα διαρθρωτικά ταμεία και γενικότερα από τις υπάρχουσες πολιτικές υποστήριξης και απασχόλησης / καταπολέμησης της ανεργίας.

6)   Στον τρίτο άξονα δράσης για χρηματοδοτικά εργαλεία για την ενίσχυση των Κοιν.Σ.Eπ. προβλέπεται συμπληρωματική επιστρεπτέα επιχορήγηση και προπαρασκευαστικές ενέργειες για την σύσταση φορέα μικροπιστώσεων (Micro Finance Institution). Και εδώ πιστεύουμε πως τα ποσά ενίσχυσης που προβλέπονται ως συμπληρωματική επιστρεπτέα επιχορήγηση είναι απαραίτητα και θα πρέπει να καλύπτουν και όλες τις άλλες εμπορικές – νομικές μορφές κοινωνικής επιχειρηματικότητας.

7)     Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, όλες οι δράσεις για την ανάπτυξη του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας προβλέπεται να έχουν υλοποιηθεί ως το τέλος του έτους. Πιστεύουμε πως είναι σημαντικό να τηρηθεί το χρονοδιάγραμμα αυτό χωρίς περαιτέρω καθυστερήσεις, διότι έχουμε μείνει πίσω ως χώρα στον τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας, ενώ δεν έχουν επιλυθεί ακόμα αρκετά θέματα.

8)      Είμαστε στη διάθεση της συντονιστικής ομάδας να συνδράμουμε με οποιοδήποτε τρόπο στην προώθηση της υλοποίησης του στρατηγικού σχεδίου και να βοηθήσουμε στην αυστηρή τήρηση του χρονοδιαγράμματος.