Κάποτε λέγανε “μας έκανε τη ζωή ποδήλατο”. Τώρα που το ΙΧ μας άλλαξε τα φώτα αλλά και τις πόλεις, οι “ΠΡΑΣΙΝΟΙ-Αλληλεγγύη” αλλά και χιλιάδες πολίτες κάθε ηλικίας λέμε: “να βάλουμε ξανά το ποδήλατο στη ζωή μας για καλύτερη υγεία, βιώσιμες μετακινήσεις και υγιείς πόλεις”.Ελάτε να πάμε με ποδήλατο σε μια πόλη που επιθυμούμε και που ονειρευόμαστε”.  Κάποτε έλεγαν ότι οι ποδηλάτες είμαστε ονειροπόλοι, «κολλημένοι» με την οικολογία.

Τώρα όμως το ποδήλατο είναι τρόπος ζωής για εκατομμύρια πολίτες, μέσο μετακίνησης αλλά και μεταφοράς εμπορευμάτων, εργαλείο αναζωογόνησης της οικονομίας και αναγέννησης των πόλεων καθώς και συστατικό στοιχείο των στρατηγικών για την υγεία.

Στηρίζουμε το κίνημα «πάω στη δουλειά μου με ποδήλατο». Οι επιχειρήσεις μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στο να αυξηθεί η μετακίνηση των εργαζομένων τους με ποδήλατο. Χαιρετίζουμε την αυξανόμενη χρήση ποδηλάτου και από επιχειρήσεις διανομής προϊόντων και υπηρεσιών.

Είναι καιρός στην Ελλάδα να περάσουμε από τα λόγια στις πράξεις και η κεντρική κυβέρνηση και η αυτοδιοίκηση να κάνουν περισσότερα για το ποδήλατο. Από τα λόγια και τους ποδηλατικούς γύρους να περάσουν στην υλοποίηση συμφωνημένων μεγάλης έκτασης παρεμβάσεων για την μετακίνηση με ποδήλατο.

Πάρε, λοιπόν, ένα ποδήλατο και έλα να αλλάξουμε τον τρόπο που γίνεται η πολιτική.

Μας εκφράζει απόλυτα ο στόχος για αύξηση των μετακινήσεων με ποδήλατο στις πόλεις στο 15% μέχρι το 2020. Και οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ υποστηρίζουμε ξεκάθαρα την διακήρυξη της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατών για να προωθηθεί η ποδηλασία στην Ευρώπη. Σήμερα πάνω από 250.000.000 Ευρωπαίοι ποδηλατούν ήδη και θέλουμε αυτό το νούμερο να αυξηθεί κι άλλο.http://www.ecf.com/wp-content/uploads/EP-2014-elections_ECF-manifesto_full-version_final.pdf

Η προώθηση του ποδηλάτου τόσο μέσα στις αστικές περιοχές όσο και εκτός χρειάζεται να προωθηθεί όχι μόνο στο πλαίσιο της βιώσιμης κινητικότητας όσο και της πολιτικής για την υγεία. Αυτό έχει αρχίσει ήδη να συνειδητοποιείται και να αναλαμβάνονται πρωτοβουλίες. Αλλά χρειαζόμαστε πιο αποτελεσματικές πολιτικές, κίνητρα και περισσότερες επενδύσεις για το ποδήλατο σε ευρωπαϊκό, περιφερειακό και τοπικό επίπεδο,

Ισχυρή υποστήριξη της ποδηλασίας.

Το 10% του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού για τις μεταφορές, θα πρέπει να διατίθεται για επενδύσεις που προωθούν την ποδηλασία. Την περίοδο 2014-2020 ζητάμε να διατεθούν 6 δις ευρώ σε προγράμματα για το ποδήλατο και την ποδηλασία. Την προηγούμενη προγραμματική περίοδο (2007-2013), διατέθηκαν από τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό για υποδομές για ποδηλασία περίπου 600 εκατομμύρια ευρώ (δηλαδή 0,7% της συγχρηματοδότησης της Ευρωπαϊκής Ένωσης) από ένα σύνολο 82 δις ευρώ που δόθηκαν συνολικά σε έργα υποδομών για τις μεταφορές (σε μεγάλο ποσοστό για αυτοκινητοδρόμους). Ένα χιλιόμετρο αυτοκινητόδρομων κοστίζει όσο εκατοντάδες χιλιόμετρα ποδηλατόδρομου.

Να αναπτύξουμε ένα πλήρες δίκτυο ποδηλατόδρομων που θα διασχίζει τις πόλεις, την ύπαιθρο και τα σύνορα, θα ενώνει την Ευρώπη.

Δεν μιλάμε πλέον για ξεκομμένους ποδηλατόδρομους μερικών χιλιομέτρων μέσα σε κάποια πόλη, αλλά για το EuroVelo, για ένα εκτεταμένο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ποδηλατικών Διαδρομών. Ένα δίκτυο 14 διαδρομών μεγάλων αποστάσεων που συνδέουν με κατάλληλες υποδομές για ποδήλατο ολόκληρη την Ευρώπη, από την Νορβηγία και την Ισπανία μέχρι την Ελλάδα και την Ιταλία που έχει ως στόχο τη σύνδεση των υπαρχόντων περιφερειακών και εθνικών ποδηλατικών διαδρομών σε ένα ενιαίο ευρωπαϊκό δίκτυο και τη συμπλήρωση των τμημάτων που λείπουν.

Το EuroVelo συντονίζεται σε Ευρωπαϊκό επίπεδο από την Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Ποδηλατών, με ένα δίκτυο από Εθνικά Συντονιστικά Κέντρα EuroVelo, που οργανώνουν την ανάπτυξη των διαδρομών σε εθνικό επίπεδο. Αυτές οι οργανώσεις συνεργάζονται για την ολοκλήρωση του δικτύου μέχρι το 2020. Η Ευρώπη θα πρέπει να συνεισφέρει σε αυτό εξασφαλίζοντας πόρους από το Δι-Ευρωπαϊκό Δίκτυο Μεταφορών για την ανάπτυξη των αναγκαίων υποδομών του EuroVelo. Πέρα από πόρους, χρειάζεται συμμετοχή των περιφερειών αλλά και τεχνική βοήθεια για το συντονισμό και την προώθηση του δικτύου σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.

Υποστηρίζουμε την επέκταση του Ευρωπαϊκού Δικτύου EuroVelo στη χώρα μας με 3 διαδρομές:

• EV 8, η Μεσογειακή Οδός, που ξεκινά από την Ανδαλουσία (Ισπανία), εισέρχεται στην Ελλάδα μέσω των συνόρων με την Αλβανία στο ύψος της Σαγιάδας, και στην συνέχεια καταλήγει στην Αθήνα περνώντας από την Ηγουμενίτσα και την Πάτρα με τελική κατάληξη στην Κύπρο με ενδιάμεσους σταθμούς την Κρήτη, την Κω και την Ρόδο.

• EV 11, η Οδός Ανατολικής Ευρώπης, που ξεκινά από το Βόρειο Ακρωτήριο (Νορβηγία), εισέρχεται στην Ελλάδα μέσω των συνόρων με την ΠΓΔΜ στους Ευζώνους και καταλήγει στην Αθήνα μέσω Θεσσαλονίκης, Κατερίνης και Λάρισας.

• EV 13 η “Διαδρομή Σιδηρούν Παραπέτασμα: Βιώσιμη κινητικότητα κατά μήκος της νέας ποδηλατικής διαδρομής EuroVelo 13”, που ξεκινά από τον Αρκτικό Ωκεανό στα σύνορα Νορβηγίας και Ρωσίας και καταλήγει στην Μαύρη Θάλασσα διασχίζοντας την Ελλάδα στην περιοχή του Έβρου.

Υποστηρίζουμε την πρόταση του Εθνικού Συντονιστικού Κέντρου EuroVelo για την Ελλάδα, για επέκταση της διαδρομής EV 5 - Οδός Via Romea Francigena - που ξεκινά από το Λονδίνο, περνάει από τη Ρώμη και καταλήγει στο Πρίντεζι, για να συνεχίσει ακολουθώντας την αρχαία ρωμαϊκή οδό Via Egnatia από Δυρράχιο Αλβανίας μέσω Φλώρινας, Θεσσαλονίκης με τελικό προορισμό την Κωνσταντινούπολη, έναν από τους σημαντικότερους δρόμους που κατέληγαν Ρώμη κατά την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.  

Βιώσιμες πόλεις, καθαρότερη ατμόσφαιρα, αποσυμφόρηση περιοχών με μεγάλη κυκλοφορία.

Το ποδήλατο χρειάζεται να ενισχυθεί για να συμβάλει στην μείωση των κυκλοφοριακών προβλημάτων των ευρωπαϊκών πόλεων, ιδιαίτερα κατά τις ώρες αιχμής, και το πρασίνισμα τους. Η ατμοσφαιρική ρύπανση προκαλεί ετησίως περισσότερους από 400.000 πρόωρους θανάτους. Το 90% των κατοίκων των πόλεων εκτίθενται ατμοσφαιρικούς ρύπους, συχνά σε επίπεδα που ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) ορίζει ως επιβλαβή για την υγεία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να ευθυγραμμίσει την Οδηγία για την Εκτίμηση και την Διαχείριση της Ποιότητας του Αέρα του Περιβάλλοντος με τις κατευθυντήριες οδηγίες του Π.Ο.Υ.

Παράλληλα με την προώθηση της ποδηλασίας, τα οχήματα που κινούνται στον αστικό χώρο – ΙΧ αυτοκίνητα, μηχανοκίνητα δίκυκλα και τρίκυκλα, φορτηγά κάθε είδους- πρέπει να γίνουν πιο “καθαρά

Να βελτιώσουμε την υγεία και τα οικονομικά της υγείας και με την ποδηλασία.

Η έλλειψη σωματικής άσκησης είναι ο μεγαλύτερος παράγοντας κινδύνου για τις σοβαρότερες ασθένειες που συνδέονται με τον τρόπο ζωής. Καρδιακά, χοληστερίνη, παχυσαρκία κι άλλες ασθένειες συνδέονται σε σημαντικό βαθμό με τον τρόπο ζωής αλλά και μετακίνησής μας. Επίσης, η ατμοσφαιρική ρύπανση επιδεινώνει την υγεία χιλιάδων ανθρώπων και κατά συνέπεια αυξάνει το κόστος των συστημάτων υγείας.

Όλο και περισσότερο η ποδηλασία εντάσσεται στο πλαίσιο των στρατηγικών σχεδιασμών και πολιτικών για την Υγεία ενώ και η διάσταση της υγείας εντάσσεται σε σχεδιασμούς των συστημάτων μεταφοράς. 

Χώρες όπως η Ιρλανδία επιδιώκουν να μειώσουν το κόστος των συστημάτων υγείας, δίνοντας έμφαση στην βελτίωση της υγείας των πολιτών, μεταξύ άλλων και με την ποδηλασία και τη συστηματική άσκηση. Η πρόληψη κοστίζει πολύ λιγότερο από τη θεραπεία. Σημαντικές έρευνες έχουν δείξει ότι η επένδυση στην ποδηλασία θα πρέπει να αποτελεί μέρος της πολιτικής της ΕΕ αλλά και των Κρατών Μελών.

Συμφωνούμε την πρόταση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατών για την ένταξη της διάστασης της υγείας στο σχεδιασμό της πολιτικής των μεταφορών από την στιγμή που πολλές από τις υποδομές στον τομέα των μεταφορών υλοποιούνται με χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Φορολογικά κίνητρα για το ποδήλατο.

Η προώθηση της ποδηλασίας απαιτεί και αλλαγές στο φορολογικό σύστημα ώστε  να δίνει κίνητρα για την ποδηλασία ή τουλάχιστον να μη θέτει φραγμούς στην ποδηλασία για μετακίνηση από το σπίτι προς την εργασία και το αντίστροφο.

Στηρίζουμε το αίτημα προς την ΕΕ να επιτρέπει  στα κράτη-μέλη να έχουν μειωμένο συντελεστή ΦΠΑ για τις πωλήσεις ποδηλάτων. Απαιτείται, επίσης, μεγαλύτερη αποφασιστικότητα σε ευρωπαϊκό επίπεδο ώστε να μην ενισχύεται με κίνητρα η χρήση του ΙΧ από το προσωπικό εταιριών ιδιαίτερα για κοντινές αποστάσεις. Πάντως σε αρκετές χώρες έχουν υιοθετηθεί κίνητρα που κάνουν ελκυστική για τους εργαζομένους την κατοχή και τη χρήση των εταιρικών αυτοκινήτων, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα το 50% των συνολικών πωλήσεων οχημάτων στην ΕΕ να αφορά σε αυτοκίνητα που παρέχουν οι επιχειρήσεις στο προσωπικό τους.

Ασφαλέστερα οχήματα ώστε να μην την πληρώνουν πεζοί και ποδηλάτες /τισσες

Η σύγκρουση ενός αυτοκινήτου με έναν πεζό ή με ένα ποδηλάτη/μία ποδηλάτισσα μπορεί να είναι μοιραία για τον πεζό και τον ποδηλάτη/την ποδηλάτισσα. Γι αυτό χρειάζονται σημαντικές αλλαγές στην εκπαίδευση των οδηγών, στην κυκλοφοριακή αγωγή, στο όριο ταχύτητας των οχημάτων κα.

Γενικότερα πρέπει να βελτιωθεί η οδική ασφάλεια λαμβάνοντας σοβαρότερα υπόψη τους/τις ποδηλάτες /ισσες και τους πεζούς.

Υποστηρίζουμε τις πρωτοβουλίες πολλών ευρωπαϊκών πόλεων που καθιερώνουν το όριο των 30 χλμ/ώρα σε μεγάλα τμήματα του οδικού τους δικτύου και χρησιμοποιούν το σύστημα Intelligent Speed Assistance που έχει αποδειχθεί αποτελεσματικό και οικονομικό εργαλείο για το σκοπό αυτό. Η μείωση του ορίου στα 30  χλμ/ώρα  στις πόλεις συνεπάγεται, όμως, αλλαγή της Σύμβασης της Βιέννης για την Οδική Κυκλοφορία του 1968, που καθιέρωνε όριο ταχύτητας στις κατοικημένες αστικές περιοχές στην Ευρώπη τα 50 χλμ/ώρα.

Συμφωνούμε με την πρόταση της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ποδηλατών για αλλαγές στα φορτηγά ώστε να γίνουν ασφαλέστερα για τους πεζούς και τα ποδήλατα μια και λόγω του σχήματος της καμπίνας του φορτηγού και της υπερυψωμένης θέσης του οδηγού, υπάρχουν γύρω από την καμπίνα εκτεταμένα τυφλά σημεία, γεγονός που προκαλεί πολλά σοβαρά ή και θανατηφόρα ατυχήματα σε  ποδηλάτες και πεζούς.

Ποδήλατο και οικονομία + τουρισμός

Επιδιώκουμε να λαμβάνονται υπόψη κατά την εκτέλεση σχεδίων κοινού ενδιαφέροντος στο πλαίσιο των διευρωπαϊκών δικτύων μεταφορών οι συνέργιες με άλλες πολιτικές, πχ τουρισμό καθώς και η ενσωμάτωση της ποδηλασίας μεγάλων αποστάσεων σε διάφορα έργα μεταφορικών υποδομών  ώστε να αναπτύσσεται το δίκτυο EuroVelo.

Στο Connecting Europe Facility – Εργαλείο ¨Συνδέοντας την Ευρώπη” (CEF) που θα χρηματοδοτήσει κυρίως διευρωπαϊκά προγράμματα βιώσιμων / συνδυασμένων μεταφορών, μπορούν να ενταχθούν και ποδηλατικά δίκτυα μέσα στις πόλεις αλλά και το EuroVelo, κάτι που πρέπει να ληφθεί υπόψη και στον σχεδιασμό των περιφερειακών σχεδίων για την προγραμματική περίοδο 2014-2020.

Ένα σύνολο ευρωπαϊκών προγραμμάτων μπορεί να αξιοποιηθούν για υποστήριξη της ποδηλασίας, όπως το Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (πχ για ενίσχυση μικρομεσαίων επιχειρήσεων), το COSME, το πρόγραμμα για την έρευνα HORIZON 2020, προγράμματα για τις έξυπνες πόλεις - η Ευρωπαϊκή συνεργασία European Innovation Partnership on Smart Cities and Communities (EIP-SCC), προγράμματα ανταλλαγών φοιτητών αλλά και απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας Erasmus+κά.

Μια μελέτη για λογαριασμό του Ευρωκοινοβουλίου το 2012 υπολογίζει ότι γίνονται πάνω από 2,2 δισεκατομμύρια τουριστικές διαδρομές με ποδήλατο ετησίως και 20 εκατ. διανυκτερεύσεις με οικονομικό αντίκτυπο ύψους 44 δις Ευρώ.

Το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Ποδηλατικών Διαδρομών EuroVelo μπορεί να ενισχύσει τον ποδηλατικό τουρισμό. Σύμφωνα με εκτιμήσεις το συνολικό όφελος από τον ποδηλατικό τουρισμό όταν ολοκληρωθεί το δίκτυο εκτιμάται ότι θα ανέλθει σε 7 δισ. ευρώ από άμεσα έσοδα ετησίως.   

ΟΙ ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ εκφράζουμε την απογοήτευσή μας γιατί το “Ντίζελ-γκέητ” ή αλλιώς γνωστότερο ως “σκάνδαλο Volkswagen” βρίσκει την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου (έστω και με μικρή πλειοψηφία) μετά από πιέσεις των κυβερνήσεων, βάζοντας τα συμφέροντα της αυτοκινητοβιομηχανίας πάνω από την υγεία των πολιτών. H πρόσφατη απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου έρχεται να προστεθεί και να «επιβραβεύσει» εκείνο της αυτοκινητοβιομηχανίας. 

Το σκάνδαλο  που ξέσπασε πρόσφατα με τις αυξημένες εκπομπές ρύπων από τα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα και τις “πειραγμένες” μετρήσεις αποδείχθηκε ότι δεν αφορά μόνο στη συγκεκριμένη αυτοκινητοβιομηχανία (Volkswagen), με αφορμή την οποία ξέσπασε το σκάνδαλο, αλλά πλήθος άλλων ευρωπαϊκών αυτοκινητοβιομηχανιών σε διάφορες χώρες. Στην προσπάθεια των ΠΡΑΣΙΝΩΝ ευρωβουλευτών, αλλά και της Επιτροπής Περιβάλλοντος, να μπει τέλος στο σκάνδαλο αυτό και να προστατευθεί η υγεία των ευρωπαίων πολιτών,  οι κυβερνήσεις, αλλά και σημαντικό μέρος των Ευρωβουλευτών, αποφάσισαν να δώσουν παράταση ζωής, και νομιμοποίηση, στο σημερινό καθεστώς ανομίας.

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ εκφράζουν την αποδοκιμασία τους στην μεθόδευση των κυβερνήσεων αλλά και την υποχωρητικότητα σημαντικού τμήματος των Ευρωβουλευτών που έθεσαν τα συμφέροντα της αυτοκινητοβιομηχανίας πάνω από την υγεία των πολιτών. Η πρόταση της Επιτροπής Περιβάλλοντος και Δημόσιας Υγείας του Ευρωκοινοβουλίου, που υποστηρίχθηκε σθεναρά από τους ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ ευρωβουλευτές, προέβλεπε την άσκηση βέτο από το Ευρωκοινοβούλιο στα σχέδια των κυβερνήσεων και του Συμβουλίου για «προσωρινή …αύξηση των ορίων εκπομπών οξειδίων του αζώτου (NOx) των πετρελαιοκίνητων οχημάτων», παρά τα σοβαρά προβλήματα που προκαλεί η ατμοσφαιρική ρύπανση. Αυτή η πρόταση απορρίφθηκε, δυστυχώς, από την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών, μετά την …υπόσχεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι θα εισαγάγει μία «ρήτρα αναθεώρησης», ενώ κατέθεσε και μια μακροπρόθεσμη νομοθετική πρόταση για την πλήρη αναθεώρηση του καθεστώτος έγκρισης των αυτοκινήτων στην ΕΕ. Να σημειωθεί ότι οι εκπομπές NOx των αυτοκινήτων αυτή τη στιγμή είναι από 400% ως και 500% πάνω από τα επίσημα όρια που έχουν θεσπισθεί ήδη από το 2007 και άρα υπήρχε αρκετός χρόνος για προσαρμογή.

Η πρόταση των ΠΡΑΣΙΝΩΝ και άλλων ευρωβουλευτών που υποστήριξαν την απόφαση της Επιτροπής Περιβάλλοντος (που πρότεινε να ασκηθεί βέτο στην προσωρινή χαλάρωση των ορίων εκπομπών) απορρίφθηκε με 323 ψήφους κατά, 317 υπέρ και 61 αποχές, με πρόσχημα την  προστασία θέσεων εργασίας και τις μη απολύσεις. Σημαντικό ρόλο έπαιξε και η απουσία κάποιων ευρωβουλευτών της αριστεράς (10) στην κρίσιμη ψηφοφορία, αν και η ομάδα τους υποστήριξε την πρόταση.

Η αποτυχία υιοθέτησης αυτής της πρότασης, ανοίγει τον δρόμο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγκρίνει το δεύτερο πακέτο για τη διαδικασία δοκιμών των εκπομπών σε συνθήκες πραγματικής οδήγησης (RDE). Δύο ακόμη προτάσεις πρόκειται να κατατεθούν, προκειμένου να ολοκληρωθεί η διαδικασία.Η Επιτροπή Περιβάλλοντος του ΕΚ θα πραγματοποιήσει δημόσια ακρόαση σχετικά με τη διαδικασία RDE στις 23 Φεβρουαρίου.

Το δεύτερο πακέτο RDE, το οποίο εγκρίθηκε από την τεχνική επιτροπή για τα μηχανοκίνητα οχήματα στις 28 Οκτωβρίου 2015, αποσκοπεί στη θέσπιση ποσοτικών ορίων για τις εκπομπές από ελαφρά επιβατηγά και εμπορικά οχήματα (Euro 6).

Τα νέα όρια θα εισαχθούν σε δύο στάδια:

• ως πρώτο βήμα, οι κατασκευαστές αυτοκινήτων θα πρέπει να μειώσουν την απόκλιση σε ένα "προσωρινό συντελεστή συμμόρφωσης" της τάξης του 2,1 κατ' ανώτατο όριο (110%) για τα νέα μοντέλα από το Σεπτέμβριο του 2017 (και για όλα τα νέα οχήματα από το Σεπτέμβριο του 2019), και

• ως δεύτερο βήμα, αυτή η διαφορά θα μειωθεί σε έναν "τελικό συντελεστή συμμόρφωσης" 1,5 (50%), λαμβάνοντας υπόψη τα τεχνικά περιθώρια σφάλματος, μέχρι τον Ιανουάριο του 2020 για όλα τα νέα μοντέλα οχημάτων (και από τον Ιανουάριο του 2021 για όλα τα νέα αυτοκίνητα).

Η συμπρόεδρος των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο, RebeccaHarms, δήλωσε: “Η απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου αποποιείται της ευθύνης του να προστατεύσει την υγεία των ευρωπαίων πολιτών. Η απόφαση αυτή αποτελεί, στην ουσία, ανταμοιβή προς τις αυτοκινητοβιομηχανίες που δεν έκαναν καμία προσπάθεια συμμόρφωσης στα όρια εκπομπών ρύπων που η Ε.Ε. έχει θεσπίσει ήδη από το 2007! Η σημερινή απόφαση αντιπροσωπεύει άλλη μία νίκη του λόμπυ των αυτοκινητοβιομηχανιών στις Βρυξέλλες, είναι όμως ήττα και κόλαφος για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο”.

Η σκεπή από αμιαντοτσιμέντο (Ελλενίτ) στο προσωρινό Κέντρο Καταγραφής και Πιστοποίησης προσφύγων και μεταναστών, στα παλιά Βυρσοδεψεία της Χίου, είναι η αιτία της αποχής της Frontex από την διαδικασία καταγραφής στο νησί αυτό.

Πριν από μερικές εβδομάδες, οι αδελφοί Παντελής και Γιάννης Ζαφειράκης παραχώρησαν στην Περιφέρεια κτήριο για να χρησιμοποιηθεί προσωρινά, για ένα τρίμηνο, ως Κέντρο Ταυτοποίησης και Καταγραφής Προσφύγων και Μεταναστών. Στον βιομηχανικό αυτό χώρο τοποθετήθηκαν πλαστικές καρέκλες και μερικά διαχωριστικά, φτιάχτηκαν πρόχειρα τα σπασμένα παράθυρα και τοποθετήθηκαν σόμπες υγραερίου. Το κτήριο, όμως, αυτό έχει σκεπή από αμιαντοτσιμέντο (κυμματοειδές φύλλο ελλενίτ).  

Είναι γνωστό ότι οι ίνες αμιάντου είναι εξαιρετικά επικίνδυνες για την υγεία [1], ιδιαίτερα μέσω της εισπνοής, και δεν υπάρχει ασφαλές όριο έκθεσης στον αμίαντο για τους ανθρώπους. Έστω και λίγες ίνες αμιάντου μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές παθήσεις όπως αμιάντωση (χρόνια ίνωση-φλεγμονή των πνευμόνων) που είναι θανατηφόρα ή και  καρκίνο του πνεύμονα (υπεζωκότα) και μεσοθηλίωματος.

Η εξόρυξη και η χρήση του αμιάντου έχουν σταματήσει πλέον στην Ευρώπη από τον Ιανουάριο 2005 [2], σύμφωνα με τις Οδηγίες 1999/77/ΕΚ και 2003/18/ΕΚ αλλά ακόμα καταγράφονται σε παγκόσμιο κι ευρωπαϊκό επίπεδο σημαντικές επιπτώσεις από την χρήση αμιάντου [3]. Ο αμίαντος αφαιρέθηκε από χιλιάδες κτήρια σε ευρωπαϊκές χώρες, μεταξύ των οποίων σχολεία, δημόσια κτήρια, γραφεία της Κομισιόν κα, ενώ ελήφθησαν ιδιαίτερα μέτρα για προστασία των εργαζομένων από την έκθεσή τους στον αμίαντο (Οδηγία 2009/148) [4].

Στην Ελλάδα υπήρξε, όμως για χρόνια, μεγάλη αντιπαράθεση γύρω από τον αμίαντο, μια και εκτός από τα Μεταλλεία Αμιάντου Βορείου Ελλάδος (ΜΑΒΕ) λειτούργησαν και ορισμένες βιομηχανίες, όπως αυτή της ΕΛΛΕΝΙΤ και της ΑΜΙΑΝΤΙΤ που παρήγαγαν μεγάλες ποσότητες κυματοειδών πλακών αμιαντοτσιμέντου "Ελλενίτ" που χρησιμοποιήθηκε ευρέως στην Ελλάδα κυρίως ως στέγες δημόσιων κτηρίων, κατοικιών, αποθηκών, ακόμα και σχολείων. Τελικά, όμως, και η Ελλάδα αναγκάστηκε να εφαρμόσει την απαγόρευση εξόρυξης και χρήσης του αμιάντου, αν και αρχικά είχαν επιβληθεί μόνο κάποια περιοριστικά μέτρα σχετικά με τη χρήση του (ΠΔ 70α/1988, ΠΔ 175/97) [5].

Το αμιαντοτσιμέντο αν δεν έχει φθαρεί και έχει καλυφθεί με ειδικό χρώμα κρατάει τις ίνες αμιάντου (περιεκτικότητα περίπου 10-15%) παγιδευμένες μέσα στο τσιμέντο. Αλλά το πιο πιθανό είναι ότι με το πέρασμα του χρόνου και την φθορά, οι ίνες αμιάντου να απελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα. Μπορεί έτσι να εισπνευστούν και να καταστούν επικίνδυνες για την υγεία των ανθρώπων [6]. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται σε χώρους εργασίας και κατοικίες που διαθέτουν σκεπές από αμιαντοτσιμέντο, πολύ περισσότερο όταν δεν υπάρχει άλλη διαχωριστική οροφή. Οι άνθρωποι που παραμένουν στους χώρους αυτούς για πολλές ώρες μπορεί να εισπνέουν ίνες αμιάντου λόγω φθοράς της ψευτο-οροφής.

Ο αμίαντος πρέπει να απομακρύνεται από τα κτήρια και τις συσκευές στις οποίες περιέχεται με βάση καθορισμένες διαδικασίες και χειρισμούς [7]  ώστε να διασφαλίζεται η προστασία τόσο των περιοίκων όσο και των εργαζομένων, ενώ η διαχείρισή του μετά την αποξήλωση πρέπει να γίνει  με βάση το γεγονός ότι είναι επικίνδυνο κι εξαιρετικά καρκινογόνο υλικό[8].

Τα φύλλα αμιαντοτσιμέντου δεν πρέπει να τεμαχίζονται ή να φθείρονται, πολύ περισσότερο δεν πρέπει να απορρίπτονται στο περιβάλλον ή έστω σε έναν χώρο ταφής αλλά θα πρέπει να οδηγούνται σε ειδικούς χώρους αδειοδοτημένους για διαχείριση τοξικών αποβλήτων.

Είναι προφανές ότι οι επικεφαλής της Frontexήταν ενήμεροι για τους κινδύνους για την υγεία από την τυχόν παρουσία αμιάντου στο εσωτερικό του κτηρίου που χρησιμοποιείται ως προσωρινό Κέντρο Ταυτοποίησης και Καταγραφής Προσφύγων και Μεταναστών. Ζήτησαν, λοιπόν, πριν 2 εβδομάδες να γίνει έρευνα και να διασφαλιστεί ότι δεν υπάρχουν στον χώρο ίνες αμιάντου λόγω φθοράς της σκεπής. Μέχρι τότε το προσωπικό της Frontexαπέχει από την καταγραφή και το έργο αυτό έχει αναλάβει εξολοκλήρου η Ελληνική Αστυνομία. Όμως, η τυχόν ύπαρξη ινών αμιάντου αποτελεί κίνδυνο και για τους αστυνομικούς και για τους πρόσφυγες και μετανάστες που παραμένουν στον χώρο. Η Περιφέρεια έχει ζητήσει από τον Δημόκριτο να κάνει έλεγχο και αναμένονται τα αποτελέσματα.