Στη σημερινή εποχή ο ρόλος των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης γενικότερα δεν είναι ασήμαντος. Εκφράζουν πολύ σημαντικές ανάγκες κι αποτελούν από κοινού αξιόπιστα εργαλεία για να προστατέψουμε το περιβάλλον, να αντιμετωπίσουμε την οικολογική κρίση, να διαμορφώσουμε κριτικές στάσεις και κοινωνική υπευθυνότητα, να διασφαλίζουμε το μέλλον των κοινωνιών και του πλανήτη. Δεν είναι τυχαίο που σε μια πόλη όπως το Βερολίνο, κάθε περιοχή (district) έχει πλέον το δικό της πολύμορφο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (συνολικά 13 τέτοια κέντρα μέσα στην πόλη) που το καθένα παίζει ουσιαστικό υποστηρικτικό ρόλο όχι μόνο για την ίδια την εκπαιδευτική κοινότητα, αλλά και για τους γονείς και όλη την κοινωνία γενικότερα.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ καλούμε την κυβέρνηση να σταματήσει να νομοθετεί χωρίς ουσιαστικό διάλογο με τους πολίτες σε κρίσιμα θέματα, όπως συνέβη πρόσφατα με τον νόμο 4473. Δεν αντιλαμβάνεται (στην καλύτερη περίπτωση) τη σημασία των νομοθετικών επιλογών που κάνει, κι έτσι πλήττει σημαντικούς και πετυχημένους θεσμούς όπως τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και υποβαθμίζει το στελεχιακό δυναμικό τους.
Στην εποχή μας χρειάζεται ενίσχυση κι αναβάθμιση του ρόλου της Εκπαίδευσης για το Περιβάλλον και τη Βιωσιμότητα καθώς και των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, ώστε να αναλάβουν πιο ενισχυμένο ρόλο για οικολογική ευαισθητοποίηση, την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής και τη μετάβαση προς πιο βιώσιμες κοινωνίες. Αντί για αυτό, όμως, η κυβέρνηση, με νόμο που ψήφισε στις 30 Μαΐου 2017 για τις επιλογές διευθυντών των σχολείων, έρχεται να απαξιώσει την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, τα 53 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της χώρας και τους εκατοντάδες εκπαιδευτικούς που υπηρετούν ή υπηρέτησαν σε αυτά.
Καλούμε την κυβέρνηση να προχωρήσει άμεσα σε άρση των αδικιών σε βάρος του προσωπικού τους, αναγνωρίζοντας το διδακτικό έργο και το ρόλο όλων των εκπαιδευτικών των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΚΠΕ), την διδακτική υπηρεσία όλων των εκπαιδευτικών που υπηρετούν σε ΚΠΕ (δηλαδή και των μελών της Παιδαγωγικής Ομάδας κι όχι μόνο του Υπεύθυνου ΚΠΕ) και την διοικητική καθοδηγητική εμπειρία που ασκούν (και) οι Αναπληρωτές Υπεύθυνοι των ΚΠΕ. Η αναγνώριση της διδακτικής υπηρεσίας σε ΚΠΕ πρέπει να είναι ανάλογη (ή έστω περίπου ανάλογη) με τη διδακτική υπηρεσία σε σχολείο ώστε να μην στέκεται εμπόδιο στην μοριοδότηση και στην βαθμολογική τους εξέλιξη, ιδιαίτερα σε σχέση με την δυνατότητα επιλογή τους ως Διευθυντές/ντριες σχολικών μονάδων.
H ρύθμιση αυτή έρχεται να προστεθεί στη μείωση της χρηματοδότησης των ΚΠΕ και της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης γενικότερα που ξεκίνησαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις και συνεχίζει η τωρινή.
Είμαστε στο πλευρό των εκατοντάδων εκπαιδευτικών που υπηρετούν στα 53 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Σήμερα χρειαζόμαστε δημιουργικές λύσεις, όχι υποβάθμιση κι απαξίωση πετυχημένων θεσμών. Τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης πρέπει να αναβαθμιστούν – αξιοποιώντας τα καλύτερα παραδείγματα και καλές πρακτικές από τη χώρα μας αλλά και από άλλες χώρες – και να παίξουν καθοδηγητικό ρόλο για την αναγέννηση της κοινωνίας μας.
Αναλυτικά οι θέσεις των Πράσινων Αλληλεγγύη για την υποβάθμιση του ρόλου των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης από την κυβέρνηση
Ποιο είναι το πρόβλημα που έχει εντοπιστεί από πολλούς αλλά η κυβέρνηση δεν αντιμετωπίζει:
Ο νόμος 4473 (ΦΕΚ 78/30-5-2017) δεν αναγνωρίζει ως διδακτική την υπηρεσία στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης. Αναγνωρίζει μόνο τη διοικητική –καθοδηγητική εμπειρία των Υπεύθυνων των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (όχι όμως και του Αναπληρωτή Υπεύθυνου) και προσμετράει μειωμένη διδακτική υπηρεσία μόνο για τους Υπεύθυνους των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αλλά όχι για τους υπόλοιπους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν και διδάσκουν καθημερινά στα 53 Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης της χώρας.
Όπως αναφέρει και στις επιστολές της προς το Υπουργείο και τον Υπουργό Παιδείας η ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΑ ΕΝΩΣΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση – ΠΕΕΚΠΕ- (που όμως αγνοείται επιδεικτικά από τους πολιτικούς προϊστάμενους του υπουργείου):
«Η υπηρεσία όλων των εκπαιδευτικών των ΚΠΕ, από την ίδρυσή τους (το πρώτο ΚΠΕ ιδρύθηκε το 1993), λογίζεται ως διδακτική υπηρεσία από όλες τις ΥΑ και τους νόμους που έχουν εκδοθεί μέχρι σήμερα, από όλες τις κυβερνήσεις και όλους τους Υπουργούς Παιδείας. Και μάλιστα σύμφωνα με την ΥΑ (ΦΕΚ Β 1981/2011) για τη στελέχωση και τα καθήκοντα των εκπαιδευτικών σε ΚΠΕ: «Η υπηρεσία σε ΚΠΕ προσμετρείται ως διδακτική, σε τύπο Σχολικής Μονάδας αντίστοιχης με την οργανική θέση του εκπαιδευτικού». Μάλιστα ο νομοθέτης είχε καθορίσει προσδιορισμένο διδακτικό ωράριο.
«Η μη αναγνώριση της διδακτικής υπηρεσίας σε όλους τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε ΚΠΕ ισοδυναμεί με αναγνώριση διδακτικής υπηρεσίας στον/η διευθυντή/ντρια σχολικής μονάδας και όχι στους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας, στον/η διευθυντή/ντρια ενός ΣΔΕ και όχι στους εκπαιδευτικούς των ΣΔΕ, στον/η διευθυντή/ντρια ενός δημοσίου ΙΕΚ και όχι στους εκπαιδευτικούς των ΙΕΚ.»
Στον νόμο 4473/2017 δεν περιλαμβάνονται, επίσης, κι αδικούνται οι Υπεύθυνοι Σχολικών Δραστηριοτήτων, που αποτελούν τη μετεξέλιξη των Υπευθύνων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, Αγωγής Υγείας και Πολιτιστικών.
Κατά συνέπεια ο νόμος που ψηφίστηκε τον Μάιο:
– έρχεται σε αντίθεση με τη νομοθεσία που αφορά στην Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, όπου περιγράφονται τα διδακτικά καθήκοντα των εκπαιδευτικών που εργάζονται στα ΚΠΕ,
– δημιουργεί διακρίσεις σε βάρος εκπαιδευτικών που προσφέρουν σημαντικό έργο, χωρίς να υπάρχει κάποια βάση ή αιτιολογική έκθεση για κάτι τέτοιο,
– αρνείται να αναγνωρίσει το σημαντικό έργο που επιτελούν καθημερινά τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, όπου εκατοντάδες εκπαιδευτικοί σχεδιάζουν και υλοποιούν προγράμματα, εκπαιδευτικές δραστηριότητες, μαθήματα και δράσεις για το περιβάλλον με τη συμμετοχή μαθητών, εκπαιδευτικών και ενήλικων.
Το Υπουργείο, οι βουλευτές και η κυβέρνηση παραμένουν προσκολλημένοι σε μια αντίληψη περί διδασκαλίας και εκπαίδευσης που έχει εγκαταλειφθεί (αλλού) εδώ και πολλές δεκαετίες. Η περιβαλλοντική εκπαίδευση ήρθε να αλλάξει τόσο το περιεχόμενο όσο και την μέθοδο εκπαίδευσης. Μάθημα δεν είναι η μονότονη επανάληψη κειμένων στην τάξη, διδασκαλία γίνεται πλέον με πολλούς τρόπους, (ακόμα) και στη φύση. Η διδασκαλία, για να έχει ενδιαφέρον και για τους μαθητές και τους εκπαιδευτές, γίνεται με τη χρήση νέων τεχνολογιών, εκπαιδευτικών κι άλλων παιχνιδιών, με ενεργό συμμετοχή των μαθητών κι εκπαιδευτικών στο σχεδιασμό και την υλοποίηση του μαθήματος. Δεν αποφασίζει μόνο ο εκπαιδευτικός.
Καλός εκπαιδευτής είναι αυτός που δημιουργεί και κινητοποιεί την ομάδα, που συμβάλλει όχι μόνο στην μετάδοση γνώσεων αλλά και στην ανάδειξη ικανοτήτων, δεξιοτήτων και θετικών κοινωνικών συμπεριφορών. Πολλά σχολεία στην Ευρώπη αναζητούν νέους τρόπους διδασκαλίας ακόμα και με την παραμονή τους για πολλές μέρες στο δάσος ή στη φύση. Μάθημα γίνεται με ερευνητικά σχέδια εργασίας όπου οι μαθητές λειτουργούν σε ομάδες κι αναπτύσσουν την κριτική σκέψη. Αυτά όλα γίνονται στα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης, μαζί με Σεμινάρια κι εργαστήρια για εκπαιδευτικούς και ενήλικους πολίτες κι αποτελούν διδακτικό έργο.
Η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας θα θεωρεί ότι το μάθημα γίνεται αποκλειστικά μέσα σε μια τάξη σχολείου και με τον δάσκαλο να μονολογεί; Ή ότι εκπαιδευτικό έργο επιτελεί (μετά την τροπολογία που κατατέθηκε και ψηφίστηκε) μόνο ο υπεύθυνος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης αλλά όχι το υπόλοιπο εκπαιδευτικό προσωπικό; «Η μη αναγνώριση της διδακτικής υπηρεσίας σε όλους τους εκπαιδευτικούς που υπηρετούν σε ΚΠΕ ισοδυναμεί με αναγνώριση διδακτικής υπηρεσίας στον/η διευθυντή/ντρια σχολικής μονάδας και όχι στους εκπαιδευτικούς της σχολικής μονάδας, στον/η διευθυντή/ντρια ενός ΣΔΕ και όχι στους εκπαιδευτικούς των ΣΔΕ, στον/η διευθυντή/ντρια ενός δημοσίου ΙΕΚ και όχι στους εκπαιδευτικούς των ΙΕΚ.»
Όλα αυτά που συζητιόνται για χρόνια σε συνέδρια, ημερίδες και εργαστήρια σε ολόκληρο τον πλανήτη κι αποτελούν την πολύτιμη συνεισφορά της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης («εκπαίδευση για το περιβάλλον μέσα στο περιβάλλον») στην εκπαίδευση των πολιτών από την μικρή ηλικία;
Οι πιθανές συνέπειες του νόμου στην λειτουργία αλλά και την ύπαρξη των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης
Ποιοι εκπαιδευτικοί θα επιλέγουν πλέον να στελεχώνουν τα Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης όταν θα ξέρουν ότι η εργασία τους εκεί δεν αναγνωρίζεται ως διδακτικό έργο και άρα θα εμποδίζεται η βαθμολογική τους εξέλιξη στην σημερινή δύσκολη οικονομική συγκυρία;
Η απαξίωση της Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης και του έργου των εκπαιδευτικών των Κέντρων Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης θα οδηγήσει σε εγκατάλειψη των ΚΠΕ από πολλούς εκπαιδευτικούς, σε άρνηση νέων εκπαιδευτικών να υπηρετήσουν σε ΚΠΕ και τελικώς σε υποβάθμιση της λειτουργίας των ΚΠΕ.
