Αυτές τις μέρες μιλάνε πολύ για διαφάνεια κι αντιμετώπιση της διαφθοράς. Ήταν και Παγκόσμια Ημέρα Ενάντια στη Διαφορά. Το κόστος της διαφθοράς τεράστιο, πάνω από 2,6 τρις δολάρια. Η απουσία διαφάνειας στη λήψη των πολιτικών αποφάσεων είναι μέρος του προβλήματος μια και διαμορφώνει ένα «γκρίζο πεδίο» στην πολιτική. Η Ελλάδα – παρά την απαίτηση των καιρών για διαφάνεια στη λήψη αποφάσεων και έλεγχο στην επιρροή των διαφόρων λόμπυ - δεν έχει καμία νομοθεσία, κώδικα δεοντολογίας ή μητρώο εκπροσώπων λόμπυ. Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ καλούμε την ελληνική κυβέρνηση αλλά και όλες τις πολιτικές και κοινωνικές δυνάμεις να συν-διαμορφώσουμε μέσα από διάλογο ένα νέο πλαίσιο διαφάνειας και λογοδοσίας για τις «σχέσεις πολιτικής και λόμπυ», όσον αφορά ιδιαίτερα τις σχέσεις και τις επαφές με λόμπυ των μελών της κυβέρνησης, των εκλεγμένων εκπροσώπων (κοινοβούλιο, περιφερειακά και δημοτικά συμβούλια) και των μελών Διοικητικών Συμβουλίων φορέων που διαχειρίζονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο δημόσια περιουσία.

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ υποστηρίζουμε ότι πρέπει να δημοσιοποιούνται, με την ανάπτυξη σχετικού μηχανισμού διαφάνειας, όλες οι επαφές και συναντήσεις που έχουν κρατικά, κυβερνητικά, αυτοδιοικητικά και γενικότερα στελέχη που κατέχουν «ευαίσθητες θέσεις» με εκπροσώπους διαφόρων φορέων και λόμπυ. Hδιαφθορά έχει μεγάλο και πολλαπλό κόστος για τις κοινωνίες, υποσκάπτει την δημοκρατία, ενώ σε οικονομικό επίπεδο αποτιμάται σε 2,6 τρις δολάρια ετησίως, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη - και είναι συχνά αποτέλεσμα της απουσίας διαφάνειας στις σχέσεις διοίκησης και λόμπυ.

Η συζήτηση στη χώρα για το πώς επηρεάζουν διάφορα λόμπυ τη λήψη των αποφάσεων επικεντρώνεται μονάχα στο ευρωπαϊκό επίπεδο αλλά δεν αγγίζει το τι γίνεται στην ίδια τη χώρα μας, το πόσο γκρίζο είναι αυτό το τοπίο εδώ στο ίδιο το σπίτι μας. Σε ορισμένες χώρες υπάρχουν είτε νομοθετικές ρυθμίσεις είτε/και Κώδικες Δεοντολογίας για τους εκπροσώπους ομάδων λόμπυ (ως αποτέλεσμα της νομοθεσίας είτε ήπιων ρυθμίσεων) είτε αυτορρυθμίσεις από τις ίδιες τις ομάδες λόμπυ καθώς και μητρώα των ομάδων λόμπυ ειδικών συμφερόντων (υποχρεωτικά ή προαιρετικά). Σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση «Regulation Of Lobbying Across The EU» που δημοσίευσε πρόσφατα η Υπηρεσία Ερευνών του Ευρωκοινοβουλίου, η Ελλάδα μαζί με το Βέλγιο, τη Βουλγαρία, τη Δανία, την Εσθονία, την Κύπρο, το Λουξεμβούργο, την Ουγγαρία, την Μάλτα, την Πορτογαλία, την Σλοβακία και την Σουηδία δεν έχουν καμία νομοθεσία, κώδικα δεοντολογίας ή μητρώο εκπροσώπων λόμπυ (ομάδων συμφερόντων).

Από την έρευνα προκύπτει ότι μόνο επτά κράτη μέλη της ΕΕ (Γαλλία, Ιρλανδία, Λιθουανία, Αυστρία, Πολωνία, Σλοβενία και Ηνωμένο Βασίλειο) έχουν θεσπίσει νομοθεσία σχετικά με τις δραστηριότητες των ομάδων συμφερόντων, καθώς και ένα υποχρεωτικό μητρώο των εκπροσώπων λόμπυ. Υπάρχουσα νομοθεσία της Ουγγαρίας για λόμπυ, καθώς και σχετικό μητρώο ανακλήθηκαν το 2011. Ο πιο πρόσφατος νόμος έχει εγκριθεί στη Γαλλία στις 8 Νοεμβρίου 2016. Σε ορισμένες χώρες (π.χ. Δανία, Γερμανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο) υπάρχουν ηθικοί κώδικες που καθορίζουν τις δημόσιες σχέσεις και τους οργανισμούς παροχής συμβουλών.

Διαχρονικά έλληνες πρωθυπουργοί ή υπουργοί ή βουλευτές, περιφερειάρχες, δήμαρχοι ή κρατικοί υπάλληλοι συναντιόνται με εκπροσώπους εταιριών χωρίς να δίνονται στοιχεία στην δημοσιότητα για τις συναντήσεις αυτές και κυρίως για το τι συζητήθηκε. Στην πολιτική συζήτηση δεν τίθεται καν το ερώτημα γιατί θα πρέπει ένας υπουργός ή ένας πρωθυπουργός να συζητάει με τον εκπρόσωπο μιας εταιρίας για δουλειές στην Ελλάδα, για τις τιμές ενός προϊόντος ή για το πώς θα αντιμετωπιστούν «εμπόδια» για την προώθηση μιας επένδυσης. Μια τέτοια «δοσοληψία», πάντως, αφήνει το πολιτικό προσωπικό έκθετο τόσο στον πειρασμό της διαπλοκής όσο και σε «φήμες».

Προσφάτως το Ευρωκοινοβούλιο έθεσε σε λειτουργία επίσημο μηχανισμό που επιτρέπει στους Ευρωβουλευτές να δημοσιοποιούν την λίστα με ομάδες συμφερόντων ή οργανισμούς λόμπυ με τους οποίους συναντήθηκαν για θέματα που σχετίζονται με μια έκθεση, τμήμα νομοθεσίας, τροπολογίες. Αυτό ήταν υποχρεωτικό όσον αφορά συναντήσεις ευρωβουλευτών με εκπροσώπους της καπνοβιομηχανίας αλλά τώρα υιοθετείται ένα είδος «νομοθετικού αποτυπώματος» -αίτημα πολλών οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών αλλά και των πράσινων - ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες αν οι νομοθετικές αποφάσεις επηρεάζονται από διάφορες ομάδες συμφερόντων. Μέχρι τώρα η δημοσιοποίηση των συναντήσεων ήταν προαιρετική για άλλους τομείς. Τώρα ο μηχανισμός θα επιτρέπει να διατηρούνται τα στοιχεία, ως ένα είδος αποτυπώματος, και να ακολουθούν για πάντα την σχετική νομοθετική διαδικασία, ως ένα παράρτημα με τις συναντήσεις των ευρωβουλευτών με διάφορους φορείς, που θα συνοδεύει την νομοθετική διαδικασία. Η Ομάδα των Πράσινων στο ευρωκοινοβούλιο έθεσε σε λειτουργία ένα σχετικό opensourcesoftwareLobbyCal (https://lobbycal.greens-efa-service.eu/#/meeting). Πρέπει να γίνουν πολλά ακόμα για να συμμετάσχουν όλες οι πολιτικές ομάδες και όλοι οι εκλεγμένοι στην διαδικασία.

Λόμπυ σε ευρωπαϊκό και εθνικό επίπεδο υπάρχουν  πολλών ειδών, από εκπροσώπους κοινωνικών και περιβαλλοντικών οργανώσεων, μέχρι εκπροσώπους οικονομικών και παραγωγικών κλάδων. Δεν σημαίνει ότι κάθε συνάντηση πολιτικού προσώπου με εκπροσώπους των λόμπυ είναι ύποπτη. Η δημοσιοποίηση όμως των συναντήσεων και των βασικών θεμάτων συζήτησης ενισχύει την διαφάνεια και την αποφυγή επηρεασμού αποφάσεων με δέλεαρ διάφορα ανταλλάγματα. Από τη στιγμή που τα μέλη μιας κυβέρνησης ή μιας αυτοδιοικητικής αρχής ή ενός συμβουλίου φορέα που διαχειρίζεται δημόσια περιουσία (πρέπει να) εκπροσωπούν τους πολίτες και όχι απλώς κάποια ιδιαίτερα συμφέροντα, απαιτείται απόλυτη διαφάνεια σε σχέση με τους ποιους συναντάνε. Αυτό είναι αναγκαίο (όχι πάντως επαρκές από μόνο του) ώστε να διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον και η εξισορρόπηση στην δυνατότητα επηρεασμού των πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών αποφάσεων, στο πλαίσιο της ενίσχυσης της δημοκρατίας