Αν νομίζετε ότι η σκλαβιά έχει τελειώσει κάνετε λάθος. Όχι μόνο υπάρχουν και σήμερα σκλάβοι αλλά αυτοί σύμφωνα με τον Διεθνής Οργανισμός Εργασίας (ILO) φτάνουν τα 21.000.000. Εξαναγκάζονται σε εργασία σε ορυχεία, εργοστάσια, χωράφια, ιχθυοκαλλιέργειες, σε σπίτια, στη βιομηχανία του σεξ. Μεγάλο ποσοστό των σύγχρονων σκλάβων είναι παιδιά, όχι μόνο ενήλικες. Πάνω από 2.300.000 είναι τα θύματα trafficking, ενώ 2.500.000 άτομα, σε μεγάλο ποσοστό παιδιά, εργάζονται ως σκλάβοι είτε από κρατικές υπηρεσίες είτε από παραστρατιωτικές κι αντάρτικες ομάδες. Βέβαια το 90% εργάζονται για την ιδιωτική οικονομία αποφέροντας αιματοβαμμένα κέρδη ύψους 150 δις δολαρίων.
Η σκλαβιά ήταν γνωστή σε πολλές αρχαίες κοινωνίες, όπως στην αρχαία Ελλάδα, στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία, στην Αίγυπτο, στην Κίνα, στο Ισραήλ, στην Αφρική και στην Αμερική. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα ήταν διαδεδομένη ακόμα και στην Αυστραλία, ενώ ήταν συνηθισμένη πρακτική στις αποικίες. Και αναδείχθηκε ως μια βάρβαρη πρακτική και σύγχρονων ολοκληρωτικών καθεστώτων, όπως του ναζισμού, του σταλινισμού, αυτού των Γιαπωνέζων κα.
Από το 1930 υπάρχει η Συνθήκη 29 για την εξάλειψη της εξαναγκαστικής εργασίας την οποία είχαν υπογράψει 177 χώρες, αλλά αυτή δυστυχώς δεν πέτυχε τους στόχους της μέχρι σήμερα όπως δείχνουν οι εκθέσεις διεθνών οργανισμών. Έτσι, τον Μάιο του 2014, η Συνδιάσκεψη του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας υιοθέτησε το Πρωτόκολλο του 2014 και μια μη-υποχρεωτική Σύσταση που έρχονται να τροποποιήσουν την Συνθήκη 29 με στόχο να εξαλειφθεί η εξαναγκαστική εργασία, αυτή η σύγχρονη σκλαβιά. Οι συμμετέχοντες στην Συνδιάσκεψη ήταν εκπρόσωποι κυβερνήσεων, εργοδοτών κι εργαζομένων και οι αποφάσεις ελήφθησαν με ψήφους 437 υπέρ, 27 αποχές και 8 κατά.
Το Πρωτόκολλο του 2014 της Συνθήκης 29[1] του 1930 για την εξαναγκαστική εργασία, που διαμορφώνει ένα σύνολο υποχρεώσεων για τις κυβερνήσεις στην προσπάθεια καταπολέμησης της σύγχρονης αυτής σκλαβιάς, τέθηκε ήδη σε ισχύ - όπως προβλέπονταν - μετά την επικύρωσή του από δυο κατ’ ελάχιστον χώρες (ήδη Νιγηρία και Νορβηγία). Επομένως και η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει άμεσα στις ενέργειες και τα μέτρα που προβλέπονται από το Πρωτόκολλο.
Μα θα πει κάποιος, εμείς, τώρα, έχουμε άλλα προβλήματα, την κρίση, τη λιτότητα, τη φτώχεια, δεν μπορούμε να ασχολούμαστε με τα προβλήματα του υπόλοιπου κόσμου. Κι όμως, η εξαναγκαστική εργασία αφορά και τη δική μας χώρα. Πόσα περιστατικά άθλιων συνθηκών εργασίας μεταναστών σε αγροτικές περιοχές δεν έχουν έρθει στο φως της δημοσιότητας; Πόσες γυναίκες από την Αφρική κι αλλού δεν υποχρεώνονται να εργάζονται στη βιομηχανία του σεξ, κάτω από απειλές για τη σωματική ακεραιότητα τη δική τους ή της οικογένειάς τους; Μάλλον, όμως, δεν θεωρούμε ότι αυτές οι υποθέσεις μας αφορούν ακόμα και αν εμείς είμαστε οι «καταναλωτές» των προϊόντων και των υπηρεσιών που προσφέρουν οι σύγχρονοι σκλάβοι.
Οι σύγχρονοι σκλάβοι δεν εργάζονται για «εξωτικά καθεστώτα», αλλά για συνηθισμένα καταναλωτικά προϊόντα (όπως κακάο, βαμβάκι, ψάρια και γαρίδες, κινητά τηλέφωνα και ηλεκτρονικά προϊόντα, υφάσματα, ρούχα και χαλιά) ή για τη βιομηχανία του σεξ με χιλιάδες «πελάτες» που αδιαφορούν για τις γυναίκες που προσφέρουν τις «υπηρεσίες» τους. Δεν είναι μόνο άγνωστες εταιρίες ή παράνομα κυκλώματα που ευθύνονται για την εξαναγκαστική εργασία αλλά κι επώνυμες εταιρίες - μέσω της αλυσίδας των προμηθευτών τους - αλλά και άτομα πέρα πάσης υποψίας. Τα θύματα πολλές φορές παρασύρονται από διακινητές με υποσχέσεις για ένα καλό μισθό ή μια διαφορετική εργασία. Μπορεί να είναι ευάλωτα στις διαθέσεις των διακινητών και των «εργοδοτών» τους διότι δεν έχουν νόμιμα χαρτιά ή δεν γνωρίζουν που ακριβώς βρίσκονται ή ποια είναι τα δικαιώματά τους. Συχνά οι διακινητές και οι «εργοδότες» έχουν προστάτες σε υψηλά κυβερνητικά κλιμάκια ή στην διοίκηση και την αστυνομία. Σε ορισμένες περιπτώσεις τους έχουν «πουλήσει» οι οικογένειές του λόγω χρεών…
Λαμβάνοντας υπόψη όλα αυτά, το Πρωτόκολλο του 2014 για την Συνθήκη 29 ζητάει από τις κυβερνήσεις να υιοθετήσουν άμεσα τη νέα νομοθεσία[2] και να αναλάβουν τις ευθύνες τους σε τρεις τομείς:
1. Πρόληψη: Οι κυβερνήσεις υποχρεούνται να διαμορφώσουν ένα εθνικό σχέδιο για την εξάλειψη της εξαναγκαστικής εργασίας, να εντείνουν τους ελέγχους αλλά και να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις να εξαλείψουν την εξαναγκαστική εργασία σε όλα τα δίκτυα προμηθειών των προϊόντων ή υπηρεσιών τους.
2. Καλύτερη προστασία των θυμάτων.Μεταξύ άλλων προστασία των ευάλωτων ομάδων, ιδιαίτερα μεταξύ των προσφύγων, ενάντια σε πρακτικές κακομεταχείρισης και κακοποίησής τους αλλά και διευκόλυνσης τους να καταγγείλουν τις πρακτικές, ανεξαρτήτως του καθεστώτος διαμονής στη χώρα (αν δηλαδή έχουν ή όχι χαρτιά διαμονής κι εργασίας).
3. Δικαιοσύνη. Τα θύματα πρέπει να προστατεύονται όταν ευθύνονται για εγκληματικές πράξεις (παραβίαση νομοθεσίας εισόδου στη χώρα, πορνεία, διακίνηση ναρκωτικών, εγκλήματα βίας κα) που όμως έχουν άμεση σχέση με την εξαναγκαστική εργασία (σύγχρονη σκλαβιά). Πρέπει να έχουν δίκαιη αντιμετώπιση από τη δικαιοσύνη, συμπεριλαμβανομένης της εξέτασης των ισχυρισμών τους για κακοποίηση που βίωσαν, όπου έχει συμβεί. Θα πρέπει, επίσης, να έχουν δυνατότητα να επιστρέψουν στη χώρα, ακόμα και αν την έχουν εγκαταλείψει, για να παρουσιαστούν στο δικαστήριο ή στις αρχές και να τεκμηριώσουν τις καταγγελίες τους.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ζητάνε από την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα στην εκπόνηση στρατηγικής και σχεδίου δράσης για την εξάλειψη της εξαναγκαστικής εργασίας και στη χώρα μας, αναλύοντας τις μορφές που παίρνει στην σύγχρονη Ελλάδα η σκλαβιά (άθλιες συνθήκες εργασίας μεταναστών χωρίς χαρτιά στον αγροτικό τομέα, συλλήψεις κι απελάσεις όταν είναι η ώρα των πληρωμών, εξαναγκασμός γυναικών και παιδιών στην πορνεία κα).
Όμως δεν πρέπει να περιμένουμε μόνο από την κυβέρνηση να πάρει μέτρα. Μπορούμε να κάνουμε πολλά ως πολίτες και κριτικοί καταναλωτές:
- Συμμετέχουμε σε καμπάνιες για να σταματήσουν οι επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν προμηθευτές που δεν διασφαλίζουν ότι στην παραγωγή τους δεν έχουν εργαζόμενους -σύγχρονους σκλάβους, ιδιαίτερα παιδιά
- Ζητάμε από τα κεντρικά γραφεία των μεγάλων επιχειρήσεων να μας διαβεβαιώσουν ότι έχουν λάβει όλα τα μέτρα για να διασφαλίσουν ότι δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο για όλη την αλυσίδα των προμηθευτών τους.
- Επιλέγουμε προϊόντα από σχήματα δίκαιου εμπορίου, ως μια από τις καλύτερες εγγυήσεις ότι δεν έχει χρησιμοποιηθεί παιδική ή εξαναγκαστική εργασία και ότι η παραγωγή τους σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα.
