«Μέχρι πρόσφατα, με μεγάλη χαρά αποκαλούσαμε την πρωτεύουσά μας «Λευκή Λιουμπλιάνα». Σήμερα, όταν πολλές πόλεις έχουν περισσότερη ρύπανση από ποτέ, η Λιουμπλιάνα είναι καθαρότερη και πιο πράσινη από ποτέ, επομένως είμαστε υπερήφανοι που είμαστε σε θέση να αναφερόμαστε σε αυτήν ως Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης», δήλωσε ο σλοβένος πρωθυπουργός, Miro Cerar. «Οι βελτιώσεις που δρομολογήθηκαν στη Λιουμπλιάνα τα τελευταία χρόνια αποδεικνύουν ότι τα περιβαλλοντικά μέτρα δεν αποτελούν δαπάνη, αλλά αναβαθμίζουν την ποιότητα ζωής.»

Η Λιουμπλιάνα, για να γιορτάσει το βραβείο της, θα αναλάβει τον ρόλο του πρέσβη βιώσιμης αστικής ανάπτυξης, ανταλλάσσοντας και προωθώντας καλές πρακτικές που αποδεδειγμένα έχουν θετικό αντίκτυπο τόσο στο αστικό περιβάλλον όσο και στην ποιότητα ζωής.

«Ο τίτλος της Πράσινης Πρωτεύουσας της Ευρώπης για το 2016 μας αξίζει και με το παραπάνω και φέρει μαζί του πολλές ευθύνες. Η μέριμνα για το αστικό περιβάλλον σημαίνει μέριμνα για την υγεία και ευεξία των ανθρώπων που ζουν στις πόλεις μας. Δείξατε ότι με σωστές επενδύσεις καταλήγετε σε εξαιρετικά αποτελέσματα» είπε ο Karmenu Vella, αρμόδιος για θέματα περιβάλλοντος, θαλάσσιας πολιτικής και αλιείας.

Η παραδειγματική προσέγγιση της πρωτεύουσας της Σλοβενίας για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων και την ανάπτυξη μιας τοπικής κυκλικής οικονομίας είναι πολύπλευρη. Μια τέτοια στρατηγική διευκολύνει την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση, βελτιώνει τον διαχωρισμό και την επεξεργασία των αποβλήτων και ενθαρρύνει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις να μειώσουν κατ' αρχάς τον όγκο αποβλήτων που δημιουργούν.

Μεταξύ των πέντε τελικών υποψηφίων για την Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2016, η Λιουμπλιάνα ήταν η μόνη πόλη που δεν είχε αποτεφρωτή απορριμμάτων ούτε σχέδια να κατασκευάσει έναν. Αντιθέτως, στρέφεται σε εναλλακτικές λύσεις, μεταξύ άλλων ένα συνολικό σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων, το οποίο σημείωσε σημαντική πρόοδο προς την κατεύθυνση της ανάπτυξης μια κοινωνίας μηδενικών αποβλήτων.

Η πόλη ενθαρρύνει ενεργά την ανακύκλωση προϊόντων μέσω του δημόσιου κέντρου της επαναχρησιμοποίησης —ένα κατάστημα κατάλληλα εξοπλισμένο με μεταχειρισμένα έπιπλα— όπου κατά μέσο όρο 75 προϊόντα ανταλλάσσονται κάθε μέρα, 100 πωλούνται και άλλα συλλέγονται και επισκευάζονται. Η πρωτοβουλία, την οποία υλοποιεί η δημόσια εταιρεία διαχείρισης αποβλήτων Snaga, επεκτείνεται τώρα σε όλη τη Σλοβενία. Επίσης, αποτελεί τμήμα του εκπαιδευτικού προγράμματος της Λιουμπλιάνα με σκοπό τη διδασκαλία της σημασίας της δημιουργικότητας, της καινοτομίας, της κοινωνικής επιχειρηματικότητας και της πράσινης οικονομίας στους νέους.

Περισσότερη επαναχρησιμοποίηση, λιγότερα απόβλητα

Μέσα από τη μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση σε σχέση με την επαναχρησιμοποίηση προϊόντων και πόρων, οι κάτοικοι της Λιουμπλιάνα έχουν μειώσει τον όγκο των αποβλήτων που χρησιμοποιούν κατά 15 % τα τελευταία 10 χρόνια. Και το 2014, σε κάθε πολίτη, αναλογούσαν, κατά μέσο όρο, 283 κιλά αποβλήτων, τα οποία ισοδυναμούν με 41 % λιγότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Τα εύκολα προσβάσιμα σημεία ανακύκλωσης και αποκομιδής αποβλήτων μαζί με την αποκομιδή πόρτα πόρτα για ορισμένα είδη αστικών απορριμμάτων διασφαλίζουν ότι περίπου τα δύο τρίτα των αποβλήτων των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στη Λιουμπλιάνα ανακυκλώνονται ή λιπασματοποιούνται. Συνεπώς, η ποσότητα των ανακτημένων υλικών στην πόλη αυξήθηκε από τα 16 κιλά ανά άτομο το 2004 στα 145 κιλά το 2014, μειώνοντας τον όγκο των σκουπιδιών που καταλήγουν σε χώρους υγειονομικής ταφής κατά 59 %.

Την αποκομιδή και τον διαχωρισμό χειρίζεται η Snaga, η οποία εξασφαλίζει τη λειτουργία μιας από τις πιο σύγχρονες μονάδες διαχείρισης αποβλήτων στην Ευρώπη. Το περιφερειακό κέντρο διαχείρισης αποβλήτων, που αναπτύχθηκε εκτός της Λιουμπλιάνα με τη στήριξη των Ταμείων Συνοχής της ΕΕ, είναι το μεγαλύτερο περιβαλλοντικό έργο της Σλοβενίας.Τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ χορήγησαν 78 εκατομμύρια EUR για την αναβάθμισή του.

Η μονάδα είναι σε θέση να παράγει 25 000 τόνους διαχωρισμένες δευτερογενείς πρώτες ύλες και πράσινη ενέργεια. Διασφαλίζει, χρησιμοποιώντας υπερσύγχρονη τεχνολογία, ότι μόνο γύρω στο 5-10 % των αποβλήτων που φτάνει σε αυτήν καταλήγει σε χώρο υγειονομικής ταφής. Όλα τα υπόλοιπα, από το χαρτί και τα πλαστικά μέχρι το γυαλί και το μέταλλο, ανακυκλώνονται. Οι οργανικές ύλες είτε αποτελούν αντικείμενο επεξεργασίας για να γίνουν βιοαέριο ώστε να ηλεκτροδοτηθεί η μονάδα είτε μετατρέπονται σε λίπασμα για τους χώρους πρασίνου της Λιουμπλιάνα. Με τη σειρά του αυτό μειώνει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, όπως το μεθάνιο, που απελευθερώνονται κατά την αποσύνθεση των οργανικών αποβλήτων σε χώρους υγειονομικής ταφής, και αποτρέπει τη ρύπανση των υπόγειων υδάτων.

Η Λιουμπλιάνα έχει θέσει φιλόδοξους στόχους για το μέλλον. Η πόλη στοχεύει στην αύξηση της χωριστής αποκομιδής αποβλήτων στο 75 % και τη μείωση των ετήσιων υπολειμματικών αποβλήτων σε 60 κιλά ανά άτομο έως το 2025, διασφαλίζοντας το διαρκές καθεστώς της ως παραδειγματική πράσινη πόλη στο μέλλον.

Όπως τόνισε και ο επίτροπος Vella: «Οι μελλοντικές γενιές έχουν δικαίωμα να έχουν ένα υγιές περιβάλλον και αυτό πρέπει να το διασφαλίσουμε.»