Οι μισές πυρηνικές μονάδες έχουν κλείσει στη Γαλλία λόγω βλάβης, συντήρησης κ.ά.

Η κυβέρνηση στο Συμβούλιο (κυβερνήσεις) και οι ευρωβουλευτές της στις διάφορες επιτροπές και στην Ολομέλεια τάχθηκαν με τις δυνάμεις που υποστηρίζουν ότι πρέπει να πάνε εκατοντάδες δις ευρώ από τον ευρωπαϊκό και τους εθνικούς προϋπολογισμός, σε μια εποχή που βιώνουμε την ενεργειακή κρίση και ακρίβεια, και παρά τον απίστευτο πλούτο που συγκεντρώνεται στα χέρια λίγων επιχειρήσεων μέσω του ελέγχου της ενέργειας.

Μα η ενέργεια είναι μέσο πλουτισμού για όσους την ελέγχουν. Γιατί λοιπόν χρειάζονται χρήματα από τους δημόσιους προϋπολογισμούς;

Αφενός γιατί οι κυβερνήσεις παγκοσμίως συνεχίζουν να επιδοτούν τα ορυκτά καύσιμα (κάρβουνο, λιγνίτη, πετρέλαιο και αέριο), για παράδειγμα έδωσαν $5.900.000.000.000 (5,9 τρις) ως επιδοτήσεις το 2020, περίπου $11.000.000 κάθε λεπτό.  σύμφωνα με νέα ανάλυσητου Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (International Monetary Fund). Το 92% είναι με την μορφή φολογικών διευκολύνσεων και του κόστους που αναλαμβάνει η κοινωνία (Υγεία, περιβάλλον κ.ά.) σύμφωνα με το ΔΝΤ, αποκαλύπτει η έκθεση, που διαπιστώνει επίσης ότι το 47% του (ορυκτού) αερίου και το 90% του κάρβουνου τιμολογείται λιγότερο από το 50% του πραγματικού του κόστους, ενώ μόλις 5 χώρες – Κίνα, ΗΠΑ, Ρωσία, Ινδία και Ιαπωνία – χρεώνονται τα 2/3 των ενισχύσεων παγκοσμίως.

Στην διάρκεια της ενεργειακής κρίσης, μόνο η ελληνική κυβέρνηση θα δαπανήσει κάπου 12 δις επιδοτώντας στην πραγματικότητα τις ενεργειακές εταιρίες – και όχι τους πολίτες, όπως νομίζουν οι περισσότεροι, επιπλέον των 4-5 δις το χρόνο που κατέληγαν ως άμεσες ή έμμεσες επιδοτήσεις στα ορυκτά καύσιμα πριν την ενεργειακή κρίση.

Οι έλληνες ευρωβουλευτές της ΝΔ ψήφισαν ΟΛΟΙ/ΟΛΕΣ να πάνε εκατοντάδες δις ευρώ από τους δημόσιους προϋπολογισμούς στην πυρηνική βιομηχανία και στις βιομηχανίες ορυκτών καυσίμων και όχι σε ηλιακά και αιολικά συστήματα με συμμετοχή των πολιτών!!!!! Το μισό ΠΑΣΟΚ απείχε!

Ασημακοπούλου (ΕΛΚ – ΝΔ)

Κεφαλογιάννης (ΕΛΚ – ΝΔ)

Κυμπουρόπουλος (ΕΛΚ – ΝΔ)

Μεϊμαράκης (ΕΛΚ – ΝΔ)

Σπυράκη (ΕΛΚ – ΝΔ)

Βόζεμπεργκ-Βρυωνίδη (ΕΛΚ – ΝΔ)

Ζαγοράκης (ΕΛΚ – ΝΔ)

Φράγκος (ECR)

Αποχή:

Καϊλή (S&D – ΠΑΣΟΚ)

Δεν συμμετείχαν στην ψηφοφορία:

Γεωργούλης (ΣΥΡΙΖΑ – Αριστερά),

Κωνσταντίνου, Λαγός (NI – Χρυσή Αυγή, ακροδεξιά)

Αλλά γιατί η ελληνική κυβέρνηση συντάχθηκε με τις χώρες που πρωταγωνίστησαν στην προσπάθεια να ενταχθούν πυρηνικά και αέριο στον κατάλογο με τις “πράσινες επενδύσεις”; Είχε και η πυρηνική βιομηχανία την ανάγκη να βάλει χέρι στα χρήματα του ευρωπαϊκού και των εθνικών προϋπολογισμών; Δεν ισχυρίζεται ότι είναι βιώσιμη και φτηνή λήση για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας;

Η Γαλλία και ο Μακρόν πρωτοστατούν στην προσπάθεια “πράσινου ξεπλύματος” της πυρηνικής βιομηχανίας καθώς έχει μεγάλα οικονομικά και άλλα προβλήματα (ασφάλειας) που απαιτούν τεράστιες επενδύσεις. Τα 28 από τα 56 πυρηνικά εργοστάσια, δηλαδή οι μισές πυρηνικές μονάδες έχουν κλείσει στη Γαλλία λόγω βλάβης, συντήρησης κ.ά. Πρόσφατη έκθεση διαπίστωνε ότι όλοι οι πυρηνικοί αντιδραστήρες στο Blayais, Chinon, Cruas-Meysse, Dampierre-en-Burly, Gravelines, Saint-Laurent-des-Eaux, Bugey (εκτός 4) και στο Tricastin, δηλαδή 31 από τους συνολικά 58 αντιδραστήρες που είναι διάσπαρτοι σε όλη τη Γαλλία, δεν συμμορφώνονται με τον κανονισμό σχεδιασμού: σε περίπτωση σεισμού, θα είχε καταστραφεί ο εξοπλισμός των συστημάτων παρακολούθησης και ελέγχου των πυρηνικών αντιδραστήρων.

Η Electricite de France SA αντιμετωπίζει πολλές δυσκολίες λόγω πολλών ζητημάτων διάβρωσης που καταγράφηκαν σε διάγφορες περιοχές και απατούν ελέγχους και επισκευές, ενώ είχαν προγραμματιστεί επιπλέον εργασίες ή διακοπή λειτουργίας που οδήγησε στη χαμηλότερη συμμετοχή της πυρηνικής βιομηχανίας στην ηλεκτροπαραγωγή μέσα σε μια περίοδο μάλιστα ενεργειακής κρίσης, ενώ και η τιμή της πυρηνικής κιλοβατώρας έφτασε στα ύψη.

Οι διακοπές λειτουργίας επηρεάζουν, επίσης, τις ροές ηλεκτρικής ενέργειας της περιοχής. Η Γαλλία εισήγαγε σχεδόν τόση ενέργεια όση έστειλε στο εξωτερικό το πρώτο τρίμηνο, σε σύγκριση με καθαρές εξαγωγές περίπου 8 τεραβατώρες προς το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιταλία, τη Γερμανία και την Ελβετία την ίδια περίοδο πέρυσι, σύμφωνα με στοιχεία του ερευνητικού ινστιτούτου Fraunhofer ISE. Η Γερμανία παράγει σήμερα από φωτοβολταΪκά όση ενέργεια παράγουν τα γαλλικά πυρηνικά εργοστάσια. 

Οι Πράσινοι στην κυβέρνηση συνεργασίας “Φωτεινού Σηματοδότη” στη Γερμανία υλοποιούν από την άλλη τη συμφωνία να κλείσουν μέσα στο 2022 και οι 3 τελευταίοι πυρηνικοί αντιδραστήρες στη χώρα, παρά τις ισχυρές πιέσεις από τα διάφορα ισχυρά λόμπι και του Χριστιανοδημοκράτες που ζητάνε παράταση της λειτουργίας και το ακροδεξιό AfD που προωθεί την κατασκευή νέων πυρηνικών αντιδραστήρων. Μάλιστα η τοπική κυβέρνηση στη Βαυαρία και οι Χριστιανοκοινωνιστές ζήτησαν παράταση μερικών μηνών στη λειτουργια του Reaktor Isar 2 στο Landshut και μέχρι 5 χρόνια γενικότερα στη λειτουργία των υπαρχόντων πυρηνικών αντιδραστήρων, κάτι που απορρίφθηκε από τον Πράσινο Υπουργό Robert Habeck τόσο γιατί αυτό θα σήμαινε αυξημένους κινδύνους ασφάλειας αφού όλος ο σχεδιασμός ήταν να κλείσει μέχρι το τέλος του 2022, έχει μειωθεί δραστικά το προσωπικό και δεν έχουν προγραμματιστεί έλεγχοι για παράταση λειτουργίας, σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο, όσο και προβλήματα με το πυρηνικό καύσιμο (πολλοί ισχυρίζονται ότι εισάγεται από την Ρωσία). Το πυρηνικό λόμπι, παρόλα αυτά, πιέζει για να έχει πρόσβαση σε χρηματοδοτήσεις για το κλείσιμο, την αδρανοποίηση των εγκαταστάσεων κ.ά. Μεγάλο μέρος όμως της κοινής γνώμης επιμένει ότι η πυρηνική ενέργεια παραμένει ανασφαλής και ακριβή.

Η ελληνική κυβέρνηση συντάσσεται τώρα πάλι με όσους με δημόσια χρήματα διασώζουν τράπεζες, εταιρίες ορυκτών καυσίμων και πυρηνικών, αεροπορικές εταιρίες,, πολεμικές βιομηχανίες (σε διάφορες χώρες) αλλά τσιγκουνεύουνται ή καλύτερα δεν ενδιαφέρονται να βοηθήσουν να ανεξαρτοποιηθούν οι πολίτες και οι επιχειρήσεις από λόμπι πυρηνικών και ορυκτών καυσίμων.

Όλοι έβλεπαν την κρίση να έρχεται ήδη από την άνοιξη και το καλοκαίρι του 2021. Η ελληνική κυβέρνηση έδειξε εντελώς απροετοίμαστη και άφησε τις ενεργειακές εταιρίες να αυξήσουν ανεξέλεγκτα τις τιμές ενέργειας μεταφέροντας πλήρως το κόστος στους πολίτες και τις επιχειρήσεις – καταναλωτές. Αλλά το πιο μεγάλο λάθος πολιτικής είναι η ολική επαναφορά στο αέριο και στο LNG όπου πρόκειται να διατεθούν πολλά χρήματα, αλλά και στον λιγνίτη, παράλληλα με την επιδότηση στα ορυκτά καύσιμα που καταλήγει όχι στις πολίτες αλλά κυρίως στους παρόχους ενέργειας. Όλο αυτό το διάστημα του 1 χρόνου αρνήθηκε να δυναμώσει τους μηχανισμούς ελέγχου, και να σχεδιάσεις τις εναλλακτικές απέναντι στο αέριο και το πετρέλαιο, πέρα από τις ενισχύσεις που ανακουφίζουν προσωρινά αλλά δεν επιλύουν κανένα πρόβλημα και θα αυξήσουν κατακόρυφα το χρέος, στερώντας πόρους από την αναγκαία δίκαιη ενεργειακή μετάβαση. Οι πολίτες πληρώνουν ένα τεράστιο κόστος και θα λάβουν πίσω ως “ενίσχυση” ένα ελάχιστο ποσό.

Υπάρχει όμως λύση απέναντι στην ενεργειακή κρίση ή είναι μονόδρομος η ενίσχυση της βρώμικης βιομηχανίας;

Ναι υπάρχει λύση:

– επιτάχυνση ης ενεργειακής μετάβασης – όχι επιβράδυνση – για πλήρη απεξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και πυρηνικά,

– οι πολίτες από καταναλωτές να γίνουν παραγωγοί – καταναλωτές, κυρίως μέσω ενεργειακών κοινοτήτων (όχι fake, αλλά πραγματικών)

– αποκέντρωση παραγωγής και δικτύων όσο γίνεται περισσότερο, σε επίπεδο γειτονιάς και κτηρίων

– ηλιακά συστήματα σε όσο το δυνατόν περισσότερα κτίρια, κατοικίες, σχολεία, νοσοκομεία, βιοτεχνίες, βιομηχανίες ώστε να μειώσουμε δραστικά την εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και την ανεξαρτοποίηση των πολιτών στον τομέα του ηλεκτρισμού, της χρήσης ζεστού νερού, θέρμανσης / δροσισμού με όλα τα άλλα συστήματα που χρειάζονται

– αποθήκευση ενέργειας με καινοτόμες μεθόδους

– ενίσχυση της ‘έρευνας για τις ανανεώσιμες πηγές, τις μεθόδους αποθήκευσης, την παραγωγή σε τοπικό επίπεδο

– εκπαίδευση τεχνιτών και ανέργων, με συμμετοχή ιδιαίτερα όσων βιώνουν σήμερα την ενεργειακή φτώχεια, τη φτώχεια και την ανεργία ώστε να παίξουν ρόλο στην μεγάλη αυτή αλλαγή μοντέλου

Με 20 δις χρηματοδοτήσεις από υπάρχοντες ευρωπαϊκούς πόρους από Ταμείο Ανάκαμψης, ΕΣΠΑ 2021-2027, ρευστότητα ΕΚΤ κι άλλες χρηματοδοτήσεις (με βάση ένα ευέλικτο μοντέλο επιστρεπτέας προκαταβολής ή το ιταλικό μοντέλο) θα μπορούσε να μειωθεί δραστικά η κατανάλωση ενέργειας και να παράγουν ενέργεια από ηλιακά για τις ανάγκες τους περίπου 1.000.000 νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ώστε να μειώσουμε άμεσα την εξάρτηση από αέριο και άλλα ορυκτά καύσιμα, να ενισχυθεί η ηλιακή βιομηχανία, να βελτιωθεί η οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών, να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ στις 16/5/2022: Πυρηνική ενέργεια; Επικίνδυνη, ακριβή και αναξιόπιστη - ΤΑ ΝΕΑ

Των Rebecca Harms* και Νίκου Χρυσόγελου**

Η πυρηνική βιομηχανία και ορισμένοι πολιτικοί επιδιώκουν να εκμεταλλευτούν  ενεργειακή και κλιματική κρίση για να ξαναδώσουν ώθηση στην πυρηνική ενέργεια. Ισχυρίζονται ότι είναι απαραίτητη, ασφαλής και φθηνή. Πιέζουν να αντιμετωπιστεί, στο πλαίσιο της EU taxonomy for sustainability, σαν βιώσιμη, πράσινη επένδυση ώστε να χρηματοδοτείται από ευρωπαϊκούς και εθνικούς, κυρίως δημόσιους, πόρους.

Η άνοδος των ενεργειακών τιμών δεν είναι αποτέλεσμα “βιαστικής” ενεργειακής μετάβασης αλλά, αντιθέτως, αργής, συχνά χωρίς ολοκληρωμένη υποστήριξη, απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.

Από την άλλη, η Ευρώπη εξακολουθεί να τροφοδοτεί τον πόλεμο της Ρωσίας με δισεκατομμύρια, εισάγοντας αέριο και πετρέλαιο από τη χώρα αυτή, την ίδια στιγμή που χιλιάδες άνθρωποι σφαγιάζονται και πόλεις σβήνουν. 

Προφανώς, δεν υπάρχει μαγικός δρόμος για να φτάσουμε σε εφοδιασμό με πλήρως βιώσιμη ενέργεια. Στον πυρήνα της στρατηγικής μας, όμως, είναι να επιταχύνουμε την προώθηση όλων των μορφών ανανεώσιμης ενέργειας με κοινωνική δικαιοσύνη και περιβαλλοντικό σχεδιασμό καθώς και να παίρνουμε περισσότερα χρησιμοποιώντας λιγότερη ενέργεια, ώστε να πετύχουμε ένα ενεργειακό σύστημα φιλικό προς το κλίμα, και βιώσιμο. Η πυρηνική ενέργεια δεν έχει ρόλο. 

Πολλοί επιμένουν να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα παρουσιάζοντας τη Γαλλία ως ΤΟ καλό παράδειγμα για τη «βιωσιμότητα» της πυρηνικής ενέργειας. Ποια είναι, όμως, η πυρηνική πραγματικότητα του Μακρόν; Είναι διαθέσιμη και φθηνή η πυρηνική ενέργεια στη Γαλλία; Τον Απρίλιο 2022, για μια ολόκληρη εβδομάδα, το μισό από το γαλλικό πυρηνικό δυναμικό των 61,4 GW ήταν εκτός δικτύου, μη διαθέσιμο. Πάλι οι γειτονικές χώρες, ανάμεσά τους και η Γερμανία, κλήθηκαν να καλύψουν ενεργειακά τη Γαλλία.

Στις 4 Απριλίου η Γαλλία αναγκαζόταν να πληρώσει στην προθεσμιακή αγορά σχεδόν 3.000 ευρώ τη μεγαβατώρα, κάπου 3 ευρώ την κιλοβατώρα. Στη Γερμανία, την ίδια ημέρα, η τιμή ήταν 101 ευρώ η μεγαβατώρα (σχεδόν 30 φορές χαμηλότερα).

Το ενεργειακό μείγμα της Γαλλίας είναι 71% πυρηνικά και 21% ανανεώσιμες. Αν οι μισοί αντιδραστήρες είναι εκτός λειτουργίας, κάνει κρύο και δεν φυσάει πολύ, τότε η Γαλλία έχει ιδιαίτερα υψηλές ανάγκες σε αέριο. Αν τους προηγούμενους μήνες η Γαλλία δεν καλύπτονταν από τη Γερμανία και άλλες γειτονικές της χώρες, θα είχε τοπικές διακοπές ηλεκτροδότησης.

Όλους τους χειμώνες από το 2005 και μετά, η Γαλλία είχε περισσότερες εισαγωγές ρεύματος από τη Γερμανία, από ό,τι το αντίστροφο. Οι γαλλικοί πυρηνικοί αντιδραστήρες ωθούν προς τα πάνω τις τιμές ηλεκτρικού ρεύματος, καθώς δεν είναι αξιόπιστοι. Τεχνικά προβλήματα, αποτελούν την κύρια αιτία. Ο μέσος όρος ηλικίας τους είναι 31 χρόνια. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί 120 σοβαρά “περιστατικά” σε γαλλικούς αντιδραστήρες. Καθώς στο μεταξύ εμφανίζονται, και σε σύγχρονους αντιδραστήρες, αστοχίες υλικού, ακόμη και στα συστήματα έκτακτης ανάγκης, τα προβλήματα δεν θα εξαφανιστούν με την παράταση του χρόνου ζωής των αντιδραστήρων. Θα αυξηθούν.

Κατασκευή νέων αντιδραστήρων, δεν έχουμε, μέχρι στιγμής, ούτε στη Γαλλία. Από το Τσερνομπίλ και μετά, μόνο μια περίπτωση υπάρχει: το Flamanville 3 που θα συνδεθεί στο δίκτυο το 2023, με καθυστέρηση 11 χρόνων! Ακόμα και αν δεν υπήρχαν άλλα προβλήματα, οι νέοι πυρηνικοί αντιδραστήρες θα χρειάζονταν δεκαετίες για να κατασκευαστούν, οπότε δεν μπορούν να συνεισφέρουν στην αντιμετώπιση της ενεργειακής και κλιματικής κρίσης. 

Οι Πυρηνικοί Αντιδραστήρες Μικρής Κλίμακας, που εξυμνεί ο Μακρόν, υπάρχουν ΜΟΝΟ σε σχεδιαστήρια. Κανείς δεν είναι σε θέση να πει σήμερα τι μορφή θα έχουν στην πραγματικότητα, πότε θα είναι έτοιμοι και πόσοι θα χρειαστούν για να αντικαταστήσουν όσους κλείσουν τα επόμενα χρόνια λόγω παλαιότητας. 

Όσοι προσπαθούν να προωθήσουν την πανάκριβη πυρηνική ενέργεια ως μαγικό ραβδί διαφυγής από τις εισαγωγές ρωσικών καυσίμων παραγνωρίζουν ότι η Ρωσία αποτελεί παίκτη-κλειδί στο χώρο της κατασκευής πυρηνικών μονάδων, προμήθειας καυσίμου και παραλαβής πυρηνικών αποβλήτων. Πρόσφατα μόλις, η Φινλανδία ακύρωσε συμβόλαιο κατασκευής που είχε με τη Rosatom.

Στην περίπτωση των 4 πυρηνικών αντιδραστήρων που κατασκευάζει η Rosatom στο Ακούγιου Τουρκίας, η Ρωσία θα διαχειρίζεται τα απόβλητα και την πυρηνική μονάδα μέχρι την αποσυναρμολόγησή της!

Οι στρατιωτικές ρωσικές επιχειρήσεις κατά του πυρηνικού σταθμού του Τσερνομπίλ και η στρατιωτική κατάληψη του μεγαλύτερου πυρηνικού σταθμού της Ευρώπης στη Ζαπορίζια, επιβεβαίωσαν τους φόβους, ότι σε καιρό πολέμου, τα πυρηνικά εργοστάσια μοιάζουν με προ-εγκατεστημένες πυρηνικές βόμβες και μπορούν να γίνουν όπλα μαζικής καταστροφής. 

Επομένως, Πυρηνική ενέργεια; Όχι, ευχαριστώ.

* Η Rebecca Harms είναι π. ευρωβουλευτής  (2004-2019) και συμπρόεδρος της Ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο

** O Νίκος Χρυσόγελος, είναι π. Ευρωβουλευτής, μέλος του Συμβουλίου του νέου κόμματος ΠΡΑΣΙΝΟΙ