Οι κοινωνικές διακρίσεις έχουν ενταθεί τις τελευταίες δεκαετίες. Πολλοί βιώνουν την κρίση και έχουν δει τα όνειρά τους να γκρεμίζονται. Άλλοι το προσπαθούν πολύ, κι άλλοι νοιώθουν απελπισμένοι και ανήμποροι. Ας κρατήσουμε, όμως κάτι: δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις, αλλά σίγουρα υπάρχουν λύσεις.
Υπάρχουν βασικά δύο δρόμοι που δεν οδηγούν όμως στο ίδιο αποτέλεσμα. Ο ένας είναι να πιστέψει η κοινωνία τις ψεύτικες υποσχέσεις πολιτικών δυνάμεων που εκμεταλλεύονται τη βαθιά και πολύπλευρη κρίση και επιδιώκουν να πείσουν ότι πρέπει να επιστρέψουμε στην περιχαράκωση, στον απομονωτισμό, να κλείσουμε τα σύνορα, να διαλύσουμε την ΕΕ. Επιστρέφοντας στο παρελθόν, ισχυρίζονται, θα αντιμετωπίσουμε σύγχρονα προβλήματα που είναι όχι μόνο αποτέλεσμα της οικονομικής παγκοσμιοποίησης αλλά και της τεχνολογικής εξέλιξης, της αλλαγής αξιών, της κατάρρευσης των οικοσυστημάτων και της μείωσης των διαθέσιμων φυσικών πόρων και υπέρβασης της οικολογικών αντοχών του πλανήτη. Η επισροφή στο παρελθόν συνοδεύεται από επίθεση στο δημοκρατικό μοντέλο και στροφή σε ένα ακόμα πιο ελεγχόμενο και απολυταρχικό σύστημα εξουσίας (πχ Τραμπ, Πούτιν κα).
Η Βρετανία ακολουθεί αυτόν τον δρόμο, του Brexit, πιστεύοντας στην επιστροφή στο αυτοκρατορικό "όνειρο". Αλλά τώρα διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει σχέδιο εξόδου, ότι ειπώθηκαν πολλά ψέμματα. Φαίνεται μάλιστα ότι το κόστος του απομονωτισμού θα είναι πολύ μεγάλο και θα το πληρώσουν οι πιο αδύναμοι. Μόλις μετά την επικράτηση του Brexit, ο κύριος υποκινητής του, το UKIP του Φάρατζ υπέστη πανωλεθρία στις τοπικές εκλογές, έπεσε από το 20% στο 5% και έχει μόνο έναν εκλεγμένο τοπικό σύμβουλο (οι Πράσινοι έχουν 40 εκλεγμένους συμβούλους σήμερα).
Ο Τραμπ, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού υποσχέθηκε ένα παρόμοιο σχέδιο, "πρώτα οι ΗΠΑ" για να προστατευθούν υποτίθεται οι πιο αδύναμοι. Όμως, από τα πρώτα πράγματα που έκανε είναι η μείωση της φορολογίας των πλουσίων και των μεγάλων και η διάλυση του δημόσιου συστήματος υγείας που προσπάθησε να αναπτύξει ο Ομπάμα. Οι φόροι που θα γλυτώσουν οι πιο πλούσιοι είναι μεγαλύτεροι από το κόστος του συστήματος υγείας Obamacare.
Ίσως αυτά κι αυτά οδήγησαν τους πολίτες στις εκλογές στην Ολλανδία, στην Γαλλία και Γερμανία, να αναζητήσουν άλλες λύσεις, που ούτε την συντήρηση του σημερινού status επιβάλλουν, ούτε όμως οδηγούν στην απομόνωση και στην επιστροφή σε ένα παρελθόν που δεν υπάρχει πλέον. Oι πολλοί επιθυμούν ή και επιδιώκουν ενεργά τον δεύτερο δρόμο, που οδηγεί μεν σε μια ανοικτή κοινωνία, διασφαλίζοντας ταυτοχρόνως την μείωση των ανισοτήτων, την προώθηση νέων καινοτόμων λύσεων που αντιμετωπίζουν τα μεγάλα προβλήματα, που συνδυάζουν την οικονομία με την οικολογική και κοινωνική υπευθυνότητα, την πολιτική με την δημοκρατία και την συμμετοχή των πολιτών στη λήψη των αποφάσεων, την ανεκτικότητα με την κοινωνική ένταξη και συνοχή.
H εκλογή του Macron στην προεδρεία της Γαλλίας και κυρίως η μεγάλη διαφορά του από την Μ.Λεπέν, η ήττα του Βίλντερς στην Ολλανδία, ο περιορισμός της "Εναλλακτικής για την Γερμανία" (AfD) σε ένα χαμηλό 5% στις εκλογές στo κρατίδιο Schleswig-Holstein (όταν πολλοί διακήρυσσαν ότι θα φτάσει σε πολύ υψηλά ποσοστά γιατί "εκπροσωπεί τον Γερμανικό λαό"), δείχνουν ότι το παιχνίδι είναι ανοικτό, δεν οδηγεί κατ΄ανάγκη σε ακροδεξιές κι αντιευρωπαϊκές λύσεις. Δεν είναι όμως σίγουρο ότι θα πάμε με αυτόματο πιλότο σε ένα πιο δίκαιο, πιο οικολογικό και πιο δημοκρατικό σύστημα.
Η μεγάλη κινητοποίηση των πολιτών, και σε πολλές περιπτώσεις των νέων, μπορεί να οδηγήσει σε νέες πολιτικές, που θα αλλάξουν το σημερινό σύστημα αλλά με δίκαιο, ισορροπημένο τρόπο και προς την κατεύθυνση της περισσότερης συνεργασίας και αλληλεγγύης στην Ευρώπη, (όχι διάλυση της Ευρώπης), της ανάπτυξης από κοινού λύσεων για τα μεγάλα προβλήματα της ανεργίας, της κατάρρευσης του κοινωνικού μοντέλου, της γήρανσης του πληθυσμού, της κλιματικής αλλαγής, της αύξησης των ανισοτήτων, της βίας και της τρομοκρατίας.
Αλλά κινητοποίηση των πολιτών δεν σημαίνει κατ΄ ανάγκη (ή μόνο) διαδηλώσεις. Πολύ περισσότερο δεν σημαίνει προβολή ανιστόρητων και εξωπραγματικών αιτημάτων περί αύξησης της αγοραστικής και καταναλωτικής δύναμης, διανομής επιδομάτων και ενός κράτους - πατερούλη που φροντίζει για εμάς χωρίς εμάς. Είναι καιρός να χαράξουμε νέα μονοπάτια, μονοπάτια της λογικής, της πράσινης οικονομίας, της ενίσχυσης της κοινωνικής συνοχής, της ενδυνάμωσης της συμμετοχικής δημοκρατίας, της ανανέωσης της πολιτικής.
Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, αλλά λύσεις και φυσικά υπάρχουν αρκεί να σταματήσουμε να είμαστε παθητικοί θεατές ενός στημένου πολιτικού παιχνιδιού, αρκεί να σταματήσουμε να είμαστε οπαδοί που σκοτώνουν και σκοτώνονται στο όνομα της φανέλας και μόνο.
in
ΑΡΘΡΑ
