Λιγότερες πλαστικές σακούλες, καλύτερη ποιότητα ζωής
Η σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία - είχα τη χαρά να την υποστηρίξω και εγώ όταν ήμουν ευρωβουλευτής στο Ευρωκοινοβούλιο μαζί με την δανέζα ευρωβουλευτή των Πρασίνων M. Auken που ήταν η εισηγήτρια της πρωτοβουλίας - προβλέπει είτε περιορισμό της χρήσης της με νομοθετική απαγόρευση είτε επιβολή τέλους σε κάθε σακούλα που χρησιμοποιείται.
Η ελληνική κυβέρνηση επέλεξε το μισό βήμα, την επιβολή τέλους. Ας ελπίσουμε ότι με αυτόν τον τρόπο θα πετύχει να περιορίσει δραστικά τη χρήση της, και δεν θα λειτουργήσει απλώς εισπρακτικά το σύστημα: 3 λεπτά για τον Εθνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης και 1 λεπτό για το κράτος (από το ΦΠΑ).
Υπήρχε βέβαια η εναλλακτική και πιο δραστική λύση, να μην δίνεται πλέον πλαστική σακούλα, ιδιαίτερα στα σούπερ μάρκετ.
Μα θα πει κάποιος και πώς θα μεταφέρουμε τα ψώνια μας; Εξάλλου που θα βάζουμε τα σκουπίδια μας;
Ας σκεφτούμε ότι υπήρχε ζωή και πριν τις πλαστικές σακούλες, ενώ θα συνεχίσει να υπάρχει και μετά από αυτές, Και μάλιστα, καλύτερα, χωρίς τόσα πλαστικά στη θάλασσα, στο περιβάλλον, στις φωλιές των πουλιών, στις κοιλιές των ψαριών και γενικότερα στην τροφική αλυσίδα.
Θυμάμαι όταν αποφάσισα να σταματήσω να χρησιμοποιώ πλαστικές σακούλες στα ψώνια μου - ήταν στα τέλη της δεκαετίας του 70 - και πήγαινα στο σούπερ μάρκετ ή στο φούρνο με τις πάνινες τσάντες ή με το δίχτυ μου, με κοιτούσαν με συγκαταβατικό ύφος του στυλ "το καημένο το παιδί, έχει τρελαθεί". Απελπίζονταν που παρά την πίεση δεν ήθελα να χρησιμοποιήσω πλαστική σακούλα.
Τα χρόνια πέρασαν, τα μαλλιά άσπρισαν. Οι οικολογικές στάσεις ζωής έχουν υιοθετηθεί από πολύ περισσότερους/ες σήμερα. Ακόμα και σε τηλεοπτικά σήριαλ έχουν εισαχθεί κάποιες οικολογικές μπηχτές: κάπου κάπου πάνινη τσάντα, κάδος ανακύκλωσης, ένα ποδήλατο δίπλα από την πόρτα.
Ξέρω πάρα πολλούς ανθρώπους που έχουν κατανοήσει ότι οι πλαστικές σακούλες κάνουν ζημιά στο περιβάλλον και θα ήταν έτοιμοι να σταματήσουν τη χρήση τους, Κάποιοι/ες (κυρίως γυναίκες, μεγαλύτερης ηλικίας και νέα παιδιά) έχουν κάνει ήδη το βήμα αυτό. Αλλά οι περισσότεροι περίμεναν κάποιος να τους το επιβάλλει είτε με νόμο είτε με τέλος. Αυτή είναι η διαφορά μας με κεντρο-ευρωπαίους. Εκείνοι όταν συνειδητοποιούν ότι κάτι πρέπει να αλλάξει το εφαρμόζουν. Κόβουν τις πλαστικές σακούλες, παίρνουν το ποδήλατο, κάνουν ανακύκλωση και κομποστοποίηση, μείωνουν την κατανάλωση ενέργειας, Εμείς στο μεταξύ το ...σκεφτόμαστε, και το σκεφτόμαστε, και το σκεφτόμαστε!
Παρατηρούσα, λοιπόν, σήμερα με περιέργεια τον κόσμο που πήγαινε στο ταμείο του σούπερ μάρκετ. Οι κοπέλες στο ταμείο ρωτούσαν: θέλετε πλαστική σακούλα. Φαίνεται ότι περιέργως οι περισσότεροι ήξεραν ότι από σήμερα η πλαστική σακούλα θα χρεώνονταν χωριστά (γιατί μέχρι τώρα χρεώνονταν, δεν ήταν δωρεάν όπως αφελώς πίστευαν πολλοί, αλλά χρεώνονταν μέσα στην τιμή του προϊόντος).
Αρκετοί είχαν φέρει τη δική τους επαναχρησιμοποιήσιμη τσάντα (υπάρχει ένα πλήθος ευφάνταστων λύσεων), Κάποιοι μουρμούριζαν, άκουσα ένα κύριο να λέει ότι θα ήταν καλύτερο να χρεώνονται ακόμα και 10 ευρώ αλλά μέσα στην τιμή του...προϊόντος), ενώ - όπως επιβεβαίωσαν και κάποιες κοπέλες στα ταμεία - αυτοί που συνήθιζαν να παίρνουν 10 - 10 τις σακούλες, σήμερα δεν ήθελαν να πάρουν ούτε μία και προτιμούσαν να πάρουν τα πράγματα στο χέρι τους. Υπήρχαν βέβαια κι αυτοί/ες που δεν πολυ-νοιάστηκαν που θα πλήρωναν 4 λεπτά επιπλέον.
Για να δούμε τι θα γίνει το επόμενο διάστημα.
Πάντως και ο καταναλωτής και τα μαγαζιά δεν θα έχουν μόνο οικολογικό αλλά και οικονομικό όφελος, αφού οι πλαστικές σακούλες ήταν έτσι κι αλλιώς ένα σημαντικό κόστος, που περνούσε απαρατήρητο στους καταναλωτές (κάπου 20-30 ευρώ ανά άτομο ετησίως) αλλά στα μαγαζιά, στα σούπερ μάρκετ, στις λαϊκές το κόστος ήταν σημαντικό κι ανέρχονταν σε εκατοντάδες ευρώ για ένα μικρό μαγαζί και δεκάδες χιλιάδες ευρώ σε ένα μεγαλύτερο. Τζάμπα λεφτά στα σκουπίδια δηλαδή.
Και ένας προσωπικός απολογισμός: όλα αυτά τα χρόνια με μερικές πάνινες τσάντες που επαναχρησιμοποιώ, έχω συνεισφέρει στην αποφυγή ...κατανάλωσης 15.000 περίπου κομματιών πλαστικής σακούλας. Δεν είναι και λίγο. Και ποτέ δεν μου φάνηκε δύσκολο να έχω μαζί μου κάποιες επαναχρησιμοποιήσιμες τσάντες (κυρίως πάνινες). Είναι θέμα πόσο συνεπής είσαι στις επιλογές σου.

plastic bags

 

Τα νησιά σιγά - σιγά μπαίνουν στο πνεύμα της "εξόδου" από τις πλαστικές σακούλες μιας χρήσης που χρησιμοποιούνται στα ψώνια. Πριν λίγο καιρό την δέσμευσή τους για σταδιακή κατάργηση της πλαστικής σακούλας ανακοίνωσαν ο Ενεργειακός κι Αναπτυξιακός Συνεταιρισμός Σίφνου, ο Δήμος Σίφνου και πολλοί φορείς του νησιού. Μια παρόμοια καμπάνια ξεκινάνε φορείς της Αλοννήσου σε συνεργασία με περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Πιο κάτω η σχετική ανακοίνωση  

Ολοκληρώθηκε με επιτυχία η επίσημη έναρξη του προγράμματος «Αλόννησος χωρίς πλαστικές σακούλες». Το πρόγραμμα υλοποιείται από το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS και τη MOm/ Εταιρεία για τη Μελέτη και Προστασία της Μεσογειακής Φώκιας με τη χρηματοδότηση του Ιδρύματος Thalassa και τη συνεργασία του Δήμου Αλοννήσου, που ήδη είχε αποφασίσει να αναλάβει πρωτοβουλία για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Στόχος του προγράμματος είναι η δραστική μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας μεταφοράς σε ένα νησί με ιδιαίτερη περιβαλλοντική αξία, καθιστώντας στην πράξη την Αλόννησο το πρώτο νησί «χωρίς πλαστική σακούλα» στην Ελλάδα. Η υλοποίησή του αναμένεται να συμβάλει στην προστασία του παράκτιου και θαλάσσιου περιβάλλοντος της Αλοννήσου, ενός νησιού που φιλοξενεί τον πιο σημαντικό εναπομείναντα πληθυσμό της μεσογειακής φώκιας, Monachusmonachus, στη Μεσόγειο, αλλά και να αναδείξει περαιτέρω την Αλόννησο ως έναν προορισμό εναλλακτικού τουρισμού. Κατά τη διάρκεια του προγράμματος θα διανεμηθούν στα νοικοκυριά του νησιού 2.000 πάνινες τσάντες από 100% βαμβάκι, θα εφαρμοστεί μια ευρεία γκάμα εργαλείων ενημέρωσης-ευαισθητοποίησης και θα υλοποιηθούν δράσεις εκπαίδευσης μαθητών, βιωματικά σεμινάρια για εκπαιδευτικούς, καθώς και εργαστήρια συμμετοχικών διαδικασιών με τη συμμετοχή των τοπικών φορέων.

Στο πλαίσιο των πρώτων ενεργειών, το διάστημα 2-6/10, διοργανώθηκαν εθελοντικοί καθαρισμοί σε τρεις παραλίες της Περιστέρας (περιοχή όρμου Βασιλικού), καθώς και στην παραλία Πλανήτης της Κυρά Παναγιάς, με τη συμμετοχή εθελοντών και εκπροσώπων των παραπάνω φορέων. Οι δυο νησίδες αποτελούν μέρος του Εθνικού Πάρκου Αλοννήσου Βορείων Σποράδων (ΕΘΠΑΒΣ). Συνολικά συλλέχθηκαν πάνω από 5.500 λίτρα απορριμμάτων, τα περισσότερα εκ των οποίων ήταν πλαστικά, όπως αποτυπώθηκε στα ειδικά Φύλλα Καταγραφής που συμπληρώθηκαν κατά τους καθαρισμούς. Οι δράσεις ολοκληρώθηκαν με μαθητικό καθαρισμό στα Τσουκαλιά που πραγματοποιήθηκε την Τρίτη, 6 Οκτωβρίου, με τη συμμετοχή περίπου 100 μαθητών και εκπαιδευτικών από το Νηπιαγωγείο και το Δημοτικό Σχολείο Αλοννήσου.

Επιπλέον, οι εκπρόσωποι των συμμετεχόντων φορέων είχαν την ευκαιρία να συναντηθούν την Κυριακή, 4 Οκτωβρίου στο Δημαρχείο με επιχειρηματίες του νησιού, των οποίων η συμμετοχή είναι ιδιαίτερα κρίσιμη για την επιτυχία του όλου εγχειρήματος. Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, έγινε σύντομη παρουσίαση του προγράμματος και του περιβαλλοντικού προβλήματος που επιχειρεί να διαχειριστεί και ακολούθησε πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση για τα επόμενα βήματα. Οι παρευρισκόμενοι εξέφρασαν την υποστήριξή τους στην ιδέα της εξάλειψης της πλαστικής σακούλας μεταφοράς μιας χρήσης από το νησί της Αλοννήσου. 

Την αρχή σε αυτήν την προσπάθεια θα σηματοδοτήσει η 1η Δεκεμβρίου 2015, ημερομηνία κατά την οποία, μετά από πρόταση του Δημάρχου, κου Πέτρου Βαφίνη, οι επιχειρηματίες του νησιού θα ξεκινήσουν τη σταδιακή αντικατάσταση της πλαστικής σακούλας με στόχο την ολοκληρωτική «εξαφάνισή» της σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Περισσότερες πληροφορίες:

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Plastic bags2

Οι πλαστικές σακούλες μιας χρήσης έκαναν κατά έναν τρόπο πιο "εύκολη" τη ζωή των πολιτών: δεν ήταν ανάγκη να έχουν μαζί τους πάνινες τσάντες ή δίχτυ όπως παλιά, τις έπαιρναν από παντού, τις χρησιμοποιούσαν και τις πετούσαν αμέσως, ήταν ελαφριές. Αυτά τα "πλεονεκτήματα" έχουν μετατραπεί πλέον - όπως έχει αποδειχθεί -σε πρόβλημα για το περιβάλλον, τα οικονομικά μας, τα συστήματα διαχείρισης των απορριμμάτων.Σπαταλάμε τεράστιες ποσότητες πετρελαίου (από το πετρέλαιο κατασκευάζονται οι πλαστικές σακούλες), αυτή η "ανάλαφρη" αντιμετώπισή τους κοστίζει σημαντικά στο εμπόριο κι αυτό το κόστος περνάει μέσα από τις αγορές προϊόντων στον καταναλωτή και στον οικογενειακό προϋπολογισμό. Εξίσου ή πιο σημαντικό: έχουν μετατραπεί σε μάστιγα για το περιβάλλον και τις διάφορες μορφές ζωής. Πολλά είδη παγιδεύονται σε αυτές ή καταπίνουν κομμάτια τους και τραυματίζονται ή πνίγονται. 

Το πρόβλημα της πλαστικής σακούλας συνδέεται βέβαια με επιλογές που έχουμε κάνει στον τρόπο ζωής μας. Γι' αυτό είναι "εύκολο" να περιορίσουμε τα προβλήματα που δημιουργούνται στο περιβάλλον από τις πλαστικές σακούλες,αλλάζοντας συμπεριφορά στην καθημερινότητά μας. Αφενός δεν αφήνουμε καμία πλαστική σακούλα να καταλήξει στο φυσικό περιβάλλον κιαφετέρου διακόπτουμε τις σχέση μας μαζί της για πάντα, αναπτύσσοντας μια άλλη, πιο βιώσιμη, σχέση δια βίου με τις πάνινες τσάντες και το δίχτυ για τα ψώνια μας

Μπορούμε, λοιπόν, να κάνουμε κάτι για να μειώσουμε τα πλαστικά στις θάλασσες και στο περιβάλλον. Υπάρχουν καλά παραδείγματα μπροστά μας όπως η καμπάνια που έχουμε ξεκινήσει στη Σίφνο με τον Ενεργειακό και Αναπτυξιακό Συνεταιρισμό που έχουμε δημιουργήσει για ναμετατρέψουμε τη Σίφνο σε ένα "πράσινο νησί"

Η καμπάνια για τη μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας στο νησί (και φυσικά όχι μόνο στη Σίφνο) έχει αφενός μια επικοινωνιακή διάσταση (να ευαισθητοποιηθούμε για να μειωθεί η χρήση της πλαστικής σακούλας στο νησί μας τόσο από τους μόνιμους κατοίκους όσο και από τους επισκέπτες) αλλά και μια πρακτική:παράγουμε επί τόπου βαμβακερές, πάνινες τσάντες για τα ψώνια που μπορούν να χρησιμοποιούνται πολλές φορές. Δημιουργούμε έτσι θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο με τη φιλοδοξία να αναπτυχθεί και μια νέα οικονομική δραστηριότητα. Οι πλαστικές σακούλες που εισάγονται στη Σίφνο κοστίζουν πάνω από100.000 Ευρώ το χρόνο, χρήματα τα οποία σήμερα φεύγουν από την οικονομία του νησιού. Επιδιώκουμε με τις πάνινες τσάντες ναδημιουργηθούν έσοδακαι στον συνεταιρισμό και στη Σίφνο παράλληλα με το περιβαλλοντικό όφελος.

ΟΕνεργειακόςΣυνεταιρισμός προχώρησε στην αγορά μηχανών ραψίματοςκαιαπασχολεί επιτόπου άτομα τα οποία ράβουν πάνινες τσάντες πολλών χρήσεωνμε στόχο να χρησιμοποιούνται από τους ντόπιους και τους επισκέπτες και να αντικατασταθούν έτσι οι πλαστικές μιας χρήσης. Το μήνυμα είναι σαφές:να μειώσουμε σε πρώτη φάση την κατανάλωσή τους και σταδιακά να κάνουμε τη Σίφνο το πρώτο ελληνικό νησί ΧΩΡΙΣ ΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΣΑΚΟΥΛΕΣ μιας χρήσης

Τσάντες διατίθενται κατ' αρχάς από ταμαγαζιά και τα σούπερ μάρκετς στη Σίφνο. Ο Ενεργειακός κι Αναπτυξιακός Συνεταιρισμός αυξάνει όμως την παραγωγή του ώστε να πουλάει και από απόσταση πάνινες τσάντες - σε μικρό ή μεγαλύτερο αριθμό- τόσο για να ενισχύσει το περιβαλλοντικό του μήνυμα όσο και για να συγκεντρώσει χρήματα για άλλα προγράμματα που έχει. Μπορείτε, αν θέλετε να βοηθήσετε και ζείτε εκτός Σίφνου,να κάνετε παραγγελία μέσα από το εμαιλΑυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.

Είναι πολύ σημαντικό να περάσουμε από τα λόγια στην πράξη. Προσωπικά χρησιμοποιώ πάνινες τσάντες στα ψώνια από τα τέλη του '80. Υπολογίζω ότι με αυτόν τον τρόπο, όλα αυτά τα χρόνια, έχω αποφύγει τουλάχιστον 10.000 πλαστικές τσάντες μιας χρήσης. Σκεφτείτε αν το κάναμε αυτό 1.000.000 άτομα κάθε χρόνο στην Ελλάδα. Ένα μεγάλο βουνό από πλαστικό, που σήμερα βρίσκεται σε χωματερές και ΧΥΤΑ, θα είχε αποφευχθεί.

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση χρησιμοποιούνταικάθε χρόνο 100.000.000.000 (100 δις) πλαστικές σακούλες, συνήθως μια και μόνη φορά κατά τη μεταφορά των αγορών μας. Κατά μέσον όρο χρησιμοποιούνται στην ΕΕ περίπου 200 σακούλες ανά κάτοικο. Υπάρχουν, όμως, χώρες όπου χρησιμοποιούνται πάνω από 600 σακούλες κατά μέσον όρο ανά κάτοικο, ενώ σε άλλες έχει περιοριστεί σημαντικά η χρήση τους. Η Ελλάδα βρίσκεται περίπου στο μέσον. 

Υπολογίζουμε ότι:

- πάνω από 60.000 τόνοι πλαστικού καταλήγουν μέσω της πλαστικής σακούλας στο περιβάλλον ή σε χώρους ταφής των απορριμμάτων στην Ελλάδα,

- κάθε νοικοκυριό πετάει στα σκουπίδια αρκετές δεκάδες ευρώ λόγω πλαστικής κι άλλης συσκευασίας μιας χρήσης,

- συνολικά οι πλαστικές σακούλες μιας χρήσης - ένα προϊόν που χρησιμοποιείται μία ή το πολύ δυο φορές – κοστίζουν στις επιχειρήσεις και στα νοικοκυριά πάνω από 30.000.000 ευρώ ετησίως.

Χώρες όπως η Ιρλανδία πέτυχαν μείωση της χρήσης πλαστικής σακούλας μιας χρήσης κατά 80% με εφαρμογή πολιτικής χρέωσής της χωριστά, στο ταμείο. Ορισμένες άλλες χώρες έχουν απαγορεύσει τη χρήση πλαστικής σακούλας.Εναλλακτικές λύσεις απέναντι στην πλαστική σακούλα μιας χρήσης υπάρχουν, είτε με επαναχρησιμοποίηση πολλές φορές της ίδιας πλαστικής σακούλας ή πιο ανθεκτικής πλαστικής αλλά η καλύτερη λύση είναι η χρήση μιας πάνινης πολλών χρήσεων.

Τόσο οι πολίτες όσο και οι επιχειρήσεις και η διοίκηση πρέπει πλέον να εφαρμόσουν υποχρεωτικά την Οδηγία για μείωση της πλαστικής σακούλας που υπερψηφίστηκε από την Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου, την Τρίτη 28/4/2015, και αποτελεί προϊόν συμφωνίας Ευρωκοινοβουλίου, Συμβουλίου και Κομισιόν. Η Οδηγία προβλέπει δραστικό περιορισμό της κοινής, ελαφριάς πλαστικής σακούλας μεταφοράς προϊόντων σε ποσοστά 80-90% είτε με χρέωση της χρήσης πλαστικών σακουλών χωριστά στο ταμείο (και όχι ενσωμάτωση του κόστους τους μέσω των προϊόντων) είτε με υιοθέτηση μέτρων που θα διασφαλίζουν ότι κατά μέσον όρο κάθε πολίτης περιορίζει την κατανάλωση πλαστικών σακουλών σε 90 το πολύ μέχρι το 2019 και σε λιγότερες από 40 το αργότερο μέχρι το 2025, και μετά. Τα Κράτη Μέλη θα πρέπει να υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις, ξεκινώντας 36 μήνες μετά την έναρξη ισχύος της νομοθεσίας, για την ετήσια κατανάλωση πλαστικών σακουλών μεταφοράς, σύμφωνα με κοινή μεθοδολογία.

Η ευρωπαϊκή νομοθεσία επιβάλει, λοιπόν, το αργότερο από το 2019 να μειωθεί δραστικά η χρήση της αλλά δεν χρειάζεται να περιμένουμε τόσα χρόνια. Η ανάγκη να δράσουμε είναι άμεση. Πριν από λίγες μέρες βρέθηκα σε κάποιες παραλίες της Β. Κρήτης μπροστά στο φαινόμενο που ονομάζεται "σούπα πλαστικών". Σε πολλές περιπτώσεις ακόμα και απομακρυσμένες παραλίες και θάλασσες κατακλύζονται από κάθε μεγέθους και είδους πλαστικά. Νομίζω ότι όλοι/ες έχουμε βιώσει παρόμοιες καταστάσεις και όχι μόνο μια φορά. Η "σούπα πλαστικών" είναι κάτι που συναντάμε πλέον παντού, από τον ανοικτό ωκεανό μέχρι ερημικά νησάκια και παραλίες. Σε αυτή την κατάσταση που αντιμετώπισα πρόσφατα (έχω βρεθεί σε πολλά περιστατικά "κατάληψης" ακτών και βυθού από πλαστικά) τα μικρά-μικρά πλαστικά απλώνονταν σε μεγάλες εκτάσεις στην επιφάνεια της θάλασσας. 

Παρόμοιες καταστάσεις σε κάνουν να νοιώθεις πολύ άβολα. Τι νόημα έχει να κολυμπάς μέσα στα πλαστικά! Το πιο προβληματικό είναι ότιτα μικρά-μικρά πλαστικά γίνονται τροφή του πλαγκτόν, των ψαριών και τελικά του ανθρώπου (μέσω της τροφικής αλυσίδας).Πολύ συχνά αυτά τα μικροπλαστικά προσροφούν κι άλλες τοξικές ουσίες που μπορεί να είναι σε απείρως μικρές ποσότητες στο θαλάσσιο περιβάλλον και έτσι συσσωρεύουν και μεταφέρουν χημικές ουσίες στην τροφική αλυσίδα. 

Μπορεί και πρέπει να κάνουμε κάτι για να περιορίσουμε τη "σούπα".