του Νίκου Χρυσόγελου

Το άρθρο αυτό παρουσιάζει αναλυτικά τις θέσεις μου που παρουσιάστηκαν στις 25 Ιουνίου 2016 στο «Εργαστήριο επεξεργασίας εναλλακτικής πρότασης για το Ελληνικό», στο πλαίσιο της ελληνικής συμμετοχής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων (ΣΑΔΑΣ) στην 15^η Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας. Όπως ανέφερε η σχετική πρόσκληση, στόχος του Εργαστηρίου ήταν «η άμεση έναρξη μιας δημόσιας συζήτησης με σκοπό, αφ’ ενός την ενημέρωση των πολιτών, και αφ’ ετέρου την διαμόρφωση, μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες μιας Εναλλακτικής Πολεοδομικής Πρότασης για τον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, που θα αντιμετωπίζει τον δημόσιο χώρο ως ‘κοινό αγαθό’».

Στο Εργαστήριο που διοργανώθηκε από την «Ομάδα Αρχιτεκτόνων για το Ελληνικό» στην αίθουσα εκδηλώσεων του 2^ου Δημοτικού Σχολείου Ελληνικού, συμμετείχαν 25 αρχιτέκτονες, πολεοδόμοι, χωροτάκτες, περιβαλλοντολόγοι, επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων, καθώς και ενδιαφερόμενοι πολίτες.

Η συζήτηση αφορούσε τόσο το ισχύον θεσμικό πλαίσιο για τις χρήσεις γης και τους όρους δόμησης του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και της παραλίας του Αγ. Κοσμά με βάση το πλαίσιο συνεργασίας που προωθείται, όσο και το ίδιο το επενδυτικό σχέδιο αλλά και την διατύπωση μιας συνολικής εναλλακτικής πρότασης. της διαδικασίας ιδιωτικοποίησης του Ελληνικού και των σχεδίων των επενδυτών, περαιτέρω επεξεργασίας της πρότασης του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ για τη δημιουργία Μητροπολιτικού Πάρκου, της κλίμακας των χώρων πρασίνου του πάρκου, χρήσεων γης του πάρκου, σημασίας του κενού στην πόλη, διατήρησης υφιστάμενων υποενοτήτων στο χώρο, ενίσχυσης τους μέσω σχεδιασμού και ανάδειξης τους σε δομικά στοιχεία οργάνωσης του πάρκου, εξασφάλισης της επαφής του Δήμου Ελληνικού-Αργυρούπολης με το παραλιακό μέτωπό του, εξασφάλισης της λειτουργίας του πάρκου ως κοινωνικού χώρου επαφής των κατοίκων των περιοχών που βρίσκονται γύρω από το πάρκο: του Αλίμου, της Γλυφάδας και του Ελληνικού-Αργυρούπολης, εξασφάλισης της λειτουργίας του πάρκου ως κοινωνικού χώρου επαφής των κατοίκων της Αθήνας, αποκατάστασης της συνέχειας του παραλιακού μετώπου καθώς κι αποτροπής γενικότερα της ιδιωτικοποίησης και την περαιτέρω δόμηση του χώρου του πρώην αεροδρομίου και της παραλίας του Αγίου Κοσμά, η οποία πρέπει να παραμείνει ανοικτή και προσβάσιμη από όλους τους κατοίκους της Αττικής και σε όλο το μήκος της.

Μέσα από την ανταλλαγή απόψεων και την συνεργασία σε ομάδες εργασίες προέκυψαν ορισμένες νέες προτάσεις για τον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, στο πλαίσιο μιας δυνατής κεντρικής ιδέας που θα δώσει το στίγμα αυτού του τόσο σημαντικού χώρου και θα εμπνεύσει τις τοπικές κοινωνίες. Το δημόσιο ακίνητο του Ελληνικού έχει τεράστια ιστορική, περιβαλλοντική και επενδεδυμένη οικονομική αξία με 480 κτίρια, ολυμπιακές εγκαταστάσεις και αθλητικές υποδομές, αξία που μπορεί να αποδώσει στο πλαίσιο δημιουργίας ενός εναλλακτικού σχεδίου.

Το σημερινό επενδυτικό σχέδιο έρχεται από το παρελθόν και δεν συμβάλλει στη βιωσιμότητα

Η περαιτέρω δόμηση στην Αττική σε μια εποχή κατά την οποία υπάρχουν εκατοντάδες χιλιάδες ξενοίκιαστα και ακατοίκητα σπίτια, και χιλιάδες άδεια, μη αξιοποιήσιμα γραφεία αλλά κι εμπορικοί χώροι (διαφορετικής ποιότητας) δεν συμβάλλει στην ανασυγκρότηση του παραγωγικού μοντέλου αλλά και του χώρου, αντιθέτως θα προσθέσει προβλήματα και θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη συγκέντρωση στο χώρο. Επιπλέον, με την επένδυση αυτή θα υπάρξει αναδιανομή της εμπορικής δραστηριότητας από πολλές και μικρές επιχειρήσεις σε τοπικό επίπεδο σήμερα (που έτσι κι αλλιώς πλήττονται από την κρίση) προς   εμπορικά κέντρα τύπου Mall που θα δημιουργηθούν στην περιοχή, οδηγώντας σε μεγαλύτερο συγκεντρωτισμό της οικονομίας και σημαντικές απώλειες θέσεων εργασίας στους γύρω δήμους που είναι αμφίβολο αν θα εξισορροπηθούν από τις θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν στα εμπορικά κέντρα, στο καζίνο και στις άλλες προβλεπόμενες δραστηριότητες.

Στο παράκτιο μέτωπο και στους γειτονικούς δήμους, όπως η Γλυφάδα, υπάρχει ένα σημαντικό αδιάθετο οικιστικό απόθεμα. Στην περίπτωση οικοδόμησης του Ελληνικού σύμφωνα με τα επενδυτικά σχέδια που βλέπουν το φως της δημοσιότητας, η σημερινή φούσκα ακινήτων θα πάρει εκρηκτικές διαστάσεις και η αγορά θα καταρρεύσει οριστικά. Αντίθετα, στο εναλλακτικό σχέδιο που προτείνουμε για το Ελληνικό (που αποκλείει περαιτέρω δόμηση, προβλέπει μόνο αποκατάσταση υπαρχόντων κτιρίων) τα ακίνητα αυτά που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή εκτός πάρκου και τα υπάρχοντα μικρής/μεσαίας κλίμακας ξενοδοχεία και καταστήματα εστίασης, τα περισσότερα ανακαινισμένα κατά την περίοδο των Ολυμπιακών Αγώνων, που σήμερα φυτοζωούν, μπορούν να ενεργοποιηθούν.

Συνολικά το επενδυτικό σχέδιο, πέρα από άλλα προβλήματα που έχει (ιδιωτικοποίηση δημόσιας περιουσίας, χαμηλό τίμημα) είναι ένα μοντέλο που έρχεται από το παρελθόν, ένα μοντέλο που συνέβαλε κατά πολύ στην χρεοκοπία της χώρας. Δεν μπορεί να υποστηριχθεί με σοβαρότητα ότι αποτελεί μια απάντηση στην κρίση της χώρας.

Μια εναλλακτική προοπτική, για την μετατροπή του Ελληνικού σε ένα κέντρο πράσινης και κοινωνικής καινοτομίας

Η Εναλλακτική Πρόταση την οποία προτείνουμε αφορά όλους κι όλες κι όχι μόνο τους κατοίκους της συγκεκριμένης περιοχής κι αποσκοπεί στο να αναδείξει το χώρο του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού σε ένα κέντρο πράσινης και οικολογικής καινοτομίας, σε ένα χώρο όπου δοκιμάζονται και αναδεικνύονται νέες προτάσεις για την παραγωγική, κοινωνική και οικολογική ανασυγκρότηση της χώρας.

Απαντάει στην «ιδιωτική επενδυτική πρόταση για δόμηση του ελληνικού και δημιουργικά εμπορικών κέντρων, καζίνο κα» με μια εναλλακτική πρόταση οικονομικής, κοινωνικής, συμμετοχικής επένδυσης που προσφέρει συνεκτικές κι ολοκληρωμένες λύσεις ταυτοχρόνως για τις δημοσιονομικές, κοινωνικές, παραγωγικές, περιβαλλοντικές και οικονομικές προκλήσεις.

Το εναλλακτικό σχέδιο αναζωογονεί τις οικονομικές δραστηριότητες επ’ ωφελεία ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων και αποτελεί απάντηση στην αντιμετώπιση της κρίσης για τις μικρές επιχειρήσεις και τους εργαζομένους.

Πιστεύουμε ότι η ενεργός συμμετοχή της κοινωνίας αποτελεί στις μέρες μας  το μεγάλο ζητούμενο. Ο  χώρος του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού μπορεί να μετατραπεί σε ένα πεδίο συνάντησης και δημιουργικών δραστηριοτήτων, πρωτοβουλιών πολιτών, συνεργατικών δράσεων, αυτοδιαχειριζόμενων εγχειρημάτων κ.ά.

Για την «αξιοποίηση» του Ελληνικού προτείνεται η αναζήτηση ενός άλλου δρόμου, πέραν του κράτους και της αγοράς, που θα εκλαμβάνει τον δημόσιο χώρο ως «κοινό αγαθό» και θα έχει ως βάση την συνεργατική οικονομία και την ομότιμη παραγωγή. Αυτό θα σήμαινε την μετάβαση “από το δημόσιο στο κοινό” και την οργάνωση της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών από αυτό-οργανωμένες κοινότητες οι οποίες  θα λειτουργούν ως κοινωνικοί συνεταιρισμοί.

Στο κέντρο προτείνουμε να αναπτυχθούν οι εξής κατηγορίες δραστηριοτήτων:

1. Φυσικό και πολιτιστικό πάρκο (3200 στρέμματα) που θα αξιοποιεί τη γνώση και τις εμπειρίες  από μεσογειακούς κήπους και καλλιέργεια ειδών που ευδοκιμούν στο μεσογειακό περιβάλλον, σε συνδυασμό με την ανάδειξη πολιτιστικών δραστηριοτήτων που είναι συμβατές με το φυσικό περιβάλλον το οποίο επιδιώκεται να ξαναδημιουργηθεί και την προστασία και λειτουργική ανάδειξη των αρχαιολογικών ευρημάτων και πολιτιστικών στοιχείων που υπάρχουν στον χώρο και στην ευρύτερη περιοχή. 

Το Πάρκο μπορεί να είναι ταυτόχρονα και ένας αρχαιολογικός χώρος. Αρχαιολογικά ευρήματα από ήδη πραγματοποιηθείσες ανασκαφές, ορισμένα εκ των οποίων είναι ήδη ορατά και προσβάσιμα, δίνουν τη δυνατότητα ανασύστασης της διαχρονικής ιστορίας του δυτικού παραλιακού μετώπου της Αττικής και ιδιαίτερα των 3 παρακείμενων δήμων : Αλιμούντος (Αλίμου), Ευωνύμου (Ελληνικού- Αργυρούπολης), Αιξωνής (Γλυφάδας), στους οποίους ανήκε στο παρελθόν η έκταση των 6.200 στρ.

Στο χώρο ήδη σήμερα, πολύ περισσότερο μετά από νέες ανασκαφές, μπορεί να συσταθεί, με σημεία αναφοράς τις ορατές αρχαιότητες και αυτές που δεν είναι προσβάσιμες λόγω επίχωσης, ένας Αρχαιολογικός Περίπατος. Δεδομένου μάλιστα ότι οι τρείς όμοροι αρχαίοι δήμοι συνδέονταν μεταξύ τους με κοινό οδικό δίκτυο - του οποίου οι βασικές αρτηρίες συμπίπτουν με τους σύγχρονους οδικούς άξονες Βουλιαγμένης, Αλίμου, Ποσειδώνος - και επικοινωνούσαν επίσης με την Αθήνα, τον Πειραιά και το Λαύριο, η νέα ένταξη του Ελληνικού τόσο στην περιοχή των 3 σημερινών δήμων όσο και στον ευρύτερο παράκτιο χώρο από ΣΕΦ έως Λαύριο, βρίσκει το ιστορικό της ανάλογο  στην αρχαιότητα. Τις ανασκαφικές έρευνες έχει πραγματοποιήσει η αρχαιολόγος κα Κωνσταντίνα Καζά η οποία διαθέτει όλα τα στοιχεία για την υλοποίηση της πρότασης του Αρχαιολογικού Περίπατου που, άλλωστε, έχει ήδη διατυπωθεί.

Στο χώρο του Ελληνικού λειτουργούν σήμερα αποθήκες και εργαστήρια ανασκαφικών ευρημάτων, ενώ άλλες αρχαιότητες έχουν μεταφερθεί σε μουσεία εκτός του χώρου. Το Αρχαιολογικό Πάρκο ως ανασύσταση του αρχαίου κόσμου επί του εδάφους του Μητροπολιτικού Πάρκου Ελληνικού συμπληρώνεται με  ένα Αρχαιολογικό Μουσείο το οποίο περιλαμβάνει τις ήδη υπάρχουσες αρχαιότητες και νέες που θα προκύψουν από μελλοντικές ανασκαφές.

Κατ’ αναλογίαν με το Ιστορικό Κέντρο της Αθήνας, όπου ο αρχαίος πολιτισμός συμβιώνει με σύγχρονες εγκαταστάσεις τεχνών (μουσεία/εκθεσιακοί χώροι, θέατρα, κινηματογράφοι, μουσικές σκηνές κ.λπ.) στο Πάρκο  πράσινης και κοινωνικής καινοτομίας μπορεί να δημιουργηθεί ένα ισχυρός πόλος για τις σύγχρονες τέχνες,  και την καλλιτεχνική δημιουργία τόσο στον δημόσιο χώρο όσο και σε ειδικούς χώρους (γκαλερί, μικρά μουσεία) αξιοποιώντας κάποια από τα υπάρχοντα κτίρια και επαναχρησιμοποιώντας, ενεργοποιώντας μέρος των υπαρχόντων υπαίθριων χώρων. Στο πάρκο θα μπορούσαν να εγκατασταθούν κυρίως νέοι καλλιτέχνες οι οποίοι, παρά το σημαντικό έργο που δημιουργούν μέσα από ανυπέρβλητες δυσκολίες, δεν έχουν καμιά στήριξη.  Το παράκτιο μέτωπο θα αποκτήσει μια πιο δημιουργική προοπτική, και διέξοδο.

2. Αστικοί κήποι και αγροκτήματα (2000 στρέμματα) για καλλιέργεια φυτών ή και ειδών προς κατανάλωση (αστικά αγροκτήματα) είτε σε ατομική είτε σε συλλογική βάση, σε περιοχές όπου το έδαφος είναι απαλλαγμένο από ρύπους. Ανάλογα με το αν η καλλιέργεια γίνεται σε ατομική ή συλλογική / συνεταιριστική βάση θα διατίθεται προς ενοικίαση γη ανάλογα με τον αριθμό των συμμετεχόντων. Συνολικά μπορεί να διατεθεί προς βιολογική και μόνο καλλιέργεια (θα προβλέπεται η απαγόρευση χρήσης χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων αλλά και γενετικά τροποποιημένων ειδών) έκταση 2000 στρεμμάτων χωρισμένων σε μερίδες 100 τμ.

3. Αποκατάσταση και επαναχρησιμοποίηση αρκετών από τα υπάρχοντα κτίρια για στέγαση κοινωνικών και πράσινων δραστηριοτήτων (συμπληρωματικά με τις πολιτιστικές δραστηριότητες που αναφέρθηκαν) που θα δώσουν έναν νέο χαρακτήρα στην περιοχή, μεταβάλλοντάς την σε ένα κέντρο κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας. Τα κτίρια μπορούν να διατεθούν για χρήση (όχι ιδιοκτησία) σε ομάδες, κοινωνικές επιχειρήσεις και πρωτοβουλίες εκπαίδευσης, κοινωνικού πειραματισμού και πράσινης οικονομίας που καλύπτουν κοινωνικές και περιβαλλοντικές ανάγκες και διασφαλίζουν τον λειτουργία του κέντρου προς όφελος του κοινωνικού συνόλου. Παρόμοιες δραστηριότητες μπορεί να είναι επισκέψιμοι χώροι επίδειξης.

4. Δημιουργία ενός συνεταιριστικού πάρκου ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (ανάλογα με τις δυνατότητες του χώρου), που θα συμβάλλει επίσης στην εκπαίδευση των πολιτών σε θέματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Όλα τα κτίρια που θα επαναχρησιμοποιηθούν πρέπει να αναβαθμιστούν ενεργειακά και να γίνουν σταδιακά κτίρια σχεδόν μηδενικής κατανάλωσης ενέργειας, και να λειτουργούν προς επίδειξη στο ευρύτερο κοινό.

5. Αποκατάσταση των φυσικών ρεμάτων, ανάδειξης (μέσω ενός ανοικτού και διαρκούς εργαστηρίου εκπαίδευσης και έρευνας) τεχνικών επιστροφής της φύσης μέσα στον αστικό χώρο, ανάπτυξης δραστηριοτήτων άσκησης στη φύση αλλά και εξοικείωσης με τη φύση μέσα από ξεναγήσεις, εκπαιδεύσεις και ανάλογες δραστηριότητες.

Η πρότασή μας στοχεύει μέσα από αυτές τις δραστηριότητες στην δημιουργία πολλών και διαφορετικών θέσεων εργασίας κυρίως μέσα από την κοινωνική συνεργατική οικονομία αλλά και στην δημιουργία εσόδων από ένα υπεύθυνο οικονομικό-παραγωγικό μοντέλο που ικανοποιεί τις απαιτήσεις και των τριών διαστάσεων της βιωσιμότητας (οικονομία, περιβάλλον, κοινωνία). (πχ διαδραστικά κέντρα εκπαίδευσης σε πολιτιστικά, επιστημονικά, περιβαλλοντικά θέματα, προϊόντα μεταποίησης που καλύπτουν ευρύτερες ανάγκες της κοινωνίας, εφαρμογές τεχνολογίας για την επίλυση κοινωνικών προβλημάτων, εμπορία προϊόντων από κοινωνικές επιχειρήσεις καθώς και ποιοτικών τοπικών προϊόντων, εναλλακτικά μοντέλα άσκησης στη φύση, κα)

Η πρόταση μας λαμβάνει υπόψη την ανάγκη να απαντηθούν με ολοκληρωμένο και συνεκτικό τρόπο μια σειρά ευρύτερων θεμάτων που απασχολούν τη χώρα:

- το σημαντικό δημοσιονομικό πρόβλημα της χώρας, οι περιορισμένοι δηλαδή δημόσιοι πόροι, το προβληματικό εμπορικό ισοζύγιο (αφού σε μεγάλο βαθμό το ΑΕΠ της χώρας βασίζεται στην κατανάλωση) και το μεγάλο δημόσιο χρέος που στερεί πόρους για άλλες δραστηριότητες που έχει ανάγκη η κοινωνία

-η υψηλή ανεργία, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων και περισσότερο εκπαιδευμένων αλλά και των ατόμων ηλικίας 50+, των γυναικών και

- η κατάρρευση του παλιού παραγωγικού μοντέλου που στηρίχθηκε κυρίως στην κατανάλωση, την κερδοσκοπία γης και χρηματιστηριακή φούσκα και τις υπεραξίες που δημιουργία μια «εικονική» οικονομία

- η μεγάλη περιβαλλοντική υποβάθμιση στην Αττική και η απουσία όχι μόνο πράσινου αλλά και χώρου για αστικούς κήπους και αγροκτήματα, κάτι ευρέως διαδομένο σε πολλές ευρωπαϊκές πόλεις

- η απουσία σημαντικών χώρων για πράσινο και κοινωνικό πειραματισμό και καινοτομία

- η απουσία έστω και συζήτησης για την πράσινη – κυκλική οικονομία και πολύ περισσότερο η ανάδειξη παρόμοιων μορφών οικονομικής δραστηριότητας στο πλαίσιο ενός νέου παραγωγικού και οικονομικού μοντέλου που μπορεί να μας βγάλει από την πολλαπλή και βαθιά κρίση

- η σχεδόν ανύπαρκτη παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές στην Αττική και η περιορισμένη εξοικείωση των πολιτών με συνεργατικά κι αποκεντρωμένα μοντέλα παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ (communityenergy, ενεργειακοί συνεταιρισμοί)

- η περιορισμένη συμμετοχική διαχείριση (management) κλίμακας που αναδεικνύει νέα οικονομικά, κοινωνικά και διαχειριστικά μοντέλα του δημόσιο χώρου αλλά και παραγωγής με στόχο τη βιωσιμότητα 

Ποιες είναι οι δυνατότητες του χώρου για την υλοποίηση μιας τέτοια εναλλακτικής πρότασης:

-           Η έκταση του πρώην αεροδρομίου του ελληνικού είναι

-           Η παρουσία σημαντικών πολιτιστικών και αρχαιολογικών στοιχείων

-           Η έστω και σε υποβαθμισμένη μορφή ύπαρξη φυσικών περιοχών (κατάληξη ρεμάτων, παράκτια ζώνη, κάποιες ζώνες πρασίνου κα)

-           Η ύπαρξη εκατοντάδων κτιρίων άλλα σε καλύτερη κι άλλα σε χειρότερη κατάσταση, από τα οποία ένας σημαντικός αριθμός (πάνω από 250) μπορεί να διατηρηθούν και να επαναχρησιμοποιηθούν για κοινωνικές, πράσινες, πολιτιστικές και οικονομικές-συνεργατικές δραστηριότητες.

-           Η ανάδειξη μέσα στην κοινωνία νέων μορφών συμμετοχικής οικονομίας και κοινωνικής –πράσινης καινοτομίας πάνω στα οποία μπορεί να βασιστεί ένα νέο μοντέλο παραγωγικής, κοινωνικής, οικονομικής και οικολογικής ανασυγκρότησης της χώρας

-           Πολλά και ενδιαφέροντα παραδείγματα και πειραματισμοί συμμετοχικής και πράσινης πολεοδομικής ανασυγκρότησης παρόμοιων μεγάλων περιοχών σε άλλες χώρες

Η σύγχρονη, συμμετοχική του διαχείριση

Η διαχείριση του χώρου πρέπει να είναι βασισμένη σε ένα συμμετοχικό καινοτόμο μοντέλο που διασφαλίζει τόσο την αυτονομία και βιωσιμότητα όσο και τον δημόσιο χαρακτήρα του χώρου, ένα μοντέλο που δεν θα είναι κρατικο-κεντρικό γραφειοκρατικό αλλά λειτουργικό και επικεντρωμένο στην πραγματική επίτευξη των στόχων που τίθενται. Χρειάζεται να αξιοποιήσουμε την εμπειρία αλλά και να πειραματιστούμε σε σύγχρονα καινοτόμα μοντέλα συμμετοχικής διαχείρισης.

Στον φορέα διαχείρισης που θα διαμορφώνει το πλαίσιο ανάπτυξης των δραστηριοτήτων, των χρήσεων γης, των κανονισμών, θα παρακολουθεί και θα αξιολογεί την πορεία του, προτείνουμε να συμμετέχουν εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης δευτέρου και πρώτου βαθμού, επιστημονικών, κοινωνικών φορέων, τοπικών κινημάτων όσο φυσικά και των δραστηριοτήτων που θα αναπτυχθούν στο χώρο. Το μοντέλο καθημερινής διαχείρισης πρέπει να είναι λειτουργικό, αποτελεσματικό και να αξιοποιεί τη χρήση της πληροφορικής τεχνολογίας.

Η οικονομική βιωσιμότητά του Πάρκου Πράσινης Κοινωνικής Καινοτομίας

Η επίσκεψη στο χώρο θα είναι ελεύθερη χωρίς κόστος για όλους κι όλες. Η συμμετοχή σε επιμέρους δραστηριότητες όμως θα ακολουθεί τους όρους που θα έχουν αποφασιστεί και μπορεί να συμμετέχει είτε εισιτήριο (για είσοδο σε δραστηριότητες ή υπηρεσίες) είτε άλλου είδους οικονομική συμβολή ανάλογα με την δραστηριότητα.

Η σταδιακή διαμόρφωση του πάρκου/χώρου πρασίνου θα μπορούσε να υποστηριχθεί στο πλαίσιο ανάπτυξης του ευρύτερου σχεδίου μέσα από ένα σύνολο προγραμμάτων περιφερειακής ανάπτυξης, εδαφικής συνοχής, αλλά και αποκατάστασης υποβαθμισμένων περιοχών που υπάρχουν την προγραμματική περίοδο2014-2020. Περαιτέρω δουλειά θα χρειαστεί όταν εξειδικευτούν οι προσκλήσεις του ΣΕΣ/Νέου «ΕΣΠΑ». Η διαχείριση του χώρου, η φροντίδα του και η βελτίωσή του θα χρηματοδοτούνται από τις διαφορετικές πηγές εσόδων (δραστηριότητες, ενοικίαση αγροκτημάτων, μέρος των εσόδων από πάρκο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, μέρος των εσόδων από τις άλλες οικονομικές δραστηριότητες πράσινης και κοινωνικής επιχειρηματικότητας) αλλά και προγράμματα, συνεργασία με φορείς για ερευνητικά προγράμματα κα

Στο πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου και συμφωνημένου συμμετοχικού σχεδίου βιώσιμης διαχείρισης του πάρκου, οι ομάδες που θα αναλάβουν με δική τους πρωτοβουλία να αποκαταστήσουν και να επαναχρησιμοποιήσουν τα κτίρια για κοινωνικές και πράσινες δραστηριότητες αλλά και να αναπτύξουν υπεύθυνες δραστηριότητες μέσα στο χώρο για το δημόσιο καλό (πχ ξεναγήσεις, εκπαίδευση στο ποδήλατο, ανάδειξη τεχνικών με βάση της φύση – naturebasedsolutions, διοργάνωση ποιοτικών πολιτιστικών εκδηλώσεων για όλους/ες) θα υποστηριχθούν με την διαμόρφωση ενός διαφανούς και ισότιμου για όλους/ες πακέτο κινήτρων και ρυθμίσεων που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη των επιθυμητών δραστηριοτήτων στο χώρο. Οι δραστηριότητες με οικονομικό αντικείμενο θα συνεισφέρουν ένα μέρος των εσόδων τους (σε ανταποδοτική βάση) για την διασφάλιση της συνολικότερης διαχείρισης και λειτουργίας του χώρου, με δεδομένο ότι θα ενισχύονται και θα επωφελούνται από την βιώσιμη διαχείριση του (μεγαλύτερη επισκεψιμότητα, προβολή, ενημέρωση, υποδομές κα)

Οι αστικοί κήποι/αγροκτήματα θα διαμορφωθούν από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους και θα συνεισφέρουν έσοδα μέσω του ενοικίου για τους ευρύτερους στόχους του πάρκου. Η παραχώρηση έναντι μικρού ενοικίου και για ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κομματιών γης (έκτασης το καθένα 100 τμ) για καλλιέργεια φυτών ή και ειδών προς κατανάλωση (αστικά αγροκτήματα) είτε σε ατομική είτε σε συλλογική βάση, σε περιοχές όπου το έδαφος είναι απαλλαγμένο από ρύπους θα συμβάλλει όχι μόνο στην διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας του χώρου αλλά και στην εξοικείωση των πολιτών των Αττικής με την καλλιέργεια και την αυτάρκεια τροφίμων, ενώ άνεργοι ή κακά αμοπιβόμενοι μπορεί να έχουν ένα μικρό επιπλέον εισόδημα ή να καλύπτουν βασικές τους ανάγκες σε τρόφιμα. Ανάλογα αν η καλλιέργεια γίνεται σε ατομική ή συλλογική / συνεταιριστική βάση θα διατίθεται προς ενοικίαση γη ανάλογα με τον αριθμό των συμμετεχόντων. Οι καλλιέργειες θα είναι βιολογικές (θα προβλέπεται η απαγόρευση χρήσης χημικών λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων αλλά και γενετικά τροποποιημένων ειδών)

Τα έσοδα που θα προέρχονται από τα αστικά αγροκτήματα θα είναι σημαντικά, αν και κάθε ενδιαφερόμενος θα πληρώνει ένα μικρό ενοίκιο για το κομμάτι που καλλιεργεί.  Συνολικά μπορεί να διατεθεί προς βιολογική καλλιέργεια έκταση 2000 στρεμμάτων χωρισμένων σε μερίδες 100 τμ, με ένα συμβολικό ενοίκιο.

Ο ενεργειακός συνεταιρισμός (ανοικτός στη συμμετοχή για κάθε ενδιαφερόμενο που θα μπορεί να κατέχει 1-6 μερίδες) θα χρηματοδοτήσει με δικούς του πόρους ή αξιοποιώντας πολλές υπάρχουσες εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης τις επενδύσεις που είναι αναγκαίες. Μέρος των εσόδων (οι επενδύσεις αυτές έχουν σημαντική οικονομική απόδοσης) θα πηγαίνει με βάση την νομοθεσία στα μέλη (αποδόσεις μέχρι 6%), ενώ ένα μέρος θα χρηματοδοτεί την βιώσιμη διαχείριση του πάρκου και ένα άλλο μέρος θα συμβάλλει στις κοινωνικές επενδύσεις και στην αποπληρωμή μέρους του χρέους, όπως προτείνονται σχετικά.

Τα έσοδα από την λειτουργία του πάρκου θα διατίθενται δηλαδή σε 3 κατευθύνσεις, για :

- Τις ομάδες και κοινωνικές/συνεργατικές επιχειρήσεις που θα διαχειρίζονται και θα αναλαμβάνουν επιμέρους δραστηριότητες στο πλαίσιο ενός συνολικού σχεδίου διαχείρισης του χώρου. Θα είναι έσοδα που προέρχονται από την δική τους δραστηριότητα με βάση τους κανόνες του πάρκου. 

- Χρηματοδότηση κοινωνικών δραστηριοτήτων σε άλλες περιοχές για τη μείωση της φτώχειας, του κοινωνικού αποκλεισμού, οικολογική αναβάθμιση γειτονιών σε κρίση, στήριξη προγραμμάτων επιστροφής στην εργασία, μικροχρηματοδοτήσεις μέσω του ταμείου κοινωνικής επιχειρηματικότητας κλπ.

- Αποπληρωμή μέρους του δημόσιου χρέους (όσο μπορεί να αναλογεί στην περίπτωση του ελληνικού) σε ποσό ίσο με αυτό που θα προέλθει από την παραχώρηση του ελληνικού  σε ιδιώτες (600.000.000 Ευρώ) σε βάθος 33 χρόνων (μέχρι το 2050), δηλαδή διάθεση από τις δραστηριότητες του πάρκου ποσού μέχρι 18.000.000 για την αποπληρωμή του χρέους (ή αναλογικά, αν υπάρξει ρύθμιση για απομείωση του χρέους)

Συζητιέται στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου, την Τρίτη 12 Οκτωβρίου, η αναφορά μιας ομάδας ενεργών πολιτών για το θέμα της παραχώρησης στην ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΕ του χώρου του πρώην αεροδρομίου για "αξιοποίησή του". Οι Πράσινοι στο Ευρωκοινοβούλιο παρακολουθούν στενά το θέμα, και ετοιμάζουν παρέμβαση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μια και το θέμα δεν αφορά μόνο την Ελλάδα αλλά και την ευρωπαϊκή νομοθεσία και πολιτική.

Από την πλευρά των ΠΡΑΣΙΝΩΝ - ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ υπάρχει στενή συνεργασία και υποστήριξη στις κινήσεις πολιτών αλλά και συνεργασία με τους Πράσινους ευρωβουλευτές ώστε τόσο το Ευρωκοινοβούλιο όσο και η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη να κατανοήσουν ότι η πώληση του Ελληνικού υπό τις συνθήκες που γίνεται παραβιάζει σοβαρά την ευρωπαϊκή νομοθεσία, βασίζεται σε ένα ξεπερασμένο αναπτυξιακό πρότυπο, θα επιβαρύνει τον κρατικό προϋπολογισμό και την οικονομία, δεν βοηθάει στην εξυγίναση των δημοσιονομικών και στην έξοδο της χώρας από την κρίση, αντιθέτως αποτελεί έκφραση της ίδιας πολιτικής που οδήγησε τη χώρα στη χρεοκοπία.

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ υποστηρίζουμε ένα πλήρως διαφορετικό σχέδιο για την μετατροπή του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού σε κέντρο κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας, προς όφελος του περιβάλλοντος, της κοινωνικής συνοχής, της αναζωογόνησης της οικονομίας και της απασχόλησης, με στόχο να επωφεληθούν και να συμμετέχουν οι πολλοί. 

Η επιστολή των πολιτών προς τους Ευρωβουλευτές

        Αξιότιμοι κυρίες, κύριοι Ευρωβουλευτές,

επικοινωνούμε μαζί σας σχετικά με την υπ’ αριθμό 0694/2015 αναφορά μας που κατατέθηκε στις Βρυξέλλες στις 30 .06.2015, την οποία επισυνάπτουμε στο παρόν σημείωμα.

Συγκεκριμένα, καταγγέλλουμε την παραβίαση των Διεθνών και Ευρωπαϊκών Συμβάσεων, Συνθηκών και Οδηγιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που συντελούνται κατά την προσπάθεια πώλησης μίας παράκτιας έκτασης εμβαδού 620 εκταρίων (όπως φαίνεται στον επισυναπτόμενο χάρτη) με 3,5 km παραλία (το Ελληνικό, συμπεριλαμβανομένου και του πρώην αεροδρομίου), η οποία προορίζονταν για μητροπολιτικό πάρκο της Πρωτεύουσας .
Η πολεοδομική και περιβαλλοντική σημασία της έκτασης αυτής είναι καθοριστική, καθώς αποτελεί τον τελευταίο μεγάλο ελεύθερο χώρο του πυκνοδομημένου λεκανοπεδίου της Αθήνας και την τελευταία ευκαιρία για περιβαλλοντική ανάταση και βιώσιμη ανάπτυξη της ιστορικής πόλης των Αθηνών.
Στο Ελληνικό δημιουργείται μια νέα πόλη 27.000 κατοίκων με τη δόμηση 3,0-3,6 εκατομμυρίων τετραγωνικών μέτρων, σε ένα λεκανοπέδιο που, σε συνθήκες κλιματικής αλλαγής, έχει προ πολλού εξαντλήσει την φέρουσα ικανότητά του σε δόμηση. Προβλέπονται 7 ουρανοξύστες και άλλα ψηλά κτίρια (16όροφα) τα οποία θα αλλοιώσουν το ιστορικό τοπίο της Ακρόπολης. Τα υλικά εκσκαφών που θα προκύψουν, 12-15 εκατομμύρια κυβικών μέτρων, πιθανότατα θα καταλήξουν στη θάλασσα και σε συνδυασμό με τις προσχώσεις και επεκτάσεις λιμανιών που προβλέπονται, θα καταστρέψουν σημαντικούς βιότοπους, όπως λιβάδια Ποσειδωνίας και υφάλους με κοραλλιογενείς σχηματισμούς (φαίνονται στο επισυναπτόμενο βίντεο το οποίο κινηματογράφησε το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών – ΕΛΚΕΘΕ).

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο το ότι ποτέ δεν έγινε διαβούλευση και δεν συντάχθηκε ΣΜΠΕ, ούτε κατά την ψήφιση του ν. 4062/2012 (που προβλέπει την εντατική δόμηση της περιοχής), ούτε κατά την ψήφιση, πριν 10 μόλις μέρες, της σχετικής σύμβασης από τη Βουλή.

Επιπλέον, η περιοχή είναι σημαντικός αρχαιολογικός χώρος όπου υπήρχαν τρείς αρχαίοι Δήμοι (Αλιμούντος, Αιξωνής, Ευωνύμου). Η σύμβαση όμως υποχρεώνει, εντός μόλις 60 ημερών, την απομάκρυνση τυχόν αρχαιολογικών ευρημάτων καθώς και αποζημιώσεις στον αγοραστή μετά το πέρας του χρόνου αυτού και σε περίπτωση που κάποιος χώρος κηρυχθεί αρχαιολογικός.

Τα νέα κτίρια γραφείων, τα malls και το πλήθος των κατοικιών που προβλέπονται από το σχέδιο λειτουργούν ανταγωνιστικά προς την πόλη και θα οδηγήσουν σε οριστικό μαρασμό τη σημερινή αγορά ακινήτων και σε πτώχευση πολλές επιχειρήσεις.

Η επιλογή του αγοραστή έγινε με διαδικασίες αμφίβολης νομιμότητας και υπάρχει εν εξελίξει εισαγγελική έρευνα για το χαμηλό τίμημα το οποίο τελικά δεν εξυπηρετεί ούτε το σκοπό αυτής της εκποίησης, την αποπληρωμή του χρέους.

Οι κρατικές ενισχύσεις προς τον αγοραστή είναι τόσο μεγάλες ώστε, όπως θα σας αποδείξουμε, δεν θα προκύψει οικονομικό όφελος για το κράτος, αλλά μόνο ζημία η οποία θα επιβαρύνει τον Ελληνικό λαό με ακόμη σκληρότερα μέτρα.

Συγκεκριμένα, με τις διαδικασίες πώλησης αυτής της περιοχής, παραβιάζονται:
1. Το άρθρο 107 και υπόλοιπων της ΣΛΕΕ (πρωτογενούς δικαίου της Ε.Ε.) που απαγορεύουν τις κρατικές ενισχύσεις,
2. Η διεθνής σύμβασης του Aarchus,
3. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση της Φλωρεντίας για την προστασία του τοπίου,
4. Η Οδηγία 92/43/ΕΟΚ και η συνθήκη της Βαρκελώνης που προστατεύουν την Posidonia oceanica (κωδικός 1120* της Οδηγίας) και τους υφάλους με κοραλλιογενείς σχηματισμούς (κωδικό 1170 “reefs” της Οδηγίας) ,
5. Η οδηγία 2001/42/ΕΚ κατά την έκδοση του Νόμου 4062/2012 με θέμα: «αξιοποίηση του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού & Πρόγραμμα ΗΛΙΟΣ…».

Πρόσφατα παραβιάστηκε και πάλι η οδηγία 2001/42/ΕΚ με την ψήφιση της Σύμβασης από τη Βουλή.

Επιπροσθέτως αναφέρουμε ότι παραβιάζονται επίσης:
Α. Η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την Προστασία της Αρχαιολογικής Κληρονομιάς
Β.Η Σύμβαση της Γρανάδας για την Προστασία της Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς

Τέλος σημειώνουμε, ότι σ’ αυτή την πόλη γεννήθηκε η δημοκρατία, ως συνέπεια μιας άμεσης αντίδρασης των αρχαίων Αθηναίων στην υποδούλωσή τους, εξαιτίας της υπερχρέωσής τους.

Ελπίζουμε να μοιραστείτε τις αγωνίες μας και να αποτρέψετε αυτό το μεγάλο πολεοδομικό, περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό έγκλημα.

Με βαθιά εκτίμηση
Οι αναφέροντες

Η αναφορά των πολιτών και τα επιχειρήματά της

ΘΕΜΑ:Αναφορά των Βαταβάλη Φερενίκη, Δουκίδου Ελένη, Καμπούρη Ευστρατία (Γιούλη), Κεφάλα Σοφία, Κίνιας Σπυρίδων, Κορτζίδη Χρήστο, Μπουσουλέγκα Αλέξανδρο, Πρασσά Δημήτρη και Τότσικα Παναγιώτη, ελληνικής ιθαγένειας, κάτοικοι του Λεκανοπεδίου της Αθήνας, συνοδευόμενη από ηλεκτρονικές υπογραφές υποστήριξης πολιτών, κινημάτων, Οικολογικών κ.α. οργανώσεων, δημοτικών κινήσεων, σχετικά με σοβαρές παραβιάσεις:

1. Του άρθρου 107 και υπόλοιπων της ΣΛΕΕ (πρωτογενούς δικαίου τηςΕ.Ε.),

2. Της διεθνούς σύμβασης του Aarchus αναφορικά με την Πρόσβαση σε Πληροφορίες, τη Συμμετοχή του κοινού στη Λήψη Αποφάσεων και την Πρόσβαση στη δικαιοσύνη για Περιβαλλοντικά θέματα,

3. Της Ευρωπαϊκής Σύμβασης της Φλωρεντίας για την προώθηση της προστασίας των τοπίων, τη διαχείριση και το σχεδιασμό τους και της οργάνωσης της Ευρωπαϊκής συνεργασίας σε ζητήματα τοπίου.

4. Της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ που αναδεικνύει τα λιβάδια Posidonia oceanica ως οικότοπο προτεραιότητας και της Συνθήκης της Βαρκελώνης που αναφέρει την Posidonia oceanica ως κινδυνεύον είδος.

5. Της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ κατά την έκδοση του Νόμου 4062/2012 με θέμα: «αξιοποίηση του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού & Πρόγραμμα ΗΛΙΟΣ….»

Τα αναφερόμενα μέλη της επιτροπής αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο στο Ελληνικό, και όλοι οι υπογράφοντες κάτοικοι του Λεκανοπεδίου της Αθήνας, κινήματα και οργανώσεις διατείνονται ότι:

 Έχουν συντελεστεί σοβαρές παραβιάσεις σχετικά με τη διαδικασία εκποίησης της μεγάλης παραλιακής (3,5 χιλιόμετρα παραλία) και περιβαλλοντικά σημαντικής για τη λειτουργία της Πρωτεύουσας έκτασης 6.205,677 στρεμμάτων (σύμφωνα με τοπογραφική αποτύπωση του 2012), η οποία βρίσκεται στο Ελληνικό Αττικής – πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού και στη Παράκτια Ζώνη και περιλαμβάνει τις Ολυμπιακές Εγκαταστάσεις Ιστιοπλοΐας Αγ. Κοσμά και το Αθλητικό Κέντρο Νεότητας Αγ. Κοσμάς, του ευρύτερου πολεοδομικού συγκροτήματος της Αθήνας.

Οι παραβιάσεις αυτές είναι:

1.Η καταπάτηση του άρθρου 107 και επόμενων της ΣΛΕΕ (πρωτογενούς δικαίου της Ε.Ε) γεγονός που εγείρει σοβαρά ζητήματα κρατικών ενισχύσεων υπέρ του «επενδυτή» υπό την έννοια της παροχής πλεονεκτήματος στον τελευταίο διά της ευνοϊκής μεταχείρισής του κατά τη διαδικασία της επιλογής /διαγωνισμού, όπως:

1.1 Τη χορήγηση άδειας καζίνο που δεν προβλεπόταν από την προκήρυξη του διαγωνισμού (στοιχείο νιι  αναβλητικών αιρέσεων σύμβασης).

1.2 Την απαλλαγή της εταιρείας « ΕΛΛΗΝΙΚΟ Α.Ε.» από οποιοδήποτε φόρο σχετικό με την εκμετάλλευση και ιδιοκτησία  του ακινήτου, (παρ. 6, αρθρ.42, ν.3943/2011),

Επιπροσθέτως, σημειώνουμε ότι, με πρόσφατη απόφαση της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε παράνομα τα φορολογικά πλεονεκτήματα που χορηγήθηκαν από την Ελληνική κυβέρνηση στην  Cosco.

1.3 Την υποχρέωση μετεγκατάστασης των υπηρεσιών του Δημοσίου, οι οποίες  βρίσκονται  στο ακίνητο και η εκ τούτου προκύπτουσα δαπάνη (βλ. και άρθ.7 και 8 του ν4062/2012),

1.4 Τη σύσταση διοικητικού φορέα με εξουσία για τη αποκλειστική είσπραξη και διαχείριση οποιωνδήποτε ανταποδοτικών τελών και ανάλογων χρεώσεων (στοιχείο vi αναβλητικών αιρέσεων σύμβασης ),

1.5 Την καταβολή ανταλλάγματος στον ανάδοχο για τις υπηρεσίες του Δημοσίου κλπ. που θα στεγαστούν στο ακίνητο (βλ. και άρθ.8 του  ν.4062/2012).

1.6 Την αλλαγή ουσιώδη όρου του διαγωνισμού μετά την αποχώρηση άλλων ενδιαφερομένων πλην ενός, της Lamda Development S.A. Όρος ο οποίος απαλείφθηκε και βάσει του οποίου το δημόσιο θα διατηρούσε το 30% της αξίας της έκτασης των 6.205,677στρεμμάτων, των κτιρίων και άλλων υποδομών μέσα στο πρώην αεροδρόμιο.

Ως εκ τούτου, το Δημόσιο και οι Πολίτες της Αθήνας δεν θα έχουν συμμετοχή στις αποφάσεις ανάπτυξης, σχεδιασμού και δημιουργίας πάρκου, κλπ, ούτε θα έχουν την αντίστοιχη συμμετοχή στα προκύπτοντα κέρδη του επενδυτή, γεγονός που αντιβαίνει επίσης και στις αρχές και απαιτήσεις της διεθνούς σύμβασης του Aarchus και της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ. 

2. Η μη εφαρμογή της διεθνούς σύμβασης του Aarchus για την πρόσβαση σε πληροφορίες, τη συμμετοχή του κοινού στη λήψη αποφάσεων και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα (Κανονισμός ΕΚ αριθ. 1367/2006). Δεδομένου ότι ούτε το ενδιαφερόμενο κοινό (όλοι οι Πολίτες της Αθήνας), αλλά ούτε και οι εκπρόσωποί τους – το κοινοβούλιο, δεν γνωρίζουν έως και σήμερα τα ακριβή δεδομένα ενός σχεδίου σύμβασης αγοροπωλησίας που καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό την ποιότητα του περιβάλλοντος της πόλης του, την ποιότητα της Ζωής του και εκείνη των επόμενων γενεών.  Σύμφωνα με την Συνθήκη αυτήν όλες οι παράμετροι οι οποίες προβλέπονται από τον Ν Ν.4062/2012 και η διαδικασία ξεπουλήματος που ακολουθήθηκε για την έκταση αυτή, έπρεπε να είχαν γίνει γνωστές εγκαίρως στο ενδιαφερόμενο κοινό και να ακολουθηθεί διαδικασία διαβούλευσης. Τα παραπάνω δεν συντελέστηκαν με αποτέλεσμα να εξελίσσονται γεγονότα και παραβιάσεις σε βάρος  των πολιτών της Αθήνας και του Περιβάλλοντος.

3. Η καταπάτηση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης της Φλωρεντίας για την προώθηση της προστασίας των τοπίων, δεδομένου ότι οι παρεμβάσεις που προβλέπονται (από τον Ν. 4062/2012 και των στοιχείων και δεδομένων που έγιναν γνωστά μέσω του Τύπου) να γίνουν στην έκταση αυτή από τον «επενδυτή» περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων την κατασκευή δυο  ουρανοξυστών κοντά στην ακτή, την πλήρη αλλαγή της οριοθέτησης του αιγιαλού και της παραλίας με την δημιουργία νησίδων, λιμενικών εγκαταστάσεων και εκτεταμένων προσχώσεων κ.α. χωρίς καμία απολύτως μέριμνα για τη φυσιογνωμία των ακτών της Αττικής, τα θαλάσσια οικοσυστήματα και το αστικό τοπίο. Ως εκ τούτο, τα στοιχεία αυτά προκαλούν παντελή αλλοίωση του τοπίου της περιοχής και εν γένει του Παραλιακού μετώπου της Αθήνας.

4. Η παράκαμψη της Οδηγίας 92/43/ΕΟΚ και της συνθήκης της Βαρκελώνης που αναδεικνύουν τα λιβάδια Posidonia oceanica ως οικότοπους προτεραιότητας και ως κινδυνεύον είδος. Επειδή οι εκτεταμένες προσχώσεις, μπαζώματα και παρεμβάσεις που προβλέπονται να γίνουν από τον «επενδυτή» στην ακτή και στον βυθό θα επιφέρουν μεγάλες και σοβαρές καταστροφές στα λιβάδια Ποσειδωνίας και στα οικοσυστήματα που υπάρχουν στην περιοχή του Αγίου Κοσμά (δύο προστατευόμενα είδη ψαριών, τέσσερεις ύφαλοι και μια ξέρα με σημαντική βιοποικιλότητα που λειτουργούν ως καταφύγια ψαριών).

5. Η μη εφαρμογή της Οδηγίας 2001/42/ΕΚ, επειδή δεν ακολουθήθηκε η απαιτούμενη διαδικασία για την Στρατηγική Περιβαλλοντική Εκτίμηση (ΣΠΕ) κατά την οποία διεξάγεται διαβούλευση με το ενδιαφερόμενο κοινό (Πολίτες της Αθήνας), συνεκτιμώνται τα αποτελέσματά της κατά τη λήψη αποφάσεων καθώς και επιβάλλεται η συνεχής ενημέρωση του κοινού για σχέδια και προγράμματα που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και εν συνεχεία εκπονείται Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ). Σημειώνεται ότι κατά την εκπόνηση της ΣΜΠΕ εξετάζονται: α) Εναλλακτικές δυνατότητες συμπεριλαμβανομένης και της μηδενικής λύσης, β) η υφιστάμενη κατάσταση του περιβάλλοντος και γ) οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις του «σχεδίου»– «επένδυση» καθώς και καθορίζονται μέτρα αντιμετώπισης των επιπτώσεων τους.

Τα ανωτέρω προαπαιτούμενα από την εν λόγω Οδηγία δεν πραγματοποιήθηκαν κατά την έκδοση ειδικού νόμου (Ν.4062/2012) ο οποίος κάτω από τον εξόχως παραπλανητικό τίτλο: «αξιοποίηση του πρώην Αεροδρομίου Ελληνικού & Πρόγραμμα ΗΛΙΟΣ….» θεσπίζει και επιβάλλει μια σειρά σημαντικών πολεοδομικών, χωροταξικών και περιβαλλοντικών παραβιάσεων των κειμένων νόμων και παρεμβάσεων μεγάλης εμβέλειας σε βάρος της προστασίας του περιβάλλοντος της Αθήνας, όπως:

1. Με τις διατάξεις του Νόμου αυτού «κονιορτοποιείται» κάθε είδους ισχύουσα πολεοδομική νομοθεσία καθώς διαμορφώνεται ένα ελαστικό πλαίσιο χρήσεων και όρων δόμησης που οδηγεί σε μία άνευ προηγουμένου καταστροφική παρέμβαση και στην άνευ όρων παράδοση του χώρου σε κάθε είδους επιχειρηματική ανάπτυξη και ανεξέλεγκτη ουσιαστικά οικοδομική δραστηριότητα σε βάρος του Περιβάλλοντος και της Βιώσιμης ανάπτυξης, αγνοώντας παντελώς τις ανάγκες των πολιτών για την επιβίωσή τους.
2. Κατάρτιση σχεδίων χρήσεων γης νέου τύπου, με την έγκριση των Ειδικών Σχεδίων Χωρικής Ανάπτυξης Δημόσιων Ακινήτων (ΕΣΧΑΔΑ) που εγκρίνονται με προεδρικό διάταγμα (Π.Δ.) και τα οποία μπορεί να τροποποιούν υφιστάμενα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια (Γ.Π.Σ.) και Σχέδια Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων (ΣΧΟΟΑΠ) κ.λ.π. (ν.3986/11 αρ.12 παρ.4) που αποσκοπούν στον καθορισμό των κατευθυντήριων αρχών του πολεοδομικού σχεδιασμού για την βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη και έχουν προκύψει μετά από πολεοδομική μελέτη και διαβούλευση με το ενδιαφερόμενο κοινό και σύμφωνα με το σύνταγμα. Επομένως με τον ορισμό του ΕΣΧΑΔΑ παρακάμπτεται η εξειδίκευσή του με πολεοδομική μελέτη ακολουθούμενη από ενδελεχή διαβούλευση με τους πολίτες της Αθήνας, κατά παράβαση της εν λόγω οδηγίας.
3. Καθορισμός χρήσεων γης που επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την πόλη της Αθήνας με προσθήκη κι άλλων εκατομμυρίων κυβικών τσιμέντου(η κάλυψη, δηλαδή οι δομημένες επιφάνειες θα ανέρχονται περίπου στο 35% της συνολικής έκτασης της περιοχής) σε μια πόλη που έχει εξαντλήσει εδώ και πολλά χρόνια την φέρουσα ικανότητά της σε μπετό και κινδυνεύει να παραμείνει τελείως ανοχύρωτη απέναντι στις έντονες κλιματικές αλλαγές.
4. Καθορισμός ζωνών δόμησης και ανά περίπτωση συντελεστών κάλυψης  επιτρεπόμενου συνολικού εμβαδού δόμησης από 3.100.000 έως και 3.700.000 τμ, ήτοι όγκου δόμησης αντίστοιχου μιας πόλης περίπου 50.000 κατοίκων (το 20% της γης διατίθεται για κατοικία, ενώ ο συνολικός αριθμός των κατοικιών εκτιμάται ότι θα ανέρχεται στις 11.000). Δηλαδή κατασκευάζεται μια καινούργια πόλη (με καθεστώς ) μέσα στην πόλη. Ο ανώτατος επιτρεπόμενος συντελεστής δόμησης και των λοιπών όρων υπολογίζονται λαμβάνοντας την έκταση αυτή ως ενιαίο σύνολο με στόχο τη μέγιστη οικοδομική εκμετάλλευσή της σε αντίθεση με το πλαίσιο του ν.2508/97 όπου «ο μέσος συντελεστής δόμησης αφορά και υπολογίζεται μόνο για τις οικοδομήσιμες εκτάσεις που καταλαμβάνονται από τα οικοδομικά τετράγωνα της πολεοδομικής ενότητας ή τμήματός της» (ν.2508/97 αρ.4 παρ.5). Συνεπώς για την έκταση αυτή, ο μέγιστος συντελεστής δόμησης που προβλέπεται - ν.4062/12 αρ.2 παρ.8^α – αναφέρεται το 0,6 αλλά στην πραγματικότητα είναι 0,9, επειδή υπολογίζεται επί του συνόλου των 6.203,2 στρεμμάτων και αφορά τα υπόλοιπα 4.000 στρέμματα που δομούνται,
5. Απαλλαγή των ρεμάτων που διέρχονται της έκτασης αυτής από το καθεστώς προστασίας τους (Ν.3010/2002). Σημειώνεται ότι τα ρέματα αποτελούν για την πόλη φυσικοί αεραγωγοί ύψιστης σπουδαιότητας  για τη μεταφορά και ανανέωση των αερίων μαζών. Επιπροσθέτως είναι  σημαντικοί βιότοποι και για τον λόγο αυτόν προστατεύονται,
6. Την υπερεκμετάλλευση και δόμηση της παραλιακής ζώνης μήκους περίπου 3,5 χλμ, γεγονός που θα συντελέσει στον έντονο και τεχνικό αποκλεισμό της από το υπόλοιπο περιβάλλον, επιταχύνοντας δραματικά κι’ άλλο την περιβαλλοντική υποβάθμιση της πόλης της οποίας το παραλιακό μέτωπο λειτουργεί ως πνεύμονας. Αυτό θα συντελεστεί επειδή «λειτουργεί» ως ένας σημαντικός μηχανισμός μείωσης του ρίσκου με την  υλοποίηση του «έργου» σε φάσεις, με στόχο να χρηματοδοτείται η επόμενη φάση με τα κέρδη της προηγούμενης, καθιστώντας τες, υπό αυτή την έννοια, αυτοχρηματοδοτούμενες. Φυσικά, σε πρώτη φάση, θα επιδιωχθεί η υλοποίηση του οικονομικού φιλέτου της «επένδυσης», επομένως οι περιοχές που θα αστικοποιηθούν πρώτες θα είναι οι πλέον προνομιακές με όρους κτηματαγοράς (παράκτιες, παρόχθιες, σε εδαφικές εξάρσεις που εξασφαλίζουν προνομιακή θέα, στο όριο με το πράσινο, κ.λπ.).
7. Τελικά, ακόμα και σε σχέση με το «πάρκο» οι εν τέλει αδόμητοι χώροι, οποιασδήποτε χρήσης και λειτουργίας, θα είναι περίπου 75% της έκτασης των 2.000 στρ., δηλαδή σε μία έκταση 6.200στρ, η προβλεπόμενη τελικά δημόσια αδόμητη έκταση θα είναι μόλις της τάξης των 1.500στρ. ή το 25% της συνολικής έκτασης.

Τέλος, επισημαίνουμε ότι τα παραπάνω περιβαλλοντικά εγκλήματα συντελούνται σε βάρος του μισού πληθυσμού της χώρας που κατοικεί στο λεκανοπέδιο της Αττικής και στο όνομα της αποπληρωμής του χρέους της. Πλην όμως, ούτε αυτό δεν εκπληρούται, επειδή α) το τίμημα της αγοροπωλησίας (σε παρούσα αξία περίπου 426 εκ € ή 915 εκ σε βάθος δεκαετίας) είναι πολύ μικρότερο (τουλάχιστον 7 φορές) της αξίας του, όπως αποδεικνύει μελέτη του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος (Τ.Ε.Ε.) Τεχνικός Σύμβουλος του Κράτους, β) η αξία μόνο των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων κόστισαν στο Ελληνικό Κράτος περίπου 363 εκ € και γ) επιπλέον οι υποχρεώσεις που αναλαμβάνει η πολιτεία απέναντι στον «επενδυτή» (μετεγκατάσταση υπηρεσιών και υποδομών, εγκατάσταση υποδομών, μίσθωση εναπομεινάντων υπηρεσιών κλπ) επιφέρουν άλλο ένα σημαντικό έξοδο για την πολιτεία (υπολογίζεται από την Μελέτη του ΕΜΠ σε περίπου 2,1 δις). Συνεπώς το «προσυμφωνηθέν» τίμημα της αγοροπωλησίας καθίσταται ευτελές αν όχι αρνητικό για το Δημόσιο.

Κατά συνέπεια, ο Αθηναίος πολίτης όχι μόνο θα απολέσει την τελευταία δυνατότητα περιβαλλοντικής ανάτασης της Πόλης του (η μοναδική Πρωτεύουσα της Ευρώπης με ελάχιστο πράσινο – περίπου 2 τ.μ /κάτοικο, ενώ το όριο επιβίωσης για την Αθήνα είναι άνω των 10 τμ/κάτοικο) και αυτό σε περίοδο Παγκόσμιας Κλιματικής Αλλαγής και ενώ είναι γνωστό ότι οι πνεύμονες της Αθήνας είναι η Πάρνηθα (που κάηκε το 2008), ο Υμηττός και κυρίως το Παραλιακό της Μέτωπο. Επιπροσθέτως, ο Αθηναίος Πολίτης με την «επένδυση» που προωθείται θα υποστεί ακόμη μεγαλύτερη υποβάθμιση. Επειδή συντελείται, στην εν λόγω έκταση, μεγάλη Περιβαλλοντική απαξίωση ακολουθούμενη και με αντίστοιχη κοινωνική και οικονομική.

Συνεπώς η παραχώρηση του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού  με βάσει τα παραπάνω είναι έγκλημα σε βάρος των πολιτών της Αθήνας και του Περιβάλλοντος.

Σύσταση

• να χαρακτηρισθεί μη παραδεκτή η διαδικασία πώλησης της εν λόγω έκτασης(αρχής γενομένης από τον Ν. 4062/2012),επειδή παραβαίνει Διεθνείς συνθήκες και συμβάσεις, την ΣΛΕΕ (πρωτογενούς δικαίου της Ε.Ε) και Οδηγίες της Ε.Ε.·
• να ζητηθούν πληροφορίες από την Επιτροπή.
• να διαβιβασθεί στους αναφέροντες η απάντηση της Επιτροπής στην αναφορά καθώς και ενδιάμεσες και προσωρινές ενημερώσεις.

Συνημμένα στην παρούσα αναφορά έγγραφα και μελέτες:

• Μελέτη ΕΜΠ Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος και στήριξη από την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων Νομού Αττικής (ΤΕΔΚΝΑ). με θέμα: Βασικές αρχές σχεδιασμού Μητροπολιτικού Πάρκου Πρασίνου στο πρώην αεροδρόμιο Ελληνικού.
• Μελέτη του Τ.Ε.Ε για την αποτίμηση της αξίας της εν λόγω έκτασης

Σάββατο 25 Ιουνίου 2016, ώρες 14:οο-20:οο

2^ο Δημοτικό Σχολείο Ελληνικού (δίπλα στο Μετρό ΕΛΛΗΝΙΚΟ – 35^η Οδός)

Εν όψει της επικείμενης ολοκλήρωσης της διαδικασίας παραχώρησης - εκποίησης στον  Όμιλο Λάτση κ.α για 99 χρόνια του χώρου των 6.200 στρ. του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και της παραλίας  του Αγίου Κοσμά, επισημαίνεται ότι, μέχρι σήμερα, δεν έχει γίνει η προβλεπόμενη από τη νομοθεσία διαδικασία «διαβούλευσης» και δεν έχουν ληφθεί υπόψη οι παρατηρήσεις των πολιτών και των εμπλεκόμενων φορέων επί των προγραμματιζόμενων εγκαταστάσεων και δραστηριοτήτων στον προαναφερόμενο χώρο. 

Με αυτά τα δεδομένα, Η «Ομάδα Αρχιτεκτόνων για το Ελληνικό» σας καλεί στο «Εργαστήριο Επεξεργασίας Εναλλακτικής Πρότασης για το Ελληνικό» που θα διεξαχθεί υπό την αιγίδα της 15ης Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας «REPORTING FROM THE FRONT».

 Στόχος του «Εργαστηρίου» είναι η άμεση έναρξη μιας δημόσιας συζήτησης επί του σημαντικού αυτού ζητήματος, με σκοπό αφ’ ενός την ενημέρωση των πολιτών και αφ’ ετέρου την διαμόρφωση, μέσα από συμμετοχικές διαδικασίες, μιας εναλλακτικής Πολεοδομικής Πρότασης για τον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού, η οποία  θα αντιμετωπίζει τον δημόσιο χώρο ως «Κοινό Αγαθό».

Architettura 2016 - La Biennale di Venezia –

«Ομάδα Αρχιτεκτόνων για το Ελληνικό»

Φερενίκη Βαταβάλη, Μέλπω Δάνου, Αννα Καράπα-Λαβασά,

 Κωσταντίνος Σαββίδης, Πάνος Τότσικας, Νατάσσα Τσιρώνη