Ερώτηση του Ν. Χρυσόγελου για τις συνέπειες των αμμοληψιών από 3 ποτάμια της Αιγιάλειας

Το ζήτημα των καταστροφικών συνεπειών που θα έχουν για τις ακτογραμμές της βόρειας Πελοποννήσου οι σχεδιαζόμενες αμμοχαλικοληψίες από 3 ποτάμια της Αιγιάλειας για την κατασκευή της Ολυμπίας Οδού, φέρνει με γραπτή ερώτησή του στην Κομισιόν, ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο.

Πιο συγκεκριμένα, στο Τμήμα Περιβάλλοντος της Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας κατατέθηκε πρόσφατα συμπληρωματική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων για την έγκριση της κάλυψης των αναγκών σε αμμοχάλικο, του έργου κατασκευής του αυτοκινητόδρομου Κόρινθος – Πάτρα, που αποτελεί τμήμα της Ολυμπίας Οδού, ενός από τα 181 έργα προτεραιότητας του ΕΣΠΑ. Πρόκειται για επιπλέον 5.383.062 m³, εκ των οποίων περίπου 600.000 m³ σχεδιάζεται να ληφθούν από τις κοίτες των ποταμών της Αιγιάλειας, Μεγανίτη, Σελινούντα και Κράθι.

Όπως όμως αναφέρεται στη γνωμάτευση του Διευθυντή Ερευνών του Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΚΛΕΘΕ), τέτοιας έκτασης απολήψεις  θα έχουν καταστροφικές συνέπειες για τα ποτάμια συστήματα καθώς οι φερτές αυτές ύλες είναι απαραίτητες για το σχηματισμό υδάτινων μικροσυστημάτων, σημαντικών για τη λειτουργία της φύσης (υγρότοποι, καλαμιώνες, παρόχθια-παρυδάτια χλωρίδα και πανίδα). Ιδιαίτερα αρνητικές θα είναι επίσης και οι συνέπειες των αμμοληψιών αυτών για τις ακτογραμμές της Β. Πελοποννήσου. Σε μια περιοχή που μελέτες του ΕΜΠ δείχνουν ότι θα επηρεαστεί πιο πολύ από τις άλλες από την κλιματική αλλαγή με οπισθοχώρηση της ακτογραμμής από 250 έως 1300m μέχρι το τέλος του αιώνα, οι αμμοχαλικοληψίες από τα ποτάμια της Αιγιάλειας που εκβάλλουν στις ακτές της Β. Πελοποννήσου θα στερήσουν για δεκαετίες πολύτιμα φερτά υλικά απαραίτητα για την συγκρότηση της ακτογραμμής.  Η ίδια η ΜΠΕ της εταιρείας προβλέπει αναπλήρωση μετά από 20 χρόνια των  λάκκων που θα ανοίξουν στις περιοχές  εξόρυξης της κοίτης των 3 ποταμών, ενώ οι οικολογικές οργανώσεις της περιοχής εκτιμούν ότι θα χρειαστούν πολλά περισσότερα χρόνια για να φτάσουν τα υλικά στην ακτή και να τη διαμορφώσουν. 

Ο Νίκος Χρυσόγελος δήλωσε σχετικά: «Το οικονομικό και περιβαλλοντικό κόστος της καταστροφής των ακτών είναι ανυπολόγιστο. Κανένα αναπτυξιακό έργο, προτεραιότητας ή μη, δεν μπορεί να δικαιολογήσει εκπτώσεις στην προστασία των ποταμών και των ακτών μας. Είναι γνωστό ότι το αμμοχάλικο που μεταφέρεται από την ενεργή κοίτη των ποταμών είναι καθοριστικής σημασίας για να αντισταθμίσει τη διάβρωση των ακτών που επιφέρει ο κυματισμός της θάλασσας. Παρόλα αυτά και σε αυτό το έργο, μια σημαντική ποσότητα του αναγκαίου αμμοχάλικου σχεδιάζεται να ληφθεί από τις κοίτες 3 ποταμών της Αιγιάλειας. Με αυτή τη λογική της προχειρότητας και της επιπολαιότητας που θυσιάζει αβασάνιστα το περιβάλλον στο βωμό της ευκολίας και του πρόσκαιρου κέρδους λίγων, πορευτήκαμε τόσα χρόνια και τα αποτελέσματα ήταν ολέθρια. Καιρός λοιπόν να αλλάξουμε την προσέγγισή μας. Πολύ περισσότερο δε, όταν υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις όπως αυτή της χρήσης ανακυκλωμένων υλικών εκσκαφών κατεδαφίσεων και κατασκευών ή η ενοικίαση με μικρό κόστος ιδιωτικών ή δημόσιων εκτάσεων που έχουν δημιουργηθεί από προσχώσεις ποταμών, οι οποίες πλέον βρίσκονται πολύ μακριά από τα ποτάμια. Να μη γίνει λοιπόν η ολοκλήρωση της Ολυμπίας Οδού αιτία να καταστραφούν τα ποτάμια της Αιγιάλειας και η ακεραιότητα της ακτογραμμής της Β. Πελοποννήσου.»

Ο Κώστας Παπακωνσταντίνου, Περιφερειακός Σύμβουλος και επικεφαλής της παράταξης «Οικολογική Δυτική Ελλάδα» δήλωσε επίσης: «Ξεκινώντας με την αποτροπή της ολοκλήρωσης του σιδηροδρόμου το 2007 (όταν με οδηγία Σουφλιά δέσμευσε τα εργοτάξια του προαστιακού) η Ολυμπία Οδός συνεχίζει τις αμαρτωλές παρεμβάσεις. Δεσμεύει δημόσια χρήματα για να ολοκληρωθεί ένα ιδιωτικό έργο και τώρα απαιτεί το υλικό από τα ποτάμια με αιτιολογικό ότι τα δημόσια χρήματα πρέπει να δαπανηθούν οπωσδήποτε μέχρι το 2015»

(Ακολουθεί ολόκληρο το περιεχόμενο της ερώτησης)

Θέμα: «Διάβρωση των ακτών από αμμοχαλικο-ληψίες για την κατασκευή της Ολυμπίας Οδού»

Ανάμεσα στα 181 έργα προτεραιότητας του ΕΣΠΑ βρίσκεται η Ολυμπία Οδός η οποία σχεδιάζεται  να ολοκληρωθεί στο σύνολό της ως το τέλος του 2015 [1]. Στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας κατατέθηκε Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) για την έγκριση συμπλήρωσης των αναγκών σε πρώτες ύλες, του έργου κατασκευής του αυτοκινητόδρομου Κόρινθος – Πάτρα, που αποτελεί τμήμα της Ολυμπίας Οδού. Ζητείται η έγκριση της

Το μέλλον της Θεσσαλίας και η εκτροπή του Αχελώου ήταν το κεντρικό θέμα της ημερίδας που διοργάνωσαν πρόσφατα στη Λάρισα η οργάνωση των Οικολόγων Πράσινων στην περιοχή σε συνεργασία με τη Θεματική Ομάδα Περιβάλλοντος και με τη συμμετοχή του ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων Νίκου Χρυσόγελου.

Στόχος της ημερίδας ήταν να φέρει κοντά επιστήμονες και πολιτικούς με διαφορετικές απόψεις για να συζητήσουν δημιουργικά γύρω από το ζήτημα, ενώ αφορμή της αποτέλεσαν τόσο οι νέες εξελίξεις γύρω με τις απαντήσεις του Δικαστηρίου των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων όσο και η συζήτηση για τα διαχειριστικά σχέδια των λεκανών απορροής που συζητώνται αυτή την περίοδο. Βασικό συμπέρασμα της ημερίδας ήταν η ανάγκη για ορθολογική διαχείριση των νερών στο πλαίσιο μιας νέας στρατηγικής για την γεωργία στη Θεσσαλία προς όφελος των γεωργών, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, λαμβάνοντας υπόψη και τις τάσεις της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής.

Βασικοί εισηγητές στην πολύ πετυχημένη και γόνιμη συζήτηση ήταν οι:

• Νικήτας Μυλόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Θεσσαλίας «Η Θεσσαλική λειψυδρία και οι εμμονές μας»
• Κίμων Χατζημπίρος Αναπληρωτής Καθηγητής ΕΜΠ«Η εκτροπή του Αχελώου ως προσπάθεια “διόρθωσης της φύσης”»
• Ντίνος Διαμάντος, Πρόεδρος ΤΕΕ Κεντρικής Δυτικής Θεσσαλίας«Αχελώος, ένα ποτάμι που οι πηγές και οι εκβολές του ενώνει, δεν πρέπει να χωρίζει – με καθαρό βλέμμα στο αύριο»
• Σπύρος Δανέλης, Ευρωβουλευτής ΠΑΣΟΚ«Η εκτροπή του Αχελώου μια ιστορία υβριστικής περιφρόνησης της πραγματικότητας»
• Νίκη Φούντα, Βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας ΔΗΜΑΡαπό «Εκτροπή Αχελώου : ανεύθυνες πολιτικές αποφάσεις και ιστορία πόλωσης; Όχι πια»
• Γιώργος Χονδρός, Μέλος Γραμματείας Τομέα Περιβάλλοντος ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ«Αχελώος: το τέλος ενός μύθου»
• Νίκος Χρυσόγελος,  Ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων«Ευρωπαϊκή Πολιτική για το νερό, τη γεωργία και τη βιωσιμότητα της υπαίθρου και οι θέσεις του Ευρωκοινοβουλίου και των Πράσινων».

Στην ημερίδα συμμετείχαν επίσης ο Θωμάς Ψύρρας βουλευτής Λάρισας της ΔΗΜΑΡ, ο Γιώργος Κυρίτσης βουλευτής Τρικάλων της ΔΗΜΑΡ, ο Ρίζος Κομίτσας πρόεδρος ΠΕΔ - Δήμαρχος Κιλελερ, ο Άρης Γαλάτος Αντιδήμαρχος πρασίνου Δήμου Λαρισαίων. Χαιρετισμούς έκαναν ο Κώστας Κούτσικος Συντονιστής της ΠΚ Λάρισας των Οικολόγων Πράσινων, ο Γιώργος Τσέκος Συντονιστής της Εκτελεστικής Γραμματείας των Οικολόγων Πράσινων, ενώ χαιρετισμό απέστειλαν και ο Φίλιππος Σαχινίδης βουλευτής Λάρισας του ΠΑΣΟΚ και η Ρένα Καραλαριώτου Αντιπεριφερειάρχης Λάρισας. Μετά την ολοκλήρωση των εισηγήσεων έγινε διάλογος μέσα από ερωτήσεις και τοποθετήσεις των πολιτών όπου εκφράσθηκαν όλες οι απόψεις ενώ σύντομη παρέμβαση έκανε και ο Αλ. Μπέλεσης παρουσιάζοντας στοιχεία για την κατάσταση των υδάτων σε κάθε ζώνη της Θεσσαλίας.

Ο Νίκος Χρυσόγελος δήλωσε σχετικά: «Είναι αναγκαίο να μιλήσουμε τη γλώσσα της αλήθειας για την κατάσταση των νερών στη Θεσσαλία και κυρίως να βρούμε ρεαλιστικές και βιώσιμες λύσεις προς όφελος των αγροτών και του περιβάλλοντος. Η σημερινή συζήτηση ήταν μια καλή αρχή και ανέδειξε την ανάγκη συμμόρφωσης με τιςΕυρωπαικές Οδηγίες στη λογική της διαχείρισης της ζήτησης, της εξοικονόμησης νερού και της αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών.Η εκτροπή δεν είναι η λύση. Πρέπει να δούμε αναλυτικά τι πραγματικά μένει στους γεωργούς μετά τη χρήση  εισαγόμενων φυτοφαρμάκων, λιπασμάτων, και σπόρων καθώς και του κόστους της ενέργειας για άντληση του νερού από τόσο μεγάλα βάθη, δηλαδή τα έσοδα των γεωργών σε σχέση με τις συνολικές δαπάνες τους στο πλαίσιο του σημερινού μοντέλου. Πρέπει επίσης να δούμε αναλυτικά την πραγματική κατανάλωση νερού ανά καλλιέργεια, ανά περιοχή και ανά καλλιεργητική πρακτική. Αξιολογώντας τέτοια επιστημονικά στοιχεία, θα μπορέσουμε να προσεγγίσουμε πιο ολοκληρωμένα τις απαιτούμενες αλλαγές και σε καλλιέργειες και σε καλλιεργητικές πρακτικές. Έτσι θα μπορούσε  να αποδειχτεί ότι ακόμα και ξερικές ή άλλες καλλιέργειες που σήμερα μοιάζουν ασύμφορες θεωρώντας δεδομένες τις σημερινές πρακτικές, θα μπορούσαν να είναι πιο αποδοτικές για τους γεωργούς αν στηριχθούν από πολιτικές που επιτυγχάνουν μείωση της εξάρτησης από το πετρέλαιο, μείωση των δαπανών για άρδευση και ακριβή άντληση του νερού από μεγάλα βάθη, μείωση των δαπανών και των ποσοτήτων χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων.»

Αναλυτικά:

Ο Νικήτας Μυλόπουλος,  Αναπληρωτής Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, εξήγησε ότι το έργο της εκτροπής του Αχελώουλειτούργησε στο παρελθόν ως η μεγάλη, μυθικών διαστάσεων υπόσχεση, πάνω στην οποία στηρίχτηκε ιδεολογικά η αδιέξοδη αγροτική ανάπτυξη στη Θεσσαλία. Σήμερα όμως τόνισε ότι το συγκεκριμένο έργο όπως και τα παρόμοια γιγάντια υδραυλικά έργα παγκοσμίως, έχει ξεπεραστεί, τόσο ως φορέας μίας παρελθούσας πολιτικής αντίληψης για το περιβάλλον και την ανάπτυξη, όσο όμως και από τα ίδια τα στοιχεία. Αν υπάρχει λύση στο αδιέξοδο, αυτή δεν μπορεί παρά να αφορά συντονισμένες παρεμβάσεις και έργα ήπιου χαρακτήρα, με στόχο την προσαρμογή της ανάπτυξης στη φέρουσα ικανότητα του οικοσυστήματος.

Ο  Κίμων Χατζημπίρος,Αναπληρωτής Καθηγητής του ΕΜΠυπογράμμισε ότι τα έργα εκτροπής του Αχελώου έχουν ήδη προκαλέσει μη αναστρέψιμη υποβάθμιση του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου μιας ευρείας ορεινής περιοχής. Ως σχέδιο διαχείρισης υδατικών πόρων αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή. Υπάρχει εκτεταμένη έλλειψη των πολυσύνθετων υδρολογικών, οικολογικών, περιβαλλοντικών, κοινωνικών, οικονομικών, πολιτιστικών και λοιπών δεδομένων που θα μπορούσαν να υποστηρίξουν σοβαρές μελέτες. Οι αξεπέραστες εκκρεμότητες ως προς την χρηματοδότηση, τις κοινωνικές αντιδράσεις, την αγροτική πολιτική, την εφαρμογή του νομικού καθεστώτος, τις δυσλειτουργίες των μηχανισμών κ.λ.π. επιμηκύνουν επ’ αόριστον τη διάρκεια εκτέλεσης του σχεδίου, ακυρώνοντας ουσιαστικά την όποια χρησιμότητα μπορεί να είχε την εποχή που ξεκίνησε.

Ο Ντίνος Διαμάντος, Πρόεδρος του ΤΕΕ Κεντρικής Δυτικής Θεσσαλίας είχε άλλη άποψη. Θεωρεί ότι η απομένουν να γίνουν λίγα για την ολοκλήρωσή των έργων της εκτροπής του Αχελώου. Η ΕΕ κατηγορηματικά, στην θεσμική της τεκμηρίωση και στην στρατηγική περιβαλλοντική πολιτική της, θεωρεί το νερό και την εξ’ αυτού παραγόμενη ενέργεια, καθαρή και ανανεώσιμη. Ταμιευτήρες που, εξελίσσονται σε σημαντικούς υγροβιότοπους, με πλούσια χλωρίδα και πανίδα αλλά, και με σημαντικές αναπτυξιακές δυνατότητες ήπιας μορφής. Με το Αχελώο θα ικανοποιηθεί ο στόχος της «Πράσινης βίβλου» της ΕΕ (οδηγία 2001/77) για παραγωγή ΗΕ από ΑΠΕ σε ποσοστό 20% μέχρι το 2020 (από 8,6% το 1997), θα ενισχυθεί η ενεργειακή αυτονομία της χώρας, η μη εξάρτησή της από πυρηνικούς & Λιγνιτικούς σταθμούς των Βαλκανίων και, η μη οικονομική της αφαίμαξη. Επίσης είπε ότι είναι δεδομένη η «έλλειψη» στο υδατικό ισοζύγιο της Θεσσαλίας. Και στο παρελθόν και σήμερα, με επικαιροποιημένα στοιχεία, ακόμα και με τη «μετριοπαθή» εκδοχή των «Σχεδίων Διαχείρισης» που είναι προς έγκριση και, σύμφωνα με αυτά, απαιτείται μεταφορά νερού περί των 250 εκ m³, η Θεσσαλία πρέπει, όχι απλά, να μειώσει τα πλήρως ή μερικώς, 2,5 εκ περίπου, σήμερα, αρδευόμενα στρέμματα σε 1,5 εκ περίπου αλλά, και, να λύσει ταυτόχρονα, και το κορυφαίο ζήτημα της ύδρευσης αλλά, και του εμπλουτισμού των επιφανειακών και υπόγειων υδατικών υποδοχέων ώστε, να πληρούν τους κανόνες οικολογικής παροχής και υγιεινής των υδάτων που η οδηγία 2000/60 και η προσαρμοσμένη σ’ αυτήν, Εθνική νομοθεσία, έχει θεσπίσει. Η αναγκαιότητα για εξοικονόμηση νερού και αλλαγή νοοτροπιών, που τίθενται από κάθε πλευρά δεν αλλάζει την αναγκαιότητα κάλυψης του ελλείμματος. Δεν πρέπει να φρενάρουμε τον δυναμισμό της Γεωργίας, υποκύπτοντας σε δογματικές & ατεκμηρίωτες αντιλήψεις. Τέλος, έχει αποδειχθεί εδώ και πολλά χρόνια ότι είναι απολύτως αναγκαία η δημιουργία μιας «ενιαίας διοίκησης» των έργων  διαχείρισης των Π.Ε. στην  Θεσσαλία, που θα αποτελέσει την μετεξέλιξη του αναποτελεσματικού και γραφειοκρατικού υφιστάμενου διοικητικού συστήματος με την «πανσπερμία φορέων» που, όσο και φιλότιμες προσπάθειες να καταβάλλονται, αναδεικνύονται τελικά, αναποτελεσματικές.

Ο  Σπύρος Δανέλης, ευρωβουλευτής του ΠΑΣΟΚ επικεντρώθηκε στη σημασία που έχει η ορθολογική διαχείριση των πόρων και η προστασία τους για την εξασφάλιση μιας ανάπτυξης γεωργικής που να μπορεί να διατηρηθεί μακροπρόθεσμα, να είναι δηλαδή βιώσιμη. Το νερό, ως αποτέλεσμα μιας πάγιας πολιτικής που αρνείται να περάσει το πραγματικό του κόστος στην τιμολόγηση της κατανάλωσης για γεωργικές δραστηριότητες, έχει γίνει αντικείμενο ανεύθυνης διαχείρισης και κατασπατάλησης. Σήμερα, που το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής είναι διογκούμενο και απειλητικό, θα έπρεπε να είναι μέλημα όλων μας να καταπολεμήσουμε την αντίληψη της ανέξοδης και ανεύθυνης χρήσης του αντί να εξακολουθούμε να μιλάμε για παρεμβάσεις περαιτέρω αφαίμαξής του, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την εξυπηρέτηση καλλιεργειών που δεν εξυπηρετούν τους σημερινούς και μελλοντικούς στόχους της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής.

Η Νίκη Φούντα, βουλευτής της ΔΗΜΑΡ από την Αιτωλοακαρνανία τόνισε τη σημασία του να αποφασίσουμε πολιτικά τι θέλουμε για τη Θεσσαλία. Γιατί όλο και πιο συχνά λέμε ότι η ανάπτυξη πρέπει να βασιστεί στην πρωτογενή παραγωγή, αλλά δεν έχουμε αποφασίσει το πως θα έχουμε τα βέλτιστα δυνατά αποτελέσματα, το τι ακριβώς θα καλλιεργήσουμε και επομένως τι ποσότητες υδάτινων πόρων χρειαζόμαστε, βάζοντας σε πρώτο πλάνο τον παράγοντα περιβάλλον. Η ΔΗΜΑΡ ήταν και ειναι αντίθετη στην εκτροπή. Είναι αντίθετη στη μεταφορά νερών από τη μια στην άλλη λεκάνη απορροής. Με απλά λόγια, όμως, υπάρχει το δεδομένο που προαναφέρθηκε : ήδη έχουν δοθεί πολλά εκατομμύρια ευρώ, ήδη έπεσαν εκατομμύρια τόνοι τσιμέντου στη Μεσοχώρα και τη Συκιά, ήδη είναι σχεδόν έτοιμα έργα που ρημάζουν πάνω στον Αχελώο. Αυτά δεν είναι δυνατό ούτε να τα ανατινάξουμε, ειδικά μέσα στις τωρινές συνθήκες κρίσης, ούτε να τα αφήσουμε στην τύχη τους. Χρειάζεται να δούμε πως θα τα εντάξουμε στο συνολικότερο σχέδιο και υπερβαίνοντας τις όποιες αγκυλώσεις, και να δώσουμε, θα επαναληφθούμε, μέσα από επικαιροποιημένες ολιστικές μελέτες περιβαλλοντικών επιπτώσεων, τις καλύτερες λύσεις για την Θεσσαλία και την Αιτωλοακαρνανία.

Ο Γιώργος Χονδρός, μέλος της Γραμματείας του τομέα Περιβάλλοντος του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ υπογράμμισε ότι πρέπει να σταματήσουν οι μεγάλοι μύθοι της χώρας, όπως οι Ολυμπιακοί και Μεσογειακοί Αγώνες και φυσικά το έργο της εκτροπής. Σήμερα οποιαδήποτε συζήτηση για ένα έργο που έχει δαπανήσει μεγάλα εθνικά και κοινοτικά ποσά, σε συνδυασμό με την οικονομική και περιβαλλοντική κρίση που βιώνουμε είναι παράλογη. Ακόμη και άλλες παράμετροι του έργου, όπως το φράγμα της Μεσοχώρας που υποτίθεται πως μπορεί να λειτουργήσει για την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είναι ανέφικτες. Λύση στο υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας δεν είναι η εκτροπή του Αχελώου, αλλά η ορθολογική χρήση των νερών και η χρήση των υφιστάμενων νερών για τη δημιουργία μικρών έργων, συμβατά με το περιβάλλον και βιώσιμα οικονομικά.

Ο Νίκος Χρυσόγελος υπογράμμισε την αντίθεση των Οικολόγων Πράσινων στην εκτροπή του Αχελώου καθώς το έργο είναι οικονομικά ασύμφορο, περιβαλλοντικά παράλογο και αντίκειται στο πνεύμα και στο γράμμα της Οδηγίας-Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα νερά, όπως άλλωστε φάνηκε και απότην πρόσφατη απάντηση του ΔΕΕ στα 14 προδικαστικά ερωτήματα του ΣτΕ το οποίοέκρινε ότι φυσικά εξακολουθούν να υπάρχουν άλλες εναλλακτικές λύσεις για την ύδρευση και την άρδευση της Θεσσαλίας.

Τόνισε ότι δεν πρέπει να συνεχίσουμε να κοροιδεύουμε τις πολίτες. Λάθη έχουν γίνει στο παρελθόν αλλά το πιο σοβαρό θα ήταν να συνεχίζουμε στον ίδιο λανθασμένο αυτό δρόμο γιατί δεν υπάρχει το θάρρος να παραδεχτούμε το λάθος. Το έργο της εκτροπής του Αχελώου λειτούργησε ως ένας από τους μύθους που κυρίαρχησαν για δεκαετίες εμποδίζοντας να προχωρήσουν λύσεις πολύ πιο οικολογικές, οικονομικές και άμεσες. Με τόσα χρήματα που σπαταλήθηκαν, αν εφαρμόζονταν μια άλλη στρατηγική για το νερό, τώρα θα είχε επιλυθεί το πρόβλημα. Η εκτροπή υπόσχονταν κάτι που μετέθετε τη λύση συνεχώς προς το μέλλον σε βάρος του περιβάλλοντος, της οικονομίας και των αγροτών κι έχει ταλαιπωρήσε όχι μόνο τους Θεσσαλούς αλλά και ολόκληρη την Ελλάδα για 3 τουλάχιστον δεκαετίες.

Ποια θα ήταν η λύση για τη Θεσσαλία αν δεν υπήρχε ο Αχελώος;  Με αυτή την οπτική θα έπρεπε να σχεδιάζουμε γιατί τα ποτάμια δεν είναι αγωγοί νερού αλλά οικοσυστήματα που παίζουν πολλαπλό ρόλο για το κλίμα, την προστασία των παράκτιων περιοχών, τη ζωή σε ευρύτατες περιοχές, τον φυσικό πλούτο. Οι αντιλήψεις της δεκατετίας του '60 για την αντιμετώπιση των ποταμών ως αγωγών νερού που μπορούν οι μηχανικοί να τους αλλάζουν ροή και να τους πηγαίνουν από εδώ ή από εκεί – αντιλήψεις στις οποίες βασίστηκε το σχέδιο της εκτροπής – έχουν αναθεωρηθεί γιατί οι περιβαλλοντικές αξίες έχουν αλλάξει, οι κοινωνίες επιστρέφουν σε μια νέα πολιτική σεβασμού των ποταμών και του περιβάλλοντος.

Ηδιαδικασία που δρομολόγησε το ΣτΕ πρέπει να γίνει απολύτως σεβαστή αλλά κυρίως θα πρέπει επιτέλους να συζητήσουμε ειλικρινά και ρεαλιστικά για το υδατικό πρόβλημα της Θεσσαλίας στη βάση επικαιροποιημένων στοιχείων και μάλιστα με δεδομένη την οικονομική κρίση και τη νέα ΚΑΠ. Γνωρίζουμε από επιστημονικές έρευνες που υπάρχει ακριβώς το πρόβλημα και γιατί έχει δημιουργηθεί το πρόβλημα. Άρα λοιπόν θα πρέπει να βρούμε λύσεις για αυτές τις περιοχές με ένα σύνολο εργαλείων, που συνδυάζουν μεθόδους εξοικονόμησης νερού, έργων μικρής κλίμακας σε τοπικό επίπεδο, υιοθέτηση νέων μεθόδων άρδευσης που περιορίζουν τη σπατάλη νερού με επιλογές για τις καλλιέργειες που μποορούν να βοηθήσουν την ανάκαμψη των υδατικών αποθεμάτων.

Πρέπει να συνεχίσουμε τη συζήτηση αναλαμβάνοντας νέες πρωτοβουλίες, από κοινού με όλους τους φορείς, αγροτικούς, κοινωνικούς, αυτοδιοικητικούς, περιβαλλοντικούς, για να εξετάσουμε σοβαρά τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στη γεωργία ώστε αυτή να είναι πράγματι προς όφελος των γεωργών, των καταναλωτών και του περιβάλλοντος, και όχι απλώς προς όφελος των εταιριών εισαγωγής πετρελαίου, χημικών, των τραπεζών (δάνεια) και των πρόχων ηλεκτρικής ενέργειας, των εταιριών που κάνουν γεωτρήσεις και των εταιριών που κατασκευάζουν μεγάλα έργα εκτροπής. Σε συνεργασία με το ΥπΑΑΤ λοιπόν πρέπει να καταρτιστεί ένα μακρόπνοο, δεσμευτικό σχέδιο για την αναδιάρθρωση των καλλιεργειών στη Θεσσαλία που να λαμβάνει υπόψη τη βιωσιμότητα του Θεσσαλού αγρότη και του Θεσσαλικού κάμπου, ενώοι σχετικές μελέτες διαχείρισης στα 3 υδατικά διαμερίσματα πρέπει να αποφύγουν τις σοβαρές παραλείψεις προηγουμένων.

Ουσιαστικές παρεμβάσεις Ν. Χρυσόγελου για νερό με επάρκεια και σε καλή οικολογική κατάσταση

“Το νερό είναι αναπαλλοτρίωτο δημόσιο αγαθό απαραίτητο για τη ζωή και δεν πρέπει να είναι πηγή κέρδους, ενώ η πρόσβαση στο νερό αποτελεί ένα θεμελιώδες και πανανθρώπινο δικαίωμα”. “H βιώσιμη διαχείριση του νερού είναι μια αναγκαιότητα για το περιβάλλον και την υγεία που παίζει σημαντικό και ρυθμιστικό ρόλο στον κύκλο του κλίματος”

τονίζει μεταξύ άλλων η  έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα νερά που ψηφίστηκε την Τρίτη 3 Ιουλίου στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, με βάση πρόταση. Οι δυο προαναφερόμενες θέσεις αποτελούν μέρος των συνολικά 17 τροποπολογιών από ένα σύνολο 26 που είχε καταθέσει ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων/ Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο  κι έγιναν δεκτές και ενσωματώθηκαν στην έκθεση.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο με την έκθεση αυτή καλεί την Επιτροπή και τα Κράτη Μέλη να εφαρμόσουν πιο αποτελεσματικά την Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά 2000/60, αλλά και να αναλάβουν επιπρόσθετα μέτρα για την καταπολέμηση της ρύπανσης από διάφορους παραγωγικούς τομείς. Καλεί, επίσης, για βελτίωση των υποδομών, καθώς και αποτελεσματική χρήση των υδάτων σε όλους τους τομείς.

Ο Νίκος Χρυσόγελος τοποθετήθηκε ως εισηγητής της Ομάδας των Πρασίνων κατά τη συζήτηση του σχεδίου έκθεσης, την Τετάρτη 25/4/2012, στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας κι Ασφάλειας Τροφίμων του Ευρωκοινοβουλίου (δείτε εδώτη σχετική παρέμβαση), ενώ κατέθεσε σε συνεργασία με την S. Bellier γαλλίδα πράσινη ευρωβουλευτή 26 τροπολογίες, από τις οποίες εγκρίθηκαν 17 και ενσωματώθηκαν στην τελική έκθεση που ψηφίστηκε από την Ολομέλεια.

Οι πιο σημαντικές από αυτές που έγιναν δεκτές και ενσωματώθηκαν στην έκθεση αφορούσαν:

• στη σημασία της βιοποικιλότητας των γλυκών νερών,
• στην ενσωμάτωση της αρχής του οικοσυστήματος στη διαχείρισή του,
• στη σημασία της διαχείρισης της ζήτησης των υδάτων,
• στην ανάγκη να σεβαστούμε τα χρονοδιαγράμματα της Οδηγίας Πλαίσιο για να επιτύχουμε καλή ποιότητα των υδάτων μέχρι το 2015,
• στην ανάγκη να περιοριστεί η χρήση πλαστικών μπουκαλιών για ύδρευση,
• στην πρόσκληση να προχωρήσει η νομοθεσία για να καλυφθούν κενά που υπάρχουν σε ειδικούς τομείς και δραστηριότητες σε σχέση με τα νερά,
• στην αξιοποίηση των δυνατοτήτων μείωσης της σπατάλης ενέργειας μέσω της αποτελεσματικής χρήσης του νερού,
• στην ανάγκη να υπάρξει κανονιστικό πλαίσιο από την Κομισιόν για την αποδοτικότητα ως προς το νερό των συσκευών για οικιακή και αγροτική χρήση,
• στην ανάγκη να αναθεωρηθούν όσες επιχορηγήσεις είναι τελικά επιβλαβής για την προστασία και βιώσιμη διαχείριση των νερών,
• στην ανάπτυξη οικονομικών εργαλείων που θα διασφαλίσουν τη βιώσιμη χρήση των υδατικών αποθεμάτων.

Επίσης, έγινε δεκτή η πρότασή του – κοινή πρόταση κι άλλων ευρωβουλευτών - για ενίσχυση των ικανοτήτων των περιφερειακών αρχών καθώς και των θεσμών διαχείρισης σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης βελτιώνοντας παράλληλα τη πληροφόρηση και την ευαισθητοποίηση των γεωργών και των τελικών χρηστών.

Τροπολογίες των πράσινων ανέδειξαν, επίσης, τους κινδύνους που ενέχει η εκμετάλλευση σχιστολιθικού φυσικού αερίου και την ανάγκη για ενδελεχή εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και λήψη δεδομένων βάσης για τα νερά πριν την παραχώρηση οποιασδήποτε άδειας.

Δεν στηρίχθηκαν από την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών οι τροπολογίες των πράσινων που τόνιζαν τις πιέσεις που υπάρχουν στην βιοποικιλότητα των γλυκών νερών, που καταδίκαζαν τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις και αναβολές στην εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο από διάφορα Κράτη Μέλη, αλλά και τόνιζαν την ανάγκη για λήψη πρόσθετων μέτρων για τη καταπολέμηση της ρύπανσης από τη γεωργία και τα φάρμακα. Επίσης, δεν συμπεριλήφθηκε η τροπολογία των πράσινων για αποτροπή δημιουργίας νέων υδροηλεκτρικών φραγμάτων και η προστασία της ελεύθερης ροής των ποταμών, η ανάδειξη της υπερκατανάλωσης νερού από την πυρηνική βιομηχανία για τη παραγωγή ρεύματος, αλλά και η ανάγκη για υιοθέτηση μιας Οδηγίας για τα εδάφη που θα συμβάλλει επίσης και στη καλύτερη προστασία των υδάτων.

Δείτε εδώ και τη σχετική διαβούλευση για τα θέματα εφαρμογής της Οδηγίας Πλαίσιο για τα νερά που είχε πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα με πρωτοβουλία του Νίκου Χρυσόγελου το Φεβρουάριο.

Η Έκθεση αναγνωρίζει τους σημαντικούς κινδύνους για τα ύδατα (επιφανειακά και υπόγεια), που ενέχει η εξερεύνηση και η εκμετάλλευση σχιστολιθικού φυσικού αερίου. Σε αυτό το πλαίσιο καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να διασφαλίσει ότι η εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και η λήψη δεδομένων βάσης για τα επιφανειακά ύδατα θα πραγματοποιηθούν πριν από την αδειοδότηση σχετικών έργων.

Ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων και σκιώδης εισηγητής της έκθεσης δήλωσε σχετικά:

"Η Ευρωπαϊκή Οδηγία Πλαίσιο για τα Νερά αν και αποτελεί ένα εξαιρετικό εργαλείο για τη βιώσιμη διαχείριση των υδατικών πόρων, αντιμετωπίζει μια σειρά προβλημάτων εφαρμογής και διασύνδεσης με άλλες τομεακές πολιτικές με αποτέλεσμα να μην έχει φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Οι εξαιρέσεις και οι αναβολές συγκεκριμένων μέτρων μέχρι το 2027 από τα Κράτη Μέλη έχουν γίνει συνηθισμένη πρακτική, ενώ σε πολλές χώρες υπάρχουν πολύ χαμηλές περιβαλλοντικές προσδοκίες σε ότι αφορά τον δεύτερο και τρίτο κύκλο εφαρμογής των σχεδίων διαχείρισης σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης. Η έμφαση στα θέματα διαχείρισης νερού πρέπει να δίνεται: α) στη μείωση της σπατάλης, β) στην επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση των νερών μετά από επεξεργασία, και γ) στη χρήση των νερών της βροχής.

Η Έκθεση καλεί την Κομισιόν να δώσει μεγάλη έμφαση στην εκπλήρωση των υποχρεώσεων που έχουν τα Κράτη Μέλη για την εφαρμογή της νομοθεσίας αντί να αποδέχεται καθυστερήσεις και εξαιρέσεις στην εφαρμογή. Χάρη και στις τροπολογίες που καταθέσαμε οι Πράσινοι το Ευρωκοινοβούλιο δεν έκανε δεκτή την προσπάθεια ορισμένων κρατών μελών κι άλλων παραγόντων να αποδυναμωθεί η εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά και να μετατεθούν οι στόχοι της για αργότερα.  

Η διασύνδεση της WFD με άλλες τομεακές πολιτικές για τη γεωργία, την ενέργεια, τις μεταφορές, τη βιομηχανία, τις πόλεις και τη προστασία της βιοποικιλότητας βρίσκεται ακόμα σε πρώιμα στάδια και πρέπει να βελτιωθεί σημαντικά και το συντομότερο και έγινε δεκτή πρότασή μας για νέες νομοθετικές πρωτοβουλίες σε τομείς και δραστηριότητες που σχετίζονται με το νερό. Η ρύπανση και η υπεράντληση από την εντατική γεωργία είναι ένα πρόβλημα που δεν έχει αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά στις περισσότερες χώρες, ενώ σημαντικές εξακολουθούν να είναι οι πιέσεις από τον μαζικό τουρισμό και τα γήπεδα γκολφ σε άνυδρες περιοχές, από την εξορυκτική βιομηχανία και ιδιαίτερα από τα σχέδια εξόρυξης αερίου, καθώς και από την παραγωγή ενέργειας. Δεν υπάρχει επίσης καμία αναφορά στις επιπτώσεις από την υπερβολική σήμερα ανάπτυξη φραγμάτων.

Η ολοκληρωμένη διαχείριση των υδατικών πόρων (μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση του νερού) είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαία  για να βελτιώσουμε όχι μόνο τις περιβαλλοντικές μας επιδόσεις αλλά και για να μειώσουμε την κατανάλωση ενέργειας (η προμήθεια, επεξεργασία και διανομή νερού συντελεί σε υψηλή κατανάλωση ενέργειας), να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας σε καινοτόμους αλλά και παραδοσιακούς τομείς σε όλον τον κύκλο του νερού και να πετύχουμε δίκαιες τιμές αλλά κι ανάκτηση του κόστους του νερού.

Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε ότι η αποτελεσματική χρήση των οικονομικών μέτρων και εργαλείων, ιδιαίτερα σε μια εποχή λιτότητας και περιοριστικών πολιτικών, μπορεί να βοηθήσει στην επίτευξη των στόχων για επαρκή και καλή ποιότητα των νερών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Προς το παρόν δεν έχουν εφαρμοστεί αποτελεσματικά τα οικονομικά του νερού. Οι Ευρωπαϊκοί και εθνικοί πόροι συμβάλουν προς το παρόν πολύ λίγο στην εφαρμογή της ΟΠΥ αλλά και στην πράσινη καινοτομία σε θέματα νερού.

Η επίτευξη των στόχων για επαρκή ποσότητα και καλή ποιότητα νερών μέχρι το 2015 για την κάλυψη των αναγκών των ανθρώπινων κοινωνιών αλλά και των οικοσυστημάτων δεν πρέπει να εγκαταλειφθεί”.