Των

Νίκου Χρυσόγελου

(πρώην Ευρωβουλευτή

& Περιφερειακού Συμβούλου Ν. Αιγαίου)

και Νικόλα Στεφάνου

(επιχειρηματία διαδικτύου)

Τα θέματα που απασχολούν τις κοινωνίες δεν μπορεί να είναι άσπρο-μαύρο. Για παράδειγμα, μπορούμε να απορρίψουμε μια πρόταση αλλά δεν είναι απαραίτητο να διατηρήσουμε μια κατάσταση. Aν αυτή δεν είναι συμβατή πλέον με τις ανάγκες και αξίες της κοινωνίας, υπάρχει η δυνατότητα να επιλέξουμε μια άλλη καλύτερη που θα είναι προς το συμφέρον της τοπικής κοινωνίας και του περιβάλλοντος. Αυτό ισχύει, για παράδειγμα, με το θέμα των ανεμογεννητριών στην Πάρο ή και σε άλλες περιοχές.

Οι κοινωνίες πρέπει να συζητάνε δημοκρατικά και με επιχειρήματα τις διαφορετικές επιλογές που υπάρχουν και να αναζητούν αυτή που είναι πιο ωφέλιμη για την κοινωνία και το περιβάλλον, συγκεντρώνει ευρύτερη συναίνεση κι αντιμετωπίζει τα υπαρκτά, μεγάλα περιβαλλοντικά και κλιματικά προβλήματα. Χρειάζεται προσοχή, όταν απορρίπτουμε μια επιλογή, να μην πετάμε με τα απόνερα και το μωρό.

Στην παθιασμένη ατμόσφαιρα που επικρατεί αυτή τη στιγμή στην Πάρο όπου κάθε γνώμη έστω και λίγο διαφοροποιημένη θεωρείτε «προδοσία», δεν είναι εύκολο να ακουστεί, ακόμα περισσότερο να κατανοηθεί, μια θέση διαφορετική τόσο από το σχέδιο που προωθείτε όσο και από την επικρατούσα θέση που αρκείται σε ένα ξερό «όχι στις ανεμογεννήτριες».

Είναι βέβαιο ωστόσο ότι η μεγάλη κινητοποίηση του κόσμου που επιτεύχθηκε στην Πάρο είναι απαραίτητη για να εμποδιστεί το συγκεκριμένο (απαράδεκτο!) επενδυτικό σχέδιο ανάπτυξης αιολικών πάρκων που πάει να υλοποιηθεί στο νησί. Η αντίθεση, όμως, προς αυτό το σχέδιο δεν μπορεί να οδηγήσει στην διατήρηση της σημερινής, επίσης απαράδεκτης κατάστασης, αφού η ενέργεια που χρειάζεται η Πάρος παράγεται σήμερα από «βρώμικες», μη ανανεώσιμες πηγές, όπως το πετρέλαιο. Το αποτέλεσμα είναι προβληματικό και ορατό: ρυπαίνεται το περιβάλλον και συμβάλλουμε στην επιδείνωση της κλιματικής αλλαγής. Επίσης, η εισαγωγή πετρελαίου επιβαρύνει τα δημοσιονομικά και την οικονομία των νοικοκυριών και της χώρας. Κατά συνέπεια, χρειάζεται ένα πραγματικά εναλλακτικό σχέδιο αειφόρου ανάπτυξης που θα αφορά τη θέση της Πάρου στο νέο ενεργειακό τοπίο και τη συμμέτοχή της στην μείωση των εκπομπών CO2 που αλλάζει, όπως όλοι πλέον γνωρίζουν, ραγδαία το κλίμα.

Γιατί λέμε «όχι στο προτεινόμενο σχέδιο»: Το προτεινόμενο σχέδιο είναι καταρχάς προκλητικό αφού είναι αδιανόητο να πιστεύουν κάποιοι ότι τέτοια σχέδια, με τόσο μεγάλες παρεμβάσεις στο τοπίο και στο περιβάλλον, μπορούν να υλοποιηθούν σε κράτος μέλος της ΕΕ χωρίς διαφάνεια και συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων. Εδώ και πολλά χρόνια υπάρχει σε ευρωπαϊκό επίπεδο η υποχρέωση να ακολουθούνται διαδικασίες που διασφαλίζουν ότι κάθε σχέδιο που ενδέχεται να έχει επιπτώσεις στο περιβάλλον υπόκειται σε διαβούλευση που πραγματοποιείται σε πρώιμο στάδιο της διαδικασίας, όχι όταν τα έργα έχουν αποφασιστεί.

Ενώ η μετάβαση σε ένα άλλο ενεργειακό μοντέλο είναι απαραίτητη για περιβαλλοντικούς και οικονομικούς λόγους, ο τρόπος που θα προωθηθούν οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρέπει να λαμβάνει υπόψη ότι οι τοπικές κοινωνίες δεν λένε ένα απλό ναι ή όχι. Πρέπει να είναι αυτές που έχουν την πλήρη ιδιοκτησία ή σημαντικό ποσοστό ιδιοκτησίας των επενδύσεων ΑΠΕ που γίνονται,  αποφασίζουν για την έκταση και την χωροθέτηση των επενδύσεων, επωφελούνται περιβαλλοντικά και οικονομικά από την αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου. Στο κυρίαρχο ενεργειακό μοντέλο, η ενέργεια παράγονταν από μεγάλες επιχειρήσεις που συγκέντρωναν εκείνες όλο τον πλούτο, αλλά η νέα «ενεργειακή επανάσταση» στοχεύει στο να περάσει η ενέργεια στις κοινότητες (communityenergy) και να βασίζεται αποκλειστικά σε ανανεώσιμες πηγές. Σημειωτέο ότι τουριστικοί προορισμοί που ακολουθούν αυτό το μοντέλο πετυχαίνουν βελτίωση του τουριστικού προϊόντος και της προβολής τους στις πιο προνομιακές τουριστικές αγορές.   

Το προτεινόμενο σχέδιο δεν συμμορφώνεται με αυτές τις βασικές επιλογές. Το να απορρίψουμε, όμως, συνολικά την ανάγκη προώθησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας εξαιτίας μιας μονόπλευρης ενημέρωσης, που αγνοεί την αναγκαιότητα της ενεργειακής μετάβασης σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας λόγω της κλιματικής αλλαγής, είναι μια επιλογή που διατηρεί το σημερινό απαράδεκτο, επίσης, καθεστώς.

Ασκούμε κριτική στο επενδυτικό σχέδιο που προωθείται σήμερα αλλά όχι με λάθος, αντιεπιστημονικά επιχειρήματα που μας εκθέτουν, όπως για κάποιες συνωμοτικές θεωρίες περί της «πράσινης ανάπτυξης», περί της δήθεν ανικανότητας της αιολικής και γενικότερα της ανανεώσιμης ενεργείας να αντικαταστήσει την ενέργεια από ορυκτά καύσιμα, για δήθεν επιπτώσεις στην υγεία κα. Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι  όλες οι χώρες με την Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα (2015) δεσμεύτηκαν να σταματήσουν πλήρως τη χρήση ορυκτών καυσίμων μέχρι το αργότερο το 2050. Χώρες, όπως η Γερμανία, η Σκωτία, η Νορβηγία, η Δανία έχουν ήδη παρουσιάσει τα σχέδια τους, ενώ και η χώρα μας είναι υποχρεωμένη να το κάνει.

Όταν πρωτο-συζητήθηκε το θέμα στο τότε Περιφερειακό Συμβούλιο Ν. Αιγαίου, ο  Νίκος Χρυσόγελος (Περιφερειακός Σύμβουλος με τον Οικολογικό Άνεμο κι ευρωβουλευτής τότε) υπέβαλε ένα σχέδιο απόφασης που υπερψηφίστηκε «για απόρριψη της συγκεκριμένης επένδυσης». Αλλά η απόφαση συνοδεύονταν από θετική πρόταση, για ανάληψη πρωτοβουλιών από την περιφέρεια και τις τοπικές κοινωνίες για προώθηση συνεργατικών ενεργειακών σχημάτων για την προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στα νησιά προς όφελος των νησιωτικών κοινωνιών και του περιβάλλοντος.

Προφανώς δεν θα δεχθεί μια τοπική κοινωνία μια πρόχειρη τεχνική μελέτη που ορίζει την «φέρουσα ικανότητα» της Πάρου σε 100 ανεμογεννήτριες, χωρίς να έχει πάρει υπόψη την κλίμακα και τις ιδιαίτερες πολιτισμικές και περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες των Κυκλάδων.  Το ενεργειακό μοντέλο της Πάρου και του Ν. Αιγαίου πρέπει να διαμορφωθεί με συμμετοχικό τρόπο, λαμβάνοντας υπόψη τις επιστημονικές και τεχνολογικές εξελίξεις αλλά και τις δεσμεύσεις που έχουμε ως κοινωνία να προστατέψουμε το κλίμα για τα παιδιά μας. Ας μην ξεχνάμε ότι τα νησιά είναι ιδιαίτερα ευάλωτα στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Ο κόσμος είναι εξοργισμένος κι αρνητικός, δικαιολογημένα, αλλά η οργή πρέπει να μετατραπεί σε συνειδητή επιλογή ενός διαφορετικού ενεργειακού μοντέλου. Κάποια στιγμή θα έρθουν σίγουρα να μας μιλήσουν για την αναγκαιότητα των επενδύσεων, για τις δεσμεύσεις μείωσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, για το σημαντικό αιολικό δυναμικό των Κυκλάδων και για αντισταθμιστικά οφέλη. Τότε το ξερό «όχι στις ανεμογεννήτριες» δεν θα είναι αξιόπιστος λόγος! Πρέπει να έχουμε διαμορφώσει το δικό μας όραμα και το δικό μας εναλλακτικό σχέδιο. Ποια πρέπει να είναι αυτά;

Το όραμά μας λοιπόν μπορεί να περιλαμβάνει αντί για έργα σαν τα προτεινόμενα του «σχεδίου Κοπελούζου/ENEL» για τα νησιά Άνδρο, Τήνο, Πάρο και Νάξο, ένα διαφορετικό, εναλλακτικό σχέδιο που θα έχει ως πρωταγωνιστές τις τοπικές κοινωνίες. Προτείνουμε τη δημιουργία δημοκρατικά οργανωμένης «συμμετοχικής Εταιρίας Παραγωγής Πράσινης Ενέργειας» (ενεργειακός συνεταιρισμός, όπως οι 2500 που υπάρχουν σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και χιλιάδες άλλοι στις ΗΠΑ), με μέλη πολίτες και, πιθανόν, σε συνεργασία με την Περιφέρεια, τους Δήμους, τη τοπική ΔΕΗ, επαγγελματικούς, κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς φορείς, εμπορικούς συλλόγους, εργατικά κέντρα και σωματεία, εργαζόμενους στο ΝΕΩΡΙΟ, τουριστικούς φορείς, ιδιωτικές επιχειρήσεις. Μια τέτοια συνεργατική/συνεταιριστική επιχείρηση μπορεί να προωθήσει τις επενδύσεις στις ΑΠΕ (αιολική, ηλιακή, βιομάζα, γεωθερμία χαμηλής ενθαλπίας, κυματική κα) στην Πάρο. Ένα τέτοιο μοντέλο μπορεί να βοηθήσει να απεξαρτηθούν τα νησιά από τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο) και ταυτοχρόνως να διατηρήσει τα οικονομικά οφέλη στις τοπικές κοινωνίες.

Τέτοια σχήματα δεν μπορούν να ελεγχθούν από κάποιους που θα συγκέντρωναν «μετοχές», αλλά, αντιθέτως, διασφαλίζουν ότι θα παραμείνουν υπό τον έλεγχο των τοπικών κοινωνιών που θα κατευθύνουν τις επενδύσεις, λαμβάνοντας υπόψη το τοπικό περιβάλλον, τις ανάγκες της κοινωνίας και την προσπάθεια προστασίας του κλίματος.

Είμαστε πρόθυμοι να βοηθήσουμε την Παριανή κοινωνία να προχωρήσει προς μια τέτοια κατεύθυνση αξιοποιώντας την ευρωπαϊκή τεχνογνωσία.

Πώς είναι να βλέπεις τον κόσμο από 70 μέτρα ύψος, μέσα από μια ανεμογεννήτρια; Υπάρχει συμμετοχή των πολιτών για την δημιουργία ενός αιολικού πάρκου κοντά τους; Υπάρχουν πολλοί που θα ήθελαν να μπουν μέσα σε μια ανεμογεννήτρια; Τι κάνει ένα πανεπιστήμιο που θέλει να βρεθεί στην πρωτοπορία της πράσινης τεχνολογίας και οικονομίας; Αυτά και άλλα παρόμοια ερωτήματα με παρακίνησαν να βρεθώ στο Άααχεν και στο αιολικό πάρκο του. 

Ο Horst Kluttig, υπεύθυνος του πάρκου, με ξενάγησε στις εγκαταστάσεις του πάρκου (τον γνώρισα όταν οργάνωσα τον Μάρτιο 2012, ως ευρωβουλευτής, μια ημερίδα για την πράσινη ενέργεια, στο Ευρωκοινοβούλιο). Τώρα επισκέφθηκα το πάρκο ως πρόεδρος του κοινωνικού συνεταιρισμού "ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ" αλλά και ως ιδρυτικό μέλος του Ενεργειακού και Αναπτυξιακού Συνεταιρισμού Σίφνου. Ο Horst παρουσίασε την ιστορία του αιολικού πάρκου και ενημέρωσε για τον τρόπο με τον οποίο επωφελούνται οι τοπικές κοινωνίες.

Επισκέψιμη ανεμογεννήτρια για ξενάγηση από το ύψος των 70 μέτρων

Το ίδιο το αιολικό πάρκο, η ιστορία του αλλά και η απόδοσή του παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον. Αλλά υπάρχει και κάτι ξεχωριστό.  Μία από τις ανεμογεννήτριες είναι επισκέψιμη στο εσωτερικό της και αξιοποιείται για εκπαιδευτικά προγράμματα αναρρίχησης στην κορυφή της από εσωτερική σκάλα στο πλαίσιο του προγράμματος ενημέρωσης για το πάρκο.

Το κέντρο Wind Turbine Vicitor centre for New Energy Agency  δημιουργήθηκε με στόχο την ξενάγηση ενδιαφερομένων στο πάρκο αλλά και την επίσκεψη στο εσωτερικό της ανεμογεννήτριας. Κάτι που κάναμε και εμείς , και μπορούμε να πούμε ότι ήταν μια πολύ ενδιαφέρουσα εμπειρία να βλέπεις τον κόσμο από το ύψος των 70 περίπου μέτρων, μέσα από μια ανεμογεννήτρια. Ανεβαίνεις από μια σπειροειδή σκάλα στο εσωτερικό της ανεμογεννήτριας σε ύψος 63 μέτρων, όπου βρίσκεται μια διαμορφωμένη πλατφόρμα. Από εκεί μπορείς να θαυμάσεις τη θέα της ευρύτερης περιοχής. Ανεβήκαμε, μάλιστα, λίγο πιο ψιλά, και μπήκαμε μέσα στο κέλυφος (nacelle) του ρότορα της ανεμογεννήτριας.

Πάνω από 1000 άτομα ετησίως δοκιμάζουν αυτή την ιδιαίτερη ξενάγηση στο εσωτερικό της ανεμογεννήτριας. Τις σκάλες στο εσωτερικό της ανεμογεννήτριας έχουν ανέβει και κατέβει συνολικά 10.000 άτομα, από την έναρξη του προγράμματος το 1999, όπως μας εξήγησε ο Horst.

https://www.youtube.com/watch?v=kiSlB3caU8Y#t=33

Σε όλη την Γερμανία υπάρχουν συνολικά τρεις παρόμοιες – επισκέψιμες στο εσωτερικό τους – ανεμογεννήτριες και παγκοσμίως λιγότερες από 12.

Ένα κοινό ευρωπαϊκό πάρκο

Η περιοχή του Άααχεν στη Γερμανία βρίσκεται στα σύνορα με την Ολλανδία κι έχει περιορισμένο χώρο για την ανάπτυξη αιολικών πάρκων. Παρόλο αυτά μετά από χωροταξικό σχεδιασμό επέλεξε τις περιοχές όπου μπορούσαν να εγκατασταθούν αιολικά πάρκα. Το 1993 η πόλη του Άααχεν αποφάσισε να συνεργαστεί με την ολλανδική πόλη Heerlen και να δημιουργήσουν από κοινού το πρώτο κοινό ευρωπαϊκό αιολικό πάρκο, το EuroWindPark, σε απόσταση 5 χιλιομέτρων από την ιστορική πόλη του Άαχεν.

Η πρώτη φάση του σχεδίου τους 'Future Energies' προετοιμάστηκε από το Energie-Cités και χρηματοδοτήθηκε αρχικά από το πρόγραμμα (ENG-ALTENER 1 1993-1995) με στόχο την ανάπτυξη οργανωτικού και οικονομικού μοντέλου για την προμήθεια βιώσιμης ενέργειας στην διασυνοριακή βιομηχανική περιοχή του   Aachen/Heerlen, τον αστικό σχεδιασμό για την εξοικονόμηση ενέργειας, την εγκατάσταση αιολικών και βιοαερίου, και την ένταξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συστημάτων τηλεθέρμανσης κα. Σε δεύτερη φάση επιδιώχθηκε να διασφαλιστεί μέσα από την αλλαγή του θεσμικού πλαισίου (περιφερειακός σχεδιασμός, έκδοση αδειών για αιολικά και βιοαέριο, διαμόρφωση ενεργειακών στάνταρτς, βιοκλιματική κα).

Στη συνέχεια, συγχρηματοδοτήθηκε από ευρωπαϊκούς πόρους (FP4-NNE-THERMIE C), η εγκατάσταση, το 1997, μιας ανεμογεννήτριας 1,5 MW με καινοτόμο για την εποχή σχεδιασμό, σε σχέση με την μηχανική και ηλεκτρική απόδοσή της, την μείωση του θορύβου κα. Με συνολικό κόστος ανεμογεννήτριας 1.861.735€, η ευρωπαϊκή συμμετοχή ανέρχονταν σε 744. 694 €.

Στο πάρκο λειτουργούν σήμερα συνολικά 12 ανεμογεννήτριες των 1.5 MW, που η κάθε μία ανήκει σε διαφορετικούς φορείς (συνεταιρισμούς, δήμους, πανεπιστήμιο, υπουργείο κα). Την συνολική διαχείριση του αιολικού πάρκου έχει η ASEAG ENERGIE GMBH.

Εργαλείο λήψης αποφάσεων βασισμένο σε σύνολο κριτηρίων

Για να αποφευχθεί η σύγκρουση μεταξύ της ανάγκης ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών για πλήρη έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα και αποδοχής από τις τοπικές κοινωνίες των επενδύσεων αλλά και για να διασφαλίζεται ταυτόχρονα η προστασία περιβαλλοντικά ευαίσθητων περιοχών, αναπτύχθηκε από το Πανεπιστήμιο του Άαχεν σε συνεργασία με φορείς καταναλωτών και σχετικές επιχειρήσεις ένα πολύ-κριτηριακό μοντέλο επιλογής περιοχών για τα αιολικά που λαμβάνει υπόψη  τεχνο-οικονομικά, κοινωνικο-πολιτικά και περιβαλλοντικά κριτήρια, δηλαδή διευκρινίζει τον τρόπο που τα διάφορα θέματα κοινωνικής αποδοχής ιεραρχούνται στη διαδικασία επιλογών των αιολικών εγκαταστάσεων. Η διαδικασία αυτή βασίζεται σε ένα σύστημα GIS (Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών) Αναλυτικής Διαδικασίας Ιεράρχησης. Με βάση αυτό ζητήθηκε από μια ομάδα τοπικών ειδικών να χρησιμοποιήσουν τα κριτήρια ώστε να αποφασιστεί η σημασία κάθε κριτηρίου. Ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της μεθοδολογίας διαπιστώθηκε ότι υπήρχε η δυνατότητα να εγκατασταθούν αιολικά στο 9,4% της περιοχής που μελετήθηκε, ενώ το 1,74% της περιοχής μπορούσε να χαρακτηρισθεί ως περιοχή υψηλής καταλληλότητας.  Εκπονήθηκε, επίσης, μια συγκριτική μελέτη για τα προτεινόμενα εργαλεία σε σχέση με υπάρχοντα αιολικά πάρκα ώστε να δοκιμαστεί η αξιοπιστία του μοντέλου.

Αν και συνολικά η ηλεκτρική ενέργεια που παράγεται από το αιολικό πάρκο ξεπερνάει τις ανάγκες της περιοχής, υπάρχουν ακόμα σημεία όπου μπορούν να εγκατασταθούν νέα αιολικά.  

Έμφαση στην εκπαίδευση για τη βιωσιμότητα και σύνδεση της έρευνας με την εφαρμογή

Το Πανεπιστήμιο του Άαχεν θεωρείται ένα από τα καλύτερα στα θέματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και γενικά επιστημών για τη βιωσιμότητα, ιδιαίτερα στην έρευνα των «μεγα-τάσεων», όπως σε ενέργεια, νερό, κινητικότητας, υγεία, μεγάλες πόλεις ιδιαίτερα υπό το πρίσμα της κλιματικής αλλαγής. Στη βάση μιας πρόσφατης αξιολόγησης που το ανέδειξε ως ένα από τα καλύτερα, το Πανεπιστήμιο του Άαχεν χρηματοδοτείται με πάνω από 200 εκατομμύρια Ευρώ για την ανάπτυξη θεματικών clusters  για το διάστημα 2010-2017. Μέχρι 19 clustersθα έχουν  επίσημα χώρους και αίθουσες στο campusτου Πανεπιστημίου, ενώ δημιουργούνται και νέα εργαστήρια. Επιδιώκεται η συνέργεια πόρων και δυνατοτήτων και η δημιουργία θεματικών hotspots με εξειδικευμένους συνεργάτες και ισχυρές εγκαταστάσεις δοκιμών.

Οι επιχειρήσεις και πανεπιστημιακά ιδρύματα θα μπορούν να εργαστούν από κοινού σε θέματα έρευνας και εφαρμογών, στο πλαίσιο μιας διεπιστημονικής προσέγγισης. Υπολογίζεται ότι θα συμμετάσχουν στο σχέδιο σε μακροπρόθεσμη βάση 250 γερμανικές και διεθνείς επιχειρήσεις για να κάνουν την δική τους έρευνα και  να αναβαθμίσουν τις ικανότητές τους σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο του Aachen. Αυτό θα επιτρέψει την έγκαιρη και έγκυρη αξιολόγηση των διαφόρων τεχνολογιών, όσον αφορά τις ευκαιρίες, τους κινδύνους και την ωριμότητά τους.

Το πανεπιστήμιο ασχολείται επίσης με την ανάπτυξη έξυπνων δικτύων για την  σύνδεση των διαφόρων μορφών ενέργειας (ηλεκτρική ενέργεια, φυσικό αέριο, θέρμανση) αλλά και για την διαχείριση της ζήτησης ενέργειας, την σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας, καθώς και τις διάφορες κοινωνικές πτυχές της ενέργειας. Επιδιώκεται, συνεπώς, μια ολιστική προσέγγιση με την συμβολή διαφορετικών επιστημονικών κλάδων, που οδηγεί όμως και σε ρεαλιστικές κι έξυπνες λύσεις.  

Το Κέντρο Ερευνών Ενέργειας του Πανεπιστημίου - που στεγάζει πέντε ινστιτούτα – είναι επικεφαλής του “clusterΒιώσιμη Ενέργεια». Μεταξύ άλλων δοκιμάζει και νέα υλικά για μόνωση σε «ευφυείς προσόψεις» κτηρίων, υλικά για αποθήκευση θερμότητας και νέες συσκευές ημιαγωγών για ηλεκτρονικά ισχύος, διαθέτει εκτεταμένο εργαστηριακό εξοπλισμό, συμπεριλαμβανομένων των εργαστηριακών εξετάσεων 5 MW, σε πραγματικό χρόνο ψηφιακή προσομοίωση (RTDS), Hardware-in-the-Loop (HIL) για την επίλυση θεμάτων που σχετίζονται με ενεργειακά αποδοτική τεχνολογία κτιρίων, κλιματισμού, «έξυπνα σπίτια», διαχείριση της ζήτησης, καθώς συστήματα αποθήκευσης ενέργειας σε οχήματα.