Δημόσια ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Ο
ευρωβουλευτής των Πράσινων, Νίκος Χρυσόγελος, διοργανώνει μια δημόσια ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο την Τετάρτη 5 Μαρτίου με θέμα Μια νέα προσέγγιση της Ευρωπαϊκής πολιτικής για τις ναρκωτικές ουσίες τον 21ο αιώνα.
Η εκδήλωση που διοργανώνεται με την υποστήριξη της Παγκόσμιας Επιτροπής για τις Πολιτικές για τα Ναρκωτικά (Global Commission on Drug Policy) και του διεθνούς δικτύου οργανώσεων International Drug Policy Consortium, θα φιλοξενήσει ομιλητές διεθνούς κύρους και υψηλής εκπροσώπησης όπως είναι η πρώην πρόεδρος της Ελβετίας Ruth Dreifuss, ο Διευθυντής του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA) Wolfgang Götz, η αναπληρώτρια διευθύντρια της μονάδας για τα ναρκωτικά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής PaolaTardioli- Schiavo, η καθηγήτρια ψυχοφαρμακολογίας από το universitycollege του Λονδίνου Valerie Curran, και ο Πρόεδρος της οργάνωσης International Drug Policy Consortium, Mike Trace.
Οι υφιστάμενες πολιτικές για τις ναρκωτικές ουσίες έχουν δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα από αυτά που καλούνται να λύσουν. Οι χρήστες των ουσιών, ιδιαίτερα οι προβληματικοί, παρουσιάζουν σταθερές τάσεις αλλά είναι πιο πολλοί από ποτέ, η προσφορά/ παραγωγή ουσιών έχει σταθερά αυξητικές τάσεις, όπως και τα κέρδη για το οργανωμένο έγκλημα, σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έρευνα των Ηνωμένων Εθνών για τα ναρκωτικά, ενώ παρουσιάζονται ανησυχητικές τάσεις πολυτοξικομανίας και διάδοσης του ιού HIV ανάμεσα στους χρήστες ενδοφλέβιων ουσιών [1].
- Σε παγκόσμιο επίπεδο υπολογίζεται ότι το 2011 είχαμε περισσότερους από 300 εκατομμύρια χρήστες παράνομων ουσιών, με αύξηση περίπου 18% μέσα στο 2008. Στην Ευρώπη έχουμε περισσότερους από 85 εκατομμύρια χρήστες κάνναβης και περισσότερο από το 30% του πληθυσμού έχει δοκιμάσει έστω και μια φορά στη ζωή του. οι προβληματικοί χρήστες σε παγκόσμιο επίπεδο είναι 15-39 εκατομμύρια άνθρωποι.
- Περίπου 14 με 16 εκατομμύρια άτομα, ηλικίας 15 με 64 χρονών, έκαναν ενδοφλέβια χρήση ουσιών το 2011 σε παγκόσμιο επίπεδο, και 1,6-2,8 εκατομμύρια άτομα από αυτούς έχουν προσβληθεί από τον ιό HIV, απόρροια αυτής της χρήσης,
- Οι κατασχεθείσες ποσότητες ουσιών είναι πιο πολλές από ποτέ, αλλά αποτελούν ένα μικρό μόνο ποσοστό των παραγόμενων ποσοτήτων ουσιών. Η παραγωγή ηρωίνης ξεπέρασε τα 195,000 εκτάρια (περίπου 4,800 μετρικοί τόνοι) και καταναλώθηκαν περισσότεροι από 375 μετρικοί τόνοι ηρωίνης από τους χρήστες, ενώ κατασχέθηκαν περίπου 653 τόνοι. Η παραγωγή κοκαΐνης ξεπερνάει σε έκταση τα 149,000 εκτάρια και οι 14-23 εκατομμύρια χρήστες κατανάλωσαν περισσότερους από 430 τόνους (στην Ευρώπη καταναλώθηκαν περισσότεροι από 123 μετρικοί τόνοι κοκαΐνης).
- Από τις κυβερνήσεις δαπανώνται υπέρογκα ποσά δισεκατομμυρίων σε μια αναποτελεσματική πολιτική αστυνόμευσης και ελέγχου, το 80% των συνολικών δαπανών στοχεύει στην αστυνόμευση και μόνο το 20% στη θεραπεία και πρόληψη.
- Τα κέρδη από το παράνομο εμπόριο έχουν ξεπεράσει κάθε προηγούμενο, περίπου 300- 400 δις σε ετήσια βάση. Στην Ευρώπη η αγορά της κάνναβης υπολογίζεται σε 28-48 δισεκατομμύρια ευρώ ετήσια, η αγορά της ηρωίνης σε 14-22 δισεκατομμύρια ευρώ, της κοκαΐνης περίπου 23 δισεκατομμύρια ευρώ και των έκσταση περίπου 6 δισεκατομμύρια ευρώ.
- Το 2011 είχαμε περισσότερους από 240.000 θανάτους παγκόσμια που σχετίζονται με ναρκωτικά, ενώ στην Ευρώπη ξεπερνούν τις 8.500.
Ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών όπως εφαρμόζεται τα τελευταία 50 χρόνια έχει αποτύχει παταγωδώς γιατί δεν έχει καταφέρει να μειώσει ούτε τη ζήτηση ούτε τη προσφορά παράνομων ουσιών, ενώ παράλληλα έχει οδηγήσει σε αύξηση των βλαβών για τη κοινωνία, όπως μας ενημερώνει η έκθεση Reuter- Trauttman [2] που υλοποιήθηκε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το 2009. Χαρακτηριστικό αυτής της αποτυχίας είναι η συνεχώς αυξανόμενη εμφάνιση νέων επικίνδυνων συνθετικών και φυτικών ψυχοδραστικών ουσιών που δεν υπάγονται σε κανένα καθεστώς ελέγχου.
Οι κατασταλτικές πολιτικές που εφαρμόζονται και η ποινικοποίηση των χρηστών έχουν προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά από τις ίδιες τις ουσίες, όπως καταδεικνύουν πρόσφατες διεθνείς έρευνες [3] που εξετάζουν το κόστος της ποινικοποίησης των ουσιών και των χρηστών. Σύμφωνα με αυτές τις εκθέσεις ο πόλεμος κατά των ναρκωτικών και η ποινικοποίηση της χρήσης ουσιών όπως εφαρμόζεται απειλεί τη δημόσια υγεία, εξαπλώνει ασθένειες και προκαλεί χιλιάδες θανάτους, υποδαυλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, προωθεί τον κοινωνικό στιγματισμό και αποκλεισμό, ενισχύει την εγκληματικότητα και σπαταλάει δισεκατομμύρια σε μια αναποτελεσματική εφαρμογή του νόμου.
Με δεδομένο ότι ένας στους τέσσερις ευρωπαίους πολίτες (τουλάχιστον 85 εκατομμύρια άνθρωποι) έχει κάνει ή εξακολουθεί να κάνει χρήση παράνομων ουσιών, πρέπει να βρούμε πιο ανθρώπινους, δίκαιους και αποτελεσματικούς τρόπους για να αντιμετωπίσουμε τη χρήση και την εξάρτηση από ουσίες.
Οι ασθένειες, οι θάνατοι και η εγκληματικότητα που σχετίζονται με τα ναρκωτικά θα αυξάνονται συνεχώς όσο αφήνουμε της ουσίες χωρίς έλεγχο και νόμιμη ρύθμιση στα χέρια του οργανωμένου εγκλήματος. Ογδόντα χρόνια μετά τη λήξη της ποτοαπαγόρευσης στην Αμερική, αλλά και 50 χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου κατά των ναρκωτικών θα έπρεπε να έχουμε μάθει ότι μέσα από την απαγόρευση δεν μπορείς να ελέγξεις ούτε τη προσφορά ούτε τη ζήτηση ουσιών, δεν μπορείς να ασκήσεις έλεγχο μέσα από καθεστώς παρανομίας, δεν προστατεύεις τους χρήστες, την υγεία και τα δικαιώματά τους, ενώ η μαφία και το οργανωμένο έγκλημα θησαυρίζει.
Σε παγκόσμιο επίπεδο υπάρχει μια σοβαρή κινητικότητα από επιστήμονες, πολιτικούς, ανθρώπους των τεχνών και των γραμμάτων για να υπάρξει μια αλλαγή των πολιτικών με έμφαση στη διασφάλιση της δημόσιας υγείας, των δικαιωμάτων των καταναλωτών ουσιών καθώς και των προγραμμάτων μείωσης της βλάβης, σταδιακής απεξάρτησης και επανένταξης στη κοινωνία, στηριζόμενα σε επιστημονικά δεδομένα, την αντικειμενική πληροφόρηση και τις διεθνείς καλές πρακτικές αντί για ιδεοληψίες και πολιτικές ηθικού πανικού.
Ήδη στα Ηνωμένα Έθνη έχει δημιουργηθεί ένα σημαντικό ρεύμα από χώρες που επιζητούν μια άλλη νόμιμη ρύθμιση της παραγωγής και διάθεσης ουσιών, με την Ουρουγουάη να έγινε πρόσφατα η πρώτη χώρα παγκοσμίως που νομιμοποιεί τη παραγωγή και διάθεση κάνναβης με στόχο να περιορίσει το οργανωμένο έγκλημα και να προστατεύσει τους καταναλωτές στη χώρα της. Πολλές πολιτείες στις ΗΠΑ έχουν ακολουθήσει παρόμοια τακτική, άλλες είναι έτοιμες να ακολουθήσουν, ενώ και στην Ευρώπη όπου έχουν εφαρμοστεί εναλλακτικά μοντέλα ελέγχου και ρύθμισης των ουσιών (Πορτογαλία, Ελβετία, Ολλανδία, Βέλγιο, Τσεχία) τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.
Χρειαζόμαστε άμεσα μια ρεαλιστική και αντικειμενική εκτίμηση του κόστους/ οφέλους καθώς και της αποτελεσματικότητας των κατασταλτικών πολιτικών που ακολουθούνται αλλά και να εξετάσουμε σοβαρά εναλλακτικούς τρόπους νόμιμης ρύθμισης και ελέγχου των ουσιών, με βάση την επικινδυνότητά τους και έμφαση στη μείωση της βλάβης, την αποποινικοποίηση της χρήσης και τη πρόληψη.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει υπερψηφίσει από το 2004 την Έκθεση Κατάνια [4] που όμως δεν έχει βρει το δρόμο της εφαρμογής ως ενιαία Ευρωπαϊκή πολιτική. Είναι καιρός να ξαναδούμε σοβαρά τις συστάσεις Κατάνια, υπό το πρίσμα των πρόσφατων διεθνών εξελίξεων αλλά και των διεργασιών για την αξιολόγηση των Ευρωπαϊκών πολιτικών το 2014 και της πολιτικής του ΟΗΕ το 2016.
[1] http://www.unodc.org/unodc/secured/wdr/wdr2013/Executive_summary.pdf
[2] http://ec.europa.eu/justice/anti-drugs/files/report-drug-markets-short_en.pdf
[3] http://www.countthecosts.org/sites/default/files/AWDR-exec-summary.pdf
