Σε επιστολή τους προς 4 Επιτρόπους της Κομισιόν η Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωπαϊκό Κοινβούλιο διατυπώνουν τις αντιρρήσεις της στην προσπάθεια της Κομισιόν να εισάγει χωριστή νομοθεσία για τις τεχνολογίας γενετικής τροποποίησης οργανισμών (GMO / ΓΤΟ) αποτέλεσμα συγκεκριμένων  «νέων γονιδιωματικών τεχνικών», όπως ορίζονται στη συνεχιζόμενη δημόσια διαβούλευση [1] και στη στοχευμένη έρευνα για την εκτίμηση επιπτώσεων [2].

Η επιστολή απευθύνεται στους: Timmermans, αντιπρόεδρο, υπεύθυνος για την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συνφωνία (European Green Deal), Κυριακίδη -  Kyriakides, Επίτροπο για την Υγεία και τη Διατροφική Ασφάλεια, Sinkevičius, Επίτροπο για το Περιβάλλον, τους Ωκεανούς και  την Αλιεία  
και Wojciechowski, Επίτροπο για τη Γεωργία

Στην επιστολή τους αναφέρουν: 

Λάβαμε υπόψη ότι τα σενάρια πολιτικής της Επιτροπής δεν έχουν δημοσιοποιηθεί, αλλά κοινοποιήθηκαν μόνο σε μια επιλεγμένη ομάδα ατόμων μέσω στοχευμένης έρευνας. Θεωρούμε ότι αυτός δεν είναι ο κατάλληλος τρόπος για να διασφαλίσουμε ότι οι συμμετέχοντες στη διαβούλευση έχουν πρόσβαση σε όλες τις σχετικές πληροφορίες για να δώσουν μια τεκμηριωμένη απάντηση και σας καλούμε να δημοσιεύσετε αυτήν την έρευνα χωρίς καθυστέρηση.

Ως ομάδα των Πρασίνων/EFA, είμαστε αντίθετοι στην εισαγωγή ξεχωριστής νομοθεσίας για προϊόντα νέων τεχνικών γενετικής τροποποίησης (GM), όπως η στοχευμένη μεταλλαξογένεση (δηλαδή SDN-1, SDN-2 και ODM) και η cisgenesis.[3] Πιστεύουμε ότι όλες οι γενετικά τροποποιημένες (ΓΤ) καλλιέργειες πρέπει να υπόκεινται στην υφιστάμενη νομοθεσία για τους ΓΤΟ με τις απαιτήσεις της για εκτίμηση κινδύνου, ιχνηλασιμότητα και σαφή επισήμανση.

Πράγματι, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο διευκρίνισε το 2018 ότι οι νέες τεχνικές ΓΤ δεν μπορούν να εξαιρεθούν από το πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας της ΕΕ για τους ΓΤΟ, εκτός εάν έχουν χρησιμοποιηθεί συμβατικά σε πολλές εφαρμογές και έχουν μακρά ιστορία ασφάλειας. Δεδομένου ότι αυτό δεν ισχύει για τις τεχνικές επεξεργασίας γονιδίων, όπως το CRISPR, αυτές οι τεχνικές θα πρέπει να ρυθμίζονται βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ για τους ΓΤΟ, προκειμένου να μην υπονομεύεται η αρχή της προφύλαξης της ΕΕ.[4] Ως Πράσινοι/EFA, υποστηρίζουμε πλήρως την απόφαση του Δικαστηρίου.

Όπως για κάθε γενετικά τροποποιημένο οργανισμό, αυτές οι 3 βασικές αρχές πρέπει να ισχύουν ανά πάσα στιγμή:

1. Η ανάγκη για πλήρη και αξιόπιστη αξιολόγηση κινδύνου: 

Οι ακούσιες μεταλλάξεις του DNA σε φυτά με γονιδιακή επεξεργασία μπορεί να οδηγήσουν σε αλλαγές στη λειτουργία πολλών γονιδίων, τα οποία με τη σειρά τους μπορούν να οδηγήσουν σε αλλοιωμένη βιοχημεία του φυτού, συμπεριλαμβανομένης της παραγωγής νέων τοξινών ή αλλεργιογόνων . Επομένως, όλα τα γονιδιακά επεξεργασμένα φυτά πρέπει να υποβληθούν σε πλήρη αξιολόγηση κινδύνου λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις επιδιωκόμενες όσο και τις ακούσιες γενετικές αλλοιώσεις και τις συνέπειές τους. Η ΕΕ δεν μπορεί να βασιστεί στους ισχυρισμούς των προγραμματιστών ότι τα προϊόντα τους δεν αποτελούν κίνδυνο για το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία.

2. Καμία πρόσβαση στην αγορά χωρίς μέθοδο ιχνηλασιμότητας και ανίχνευσης:

Η ΕΕ πρέπει να απαιτήσει τόσο την ιχνηλασιμότητα όσο και τις μεθόδους ανίχνευσης από τους προγραμματιστές GM που επιθυμούν να διαθέσουν τα προϊόντα τους στην ενιαία αγορά.

Το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σήμερα διαθέσιμες αναλυτικές μέθοδοι για τη διαφοροποίηση ορισμένων προϊόντων από παρόμοια φυτά που παράγονται με μη γενετικά τροποποιημένες μεθόδους δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία για την αποδυνάμωση των κανονιστικών απαιτήσεων.

3. Δικαίωμα των καταναλωτών στη γνώση και σαφή σήμανση:

Οι καταναλωτές έχουν το δικαίωμα να γνωρίζουν πώς παράγονται τα τρόφιμά τους και η ΕΕ δεν μπορεί να τους αφήσει στο σκοτάδι σχετικά με το εάν χρησιμοποιήθηκαν μέθοδοι ΓΤ. Η ΕΕ θα πρέπει να διατηρήσει την καθιερωμένη διάκριση μεταξύ γενετικά τροποποιημένων και μη γενετικά τροποποιημένων τροφίμων και να παρέχει στους καταναλωτές μια εύκολη στην πρόσβαση ετικέτα στο τελικό προϊόν για να ενημερώνουν την επιλογή τους.

Η βιωσιμότητα του διατροφικού μας συστήματος δεν είναι θέμα μεμονωμένων προϊόντων.

Ένα χαρακτηριστικό του φυτού μεμονωμένα, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη το γεωργικό πλαίσιο στο οποίο αναπτύσσεται το φυτό, δεν αρκεί για να εξαχθεί κάποιο ουσιαστικό συμπέρασμα. Μέχρι σήμερα, η συμβατική αναπαραγωγή έχει ξεπεράσει σταθερά τις τεχνικές γενετικής μηχανικής (παλιές και νέες) στην παραγωγή καλλιεργειών ανθεκτικών σε στρες όπως ξηρασία, πλημμύρες, παράσιτα και ασθένειες. Οι ισχυρισμοί ότι τα γενετικά τροποποιημένα φυτά θα συμβάλουν στη βελτίωση των συστημάτων τροφίμων της ΕΕ δεν υποστηρίζονται από τρέχοντα στοιχεία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα πρέπει να αποδυναμώσει τους κανονισμούς της για τους ΓΤΟ για να ικανοποιήσει τις κενές υποσχέσεις για «βιώσιμα» γενετικά τροποποιημένα φυτά.

Η θέσπιση χωριστής νομοθεσίας για ορισμένες γενετικά τροποποιημένες καλλιέργειες θα έθετε σε κίνδυνο αντί να στηρίξει την τόσο αναγκαία μετάβαση προς ένα κοινωνικό και αγρο-οικολογικό μοντέλο γεωργίας. Ως Πράσινοι/EFA, υποστηρίζουμε ένα σύστημα που παρέχει επαρκείς ποσότητες υγιεινών, θρεπτικών, ποιοτικών τροφίμων σε όλους, σέβεται τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων στη γεωργία και των μεταναστών, διασφαλίζει δίκαιο εισόδημα για τους αγρότες και υποστηρίζει πολύ μικρές, μικρές και μεσαίες εκμεταλλεύσεις, διατηρώντας παράλληλα τη μακροπρόθεσμη γονιμότητα, την παραγωγικότητα και την αποτελεσματική χρήση των πόρων. Η διάθεση περισσότερων κατοχυρωμένων με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας γενετικά τροποποιημένων σπόρων και προϊόντων στην αγορά θα αντικρούσει τις προσπάθειες για επέκταση της τοπικά προσαρμοσμένης και βιολογικής γεωργικής παραγωγής.

Αντιμετωπίζουμε ήδη μεγάλα εμπόδια στις αλλαγές που προβλέπονται από τη στρατηγική της ΕΕ «Από το αγρόκτημα στο πιάτο / Farm to Fork». Οποιαδήποτε μέτρα για χαλάρωση των υφιστάμενων περιβαλλοντικών προτύπων και προτύπων ασφάλειας τροφίμων πρέπει να απορριφθούν.

Την επιστολή υπογράφουν:

Η ελληνική κυβέρνηση να δώσει στη δημοσιότητα τα αναλυτικά πρακτικά των συζητήσεων στο Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος

"Το Συμβούλιο Υπουργών Περιβάλλοντος μετά από επιμονή της Ελληνικής Κυβέρνησης που είναι προεδρεύουσα του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμφώνησε πολιτικά στις 12/6/2014 για την τροποποίηση της Οδηγίας 2001/18 σχετικά με την δυνατότητα απόφασης από κράτη μέλη να  περιορίζουν ή και να απαγορεύουν  σε περιοχές ή στο σύνολο της επικράτειας τους την καλλιέργεια Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών ("μεταλλαγμένα"). Τόσο οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο όσο και προσωπικά ως ευρωβουλευτής είχαμε ασκήσει κριτική σε αυτή την διαδικασία που μπορεί να ξεγελάσει πολλούς ότι δήθεν προστατεύει τους πολίτες. Μάλιστα στις 22/5/2014 είχα στείλει και επιστολή στον έλληνα Υπουργό Περιβάλλοντος ζητώντας να σταματήσει αντί να επιταχύνει την διαδικασία (1). Ο λόγος είναι ότι πίσω από την μερική "εθνικοποίηση" των αποφάσεων για τα "μεταλλαγμένα" και κάτω  από τον παραπλανητικό τίτλο "περιορισμός ή απαγόρευση της καλλιέργειας γενετικά τροποποιημένων οργανισμών" βλέπαμε τον κίνδυνο να ανοίξει ένα παράθυρο για την παράκαμψη της αντίθεσης των ευρωπαίων πολιτών. Η εκτίμησή μας είναι ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δίνει την δυνατότητα για μεγαλύτερη ευελιξία στα Κράτη Μέλη να αποφασίζουν για τον περιορισμό ή την απαγόρευση - κάτω από πολύ συγκεκριμένους όρους και τεκμηρίωση - μιας καλλιέργειας αλλά αυτό θα οδηγήσει σε χαλάρωση των αντιστάσεων των κυβερνήσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο όταν έρχεται το θέμα  "μεταλλαγμένα" προς συζήτηση. Από την άλλη βάζει τα κράτη μέλη να διαπραγματεύονται με τις πολυεθνικές, όπως η Μονσάντο, τους όρους για τον περιορισμό της καλλιέργειας ΓΤΟ στην επικράτειά τους! ", δήλωσε ο ευρωβουλευτής των Πράσινων, Νίκος Χρυσόγελος.

"Αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα είναι ότι, με ευθύνη και της ελληνικής κυβέρνησης, άνοιξε δυστυχώς ένα παράθυρο για την εισαγωγή μεταλλαγμένων κατ' αρχάς σε διάφορες περιοχές και χώρες που δεν θα μπορούν να αντισταθούν μεμονωμένα στις πιέσεις των πολυεθνικών που ενδιαφέρονται να προωθήσουν τα μεταλλαγμένα με κάθε τρόπο. Σε μια περίοδο κατά την οποία οι αμερικανοί πολίτες αρχίζουν να αφυπνίζονται λόγω των συνεπειών που βιώνουν από τις επιλογές επιχειρήσεων όπως η Μονσάντο, η Ευρώπη δεν μπορεί να ανοίξει τώρα - και μάλιστα με την βοήθεια της ελληνικής κυβέρνησης - το παράθυρο και την πόρτα που επέμενε να κρατά κλειστή στα μεταλλαγμένα για δεκαετίες.

Οι μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις προσπαθούν εδώ και χρόνια να κάμψουν την αντίσταση των πολιτών και να κάνουν δουλειές αν όχι σε όλη την Ευρώπη, τουλάχιστον σε κάποιες χώρες. Η διαδικασία που ακολουθείται σήμερα είναι, πράγματι,  πολύ κακή γιατί δίνει τη δυνατότητα στην Κομισιόν - αν δεν απορριφθεί μια έγκριση καλλιέργειας με μεγάλη πλειοψηφία από το Συμβούλιο- να δώσει εκείνη την άδεια καλλιέργειας. Παρόλα αυτά, όμως, η κοινή ευρωπαϊκή διαδικασία  "συνενώνει" δυνάμεις κρατών- μελών αλλά και των πολιτών από διάφορες χώρες που αντιτάσσονται στην καλλιέργεια με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη και πολυ-επίπεδη κινητοποίηση. Αν ήθελε η ελληνική κυβέρνηση να συνεισφέρει στην προστασία των πολιτών και του περιβάλλοντος και να αλλάξει την διαδικασία θα έπρεπε να ακούσει τις απόψεις των περιβαλλοντικών και αγροτικών φορέων για εφαρμογή της "αρχής της πρόληψης" και να προωθήσει πρωτοβουλίες για την σταθερή και μόνιμη απόρριψη αυτής της, τουλάχιστον αμφιλεγόμενης, τεχνολογίας.

Τώρα η μερική "εθνικοποίηση" των αποφάσεων για τα μεταλλαγμένα μπορεί να οδηγήσει σε διάσπαση

δυνάμεων, σε καταστάσεις δηλαδή κατά τις οποίες ορισμένα κράτη-μέλη δεν θα αντιτίθενται έντονα στην προσπάθεια να επιτραπεί η καλλιέργεια μεταλλαγμένων στην ΕΕ , αλλά  θα ακολουθούν πολύ πιο χαλαρή στάση στα θέματα έγκρισης, στη λογική ότι εκείνα θα μπορούσαν να απαγορεύσουν την καλλιέργεια στην επικράτειά τους. Είναι επίσης, πιθανόν οι πολίτες να προσπαθούν σε κάθε χώρα χωριστά να αποτρέψουν την καλλιέργεια μεταλλαγμένων. Μπορεί να ανοίξει το παράθυρο και η πόρτα για καλλιέργεια πρώτα σε χώρες όπου οι κυβερνήσεις και η κοινωνία των πολιτών δεν θα μπορεί να αντισταθεί στις πιέσεις ή στην εξαγορά από τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις. Το ευρωπαϊκό επίπεδο - και στην περίπτωση των μεταλλαγμένων - είναι το μόνο που μπορεί να

Να αποσύρει η Ελληνική Προεδρία την πρότασή της που βάζει από την πίσω πόρτα τα μεταλλαγμένα στο χωράφι και το πιάτο μας

Επιστολή στον Υπουργό Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής Γ. Μανιάτη απέστειλε ο ευρωβουλευτής Νίκος Χρυσόγελος εκ μέρους της ομάδας των Πράσινων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και του κόμματος “Πράσινοι- αλληλεγγύη, δημιουργία, οικολογία”. Αφορά την εξέταση της συμβιβαστικής πρότασης της ελληνικής προεδρίας για την επανεθνικοποίηση του δικαιώματος των Κρατών Μελών στη καλλιέργεια ή μη των γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (μεταλλαγμένα) στο επόμενο Συμβούλιο Περιβάλλοντος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Ο Νίκος Χρυσόγελος δήλωσε σχετικά: “Η ομάδα των Πράσινων στο ΕΚ και εγώ προσωπικά θεωρούμε ότι η συμβιβαστική πρόταση της ελληνικής προεδρίας για την επανεθνικοποίηση της ελευθερίας των Κρατών Μελών να επιτρέπουν ή να απαγορεύουν τη καλλιέργεια των μεταλλαγμένων στην επικράτειά τους είναι κακή και επικίνδυνη γιατί βάζει τα μεταλλαγμένα από την πίσω πόρτα στο χωράφι και το πιάτο μας. Η πρόταση περιλαμβάνει πολυάριθμα προβληματικά σημεία που απαιτούν σοβαρή συζήτηση, θα δημιουργήσει στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά και παραχωρεί στη βιομηχανία της βιοτεχνολογίας υπέρογκες εξουσίες εις βάρος του δημοσίου συμφέροντος. Οι πολίτες της ΕΕ και της Ελλάδας αντιτάσσονται σθεναρά στην καλλιέργεια των μεταλλαγμένων, η κοινή γνώμη είναι κατά πλειοψηφία αντίθετη και με αυτή τη πρόταση η ελληνική προεδρία, το Συμβούλιο και η Κομισιόν καταστρατηγούν τη νομιμότητα και την ηθική για να ικανοποιήσουν τα συμφέροντα της βιομηχανίας. Θα μας βρουν απέναντί τους σε αυτή τη προσπάθεια. Δεν θέλουμε τα μεταλλαγμένα ούτε στο ράφι, ούτε στο χωράφι γιατί θα έχουν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στη δημόσια υγεία, τη βιοποικιλότητα και τη γεωργία.”

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της επιστολής που στάλθηκε στον Υπουργό Περιβάλλοντος κι Κλιματικής Αλλαγής.

Υπόψη Υπουργού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής, Γ. Μανιάτη

Αθήνα, 22 Μαΐου 2014

Αξιότιμε κ. Υπουργέ,

Σύντομα το Συμβούλιο Περιβάλλοντος θα εξετάσει την πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σχετικά με την ελευθερία των Κρατών Μελών να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) σε μέρος ή το σύνολο της εθνικής τους επικράτειάς.

Η επανεθνικοποίηση της ελευθερίας των Κρατών Μελών να επιτρέπουν, να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια ΓΤΟ θεωρούμε ότι βρίσκεται σε αντίθεση με τη λειτουργία της Ένωσης, θα ανοίξει την πόρτα στην είσοδο μεταλλαγμένων και θα δημιουργήσει στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά. Εκτός από αυτή τη διάσταση, η πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας περιλαμβάνει πολυάριθμα προβληματικά σημεία που απαιτούν σοβαρή συζήτηση και δεν μπορούν απλώς να γίνουν αποδεκτά ως είναι. Οι παρακάτω είναι οι κυριότερες αντιρρήσεις, εκ μέρους των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο αλλά και εμάς των Πράσινων στην Ελλάδα / “ΠΡΑΣΙΝΟΙ-Αλληλεγγύη. Δημιουργία. Οικολογία” που θα θέλαμε να θίξουμε:

ñ  Η πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας δεν κάνει καμία αναφορά στην ανάγκη για βελτίωση της αξιολόγησης του κινδύνου των ΓΤΟ, καθώς και της διαδικασίας αδειοδότησης, η οποία θα έπρεπε να είναι απαραίτητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε συζήτηση σχετικά με τη δυνατότητα των κρατών μελών να επιτρέπουν ή αρνούνται την καλλιέργεια ΓΤΟ.

ñ  Η πρόταση παραχωρεί στη βιομηχανία της γενετική μηχανικής υπέρογκες εξουσίες, με τις οποίες θα μπορεί να διαπραγματεύεται άμεσα με τις κυβερνήσεις τη δυνατότητα του κάθε κράτους μέλους να επιτρέπει ή να απαγορεύει την καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά του.

ñ  Τα δηλωμένα κίνητρα ενός κράτους μέλους που δικαιολογούν την απόφαση του για την απαγόρευση καλλιέργειας ΓΤΟ δεν θα έχουν καμία νομική ισχύ στις εμπορικές συμφωνίες του ΠΟΕ.

ñ  Τα μείζονα θέματα γύρω από τη διασυνοριακή επιμόλυνση και τη διασυνοριακή ευθύνη σε περίπτωση γενετικής ρύπανσης δεν αναφέρονται στην παρούσα πρόταση.

Εκ μέρους των συναδέλφων μου στην Ομάδα των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αλλά και των Πράσινων στην Ελλάδα / “ΠΡΑΣΙΝΟΙ- Αλληλεγγύη. Δημιουργία. Οικολογία”, ζητάω από την Ελληνική κυβέρνηση να αποσύρει την πρότασή της και να μην προωθήσει έναν κακό συμβιβασμό που θα ανοίξει διάπλατα τις πόρτες της ΕΕ για την καλλιέργεια των ΓΤΟ, μη παρέχοντας στα κράτη μέλη εγγυήσεις για να μπορούν να αρνηθούν την καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά τους. Τέλος, καλούμε την κυβέρνηση να προφυλάξει την Ελλάδα από τη γενετική επιμόλυνση και να σεβαστεί τις αποφάσεις της ΕΝΑΕ που έχουν κηρύξει την Ελλάδα ζώνη ελεύθερη από μεταλλαγμένα εδώ και πολλά χρόνια.

Αν γίνει αποδεκτή η πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας ως έχει, θα σημαίνει υποταγή στην βιομηχανία της γενετικής μηχανικής και των πολυεθνικών των μεταλλαγμένων και επιβολή των ΓΤΟ στους Ευρωπαίους πολίτες, που έχουν εναντιωθεί σε αυτό το ενδεχόμενο εδώ και 15 χρόνια. Απευθύνουμε έκκληση σε εσάς, κύριε Υπουργέ, για να επιβεβαιώσετε ότι δεσμεύεστε για ένα βιώσιμο περιβάλλον και μια υγιή γεωργία στην ΕΕ, καθώς και υποστηρίξετε την έκκληση για μια Ευρώπη απαλλαγμένη από ΓΤΟ.

Με εκτίμηση,

Νικός Χρυσόγελος

Ευρωβουλευτής, “ΠΡΑΣΙΝΟΙ- Αλληλεγγύη, Δημιουργία Οικολογία”

Περισσότερες πληροφορίες:

Τα κράτη μέλη της ΕΕ συζητούν επί του παρόντος μία πρόταση από την Κομισιόν που σχεδιάζει να τους δώσει μεγαλύτερη ελευθερία να περιορίζουν ή να απαγορεύουν την καλλιέργεια των καλλιεργειών Γενετικά Τροποποιημένων Οργανισμών (ΓΤΟ) που έχουν εγκριθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο σύνολο ή σε τμήμα της επικράτειάς τους.

Η Ομάδα των «Πράσινων / Ευρωπαϊκή Ελεύθερη Συμμαχία» στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι ιδιαίτερα επικριτική για την υποκείμενη βάση αυτής της πρότασης, η οποία υπονομεύει τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα οδηγήσει σε στρεβλώσεις του ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά.

Η πρόταση δόθηκε στη δημοσιότητα από τον Επίτροπο John Dalli τον Ιούλιο του 2010 στον απόηχο της γενικής κατακραυγής μετά την απόφαση της Κομισιόν να εγκρίνει τη γενετικά τροποποιημένη πατάτα Amflora, παρά τις επιστημονικές ανησυχίες σχετικά με την αντίσταση στα αντιβιοτικά, καθώς και της αντιπολίτευσης από (μη απόλυτη) πλειοψηφία των κρατών μελών. Η εξαιρετικά λανθασμένη αρχική πρόταση βελτιώθηκε σημαντικά στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και εγκρίθηκε τον Ιούλιο του 2011, αλλά στη συνέχεια αγνοήθηκε από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο έως ότου η Δανική Προεδρία της ΕΕ προσπάθησε να καταλήξει σε συμβιβασμό σχετικά με αυτή.

Ωστόσο, η αντιπολίτευση σε ορισμένα μεγάλα κράτη μέλη (το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ισπανία, τη Γερμανία και τη Γαλλία), οδήγησε τη Δανική Προεδρία να εγκαταλείψει το σχέδιο συμβιβασμού του. Ως εκ τούτου, μια νέα πρόταση ξεκίνησε μόλις το 2014, όταν η Κομισιόν για άλλη μια φορά ετοιμάζεται να εγκρίνει ένα νέο ΓΤΟ (TC 1507 αραβόσιτο της Pioneer), παρά τις πολλές αμφιβολίες για την ασφάλειά του και την αντίθεση από έναν αριθμό ρεκόρ κρατών μελών που φτάνει τα 19. Για μια ακόμη φορά, η Κομισιόν επωφελήθηκε από την αγανακτισμένη αντίδραση που προκλήθηκε από την απόφασή της να επιτρέψει μια εξαιρετικά αμφιλεγόμενη ΓΤΟ, προσφέροντας στα κράτη μέλη ένα δηλητηριασμένο δισκοπότηρο, στη βάση ότι δεν θα καλλιεργούνται απαραιτήτως ΓΤΟ στην επικράτειά τους, και έπεισε το Συμβούλιο να ανοίξει εκ νέου τον φάκελο. Στην πραγματικότητα, ορισμένες χώρες που είναι υπέρ των ΓΤΟ, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ισπανία, έχουν αλλάξει τη θέση τους επειδή βλέπουν την πρόταση αυτή ως το μόνο μέσο για την πρόοδο, δηλαδή την απόκτηση νέων αδειών για καλλιέργειες ΓΤΟ. Από την άλλη, οι χώρες που παρουσιάζονται πιο επιφυλακτικές, σχετικά με τους ΓΤΟ, φοβούνται την προοπτική του να επιτραπεί η ανάπτυξη νωπών γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών (όπως το 1507 )και θέλουν να είναι σε θέση να προστατεύσουν την επικράτειά τους.

Η νέα πρόταση που υποβλήθηκε στα κράτη μέλη από την Ελληνική Προεδρία της ΕΕ είναι ουσιαστικά μια επανάληψη της πρόταση της Δανίας. Τα περισσότερα κράτη μέλη φαίνεται ότι τώρα είναι πρόθυμα να προχωρήσουν γρήγορα με βάση την αρχή της κατά βούληση απαγόρευσης από τα κράτη μέλη των γενετικά τροποποιημένων καλλιεργειών που έχουν εγκριθεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι συζητήσεις για το θέμα αυτό θα μπορούσε να καταλήξουν σε ένα συμπέρασμα στη συνεδρίαση του Συμβουλίου των Υπουργών Περιβάλλοντος στις 12 Ιουνίου 2014. Ο Γάλλος Υπουργός Γεωργίας Stéphane Le Foll έχει ήδη δηλώσει επανειλημμένως ότι θα ήθελε να δει το κείμενο να οριστικοποιείται κατά τη διάρκεια της Ελληνικής Προεδρίας.

Είναι ζωτικής σημασίας η δημιουργία τρόπων με τους οποίους τα κράτη μέλη να μπορούν να προστατεύουν τα εδάφη, τη γεωργία και τους πολίτες του σε περίπτωση καλλιεργειών επιτραπέι η καλλιέργεια ΓΤΟ και είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλίσουμε ότι θα έχουμε ένα αξιοπρεπές κείμενο. Αυτό απέχει πολύ από την πραγματικότητα σε σχέση με την ελληνική πρόταση, η οποία παραμένει πολύ κοντά στη (ή είναι ακόμη χειρότερη από ό,τι η)Δανέζικη που απορρίφθηκε. Η πρόταση των Ελλήνων επιτρέπει στις εταιρείες να εμπλέκονται ακόμα πιο στενά στη διαδικασία έγκρισης από ό,τι στο παρελθόν. Πράγματι, εισάγει στην ευρωπαϊκή διαδικασία έγκρισης ΓΤΟ την υποχρέωση ότι κάθε κράτος μέλος που επιθυμεί να απαγορεύσει την καλλιέργεια του ΓΤΟ στο σύνολο ή σε μέρος της επικράτειάς του πρέπει να διαπραγματευθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο (ρήτρας μη εφαρμογής) εκ των προτέρων με την εταιρεία που υπέβαλε αίτηση για την έγκρισή του.

Η αρχή σύμφωνα με την οποία οι εταιρείες επιτρέπεται να αιτούνται τόσο για τις εγκρίσεις της ΕΕ για τις καλλιέργειες ΓΤΟ όσο και για να αποφασίσει σε ποια κράτη μέλη θα είναι σε θέση να τους καλλιεργήσουν, αντιπροσωπεύει μια απαράδεκτη απώλεια της εξουσίας των κρατών μελών στη διαδικασία λήψης μιας κοινοτικού επιπέδου και εύρους απόφασης.

Όπως έχουν τα πράγματα σήμερα, το κείμενο θα οδηγήσει σε ταχύ άνοιγμα της ΕΕ σε καλλιέργειες ΓΤΟ μέσω μιας πολύ πιο χαλαρής ευρωπαϊκής διαδικασίας αδειοδότησης (ο στόχος της Επιτροπής είναι να σπάσει το σημερινό αδιέξοδο, δηλαδή τη διευκόλυνση της αδειοδότησης των ΓΤΟ) και δεν θα δώσει στα κράτη μέλη καμία εγγύηση ότι οι απαγορεύσεις τους θα είναι νομικά βάσιμες και αδιαμφισβήτητες σε διεθνή δικαστήρια ή ενώπιον του Διαιτητικού Δικαστηρίου Ειδικής Σύνθεσης του ΠΟΕ. Η ημερομηνία του Συμβουλίου Περιβάλλοντος του Ιουνίου δεν θα πρέπει να είναι ο κύριος στόχος των υπουργών. Αντ 'αυτού, οι υπουργοί θα πρέπει να καθοδηγούνται από την επιθυμία για τη βελτίωση του ευρωπαϊκού πλαισίου για την έγκριση των ΓΤΟ (σύμφωνα με τα συμπεράσματα στα οποία κατέληξε ομόφωνα το Συμβούλιο Περιβάλλοντος τον Δεκέμβριο του 2008), πριν λάβει υπόψη του τις όποιες εξαιρέσεις και τους λόγους που τα κράτη μέλη μπορούν να επικαλεστούν για να απαγορεύουν την καλλιέργεια ΓΤΟ.

Η έγκριση της πατάτας Amflora, η οποία το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ακύρωσε, και το αραβόσιτο TC 1507 είναι εμβληματικές περιπτώσεις από αυτή την άποψη. Αυτά τα αμφιλεγόμενα προϊόντα, των οποίων το αβλαβές έχει ευρέως αμφισβητηθεί, δεν θα πρέπει να εγκριθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Προϊόντα που αποτελούν απειλή δεν πρέπει να εγκριθούν στην ΕΕ προβάλλοντας το επιχείρημα ότι τα κράτη μέλη θα είναι σε θέση να τα αποφύγουν. Αντ 'αυτού, η καλλιέργειά τους στην ΕΕ θα πρέπει να εμποδίζεται λόγω των πιθανών κινδύνων που εγκυμονούν.

Πιο συγκεκριμένα, η συμβιβαστική πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας περιέχει πολυάριθμα προβλήματα τα οποία θα πρέπει να υποβληθούν σε εις βάθος συζήτηση και δεν μπορούν να γίνουν δεκτές ως έχουν.

1. Το κείμενο δεν αναφέρει τίποτα σχετικά με την ουσιαστική ανάγκη βελτίωσης της αξιολόγησης του κινδύνου και του να λαμβάνει υπόψη σε ευρωπαϊκό επίπεδο, των θεμάτων που σχετίζονται με τις κοινωνικοοικονομικές συνέπειες (και τη χρησιμότητα) των ΓΤΟ και ειδικότερα των σαφών υποχρεώσεων σχετικά με τη διασυνοριακή συνεργασία. Είναι ζωτικής σημασίας ότι μια τέτοια βελτίωση της ευρωπαϊκής διαδικασίας έγκρισης θα πρέπει να αποτελεί προϋπόθεση για την οποιαδήποτε προτεινόμενη ρήτρας μη εφαρμογής (opt-out).

2. Το κείμενο δίνει υπερβολική εξουσία σε εταιρείες βιοτεχνολογίας, οι οποίες θα πάνε απευθείας στις κυβερνήσεις να διαπραγματευτούν το ενδεχόμενο της απαγόρευσης (ή όχι) καλλιέργειας ΓΤΟ στην επικράτειά τους. Αυτό θα οδηγήσει σε συμφωνίες που θα αποτελούν αντικείμενο μυστικής διαπραγμάτευσης, με τα κράτη μέλη και καθιστούν ως άγνωστο τις παραχωρήσεις που πρέπει να εξαιρούνται από την αδειοδότηση. Η πρόταση ώστε η Επιτροπή να παρέμβει για να αποφευχθεί άμεση επέμβαση στα κράτη μέλη, δεν μεταβάλλει ριζικά την κατάσταση, επειδή οι εταιρείες θα καταλήξουν να αποφασίσουν ποια χώρα θα είναι σε θέση να εξαιρεθεί από την εφαρμογή της ευρωπαϊκής άδειας. Σε αυτό το σενάριο, σημειώνουμε ότι οι διαπραγματεύσεις και η «καλή θέληση» των εταιρειών θα διαφέρουν σε μεγάλο βαθμό, ανάλογα με τα οικονομικά τους συμφέροντα. Οι διαπραγματεύσεις θα είναι αναμφίβολα πολύ πιο εύκολες για τις μικρότερες γεωργικές χώρες από ό,τι για τα γεωργικά υπερδυνάμεις της Ευρώπης. Με λίγα λόγια, οι εταιρείες θα προσπαθήσουν να κερδίσουν ψήφους, όπου δεν επιθυμούν να καλλιεργήσουν τους ΓΤΟ τους.

3. Ο προβλεπόμενος μηχανισμός θέτει επίσης ερωτήματα σχετικά με τη λογική της λήψης της ψηφοφορίας στις κανονιστικές επιτροπές μιας χώρας που έχει καταφέρει να διαπραγματευτεί τον αποκλεισμό της από την αίτηση αδειοδότησης. Εάν μια χώρα δεν επιτρέψει να καλλιεργήσει μια καλλιέργεια ΓΤΟ, η άδεια κατά πάσα πιθανότητα θα έρθει με το κόστος των διαπραγματεύσεων βάσει του οποίου θα συμφωνεί να μην αντιταχθεί στην ΓΤΟ σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ωστόσο, αυτό θα ήταν εντελώς παράλογο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν χώρες που είναι αντίθετες σε καλλιέργεια ΓΤΟ, αλλά στη συνέχεια, θα υπερψηφίζει (ή όχι ενάντια σε αυτή τη πρακτική) σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Αυτό το ζήτημα πρέπει να επιλυθεί.

4. Εάν μια εταιρεία αρνείται να αποκλείσει ένα κράτος μέλος, σύμφωνα με την πρόταση της Ελληνικής Προεδρίας η εν λόγω χώρα θα μπορεί παρ 'όλα αυτά να είναι σε θέση να επιβάλει μια εθνική απαγόρευση της καλλιέργειας που στηρίζεται σε κοινωνικοοικονομικούς, ηθικούς ή άλλους λόγους, αφήνοντας κατά μέρος τους κινδύνους για το περιβάλλον ή την υγεία. Με άλλα λόγια, το εν λόγω κράτος μέλος θα μπορεί να επικαλεστεί μη επιστημονικά επιχειρήματα, ένα σενάριο που θεωρούμε απόλυτα μη ικανοποιητικό από νομική άποψη. Πράγματι, ο αντιεπιστημονικός χαρακτήρας αυτών των επιχειρημάτων είναι που δημιουργεί το πρόβλημα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου (ΠΟΕ) δέχεται ως έγκυρες μόνο εθνικές αποφάσεις που βασίζονται σε επιστημονικά επιχειρήματα που επικαλούνται την υγεία ή τις περιβαλλοντικές ανησυχίες. Κατά συνέπεια, η διαδικασία αυτή θα μπορούσε να προκαλέσει διαφορές που βασίζονται σε μη συμμόρφωση με τους κανόνες του ΠΟΕ, μια παρατήρηση επίσης από το Νομικό Τμήμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις αρχές του 2011. Είναι απαραίτητο να αποκατασταθούν τα περιβαλλοντικά επιχειρήματα στον κατάλογο των λόγων που επιτρέπουν ένα κράτος μέλος να αρνηθεί να καλλιεργήσει μια καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά του.

5. Η πρόταση δεν κάνει μνεία των διασυνοριακών γενετική μόλυνση και τα θέματα ευθύνης σε περίπτωση γενετικής ρύπανσης, ενώ αυτά είναι κρίσιμα σημεία. Η γενετική ρύπανση δεν σταματά στα σύνορα. Είναι ζωτικής σημασίας να διασφαλιστεί ότι αυτά τα σημεία να βρουν το δρόμο τους πίσω στην πρόταση, σύμφωνα με ό, τι έχει ζητήσει το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Η σαφής ελαφρότητα του μηχανισμού, λόγω αφενός της ανεπαρκούς εκτίμησης των περιβαλλοντικών κινδύνων και η αποτυχία να ληφθούν υπόψη οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, και αφετέρου των νομικών κινδύνων που συνδέονται με τη χρήση των κριτηρίων που είναι «ασυμβίβαστη με τον ΠΟΕ », διότι δεν βασίζονται σε επιστημονικές εκτιμήσεις, πρέπει να δώσει ώθηση στα κράτη μέλη να συνεχίσουν τη συζήτηση με κάθε εμπιστοσύνη, παρά τις πιέσεις που ασκούνται από την Επιτροπή.

Εν κατακλείδι, ζητούμε από τις κυβερνήσεις των κρατών μελών να μην αποδεχθούν ένα συμβιβασμό που θα ανοίξει κυριολεκτικά την ΕΕ στις καλλιέργειες ΓΤΟ και δεν θα δώσουν τα κράτη μέλη σοβαρές εγγυήσεις ότι θα είναι σε θέση να απορρίψουν την καλλιέργεια ΓΤΟ στην επικράτειά τους και την προστασία τους από την γενετική επιμόλυνση. Η αποδοχή της πρότασης της Ελληνικής Προεδρίας θα σήμαινε να ενδώσουμε στις βιοτεχνολογικές εταιρείες και αναγκάζοντας τους ΓΤΟ για τους πολίτες της ΕΕ, οι οποίοι τους έχουν απορρίψει για πάνω από 15 χρόνια.