Ο Ν. Χρυσόγελος στο ΣΚΑΪ μιλά για την ιδιωτικοποίηση του νερού στον ραδιοφωνικό σταθμό του Σκάι.

Πατήστε την εικόνα για να ακούσετε τη συνέντευξη


Διαβάστε περισσότερα για την πρόσφατη απάντηση του επιτρόπου Olli Rehn σε ερώτηση του Νίκου Χρυσόγελου και Πράσινων Ευρωβουλευτών προς την Κομισιόν, σχετικά με την προώθηση της ιδιωτικοποίησης του νερού, η οποία  αναδεικνύει νέα ερωτήματα και αντιφάσεις από την Ευρωπαϊκή πλευρά όσο και από την πλευρά της Ελληνικής κυβέρνησης.

 

Νέα ερωτηματικά και αντιφάσεις προκύπτουν από την απάντηση OlliRehn σε ερώτηση Νίκου Χρυσόγελου και Πράσινων Ευρωβουλευτών

 
1.138.000 ευρωπαίοι πολίτες έχουν υπογράψει την «Ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών: το νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα» http://www.right2water.eu/el. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλείται να προτείνει νομοθεσία που να υλοποιεί το ανθρώπινο δικαίωμα (αναγνωρισμένο από τον ΟΗΕ) πρόσβασης σε ύδρευση και αποχέτευση, και να προωθεί την παροχή ύδρευσης και αποχέτευσης ως απαραίτητων δημόσιων υπηρεσιών για όλους.
 
Δεν υπάρχει κανένα βάσιμο επιχείρημα για την ιδιωτικοποίηση του νερού, με βάση την ανάλυση της ελληνικής πραγματικότητας αλλά και τη διεθνή εμπειρία. Οι πολίτες στη Γερμανία και την Ιταλία έχουν απορρίψει με αποφάσεις τοπικών συμβουλίων αλλά και δημοψηφίσματα τις προσπάθειες ιδιωτικοποίησης του νερού. Ο Δήμος του Βερολίνου, αλλά και σαράντα Δήμοι της Γαλλίας -ανάμεσά τους οι Δήμοι του Παρισιού, του Μπορντώ και της Μπρεστ- και πολλοί Δήμοι στη κεντρική και ανατολική Ευρώπη, ανάκτησαν ξανά τον έλεγχο του νερού. Συμβόλαια ιδιωτικοποιήσεων και επιχειρήσεις νερού ελέγχονται από την Κομισιόν για αθέμιτο ανταγωνισμό. Αλλά στην Ελλάδα προωθείται η πώληση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ! Κατά την πρόσφατη, μάλιστα, επίσκεψη του Γάλλου προέδρου στην Ελλάδα ένα από τα θέματα στην αντζέντα των συζητήσεων ήταν το ενδιαφέρον γαλλικών εταιριών νερού για την αγορά τους.
 
Η πρόσφατη απάντηση του επιτρόπου OlliRehn σε ερώτηση του Νίκου Χρυσόγελου και Πράσινων Ευρωβουλευτών προς την Κομισιόν, σχετικά με την προώθηση της ιδιωτικοποίησης του νερού, αναδεικνύει νέα ερωτήματα και αντιφάσεις από την Ευρωπαϊκή πλευρά όσο και από την πλευρά της Ελληνικής κυβέρνησης. Συνοπτικά αναφέρουμε (και ακολουθεί αναλυτικός σχολιασμός):
-          Η πώληση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ δεν μπορεί να στηριχθεί σε επιχειρήματα για μείωση των ελλειμμάτων, εφ΄όσον οι δύο εταιρείες δεν έχουν ελλείμματα αλλά κέρδη.
-          Τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα οι ιδιωτικοποιήσεις των δύο εταιρειών δεν θα συμβάλλουν τελικά στη μείωση του δημόσιου χρέους.
-          Το επιχείρημα της χρηματοδότησης με ιδιωτικούς πόρους έργων υποδομών νερού είναι σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει διεθνώς. Οι ιδιωτικές εταιρίες δεν επενδύουν σε δίκτυα, και όταν επενδύουν επιζητούν κρατική ενίσχυση. Οι δημόσιοι φορείς μπορούν να αξιοποιούν ευρωπαϊκούς πόρους για επενδύσεις.
-          Η ευρωπαϊκή εμπειρία δείχνει ότι οι Ρυθμιστικές Αρχές Υδάτων, που θεσπίστηκαν για να ελέγχουν τους ιδιώτες, δεν κατάφεραν ούτε να συγκρατήσουν τις τιμές, ούτε να εξασφαλίσουν τις αναγκαίες επενδύσεις για έργα υποδομής από τις ιδιωτικές εταιρίες. Επιπλέον, στην Ελλάδα του σήμερα, η κυβέρνηση αποφάσισε να μην υπάρξει Ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή αλλά τις αρμοδιότητες να αναλάβει η Ειδική Γραμματεία Υδάτων (ΕΓΥ) του ΥΠΕΚΑ, ένας δηλαδή αδύναμος κρατικός μηχανισμός, ο οποίος αμέσως μετά υποβαθμίστηκε και διοικητικά.
 
Η θέση των Πράσινων σχετικά με το θέμα της ιδιωτικοποίησης του νερού συνοψίζεται στα παρακάτω δύο βασικά σημεία:
  • Το νερό είναι αναπαλλοτρίωτο δημόσιο αγαθό, απαραίτητο για τη ζωή και δεν πρέπει να είναι πηγή κέρδους, ενώ η πρόσβαση στο νερό αποτελεί ένα θεμελιώδες και πανανθρώπινο δικαίωμα.
  • Η βιώσιμη διαχείριση του νερού είναι μια αναγκαιότητα για το περιβάλλον και την υγεία, ενώ παίζει σημαντικό και ρυθμιστικό ρόλο στον κύκλο του κλίματος.
 
Η Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο αποφάσισε να ενισχύσει την καμπάνια και στην Ελλάδα. Προσκαλούμε τους πολίτες να υπογράψουν την ευρωπαϊκή πρωτοβουλία πολιτών για το νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα” http://www.right2water.eu/el μια και το θέμα μας αφορά άμεσα. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες μαζί με Πράσινους ευρωβουλευτές και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών οργανώνουμε δράσεις στην Ελλάδα για να στηρίξουμε σχετικές προσπάθειες και πρωτοβουλίες και στη χώρας μας.
 
Αν θέλετε να συμμετάσχετε μπορείτε να επικοινωνήσετε στο:
Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε. ή στο 6941527255με την κ. Χριστίνα Ευθυμιάτου
 
 
Αναλυτικός σχολιασμός της απάντησης του OlliRehn σε ερώτηση Νίκου Χρυσόγελου και Πράσινων Ευρωβουλευτών προς την Κομισιόν σχετικά με την προώθηση της ιδιωτικοποίησης του νερού
 
Ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο και οι Πράσινοι ευρωβουλευτές Tavares Rui (Πορτογαλία), Romeva i Rueda Raül (Ισπανία), Ruehle Heide (Γερμανία) κατέθεσαν ερώτηση προς την Κομισιόν για το θέμα της πίεσης από την τρόικα για ιδιωτικοποίηση του νερού, στο πλαίσιο των πολιτικής αντιμετώπισης των δημοσιονομικών προβλημάτων, σε αντίθεση με όσα προβλέπει πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και κατά παράβαση της δήθεν ουδετερότητας της ΕΕ σχετικά με το ζήτημα της δημόσιας ή ιδιωτικής ιδιοκτησίας και της διαχείρισης των συλλογικών υπηρεσιών ύδατος (άρθρο 345 Συνθήκη Λειτουργίας της ΕΕ και αρ. 17 1 της οδηγίας 2006/123/ΕΚ σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά).
 
 
Στην ερώτηση των Πράσινων ευρωβουλευτών απάντησε ο ίδιος ο Olli Rehn εκ μέρους της Επιτροπής:
  1. Επανέλαβε, για μία ακόμη φορά, τα περί ουδετερότητας της ΕΕ σχετικά με το ζήτημα της δημόσιας ή ιδιωτικήςιδιοκτησίας και διαχείρισης των συλλογικών υπηρεσιών ύδατος.
  2. Ερμήνευσε τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών ύδατος, ως επιλογή των εθνικών κυβερνήσεων, όταν διαθέτουν περιορισμένους δημόσιους πόρους για μεσοπρόθεσμα επενδυτικά έργα εκσυγχρονισμού του τομέα των υδάτων, λόγω δημοσιονομικών περιορισμών και ανάγκης για σταθεροποίηση και μείωση του δημόσιου χρέους τους.  
  3. Τόνισε την ανάγκη μίας κανονιστικής αρχής και κατάλληλου περιβάλλοντος με επίκεντρο την αγορά, ως απαραίτητες προϋποθέσεις για μία επιτυχημένη διαδικασία ιδιωτικοποίησης και παράλληλη προστασία των συμφερόντων των καταναλωτών.
  4. Διευκρίνισε ότι η πρόταση της Επιτροπής για οδηγία σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης δεν επηρεάζει με κανέναν τρόπο τη διακριτική ευχέρεια των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών να καθορίζουν τους καταλληλότερους τρόπους παροχής υπηρεσιών στο κοινό, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών ύδατος.
 
Σχολιάζουμε την απάντηση του OlliRehn, ως εξής:
 
1. Σχετικά με την ουδετερότητα της Επιτροπής
 
Η ουδετερότητα της Επιτροπής δεν μπορεί να είναι μόνο στα λόγια, όταν οι πράξεις της άλλα δείχνουν. Ο Όλι Ρεν αποφεύγει να αναφερθεί στην ένταξη της ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών νερού στα πλαίσια των μνημονίων στις χώρες της δημοσιονομικής κρίσης, με στόχο την εξασφάλιση πόρων για εξυπηρέτηση του χρέους τους (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία, Βουλγαρία). Το γεγονός δε ότι αυτό συμβαίνει στις περισσότερες χώρες με μνημόνιο δείχνει καθαρά ότι υποκρύπτονται σχετικές συστάσεις - αν όχι πιέσεις- της τρόικα προς την κατεύθυνση αυτή.
 
Επί πλέον η απάντηση του Όλι Ρεν αποκρύπτει δεδομένα γνωστά ήδη σ’ αυτόν και τις υπηρεσίες της ΕΕ - από την προηγούμενη επιστολή ομάδας από ΜΚΟ[i], αλλά και από ερωτήσεις άλλων Ελλήνων ευρωβουλευτών[ii] - δεδομένα πολύ σημαντικά για να αξιολογήσει κανείς τα μεσοπρόθεσμα αποτελέσματα της ιδιωτικοποίησης, ακόμη και για την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους. Η πώληση της ΕΥΔΑΠ και της ΕΥΑΘ δεν μπορεί να στηριχθεί σε επιχειρήματα για μείωση ελλειμμάτων των δυο εταιριών αφού δεν έχουν ελλείμματα.
 
Το αναμενόμενο τίμημα πώλησης των δύο εταιρειών ύδρευσης - αποχέτευσης:
  • δεν ανταποκρίνεται στην πραγματική αξία των εταιρειών, λόγω οφειλόμενων επιχορηγήσεων του Ελληνικού δημοσίου από επενδύσεις την οκταετία 2000-2008 (η σημερινή κεφαλαιοποίηση της ΕΥΔΑΠ σε σχέση με το πάγιο ενεργητικό της είναι 473/1207 εκ. Ευρώ, στο 39%, σε σχέση δε με τα ίδια κεφάλαια της εταιρίας 473/857 εκ. ευρώ στο 55%, ενώ αντίστοιχη σχέση ισχύει και για την ΕΥΑΘ).
  • είναι πολύ μικρότερο - για την ΕΥΔΑΠ - των οφειλών από οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης και το ελληνικό δημόσιο (εκτιμώμενη τιμή πώλησης 250 εκ. Ευρώ οφειλές 400-500 εκ. Ευρώ, χωρίς τις προσαυξήσεις), οι οποίες με βάση την πρόσφατη κοινοτική Οδηγία 2011/7/ Ε.Ε., είναι άμεσα εισπρακτέες από το ιδιώτη αγοραστή εντός 90 ημερών, αρκεί αυτός να κινήσει τις απαραίτητες νομικές διαδικασίες.
  • αντιστοιχεί για την ΕΥΑΘ στα έσοδα που θα προκύψουν τα επόμενα 5 χρόνια περίπου (καθαρά κέρδη 21 εκ. Ευρώ το 2011- εκτιμώμενη τιμή πώλησης 124 εκ), τελικά δηλαδή το ελληνικό κράτος θα υποχρεωθεί σε μεταγενέστερο χρόνο να καλύψει τις απώλειες των συγκεκριμένων εσόδων.
 
2. Σχετικά με το όφελος από τις ιδιωτικοποιήσεις νερού για τον εκσυγχρονισμό του τομέα
 
Ο Όλι Ρεν - στην απάντηση της Επιτροπής - προσπαθεί να ερμηνεύσει τη διαδικασία ιδιωτικοποίησης των υπηρεσιών ύδατος, ως μία από τις επιλογές των εθνικών κυβερνήσεων,  όταν διαθέτουν περιορισμένους δημόσιους πόρους για μεσοπρόθεσμα επενδυτικά έργα εκσυγχρονισμού του τομέα των υδάτων, λόγω δημοσιονομικών περιορισμών και ανάγκης για σταθεροποίηση και μείωση του δημόσιου χρέους τους. Το επιχείρημα της χρηματοδότησης με ιδιωτικούς πόρους έργων υποδομών νερού είναι σε αντίθεση με αυτό που συμβαίνει διεθνώς. Οι ιδιωτικές εταιρίες δεν επενδύουν σε δίκτυα, και όταν επενδύουν επιζητούν κρατική ενίσχυση. Οι δημόσιοι φορείς μπορούν να αξιοποιούν ευρωπαϊκούς πόρους για επενδύσεις.
 
Ο Όλι Ρεν αναφέρεται, επίσης, στην πείρα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, σύμφωνα με την οποία η διαδικασία εκσυγχρονισμού μπορεί να πραγματοποιηθεί μέσα από διαφορετικά μοντέλα, στο πλαίσιο δηλαδή δημόσιου ή ιδιωτικού ιδιοκτησιακού καθεστώτος των υποδομών υδάτων.
Παραλείπει, όμως, ο Όλι Ρεν να αναφερθεί σε μια σειρά από συμπεράσματα που προκύπτουν ακριβώς από την πείρα σε ευρωπαϊκό - αλλά και παγκόσμιο επίπεδο - (και η παράλειψή του αυτή είναι ένα ακόμη δείγμα μη ουδετερότητας). Από πλευράς μας θέλουμε να υπενθυμίσουμε συνοπτικά:
 
-   Δεν μπορούμε να μιλάμε γενικά για επενδύσεις εκσυγχρονισμού των υποδομών ύδρευσης και την αδυναμία εξεύρεσης πόρων. Το μεγαλύτερο μέρος των σχετικών επενδύσεων τα τελευταία χρόνια – τουλάχιστον από τότε που έγινε η μερική ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης- καλύφθηκε από ίδιους πόρους και ευρωπαϊκές χρηματοδοτήσεις. Ανάμεσα στις επενδύσεις αυτές υπήρχαν και κάποιες που δεν αφορούσαν τον άμεσο πληθυσμό των περιοχών ευθύνης των εταιρειών, όπως πχ. τα έξοδα για τη μερική εκτροπή του Μόρνου, προκειμένου να υδροδοτηθεί η περιοχή του Ασωπού.
-   Όπου εφαρμόστηκαν οι πολιτικές ιδιωτικοποίησης, οι τιμές εκτοξεύθηκαν στα ύψη, η ποιότητα του νερού χειροτέρεψε, ενώ δεν πραγματοποιήθηκαν οι επενδύσεις εκσυγχρονισμού που περιλάμβαναν τα συμβόλαια. Η πλειονότητα των ιδιωτικοποιήσεων κατέληξε στην απομύζηση του δημοσίου ταμείου για χρηματοδότηση και επενδύσεις[iii].
-     Οι παραδοσιακές δημοτικές συμβάσεις για τη διαχείριση του νερού έχουν γίνει μη ελκυστικές και για τις ιδιωτικές εταιρείες, γιατί τα οικονομικά δεδομένα άρχισαν να είναι προβληματικά, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Corporate Europe Observatory CEO[iv] Στις πλούσιες χώρες διαπίστωσαν ότι είναι μεγάλο το άνοιγμα της ψαλίδας μεταξύ της αύξησης στην κατανάλωση νερού και της πολύ μεγάλης αύξησης που παρατηρείται στα περιβαλλοντικά κόστη. Στις λιγότερο πλούσιες χώρες, οι εταιρείες άρχισαν να έχουν προβλήματα, γιατί δεν μπορούσαν να αυξήσουν την τιμή του νερού σε επίπεδα που θα τους συνέφερε, λόγω κοινωνικών αντιδράσεων. Στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης και των πρώην σοβιετικών κρατών, οι ιδιωτικές εταιρείες βάσισαν τα καλύτερα περιθώρια κέρδους τους στις χρηματοδοτήσεις που έλαβαν τα τελευταία χρόνια, 500 εκ ευρώ περίπου, από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη, η οποία ασφαλίζει τα δημόσια έργα βελτίωσης. Έτσι πλέον μόνο σε αυταρχικές χώρες, όπως η Κίνα ή τα κράτη του Περσικού Κόλπου, τα συμβόλαια εξασφαλίζουν κέρδος για τις ιδιωτικές εταιρείες, αφού οι χώρες αυτές αδιαφορούν για τις αντιδράσεις των πολιτών.
-     Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί οδήγησε τις εταιρείες σε αλλαγή στρατηγικής τα τελευταία χρόνια στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ποντάροντας πλέον περισσότερο στον κατασκευαστικό τομέα της ύδρευσης και στην πώληση υπηρεσιών ύδρευσης, όπως η διαχείριση της λειτουργίας, η κοστολόγηση και εισπράξεις εσόδων κ.α.
 
3. Σχετικά με την κανονιστική αρχή και το «κατάλληλο» περιβάλλον αγοράς
 
Ο Όλι Ρεν αναφέρει στην απάντησή του ότι η Επιτροπή θεωρεί τη δημιουργία μιας κανονιστικής αρχής και ενός κατάλληλου περιβάλλοντος με επίκεντρο την αγορά ως απαραίτητες προϋποθέσεις, που εγγυώνται μία επιτυχημένη διαδικασία ιδιωτικοποίησης, προστατεύοντας παράλληλα τα συμφέροντα των καταναλωτών.
 
Η Ευρωπαϊκή όμως εμπειρία μέχρι σήμερα δείχνει ότι οι Ρυθμιστικές Αρχές Υδάτων, που θεσπίστηκαν για να ελέγχουν τους ιδιώτες, δεν κατάφεραν ούτε να συγκρατήσουν τις τιμές, ούτε να εξασφαλίσουν τις αναγκαίες επενδύσεις για έργα υποδομής από τις ιδιωτικές εταιρίες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι ρυθμιστικές αρχές ελέγχονταν σε μεγάλο βαθμό από τις ίδιες τις εταιρίες.
 
Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση όλων των διαθέσιμων διεθνώς οικονομετρικών μελετών σχετικά με την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών νερού, δεν προκύπτει μείωση του σχετικού κόστους των υπηρεσιών μέσα από την ιδιωτικοποίηση. Ο λόγος γι’ αυτό είναι τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των απαιτούμενων υποδομών - δικτύων και εγκαταστάσεων - που έχουν οδηγήσει παντού στην ανάπτυξη ιδιωτικών μονοπωλίων και καθόλου σε συνθήκες ανταγωνισμού και αγοράς.
 
Όλα τα παραπάνω, στην Ελλάδα του σήμερα, συμπληρώνονται από τις ταλαντευόμενες και αντιφατικές επιλογές της Κυβέρνησης. Στις αρχές του χρόνου αποφάσιζε να μην υπάρξει Ανεξάρτητη Ρυθμιστική Αρχή για τα ύδατα. Σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών[v], «η δημιουργία μίας ακόμη ανεξάρτητης ρυθμιστικής αρχής, αρμόδιας για θέματα υδάτων, δεν θα συμβάλλει θετικά στη διαχείριση των υδάτινων πόρων, καθώς θα ενίσχυε την πολυαρχία στον τομέα και θα προκαλούσε νέες γραφειοκρατικές δυσλειτουργίες και νέες οικονομικές απαιτήσεις». Έτσι, αποφασίστηκε η ρύθμιση των προς ιδιωτικοποίηση εταιριών να ενσωματωθεί στις αρμοδιότητες της Ειδικής Γραμματείας Υδάτων (ΕΓΥ) του ΥΠΕΚΑ, ενός δηλαδή αδύναμου κρατικού μηχανισμού για έναν ιδιαίτερα απαιτητικό ρόλο ελέγχου. Και σαν να μην έφτανε αυτή η αδυναμία, έρχεται τις τελευταίες μέρες το νέο οργανόγραμμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, σύμφωνα με το οποίο η Ειδική Γραμματεία Υδάτων υποβαθμίζεται, οι αρμοδιότητες της μεταφέρονται στη διεύθυνση Υδάτων, η οποία με τη σειρά της υπάγεται στη Γενική Διεύθυνση Περιβαλλοντικής Πολιτικής.
 
 
4. Σχετικά με την προτεινόμενη Οδηγία για τις αναθέσεις συμβάσεων παροχής υπηρεσιών στο κοινό
 
Σύμφωνα με την απάντηση του Όλι Ρεν, η Επιτροπή δηλώνει επίσης ότι η πρόσφατη   πρότασή της για οδηγία σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης δεν επηρεάζει με κανέναν τρόπο τη διακριτική ευχέρεια των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών να καθορίζουν τους καταλληλότερους τρόπους παροχής υπηρεσιών στο κοινό, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών ύδατος.
 
Από πλευράς μας υπενθυμίζουμε σχετικά ότι το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, με ψηφίσματά του στις 14.01.2004, στις 10.03.2004 και στις 31.05.2006 κατέστησε σαφές πως ο τομέας του νερού δεν θα πρέπει να ελευθερωθεί, αλλά να εκσυγχρονιστεί και επομένως η ύδρευση δεν θα πρέπει να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της Οδηγίας σχετικά με τις Συμβάσεις Παραχώρησης Υπηρεσιών. Η έκθεση που υιοθετήθηκε στις 03-07-2012 από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναφέρει ότι η πρόσβαση στο νερό πρέπει να θεωρείται θεμελιώδες και οικουμενικό δικαίωμα.
 
Συμπεράσματα και Προτάσεις των Πράσινων
 
Με βάση όλα τα παραπάνω, τα ερωτήματα που τέθηκαν προς της Ευρωπαϊκή Επιτροπή παραμένουν για μας ανοικτά. Όλα τα στοιχεία οδηγούν στο εύλογο ερώτημα: πώς είναι δυνατόν τη στιγμή που η ιδιωτικοποίηση του νερού αποτυγχάνει παγκοσμίως, στη χώρα μας να έχει επιβληθεί από την τρόικα μνημονιακή υποχρέωση για την πώληση του 40% της ΕΥΑΘ (από το 74% που κατέχει το Δημόσιο) και του 27% της ΕΥΔΑΠ (από το 61% που βρίσκεται στα χέρια του Δημοσίου), καθώς και η ανάθεση του μάνατζμεντ σε ιδιώτη; Πώς είναι δυνατόν ενώ στη Γαλλία οι δήμοι ανακτούν τις υπηρεσίες υδάτων από τις εταιρίες, να προωθείται η πώληση των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ σε αυτές;
                                                                                                                                  
Η ερμηνεία που μπορούμε να δώσουμε, την οποία δίνουν επίσης εμπειρογνώμονες διεθνών οργανισμών, είναι ότι με αφορμή την οικονομική κρίση παρατηρείται μια νέα προσπάθεια για να ανασχεθεί το κύμα επανελέγχου των δικτύων από δημόσιες αρχές. Στο παιχνίδι μπήκε πλέον και η Ευρωπαϊκή Ένωση «με τα θεσμικά της όργανα να δείχνουν ότι δεν κατανοούν την ιδιαιτερότητα του τομέα ύδρευσης και να ασκούν ισχυρότατες πιέσεις στις χώρες που βρίσκονται στο προσκήνιο της κρίσης, Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία, προκειμένου να ιδιωτικοποιήσουν τα δίκτυα ύδρευσης και αποχέτευσης».
 
Η θέση των Πράσινων σχετικά με το θέμα της ιδιωτικοποίησης του νερού συνοψίζεται στα παρακάτω δύο βασικά σημεία:
-          Το νερό είναι αναπαλλοτρίωτο δημόσιο αγαθό, απαραίτητο για τη ζωή και δεν πρέπει να είναι πηγή κέρδους, ενώ η πρόσβαση στο νερό αποτελεί ένα θεμελιώδες και πανανθρώπινο δικαίωμα.
-          Η βιώσιμη διαχείριση του νερού είναι μια αναγκαιότητα για το περιβάλλον και την υγεία που παίζει σημαντικό και ρυθμιστικό ρόλο στον κύκλο του κλίματος.
 
Οι προαναφερόμενες θέσεις αποτελούν μέρος των συνολικά 17 τροπολογιών από ένα σύνολο 26 που είχε καταθέσει ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων/ Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο μαζί με Γαλλίδα συνάδελφο του από τους Πράσινους οι οποίες έγιναν δεκτές και ενσωματώθηκαν σε πρόσφατη Έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ για τα νερά.
 
Οι πιο σημαντικές από αυτές αφορούν σε:
·         τη σημασία της βιοποικιλότητας των γλυκών νερών,
·         την ενσωμάτωση της αρχής του οικοσυστήματος στη διαχείρισή του,
·         τη σημασία της διαχείρισης της ζήτησης των υδάτων,
·         την ανάγκη να σεβαστούμε τα χρονοδιαγράμματα της Οδηγίας Πλαίσιο για να επιτύχουμε καλή ποιότητα των υδάτων μέχρι το 2015,
·         την ανάγκη να περιοριστεί η χρήση πλαστικών μπουκαλιών για ύδρευση,
·         την πρόσκληση να προχωρήσει η νομοθεσία για να καλυφθούν κενά που υπάρχουν σε ειδικούς τομείς και δραστηριότητες σε σχέση με τα νερά,
·         την αξιοποίηση των δυνατοτήτων μείωσης της σπατάλης ενέργειας μέσω της αποτελεσματικής χρήσης του νερού,
·         την ανάγκη να υπάρξει κανονιστικό πλαίσιο από την Κομισιόν για την αποδοτικότητα ως προς το νερό των συσκευών για οικιακή και αγροτική χρήση,
·         την ανάγκη να αναθεωρηθούν όσες επιχορηγήσεις είναι τελικά επιβλαβείς για την προστασία και βιώσιμη διαχείριση των νερών,
·         την ανάπτυξη οικονομικών εργαλείων που θα διασφαλίσουν τη βιώσιμη χρήση των υδατικών αποθεμάτων.
 
Επίσης, έγινε δεκτή η κοινή πρόταση του Νίκου Χρυσόγελου κι άλλων ευρωβουλευτών, για ενίσχυση των ικανοτήτων των περιφερειακών αρχών, καθώς και των θεσμών διαχείρισης σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης βελτιώνοντας παράλληλα την πληροφόρηση και την ευαισθητοποίηση των γεωργών και των τελικών χρηστών.
 
Δεν στηρίχθηκαν από την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών οι τροπολογίες των Πράσινων που τόνιζαν τις πιέσεις που υπάρχουν στη βιοποικιλότητα των γλυκών νερών, που καταδίκαζαν τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις και αναβολές στην εφαρμογή της Οδηγίας Πλαίσιο από διάφορα Κράτη Μέλη, αλλά και τόνιζαν την ανάγκη για λήψη πρόσθετων μέτρων για την καταπολέμηση της ρύπανσης από τη γεωργία και τα φάρμακα. Επίσης, δεν συμπεριλήφθηκε η τροπολογία των Πράσινων για αποτροπή δημιουργίας νέων υδροηλεκτρικών φραγμάτων και η προστασία της ελεύθερης ροής των ποταμών, η ανάδειξη της υπερκατανάλωσης νερού από την πυρηνική βιομηχανία για την παραγωγή ρεύματος, αλλά και η ανάγκη για υιοθέτηση μιας Οδηγίας για τα εδάφη που θα συμβάλλει επίσης και στην καλύτερη προστασία των υδάτων.
 
Τροπολογίες των πράσινων ανέδειξαν, επίσης, τους κινδύνους που ενέχει η εκμετάλλευση σχιστολιθικού φυσικού αερίου και την ανάγκη για ενδελεχή εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και λήψη δεδομένων βάσης για τα νερά πριν την παραχώρηση οποιασδήποτε άδειας.
 
 
_________________________
Δείτε την παρέμβαση του Νίκου Χρυσόγελου ως εισηγητή της Ομάδας των Πρασίνων κατά τη συζήτηση του σχεδίου έκθεσης, την Τετάρτη 25/4/2012, στην Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας κι Ασφάλειας Τροφίμων του Ευρωκοινοβουλίου.
 
Δείτε τη διαβούλευση για τα θέματα εφαρμογής της Οδηγίας Πλαίσιο για τα νερά που είχε πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα με πρωτοβουλία του Νίκου Χρυσόγελου τον Φεβρουάριο.
 

Οι εξελίξεις για το θέμα της ιδιωτικοποίησης ανά τον κόσμο

 
 
Παρίσι
Τον Νοέμβριο του 2008 το δημοτικό συμβούλιο του Παρισιού αποφάσισε να μην ανανεώσει τη σύμβαση με τις ιδιωτικές εταιρείες Veolia και Suez, οι οποίες είναι δυο από τις γαλλικές εταιρείες που κυριαρχούν παγκοσμίως στον τομέα της διαχείρισης των δικτύων ύδρευσης.
Οι δύο εταιρείες είχαν τη διαχείριση του συστήματος ύδρευσης του Παρισιού από το 1985, αλλά ο δήμος αποφάσισε να δημιουργήσει τη δημοτική εταιρεία Eau de Paris και να θέσει υπό την εποπτεία του τη λειτουργία του συστήματος από το 2010.
 
Τα αποτελέσματα δυο χρόνια μετά είναι άκρως εντυπωσιακά. Ο Δήμος του Παρισιού, με το να μην ανανεώσει τη σύμβαση με τους ιδιώτες κατάφερε μέσω της δημοτικής επιχείρησης ύδρευσης να εξοικονομεί 35 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο. Το όφελος είναι μάλιστα πολλαπλό εάν υπολογίσει κανείς ότι ο δήμος προχώρησε σε μείωση των τιμολογίων κατά 8% σε σχέση με το 2009.
 
Το στοίχημα για τη δημοτική επιχείρηση ήταν να προχωρήσει σε αναδιάρθρωση του συστήματος που άφησαν πίσω τους οι ιδιώτες. Τελικά η ενοποίηση των κατακερματισμένων τμημάτων του συστήματος ύδρευσης οδήγησε σε μια πιο αποτελεσματική, συνεκτική και βιώσιμη οργάνωση, με έμφαση σε πολιτικές προστασίας των υδάτινων πόρων, την έρευνα και την καινοτομία, καθώς και σε δράσεις ευαισθητοποίησης των πολιτών.
 
Βρετανία
Οι ιδιωτικοποιήσεις που έγιναν κατά την περίοδο 1989-1993 είχαν σαν αποτέλεσμα την αύξηση της τιμής του νερού σε πρώτη φάση κατά 50% και συνολικά κατά 245% μέχρι το 2006. Οι παρεχόμενες υπηρεσίες ύδρευσης υποβαθμίστηκαν, καθώς οι εταιρείες, προκειμένου να μην χάσουν από την κερδοφορία, περιόρισαν στο ελάχιστο δυνατό τις επενδύσεις σε έργα υποδομής.
 
Θεσπίστηκε Ρυθμιστική Αρχή Υδάτων, η οποία όμως δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τις τιμές, ενώ δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει ούτε τις αναγκαίες επενδύσεις από τις ιδιωτικές εταιρείες. Το αποτέλεσμα ήταν όταν οι υποδομές άρχισαν να παρουσιάζουν σημαντικά λειτουργικά προβλήματα να χορηγηθούν κονδύλια από τον κρατικό προϋπολογισμό.
 
Ιταλία
Τον περασμένο Ιούνιο πραγματοποιήθηκε δημοψήφισμα προκειμένου να κριθεί η νομοθετική πρόταση για την ιδιωτικοποίηση του νερού. Οι Ιταλοί σε ποσοστό 95% ψήφισαν κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού και της εκμετάλλευσης των δικτύων.
 
Γερμανία
Σχεδόν το σύνολο του τομέα ύδρευσης ανήκει σε δημόσιους φορείς, ενώ ακόμα και όταν σε κάποιες περιοχές τη διαχείριση έχουν ιδιωτικές εταιρείες, αυτές ελέγχονται από την τοπική αυτοδιοίκηση. Οι πολίτες απέρριψαν την ιδιωτικοποίηση σε όσα δημοψηφίσματα κλήθηκαν να απαντήσουν σε σχετικό ερώτημα.
 
Αργεντινή
Το 1993 ιδιωτικοποιήθηκε το σύστημα ύδρευσης - αποχέτευσης του Μπουένος Άιρες. Ύστερα από 4 χρόνια διαπιστώθηκε ότι η πολυεθνική εταιρεία τηρούσε μόνο το 45% των υποχρεώσεών της όσον αφορά στις νέες συνδέσεις, ενώ ζητούσε αλλαγές στη σύμβαση προκειμένου να αυξήσει την τιμή του νερού. Δέκα χρόνια μετά την ανάληψη των δικτύων από ιδιωτική εταιρεία, διαπιστώθηκε ότι μόλις στο 12% των λυμάτων γινόταν επεξεργασία, ενώ η υπόλοιπη ποσότητα διοχετευόταν χωρίς καμιά επεξεργασία στον ποταμό Ρίο Ντε Λα Πλάτα. Το δίκτυο επέστρεψε στο Δημόσιο το 2006.
 
Βολιβία
Το 1998 το ΔΝΤ εγκρίνει δάνειο υπό την προϋπόθεση της ιδιωτικοποίησης των δημοσίων υπηρεσιών. Έναν χρόνο μετά, παραχωρήθηκε το δίκτυο ύδρευσης σε όμιλο εταιρειών με επικεφαλής την αμερικανική Bechtel. Το 2000 η αύξηση της τιμής του νερού είχε φτάσει σε δυσθεώρητα επίπεδα, με αποτέλεσμα να προκληθούν ταραχές και συγκρούσεις των πολιτών με την αστυνομία και τραγικό απολογισμό 7 νεκρούς. Η κυβέρνηση αποφάσισε να επανακρατικοποιήσει το δίκτυο και η αμερικανική εταιρεία αξιώνει αποζημίωση ύψους 25 εκατομμυρίων δολαρίων.


[iii]    Our Right to Water – Case studies in Austerity and privatization in Europe, ed. by D. Hall and M. Karunananthan, Blue Planet Project, EPSU, PSIRU, Food and Water Europe, 
 
[iv]    Remunicipalisation – Putting water back into public hands, ed. by M. Pigeon, D. McDonald, S. Kishimoto and O. Hoedeman, Municipal Services Project, Transnational Institute and Corporate Europe Observatory, March 2012, http://corporateeurope.org/publications/remunicipalisation-putting-water-back-public-hands
 
[v]     Έγγραφα του υπουργείου Υποδομών που διαβιβάστηκαν στη Βουλή, απαντώντας σε ερωτήσεις των βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, κ.κ. Νίκου Σηφουνάκη, Χρήστου Γκόκα και Θάνου Μωραϊτη, καθώς και σε άλλη ερώτηση του βουλευτή των Ανεξαρτήτων Ελλήνων, κ. Βασίλειου Καπερνάρου
 

 

 

Ερώτηση με αίτημα γραπτής απάντησης E-008837/2012 προς την Επιτροπή

μαζί με τους ευρωβουλευτές  Raül Romeva i Rueda (Verts/ALE), Rui Tavares (Verts/ALE) Heide Rühle (Verts/ALE)

 

Στις 15 Μαΐου ομάδα από ΜΚΟ απέστειλε στον κ. Olli Rehn επιστολή σχετικά με τις συστάσεις εκ μέρους της Τρόικας να ιδιωτικοποιηθούν οι δημόσιες υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένου του νερού.[1]

 

Στην απάντησή της η Επιτροπή, μετά από καθυστέρηση 4 μηνών, δηλώνει ότι «η Επιτροπή πιστεύει ότι η ιδιωτικοποίηση των δημόσιων υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των εταιρειών παροχής ύδατος, μπορεί να αποδώσει οφέλη στην κοινωνία, όταν γίνεται προσεκτικά. Γι’ αυτό τον σκοπό η ιδιωτικοποίηση πρέπει να πραγματοποιείται από τη στιγμή που έχει καταρτιστεί το κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο, για να αποφεύγονται καταχρήσεις από ιδιωτικά μονοπώλια. (…)» Η δήλωση αυτή βεβαιώνει εκ νέου ότι υπάρχει στόχος ιδιωτικοποίησης και φαίνεται να παραβιάζει την υποτιθέμενη ουδετερότητα της ΕΕ σε ζητήματα δημόσιας ή ιδιωτικής κατοχής και διαχείρισης συλλογικών υπηρεσιών παροχής ύδατος (άρθρο 345 ΣΛΕΕ και άρθρο 17, παράγραφος 1, της οδηγίας 2006/123/ΕΚ σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά).

 

Σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, με ημερομηνίες 14.1.2004, 10.3.2004 και 31.5.2006, ο τομέας ύδατος δεν πρέπει να ελευθερωθεί αλλά να εκσυγχρονιστεί. Ο τομέας ύδατος δεν πρέπει επομένως να εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας σχετικά με τις συμβάσεις παραχώρησης υπηρεσιών. Το ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (3.7.2012) δηλώνει ότι η πρόσβαση στο νερό πρέπει να είναι θεμελιώδες και καθολικό δικαίωμα. Η πρωτοβουλία Ευρωπαίων πολιτών RighttoWater[2] ζητεί από την ΕΕ να αυξήσει τις προσπάθειές της να επιτευχθεί καθολική πρόσβαση στο νερό και στην αποχέτευση.


[1]     http://corporateeurope.org/sites/default/files/Letter%20to%20the%20Commission%20on%20water%20privatization%20conditionalities.pdf
[2]     http://www.right2water.eu/),


 

 

Απάντηση του κ. Rehn  εξ ονόματος της Επιτροπής

(14.1.2013

 

Βάσει των συνθηκών της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των χωρών του προγράμματος, δεν προκύπτει υποχρέωση ιδιωτικοποίησης του τομέα των υδάτων όσον αφορά τα κράτη μέλη. 

 

Δεδομένων των συνολικών δημοσιονομικών περιορισμών και της ανάγκης για σταθεροποίηση και μείωση του ποσοστού του δημόσιου χρέους, οι κυβερνήσεις ορισμένων κρατών μελών διαθέτουν περιορισμένους δημόσιους πόρους για τη στήριξη μεσοπρόθεσμων επενδυτικών έργων που στοχεύουν στον εκσυγχρονισμό του τομέα των υδάτων.

 

Η διαδικασία εκσυγχρονισμού μπορεί να πραγματοποιηθεί στα πλαίσια δημόσιου ή ιδιωτικού ιδιοκτησιακού καθεστώτος των υποδομών υδάτων και η εκτενής πείρα της ΕΕ παρέχει ένα φάσμα διαφορετικών μοντέλων. Δυνάμει του άρθρου 345 της ΣΛΕΕ, η θέση της Επιτροπής στο ζήτημα αυτό είναι ουδέτερη. Στο πλαίσιο αυτό, η Επιτροπή θεωρεί ότι η δημιουργία μίας κανονιστικής αρχής και κατάλληλου περιβάλλοντος με επίκεντρο την αγορά αποτελούν απαραίτητες προϋποθέσεις που εγγυώνται μία επιτυχημένη διαδικασία ιδιωτικοποίησης, προστατεύοντας παράλληλα τα συμφέροντα των καταναλωτών σε περίπτωση που οι κυβερνήσεις επιλέξουν να μεταβούν σε ιδιωτικό ιδιοκτησιακό καθεστώς.

 

 

 

 

 

Η Επιτροπή θέλει επίσης να δηλώσει ότι η πρότασή της για οδηγία σχετικά με την ανάθεση συμβάσεων παραχώρησης δεν επηρεάζει με κανέναν τρόπο τη διακριτική ευχέρεια των εθνικών, περιφερειακών και τοπικών αρχών να καθορίζουν τους καταλληλότερους τρόπους παροχής υπηρεσιών στο κοινό, συμπεριλαμβανομένων των υπηρεσιών ύδατος. Οι εν λόγω υπηρεσίες μπορεί να παρέχονται απευθείας από τις ίδιες τις δημόσιες αρχές ή να ανατίθενται σε τρίτους. Εντούτοις, η ανάθεση μίας σύμβασης παραχώρησης σε τρίτα μέρη για την παροχή υπηρεσιών ύδατος θα πρέπει να συμμορφώνεται με τους προτεινόμενους κανόνες, καθώς και με τις αρχές της ίσης μεταχείρισης, της μη διάκρισης και της διαφάνειας βάσει της Συνθήκης για τη Λειτουργία της ΕΕ.