[1] Διαβάστε αναλυτικά για την υπερψήφιση της έκθεσης γνωμοδότησης του Νίκου Χρυσόγελου από την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Ασφάλειας Τροφίμων και Δημόσιας Υγείας

Υπερψηφίστηκε την Τετάρτη 28 Νοεμβρίου 2012, από την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Ασφάλειας Τροφίμων και Δημόσιας Υγείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η έκθεση γνωμοδότησης του Νίκου Χρυσόγελου, ευρωβουλευτή των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο για το νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας.

Η έκθεση γνωμοδότησης, στην οποία κατατέθηκαν περισσότερες από 300 τροπολογίες,  υπερψηφίστηκε με μεγάλη πλειοψηφία (49 υπέρ, 4 κατά και 1 αποχή) και ήταν αποτέλεσμα ενδελεχούς διαλόγου με κοινωνικούς εταίρους, ενώσεις ψαράδων και περιβαλλοντικές οργανώσεις, αλλά και διεξοδικής διαπραγμάτευσης με τις υπόλοιπες πολιτικές ομάδες του κοινοβουλίου που κατέληξαν σε 22 συμβιβαστικές τροπολογίες που ενδυνάμωσαν το τελικό κείμενο. Έδωσε έτσι ένα δυνατό μήνυμα στην αρμόδια Επιτροπή Αλιείας του Ευρωκοινοβουλίου και προς την Ολομέλεια ότι το Ταμείο πρέπει να διασφαλίσει ότι η αλιεία και οι υδατοκαλλιέργειες πρέπει να εξασφαλίζουν τη μακροπρόθεσμη περιβαλλοντική βιωσιμότητα που είναι απαραίτητη για την οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα.

Ορισμένοι τύποι χρηματοδότησης καταργούνται, όπως:

·         για την αποθήκευση ψαριών που αλιεύονται όταν δεν υπάρχει αγορά. Μεταξύ του να αλιεύονται ψάρια μόνο όταν οι συνθήκες της αγοράς εγγυώνται καλή τιμή και του να αποθεματοποιούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα είναι προτιμητέο το πρώτο

·         για τα ασφάλιστρα των εκμεταλλεύσεων υδατοκαλλιέργειας, δεδομένου ότι πρόκειται για δαπάνες που πρέπει να επιβαρύνουν τους ίδιους τους επιχειρηματίες και όχι τους φορολογούμενους

·         για ενίσχυση της διαχείρισης των «μεταβιβάσιμων αδειών αλιείας»

·         για διαφήμιση και κυκλοφορία στην αγορά ψαριών για τα οποία υπάρχει περιορισμένη ή καθόλου ζήτηση στην αγορά.

Σε αρκετά σημεία προστίθενται διατυπώσεις που επιδιώκουν να διασφαλίσουν ότι η ενίσχυση δεν έχει ως συνέπεια την υπεραλίευση. Τα κονδύλια ανακατανέμονται για να στηριχτεί η συγκέντρωση επιστημονικών και άλλων δεδομένων απαραίτητων για μια διαχειριστική προσέγγιση της αλιείας και των υδατοκαλλιεργειών βασισμένη στο οικοσύστημα και για να βελτιωθεί η επιτήρηση των αλιευτικών δραστηριοτήτων με στόχο να μην ψαρεύονται είδη πάνω από το όριο βιώσιμης αναπαραγωγής τους μέχρι το 2015 και να διασφαλιστεί μια καλή περιβαλλοντική κατάσταση μέχρι το 2020.

Το τμήμα που αφορά τις υδατοκαλλιέργειες τροποποιείται για να μετατοπιστεί η έμφαση από την απλουστευτική προαγωγή της υδατοκαλλιέργειας, ενός κλάδου που μπορεί να προξενήσει σημαντικά περιβαλλοντικά προβλήματα εάν δεν τύχει καλής διαχείρισης, προς μια μεγαλύτερη περιβαλλοντική βιωσιμότητα για τις δραστηριότητες της υδατοκαλλιέργειας.

Ο Νίκος Χρυσόγελος είχε δηλώσει τότε σχετικά: “Η χρηματοδότηση πρέπει κατά προτίμηση να αποσκοπεί στην στήριξη όσων ψαρεύουν με τον πλέον βιώσιμο από περιβαλλοντική και κοινωνική άποψη τρόπο, στην προστασία του θαλάσσιου οικοσυστήματος και της θαλάσσιας βιοποικιλότητας, στην ενίσχυση της ενημέρωσης των τοπικών, νησιωτικών και παράκτιων περιοχών, στην συγκέντρωση δεδομένων για την κατάσταση των ψαριών σε κάθε αλιευτικό πεδίο και στην είσοδο νέων ανθρώπων στο επάγγελμα του ψαρά.

Ακόμα και σήμερα η Ελλάδα, όμως, χάνει ετησίως 2.000.000 ευρώ που είχε από την τρέχουσα προγραμματική περίοδο για συγκέντρωση επιστημονικών στοιχείων για την κατάσταση των αλιευμάτων. Χωρίς στοιχεία πως μπορεί να γίνουν αναλύσεις και σχεδιασμός πολιτικής για τη βιωσιμότητα των αλιευτικών δραστηριοτήτων;

Η νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική θα δώσει μεγάλη έμφαση στην περιφερειακή διάσταση, αλλά αυτό σημαίνει εξάλειψη του πελατειακού συστήματος και των αυτοσχεδιασμών και σχεδιασμό μέσα από διάλογο αποτελεσματικών πολιτικών που θα επιτυγχάνουν ταυτοχρόνως τη στήριξη οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμων πρακτικών αλιείας, διατήρηση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας μακροχρόνια, είσοδο νέων στο επάγγελμα και βελτίωση των συνθηκών εργασίας των ψαράδων.

Σε επίπεδο ιχθυοκαλλιέργειας υποστηρίξαμε την ενίσχυση μόνο σχεδίων που αποβλέπουν στη βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων των ιχθυοκαλλιεργειών, με έμφαση στις οργανικές/βιολογικές, και όχι την άκριτη προώθηση των ιχθυοκαλλιεργειών.

Οι τροπολογίες που έχω καταθέσει με την έκθεσή μου είναι προς αυτή τη κατεύθυνση. Αποσκοπούν να εδραιώσουν την προσέγγιση ότι η πρόληψη είναι η καλύτερη μέθοδος όπως και ότι η βιώσιμη αλιεία είναι αυτή που βασίζεται σε καλή γνώση και μακροχρόνια διατήρηση του οικοσυστήματος.

Η δημιουργία  θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών σε συνεργασία με τους ψαράδες και τις τοπικές κοινωνίες και η αποτελεσματική τήρηση της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για αποτροπή της παράνομης αλίευσης και καταστροφικών μορφών αλιείας θα βοηθήσουν να επανακάμψει ο πλούτος των θαλασσών, να επανέλθουν οι καλές ψαριές αλλά και να αποκατασταθεί η θαλάσσια βιοποικιλότητα. Η επένδυση πόρων σε μια τέτοια στρατηγική θα έχει προσφέρει πολλά οφέλη τόσο στο περιβάλλον όσο και στην απασχόληση και την τοπική οικονομία.

Παράλληλα, η δημιουργία σε τοπικό επίπεδο ομάδων από τα κάτω που θα συμβάλλουν στην ενημέρωση κι ευαισθητοποίηση καθώς και στην προώθηση της βιωσιμότητας στις παράκτιες και νησιωτικές κοινωνίες είναι προϋπόθεση για την επιτυχία της πολιτικής για τη θάλασσα κι  αλιεία».

Η αλιεία είναι ουσιαστικά η ιδιωτική εκμετάλλευση ενός δημόσιου αγαθού και συνοδεύεται κατά συνέπεια από ορισμένες ευθύνες που περιστρέφονται κυρίως γύρω από την μέριμνα για αποφυγή της εξάντλησης των αλιευτικών πόρων ή της υποβάθμισης του θαλάσσιου περιβάλλοντος και των παράκτιων κοινοτήτων που εξαρτώνται από αυτό για την επιβίωσή τους. 

Τα αλιευτικά πεδία της Ευρώπης ήταν κάποτε από τα πιο παραγωγικά στον κόσμο, αλλά τριάντα χρόνια Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ) έχουν ως αποτέλεσμα τη σοβαρή μείωση των πληθυσμών των ψαριών, την υποβάθμιση των οικοσυστημάτων, καθώς και βλάβες στα βιολογικά είδη, σε οικοτόπους και αλιευτικά πεδία, ενώ δεν έχουν επωφεληθεί παρά ελάχιστα οι παράκτιοι και μικροί ψαράδες. Το 63% των εξεταζόμενων ιχθυαποθεμάτων στον Ατλαντικό έχουν υπεραλιευθεί, στη Μεσόγειο το ποσοστό αγγίζει το 82%, ενώ στη Βαλτική 4 από τα 6 ιχθυαποθέματα έχουν υπεραλιευθεί). Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναγνώρισε την πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα ως μία από τις βασικές κινητήριες δυνάμεις της υπεραλίευσης και αναγνωρίζει ότι οι επιδοτήσεις έχουν συμβάλει στη σημερινή ανισορροπία. Το 2011 έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου το επιβεβαιώνει αυτό, δηλώνοντας ότι η πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα του στόλου οδηγεί στην εξάντληση των αποθεμάτων των ψαριών, απειλώντας την ευημερία των θαλασσών μας και την βιωσιμότητα των αλιευτικών κοινοτήτων.

Η πρόταση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ- EMFF) (COM (2011) 804 τελικό), που θα αντικαταστήσει το ισχύον Ευρωπαϊκό Ταμείο Αλιείας (ΕΤΑ), αποτελεί βασικό στοιχείο της δέσμης μεταρρυθμίσεων της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής. Ο προτεινόμενος Κανονισμός θα διαθέσει 6.5 δις ευρώ για στήριξη: 1) της ανάπτυξης της αλιείας, της υδατοκαλλιέργειας και των αλιευτικών περιοχών, 2) του έλεγχου και της εφαρμογής, 3) της συλλογής στοιχείων, 4) της Ολοκληρωμένης Θαλάσσιας Πολιτικής 5) της ανάπτυξης τεχνικών και διοικητικών μέσων για  εφαρμογή της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής.

Η πρόταση για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας προβλέπει διάθεση οικονομικών πόρων για την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες, καθώς και για τον έλεγχο και την επιβολή των μέτρων, τη συλλογή δεδομένων και την Ολοκληρωμένη Θαλάσσια Πολιτική. Η ενσωμάτωση αυτών των πρώην επιμέρους χρηματοδοτικών εργαλείων σε ένα ενιαίο χρηματοδοτικό μέσο μπορεί να απλοποιήσει τη διοίκηση μέσω ενοποιημένων κανόνων και διαδικασιών, ενώ θα συμβάλει στην αποτελεσματικότερη και αποδοτικότερη κατανομή των διαθέσιμων πόρων.

Η πρόταση επιδιώκει να διασφαλίσει ότι ευρωπαϊκή χρηματοδότηση θα είναι διαθέσιμη μόνο για τα κράτη μέλη που συμμορφώνονται με τους στόχους και τους κανόνες της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής, ιδίως τις υποχρεώσεις ελέγχου, το κανονισμό για την καταπολέμηση της παράνομης αλιείας και τις υποχρεώσεις συλλογής δεδομένων, ενώ χρηματοδοτεί μόνο επιχειρήσεις που τηρούν την Κοινή Αλιευτική Πολιτική. Η πρόταση περιέχει ένα μεγάλο αριθμό μέτρων τα οποία μπορούν να συμβάλουν στην βιώσιμη αναβάθμιση του τομέα της αλιείας της ΕΕ: μέτρα για την προώθηση του ανθρώπινου κεφαλαίου και του κοινωνικού διαλόγου, για τη διευκόλυνση της διαφοροποίησης και της δημιουργίας θέσεων εργασίας, για την θέσπιση και ανάπτυξη τοπικών πρωτοβουλιών από τα κάτω με στόχο την υποστήριξη αλιευτικών περιοχών, τοπικών στρατηγικών ανάπτυξης και τοπικών συμπράξεων. Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης μέτρα για την υποστήριξη της βιοποικιλότητας, συμπεριλαμβανομένης της διαχείρισης, αποκατάστασης και παρακολούθησης περιοχών Natura 2000 και θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών.

Το νέο Ταμείο δεν περιλαμβάνει οικονομική υποστήριξη για την κατασκευή νέων λιμένων, νέων τόπων εκφόρτωσης ή νέων ιχθυοσκάλων, καθώς και ενισχύσεις για αντικατάσταση μηχανών, που είναι ένα βήμα προς τα εμπρός για την αποδέσμευση των επιδοτήσεων της αλιείας από τη πλεονάζουσα αλιευτική ικανότητα. Περιλαμβάνει όμως οικονομική υποστήριξη προς δραστηριότητες όπως η βελτίωση των συνθηκών εργασίας ή μείωση της κατανάλωσης ενέργειας, που είναι ένα θέμα με μεγάλη σημασία για τη μείωση των δαπανών των ψαράδων. Τέλος, η πρόταση περιλαμβάνει διατάξεις οι οποίες θα βελτιώσουν τη διαφάνεια και την ενημέρωση του κοινού, τη συλλογή και μεταφορά δεδομένων, καθώς και τον έλεγχο και την εφαρμογή, αν και δεν είναι προσαρμοσμένες στις περιφερειακές και τοπικές ιδιαιτερότητες.

Συζήτηση με θέμα “Θαλάσσια κι αλιευτική πολιτική στο Αιγαίο” οργανώθηκε συζήτηση την Κυριακή 2 Δεκεμβρίου, στο Οικολογικό Πολιτιστικό Κέντρο (στα Άνω Πατήσια), με αφορμή την ψήφιση, από την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας κι Ασφάλειας Τροφίμων της έκθεσης του Νίκου Χρυσόγελου για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας κι Αλιείας.

Στην εκδήλωση μίλησαν ο Πέτρος Νικολαϊδης, ωκεανογράφος, βιολόγος με θέμα “Ο θαλάσσιος πλούτος του Αιγαίου και η διαχρονική επίδραση των κλιματικών αλλαγών στην διαμόρφωση του θαλάσσιου περιβάλλοντος" (ομιλία και προβολή οπτικού υλικού), ο Ανδρέας Πράσινος, Διευθυντής Αλιείας Περιφέρειας Αττικής - ειδ. Γραμματέας Ομοσπονδίας Τεχνολόγων Τροφίμων και Διατροφής Ελλάδος και ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής, εισηγητής της έκθεσης γνώμης για το Ταμείο για την Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας κι Ασφάλειας Τροφίμων: "Νέα Κοινή Αλιευτική Πολιτική, Θαλάσσια Στρατηγική και ο ρόλος του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θάλασσας κι Αλιείας".

Στην πολύ ενδιαφέρουσα συζήτηση που ακολούθησαν συμμετείχαν με παρεμβάσεις τους εκπρόσωποι υπηρεσιών, φορέων, περιβαλλοντικών οργανώσεων κι επιχειρήσεων ιχθυοκαλλιέργειας.