Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο www.politicalbank.gr εδώ
“Και οι δυο (Κυρ. Μητσοτάκης – Α. Τσίπρας), όπως και οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί, στην ΔΕΘ δεν παρουσίασαν πολιτικές προτάσεις που να πείθουν ότι λαμβάνουν στοιχειωδώς υπόψη την κλιματική κρίση στο σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών. Αυτό θα σήμαινε πρωταρχικά αλλαγές σε όλες τις πολιτικές, όχι μερικές αποσπασματικές κινήσεις”
Του Νίκου Χρυσόγελου*
Ο πρωθυπουργός Κ. Μητσοτάκης μίλησε εκ νέου στη Γεν. Συνέλευση του ΟΗΕ στις 23 Σεπτεμβρίου. Σχολιάστηκαν πολλά σημεία της ομιλίας του εκτός από ένα, την απουσία πειστικής αναφοράς στην ανάγκη σοβαρής κλιματικής πολιτικής που να μην είναι λόγια του αέρα. Παρά την κατά καιρούς επικοινωνιακή “χρήση” της κλιματικής κρίσης, η κυρίαρχη πολιτική στην Ελλάδα για την προστασία του κλίματος και την κλιματική προσαρμογή είναι πρόχειρη και ταυτισμένη με τα συμφέροντα των λίγων ενεργειακών παικτών.
Η κυβερνητική πολιτική περιλαμβάνει πράγματι και κάποια πρότζεκτ ΑΠΕ αλλά αυτά αφορούν κυρίως τους μεγάλους μόνο παίκτες, όχι τους πολλούς. Αλλά και στην ΔΕΘ κυβέρνηση και αντιπολίτευση προσπέρασαν την κλιματική κρίση και όταν αναφέρονται σε αυτήν είναι σαν το κερασάκι σε μια ανθυγιεινή τούρτα.
Δεν πέρασε πολύ καιρός από τότε που ο πρωθυπουργός θέλησε να παρουσιάσει ένα “πράσινο προφίλ” και να εξαγγείλει το γρήγορο κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων στην Ελλάδα και να υπεραμυνθεί της ανάγκης για κλιματική πολιτική. Το καλοκαίρι του 2021, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές, ιδιαίτερα την καταστροφή πάνω από 500.000 στρεμμάτων δασών, δασικών και γεωργικών εκτάσεων στην Εύβοια ξαναμίλησε για την κλιματική αλλαγή και το ρόλο της στις πυρκαγιές. Ιδρύθηκε μάλιστα – για πολλοστή φορά – και …Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης! Τώρα μοιάζει με πλασιέ έργων αερίου και πυρηνικής ενέργειας, με χρήματα από τα δημόσια ταμεία αλλά και την ανεξέλεγκτη ακρίβεια.
“ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έχουν κυβερνήσει τα τελευταία χρόνια – όταν πλέον δεν υπήρχε η εποχή της αθωότητας – ως λόμπι των ορυκτών καυσίμων, με μικρές διαφοροποιήσεις σε σχέση με το ενεργειακό μείγμα, αλλά στο τέλος το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο”
Ο πρώην πρωθυπουργός Α. Τσίπρας επικαλέστηκε την κλιματική αλλαγή για να δικαιολογήσει την μεγάλη καταστροφή στο Μάτι. Τη θυμάται, επίσης, από καιρό σε καιρό. Επί της ουσίας αντιπροτείνει μια από τα ίδια, λες και η εθνικοποίηση της ΔΕΗ θα μπορούσε να είναι η μαγική λύση. Οι ψευδαισθήσεις συνεχίζονται.
Και οι δυο, όπως και οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί, στην ΔΕΘ δεν παρουσίασαν πολιτικές προτάσεις που να πείθουν ότι λαμβάνουν στοιχειωδώς υπόψη την κλιματική κρίση στο σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών. Αυτό θα σήμαινε πρωταρχικά αλλαγές σε όλες τις πολιτικές, όχι μερικές αποσπασματικές κινήσεις. Οι προτάσεις τους παραμένουν από μια άλλη εποχή, όταν αγνοούσαν οι πολλοί την επερχόμενη κλιματική κατάρρευση και την τεράστια ώθηση που εκ των πραγμάτων δίνει για καινοτομία και αλλαγή μοντέλου για όσες όμως πολιτικές και οικονομικές δυνάμεις βλέπουν προς το μέλλον και δεν είναι δέσμιες ισχυρών λόμπι του παρελθόντος,
Τι συνέβη τότε και η κλιματική αλλαγή “βγήκε” από την πολιτική ατζέντα ακόμα και από τα ευχολόγια; Μήπως αντιμετωπίστηκε και δεν υπάρχει ανάγκη παρέμβασης ή έχουμε όλο τον …καιρό μπροστά μας; Προφανώς όχι, η κλιματική κρίση είναι εδώ και αγριεύει. Με τη μέση θερμοκρασία να έχει ήδη ανέβει …μόλις κατά 1,1-1,2 βαθμό Κελσίου, οι καταστροφές πολλαπλασιάζονται και τα ακραία καιρικά φαινόμενα έχουν γίνει η νέα καθημερινότητα. Τα μηνύματα είναι ότι η κρίση πλέον ανεβαίνει επίπεδο σοβαρότητας: Ευρώπη, Β. Αμερική, Πακιστάν βιώνουν πρωτοφανή φαινόμενα. Αν συνεχίσουμε να αποτυγχάνουμε στην υλοποίηση ακόμα και των δεσμεύσεων που έχουν υπογράψει τα κράτη σε πλανητικό επίπεδο, σύντομα θα δούμε να ανεβαίνει η μέση θερμοκρασία κατά 2,3 ή και 3,5 βαθμούς Κελσίου. Διεθνείς οργανισμοί προειδοποιούν ότι αυτό θα οδηγήσει σε μη βιώσιμες συνθήκες ζωής σε πολλές περιοχές του πλανήτη και μαζικές μετακινήσεις πληθυσμών, οικονομικές καταστροφές κάθε χρόνο όσο δύο πανδημίες και πιθανόν εξαφάνιση του ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον ξέρουμε. Για την Ελλάδα, η Τράπεζα της Ελλάδος σε παλιότερη μελέτη της προβλέπει στο σενάριο business as usual καταστροφές ύψους 700-750 δις, δύο φορές δηλαδή το εξωτερικό μας χρέος, μέσα στον αιώνα που διανύουμε.
Από την άλλη, η ενεργειακή κρίση, που είναι κρίση ορυκτών καυσίμων και μοντέλου, θέτει τις κοινωνίες μπροστά στην ασφυκτική πίεση να διαμορφώσουν γρήγορα ένα αποτελεσματικό σχέδιο αντιμετώπισης των συνεπειών της αλλά και αλλαγής του συνολικού οικονομικού – ενεργειακού μοντέλου. Όπως είναι αυτό διαρθρωμένο προκαλεί όχι μόνο κλιματική κρίση και ατμοσφαιρική ρύπανση με συνέπεια 8.000.000 πρόωρους θανάτους ετησίως σε πλανητικό επίπεδο (μέχρι 16.500 στην Ελλάδα) αλλά και τεράστια αναδιανομή πλούτου από τους πολλούς σε ελάχιστες εταιρίες και τους μετόχους τους.
“Η απεξάρτηση από το αέριο και το πετρέλαιο του Πούτιν πρέπει να οδηγεί σε απεξάρτηση από το σύνολο των υπολοίπων πηγών προμήθειας ορυκτών καυσίμων. Αλλιώς τι ηθική βάση έχει η μετατόπιση της εξάρτησής μας από τη Ρωσία του Πούτιν προς τα εξίσου αυταρχικά καθεστώτα και εμπλεκόμενα σε πολεμικές συγκρούσεις καθεστώτα της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ ή του Αζερμπαϊτζάν;”
Η απεξάρτηση από το αέριο και το πετρέλαιο του Πούτιν πρέπει να οδηγεί σε απεξάρτηση από το σύνολο των υπολοίπων πηγών προμήθειας ορυκτών καυσίμων. Αλλιώς τι ηθική βάση έχει η μετατόπιση της εξάρτησής μας από τη Ρωσία του Πούτιν προς τα εξίσου αυταρχικά καθεστώτα και εμπλεκόμενα σε πολεμικές συγκρούσεις καθεστώτα της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ ή του Αζερμπαϊτζάν;
Οι πράσινοι επισημαίναμε εδώ και πολλά χρόνια αυτές τις διαστάσεις. Η τρέχουσα κρίση επιτρέπει στο σύνολο του πληθυσμού να αντιληφθεί το επείγον της δίκαιης και ορθολογικής αλλαγής που απαιτείται για την επιβίωσή μας πλέον.
Κατά συνέπεια, χρειαζόμαστε και στη χώρα μας στρατηγική διαρθρωτικών αλλαγών στο ενεργειακό και στην οικονομία, δηλαδή ένα νέο παραγωγικό και καταναλωτικό μοντέλο.
Το πολιτικό μας σύστημα είναι ειδικευμένο, όμως, σε πυροτεχνήματα, εξοικειωμένο μόνο να μοιράζει επιδόματα αλλά ελάχιστα συγκροτημένο για να είναι σε θέση να σχεδιάζει και να υλοποιεί συγκροτημένες πολιτικές. Έτσι, υπάρχει πλειοδοσία σε διανομή επιδομάτων, τα οποία όμως εισπράττονται από τους πολίτες με βαριά φορολογία ή μέσω της ακρίβειας, για να καταλήξουν τελικούς στους ενεργειακούς κολοσσούς. Κάθε κριτικά σκεφτόμενος πολίτης διαπιστώνει την έλλειψη δυνατοτήτων και ικανοτήτων του πολιτικού συστήματος για διαρθρωτικές παρεμβάσεις προς όφελος των πολλών αλλά και της βιωσιμότητας.
“Και οι δυο (Κυρ. Μητσοτάκης – Α. Τσίπρας), όπως και οι υπόλοιποι πολιτικοί αρχηγοί, στην ΔΕΘ δεν παρουσίασαν πολιτικές προτάσεις που να πείθουν ότι λαμβάνουν στοιχειωδώς υπόψη την κλιματική κρίση στο σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών. Αυτό θα σήμαινε πρωταρχικά αλλαγές σε όλες τις πολιτικές, όχι μερικές αποσπασματικές κινήσεις”
ΝΔ και ΣΥΡΙΖΑ έχουν κυβερνήσει τα τελευταία χρόνια – όταν πλέον δεν υπήρχε η εποχή της αθωότητας – ως λόμπι των ορυκτών καυσίμων, με μικρές διαφοροποιήσεις σε σχέση με το ενεργειακό μείγμα, αλλά στο τέλος το αποτέλεσμα παραμένει το ίδιο. Υπάρχει, λοιπόν, μεγάλος χώρος για μια ριζικά νέα, αυτόνομη πολιτική, που εκ των πραγμάτων δεν μπορεί παρά να είναι μια πράσινη πολιτική, που θα αναπτυχθεί μέσα από την κριτική προς τις σημερινές αδιέξοδες πολιτικές. Όμως, ταυτοχρόνως θα αναδεικνύει μια ρεαλιστική, με όραμα, εναλλακτική πρόταση που θα βελτιώνει εδώ και τώρα τη ζωή των πολιτών, ενώ θα προωθεί παράλληλα βαθιές διαρθρωτικές μεσοπρόθεσμες αλλαγές.
Αυτή η νέα πράσινη πολιτική και οι κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές που προϋποθέτει δεν θα πετύχουν χωρίς την αλλαγή των σημερινών πολιτικών συσχετισμών στην κοινωνία αλλά και χωρίς εκπροσώπηση στη νέα Βουλή των πράσινων αυτόνομα. Φυσικά υπάρχει τεράστιος κοινωνικός χώρος για πρωτοβουλίες από τα κάτω, από τους αυτο-οργανωμένους πολίτες. Υπάρχει ένας διαφορετικός υπαρκτός κόσμος που πρέπει να δυναμώσει και να γίνει ορατός και στο επίπεδο της πολιτικής – κοινοβουλευτικής εκπροσώπησης. Με τους πράσινους στη Βουλή τίποτα δεν θα είναι ίδιο στους πολιτικούς συσχετισμούς. Σύντομα θα δημοσιοποιηθούν οι συμφωνίες για μια δυναμική, εκλογική παρουσία ενός ευρύτερου χώρου με πράσινο στίγμα και πρόγραμμα.
*Νίκος Χρυσόγελος π. ευρωβουλευτής ΠΡΑΣΙΝΩΝ / EFA – μέλος του Συμβουλίου των ΠΡΑΣΙΝΩΝ
