Είναι γεγονός ότι η σημερινή κυβέρνηση ως αντιπολίτευση είχε ταχθεί δυναμικά εναντίον κάθε αλλαγής κι εξορθολογισμού, ακόμα και εναντίον αλλαγών που θα βελτίωναν την ποιότητα υπηρεσιών των ΔΕΚΟ προς τους πολίτες. Σήμερα έχει μετακινηθεί στο άλλο άκρο, ιδιωτικοποιεί τα πάντα και μάλιστα χωρίς ένα σαφές πλαίσιο που θα διασφαλίζει ποιοτικές υπηρεσίες, κοινωνική ευαισθησία και οικολογικές αποδόσεις. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η πώληση του σιδηροδρόμου έναντι ευτελούς ποσού, χωρίς καν κάποιες δεσμεύσεις που να στοχεύουν στην διατήρηση γραμμών που πιθανόν δεν είναι σήμερα επικερδείς ή πολιτική προσφορών ώστε να έχουν πρόσβαση σε χψαμηλότερες τιμές διάφορες ειδικές ομάδες όπως οι άνεργοι, οι φοιτητές κα. Εκεί που όμως η κωλοτούμπα είναι απίστευτη είναι στο θέμα της ιδιωτικοποίησης του νερού. Οι εταιρίες ύδρευσης κι αποχέτευσης ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ μεταβιβάζονται στο Υπερταμείο - που υποτίθεται έχει ως ρόλο την εξυγίανση, αλλά στην πράξη την ιδιωτικοποίηση - ενώ  τα οικονομικά τους είναι σε καλή κατάσταση και δεν έχουν οικονομικά προβλήματα όπως πχ έχει η ΔΕΗ.  

Οι κυβερνητικοί υποτίθεται ότι συμμετείχαν ενεργά στα κινήματα εναντίον της ιδιωτικοποίησης του νερού. Μάλιστα θυμάμαι τις εκδηλώσεις και τις δσμεύσεις του Τσίπρα στις εκδηλώσεις για το νερό, τον αιγιαλό κα. Σήμερα προωθούν ρυθμίσεις χειρότερες από αυτές της εποχής Σουφλιά και των "μνημονιακών" κυβερνήσεων, και το χειρότερο άλλα λένε κι άλλα κάνουν, έχοντας οδηγήσει μεγάλο τμήμα της κοινωνίας στην παθητικότητα και την συλλογική κατάθλιψη.

Πάντως χαίρομαι που τόσο ως ενεργός πολίτης και στέλεχος περιβαλλοντικών οργανώσεων για ένα μεγάλο διάστημα (1980-2011) όσο και ως Πράσινος ευρωβουλευτής (2012-2014) όσο και στην μετά την θητεία "πολιτική ζωή" μου παραμένω σταθερός σε αξίες και θέσεις. Μερικοί (αριστεροί ή και "οικολόγοι") έχουν κάνει τόσες κωλοτούμπες που κανονικά θα έπρεπε να έχουν χάσει τον ...μπούσουλα, να μην ξέρουν που βρίσκονται! 

Οι θέσεις των ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ για το πολυνομοσχέδιο και την μεταβίβαση των ΔΕΚΟ στο Υπερταμείο

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ θεωρούμε ότι ο τρόπος που προωθεί και αυτή η κυβέρνηση τις ρυθμίσεις για πολύ σοβαρά ζητήματα – δηλαδή με πολυνομοσχέδια που περιλαμβάνουν τα πάντα, από επιδόματα μέχρι την μεταβίβαση των ΔΕΚΟ στο Υπερταμείο και την αύξηση των αδειών καζίνο, με απουσία οποιασδήποτε δημόσιας προετοιμασίας και δημιουργικού κοινωνικού και πολιτικού διαλόγου, με υιοθέτηση εξευτελιστικών κοινοβουλευτικών διαδικασιών υπερ-επείγουσας διαδικασίας που δεν αφήνουν περιθώριο στους βουλευτές ούτε καν να ξεφυλλίσουν τα νομοσχέδια, υποβαθμίζει την δημοκρατία, απαξιώνει το ρόλο της πολιτικής και δεν προωθεί τις ουσιαστικές αλλαγές που πράγματι χρειάζεται η χώρα, η κοινωνία και η οικονομία.

Είμαστε σαφώς υπέρ της ανάγκης να βελτιωθεί η κοινωνική, περιβαλλοντική και οικονομική επίδοση των ΔΕΚΟ. Αυτό βέβαια δεν έχει σχέση με τις επιλογές της κυβέρνησης – που τις καλύπτει πίσω από μνημονιακές δεσμεύσεις τις οποίες σε μεγάλο βαθμό η ίδια έχει προετοιμάσει και εισηγηθεί – όπως για παράδειγμα να μεταβιβάσει απευθείας στο Υπερταμείο τις 14 ΔΕΚΟ. Εκεί που ο ΣΥΡΙΖΑ και οι ΑΝΕΛ δεν ήθελαν την παραμικρή αλλαγή, τώρα επέλεξαν και προωθούν την μεταβίβαση των ΔΕΚΟ – μεταξύ άλλων της ΕΥΔΑΠ, της ΕΥΑΘ, των ΕΛΤΑ και της ΔΕΗ - σε ένα Ταμείο που έχει ως μοναδικό στόχο την ιδιωτικοποίηση, χωρίς μάλιστα να διασφαλίζει στοιχειώδη κοινωνικό έλεγχο.  Στο Υπερταμείο περνάνε:

• ΔΕΗ, το 34% της ΔΕΗ (το 17% παραμένει στο ΤΑΙΠΕΔ και οδεύει προς πώληση).
• ΕΥΔΑΠ, το 50,3%
• ΕΥΑΘ, Το 51%
• Τα ΕΛΤΑ
• Οι αστικές συγκοινωνίες: ΟΑΣΑ και οι θυγατρικές ΣΤΑΣΥ και ΟΣΥ
• Το 25% του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών
• Ο Οργανισμός Κεντρικών Αγορών και Αλιείας
• Η Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης
• Η ΔΕΘ-HELEXPO
• Οι Ελληνικές Αλυκές κα

Οφείλαμε ως κοινωνία αλλά και οι εργαζόμενοι σε αυτές να συζητήσουμε τι θα έπρεπε να αλλάξει στην διοίκηση και στις ΔΕΚΟ ώστε αυτές να λειτουργούν με σύγχρονο κι αποτελεσματικό τρόπο, να έχουν θετικό οικολογικό και κοινωνικό αποτέλεσμα και να εξυπηρετούν πράγματι τον πολίτη. Ανάμεσα στον κομματικό έλεγχο, τον κρατισμό αφενός και αφετέρου στην ιδιωτικοποίηση (και μάλιστα χωρίς κανόνες και με απαξιωμένη την οικονομική αξία τους) υπήρχε - κι ακόμα υπάρχει - μια εναλλακτική προοπτική που εμείς ως ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ προτείνουμε να απαιτήσουμε και να διαμορφώσουμε, μέσα από έναν ουσιαστικό και δομημένο διάλογο – όπως θα έπρεπε να γίνεται σε μια ευρωπαϊκή χώρα:

- για έναν σύγχρονο ρόλο των ΔΕΚΟ στην σημερινή εποχή,

- την απεξάρτησή τους από τον ασφυκτικό κομματικό και κρατικό έλεγχο,

- την διοίκηση τους με ένα σύγχρονο συνεργατικό μοντέλο, σε συνδυασμό με ουσιαστικό κοινωνικό έλεγχο,

- την συμμετοχή στην αξιολόγηση της απόδοσής τους εκπροσώπων των κοινωνικών ομάδων που θα πρέπει να έχουν λόγο,

- την μεταστροφή τους σε ένα σύγχρονο, πράσινο μοντέλο επιχειρήσεων που μειώνουν το οικολογικό και κλιματικό τους αποτύπωμα, αναλαμβάνοντας νέους ρόλους στην κατεύθυνση της κυκλικής/πράσινης οικονομίας και της κοινωνικής καινοτομίας.

Να επισημάνουμε, πάντως, ότι την πρακτική της απαξίωσης δημόσιων αγαθών και χώρων και κατόπιν της παραχώρησης σε ιδιώτες χωρίς όρους και δεσμεύσεις ακολουθούν χρόνια τώρα και πολλοί δημοτικοί «άρχοντες».

Ιδιωτικοποίηση του νερού, το μεγάλο έγκλημα

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ είμαστε απόλυτα αντίθετοι με την ιδιωτικοποίηση της ΕΥΔΑΠ, της ΕΥΑΘ και των δημοτικών επιχειρήσεων νερού. Η θέση μας σχετικά με το θέμα της ιδιωτικοποίησης του νερού συνοψίζεται στα παρακάτω δύο βασικά σημεία:

• Το νερό είναι αναπαλλοτρίωτο δημόσιο αγαθό, απαραίτητο για τη ζωή και δεν πρέπει να είναι πηγή κέρδους, ενώ η πρόσβαση στο νερό αποτελεί θεμελιώδες και πανανθρώπινο δικαίωμα.
• Η βιώσιμη διαχείριση του νερού συνιστά αναγκαιότητα για το περιβάλλον και την υγεία, ενώ διαδραματίζει σημαντικό και ρυθμιστικό ρόλο στον κύκλο του κλίματος.

Οι εταιρίες νερού, ιδιαίτερα η ΕΥΔΑΠ και η ΕΥΑΘ, δεν είναι προβληματικές ή ελλειμματικές εταιρίες, αντιθέτως είναι επιχειρήσεις με υψηλές αποδόσεις, μεγάλη προστιθέμενη αξία και λειτουργούν με ορθολογικό τρόπο. Είναι πολύ σημαντικές για την κοινωνία και το περιβάλλον. Θα μπορούσαν να βελτιωθούν οι επιδόσεις τους, αλλά πουθενά η ιδιωτικοποίηση του νερού δεν συνέβαλε στην βελτίωση της ποιότητας υπηρεσιών προς τους πολίτες και σε μεγαλύτερη προστασία του περιβάλλοντος. Αντιθέτως, όπου υπήρξε ιδιωτικοποίηση του νερού υπήρξαν μεγάλα κοινωνικά προβλήματα.

Δεν είναι τυχαίο που Δήμοι, όπως του Παρισιού, ανέκτησαν τον έλεγχο των υπηρεσιών νερού που είχαν ιδιωτικοποιηθεί, ενώ σε πολλές χώρες και πόλεις έχουν γίνει δημοψηφίσματα για να ερωτηθούν οι πολίτες αν συμφωνούν με την ιδιωτικοποίηση του νερού. Σε όλα τα σχετικά δημοψηφίσματα οι πολίτες ήταν αρνητικοί στην ιδιωτικοποίηση. Εξάλλου, μια μεγάλη κινητοποίηση των πολιτών μέσα από την πολύ γνωστή Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Πολιτών για το Δικαίωμα στο Νερό Right4water συγκέντρωσε 1.884.790 υπογραφές ευρωπαίων πολιτών (από τις οποίες 36.144 από τη χώρα μας). Εξάλλου παρόμοιο ήταν το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος που οργανώθηκε στη Θεσσαλονίκη, σχετικά με την ιδιωτικοποίηση του νερού, ενώ σαφώς αντίθετοι με την ιδιωτικοποίηση είναι πολλοί κοινωνικοί φορείς και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις.

Θυμίζουμε ότι ως συνέπεια της καμπάνιας της ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών για το Δικαίωμα στο Νερό, η Κομισιόν υποχρεώθηκε να δεσμευτεί κι επισήμως ότι εξαιρεί το νερό από τις ιδιωτικοποιήσεις. H Κομισιόν, εξάλλου, πρέπει να είναι ουδέτερη σχετικά με το ζήτημα της δημόσιας ή ιδιωτικής ιδιοκτησίας και της διαχείρισης των συλλογικών υπηρεσιών ύδατος (άρθρο 345 Συνθήκη Λειτουργίας της ΕΕ και αρ. 17 1 της Οδηγίας 2006/123/ΕΚ σχετικά με τις υπηρεσίες στην εσωτερική αγορά). Επομένως, αν η Κομισιόν πίεζε την ελληνική κυβέρνηση για ιδιωτικοποίηση του νερού, η κυβέρνηση θα μπορούσε να προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Όμως, όπως και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, και η σημερινή προσπαθεί να κρύψει επιλογές της πίσω από «μνημονιακές» υποχρεώσεις. Διαφωτιστική γι’ αυτό είναι η απάντηση του τότε επιτρόπου Rehn σε σχετική ερώτηση του τότε ευρωβουλευτή των Πράσινων Ν. Χρυσόγελου. O επίτροπος Rehn είχε αδειάσει την (τότε) Κυβέρνηση για την προωθούμενη από τότε ιδιωτικοποίηση των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ, αρνούμενος ότι η ιδιωτικοποίηση των ΕΥΔΑΠ και ΕΥΑΘ είναι μνημονιακή υποχρέωση. “Τα περιουσιακά στοιχεία που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμα ιδιωτικοποίησης για τις χώρες του προγράμματος είναι το αποτέλεσμα των αποφάσεων των εθνικών αρχών και μόνο”, είχε τονίσει ο (τότε) Επίτροπος Rehn “Οι συζητήσεις στο πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής επικεντρώνονται στις γενικές ανάγκες χρηματοδότησης του προγράμματος, περιλαμβανομένων των εσόδων ιδιωτικοποίησης από την πώληση κρατικών περιουσιακών στοιχείων σε επενδυτές, αλλά η κατάρτιση του προγράμματος ιδιωτικοποίησης και η επιλογή των περιουσιακών στοιχείων αποτελούν αποκλειστική ευθύνη των οικείων κρατών μελών”. Κάτι που δεν βλέπουμε γιατί να μην ισχύει και σήμερα…. 

Επίσης, και ο τότε Επίτροπος αρμόδιος για θέματα εσωτερικής αγοράς Μισέλ Μπαρνιέ είχε δηλώσει ότι η  ιδιωτικοποίηση του πόσιμου νερού «δεν ήταν ποτέ στις προθέσεις (της Ε.Ε.), δεν υπήρξε ποτέ πραγματικότητα». 

Ναι σε ένα συνεργατικό μοντέλο διαχείρισης του νερού

Την μόνη αλλαγή που θεωρούμε ότι θα έπρεπε να διασφαλίσει η κυβέρνηση για τις εταιρίες νερού θα ήταν προς την κατεύθυνση ενός εναλλακτικού δημοκρατικού συνεργατικού μοντέλου διαχείρισης των υπηρεσιών νερού και ενίσχυσης των πρωτοβουλιών αυτοδιαχείρισής τους, στο πλαίσιο μιας στρατηγικής που θα διασφαλίζει ότι το νερό αντιμετωπίζεται ως δημόσιο / κοινωνικό αγαθό και  περιβαλλοντικός / φυσικός πόρος.

Θυμίζουμε ότι, όπως ξεκάθαρα επισημαίνεται στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (Ολομ. 1906/2014, σκέψη 22η), η οποία δεσμεύει κάθε ελληνική κυβέρνηση, «το νερό καθίσταται σπανιότερο συν τω χρόνω και η ύδρευση αποτελεί υπηρεσία κοινής ωφέλειας που είναι απολύτως αναγκαία για την υγιεινή διαβίωση των πολιτών και δεν μπορεί να αποσπαστεί από τον πυρήνα της κρατικής εξουσίας».

Εξάλλου, η Οδηγία 60/2000 είναι αυτή που εισήγαγε την προσέγγιση της ολοκληρωμένης διαχείρισης των υδάτων με συμμετοχικό και δημοκρατικό τρόπο ώστε να καλύπτονται μέσα από ολοκληρωμένα σχέδια τόσο οι ανάγκες των ανθρώπινων κοινωνιών όσο και των οικοσυστημάτων, ενώ σε ορισμένες χώρες, όπως πχ στη Γαλλία, λειτουργούν «κοινοβούλια του νερού» σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης.

Η κυβέρνηση και οι κυβερνητικοί βουλευτές έχουν βρωμίσει και το νερό

Αντί για μια παρόμοια στρατηγική, η κυβέρνηση προωθεί ύπουλα την ιδιωτικοποίηση των εταιριών νερού κομμάτι – κομμάτι ώστε να περνάει απαρατήρητη. Μάλιστα ενώ μεγάλοι δήμοι όπως το Παρίσι ανακτούν τον έλεγχο του νερού που είχε περάσει σε ιδιωτικές εταιρίες, στην Ελλάδα η κυβέρνηση ανοίγει τον δρόμο στον έλεγχο των εταιριών νερού από μεγάλες (γαλλικές) πολυεθνικές επιχειρήσεις όπως η Suez ή Veolia. Το 2008 στη Γαλλία ο Δήμος του Παρισιού αποφάσισε να μην ανανεώσει τη σύμβαση με τις εταιρείες Veolia και Suez που κατείχαν το δίκτυο από το 1985 και  να αναλάβει ο ίδιος το σύστημα ύδρευσης. Το 2010 ιδρύθηκε η δημοτική εταιρεία Eau de Paris και ο Δήμος κατάφερε να εξοικονομήσει 35 εκατ. ευρώ τον χρόνο προχωρώντας παράλληλα σε μείωση των τιμολογίων κατά 8%.

Με βάση τον ισχύοντα νόμο, οι «δανειστές» έχουν την απόλυτη πλειοψηφία στο εποπτικό συμβούλιο του Υπερταμείου με 3 μέλη, ενώ πρόεδρός τους είναι ένας Γάλλος, ο Ζακ Λε Παπ. Ένα σοβαρό πολιτικό σύστημα θα είχε διαμορφώσει ένα σχέδιο Νέας Πράσινης Κοινωνικής Συμφωνίας που θα προωθούσε τις αλλαγές που χρειάζεται η κοινωνία, και δεν θα πουλούσε φύκια για μεταξωτές κορδέλες για έξοδο από μνημόνια και έξοδο στις αγορές, όταν έχει υποθηκεύσει την δημόσια περιουσία για δεκαετίες χωρίς μάλιστα άλλα κριτήρια εκτός από τα οικονομικά/δημοσιονομικά. Δεν πρόκειται για συνεργασίες και συνέργιες στη βάση της απαραίτητης ανταλλαγής εμπειριών και καλών πρακτικών σε ένα σαφές πλαίσιο οικονομικής, κοινωνικής και οικολογικής αποδοτικότητας, αλλά για μια πλήρη ομολογία ανικανότητας και πολιτικού τυχοδιωκτισμού.

Υπάρχει εναλλακτική λύση απέναντι στους πλειστηριασμούς και την βίαιη παρεμπόδισή τους με στόχο να σωθούν τα σπίτια αλλά και να μην μεταφερθούν τα βάση τους υπόλοιπους πολίτες;

Το αρχικό πρόβλημα: χιλιάδες άνθρωποι λόγω απουσίας μια πολιτικής για προσβάσιμη κατοικία (όχι κατ΄ ανάγκη μέσω ιδιοκτησίας) ανοίχτηκαν άκριτα σε δάνεια με τεράστιο κόστος για να αποκτήσουν κατοικία. Έτσι σήμερα πάνω από 700.000 δάνεια έχουν γίνει κόκκινα, οι άνθρωποι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος αποπληρωμής. Άλλα σπίτια είναι πρώτη κατοικία, άλλα είναι εξοχικά, άλλα είναι μικρά άλλα αποτέλεσμα μιας κουλτούρας νεοπλουτισμού.

Μετά έρχεται το άλλο πρόβλημα. Αν οι άνθρωποι αυτοί δεν μπορούν να αποπληρώσουν τα δάνεια, πώς θα λυθεί το πρόβλημα που δημιουργείται στις τράπεζες που έχουν χρησιμοποιήσει τα χρήματα των καταθετών για να δώσουν αυτά τα δάνεια; Όσοι λένε με ευκολία, να διαγραφούν τα δάνεια και να μην γίνει κανένας πλειστηριασμός. δεν απαντάνε στο απλό ερώτημα “σε αυτή την περίπτωση που θα βρεθούν τα χρήματα για να μπορούν οι τράπεζες να διασφαλίζουν τις καταθέσεις των πολιτών”; Μπορεί να φταίνε σε σημαντικό βαθμό και οι τράπεζες που μοίραζαν δάνεια σαν στραγάλια, αλλά το πρόβλημα είναι υπαρκτό σήμερα, δεν θα λυθεί ασκώντας μόνο κριτική στις ανεύθυνες τραπεζικές πολιτικές ή κατακρίνοντας όσους ανοίχτηκαν πέρα από τις δυνατότητές τους.

Αν η διάσωση των τραπεζών γίνεται συνεχώς με ανακεφαλαιοποίηση - δηλαδή δημόσιο χρήμα - τότε αυτό είναι άδικο για τους υπόλοιπους αλλά και οδηγεί σε συνεχόμενη λιτότητα και υπερφορολόγηση. Το σύνολο των κόκκινων δανείων (όχι μόνο για στεγαστικά) είναι 100 δις δηλαδή όσο περίπου το 1/3 του δημόσιου χρέους. Οι τράπεζες έχουν πάρει ήδη πολλά χρήματα από δημόσιους πόρους για ανακεφαλαιοποίηση, δεν μπορούν να πάρουν άλλα 100 δις.

Ο “κυνικός” θα πει: "Τότε να κατασχεθούν και να πουληθούν τα σπίτια και οι επιχειρήσεις των ανθρώπων που χρεοκόπησαν. Καλά κάνει η κυβέρνηση και νομοθετεί το αυτονόητο. Να πάνε φυλακή όσοι εμποδίζουν τους πλειστιριασμούς". Ο "φιλάνθρωπος" θα πει "Δίκαιο δεν έχουν όσοι αντιδρούν ενάντια στους πλειστηριασμούς κατοικιών κακόμοιρων ανθρώπων που καταστράφηκαν; Δεν είναι απαράδεκτη η κυβέρνηση που πέρασε ένα αντιδημοκρατικό νόμο για όσους εμποδίζουν τους πλειστηριασμούς;"

Δυστυχώς η μονοδιάστατη σκέψη δεν προσφέρει λύσεις. Εγώ θα υποστηρίξω ότι υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις που είναι win-win και πάνε πέρα από αυτά τα δύο διλήμματα. Λύσεις που και αυτοί που σήμερα νομοθετούν αυταρχικές λύσεις και αυτοί που χρησιμοποιούν απλουστευτικά συνθήματα "ούτε ένα σπίτι σε χέρια τραπεζίτη" ΔΕΝ ΝΟΙΑΖΟΝΤΑΙ να αναζητήσουν.

Ας δούμε ποια θέματα ανακύπτουν:

Θέμα Νο 1: Δημιουργικός διάλογος, νέες πολιτικές. Πρέπει να βρεθούν δημιουργικές λύσεις και όχι να φτάνουν τα πράγματα σε ακραίες καταστάσεις. Αυτό προϋποθέτει ουσιαστικό και όχι προσχηματικό διάλογο. Σήμερα δεν υπάρχει αυτός, με ευθύνη όλου του πολιτικού συστήματος αλλά και πολλών φορέων.

Θέμα Νο 2: Δίκαιες και ισορροπημένες λύσεις. Πολλοί πράγματι καταστράφηκαν λόγω της κρίσης, χωρίς να έχουν κάνει κάτι εντελώς παράλογο ή κάποια λαμογιά. Είχαν κάνει τους υπολογισμούς τους (αν και κάπως απερίσκεπτα) για να μπορούν να πληρώνουν το δάνειο τα επόμενα 20-30 χρόνια. Το λάθος ήταν βέβαια ότι θεωρούσαν δεδομένο ότι θα βρίσκονταν πάντα σε καλή οικονομική κατάσταση. Σήμερα έχουν καταστραφεί - συχνά όχι με δική τους ευθύνη - και δεν είναι σε θέση να πληρώνουν το ύψος του δανείου που πήραν σε άλλες εποχές. Δεν είναι πάντως λογικό να θεωρηθούν εγκληματίες αλλά ούτε είναι λογικό να θεωρούν ότι κάποιοι άλλοι θα πληρώσουν το δάνειο για λογαριασμό τους. Πρέπει να βοηθηθούν, λοιπόν, να αποπληρώσουν το δάνειο, αξιοποιώντας διάφορα εργαλεία (πχ μείωση των απαιτήσεων επιτοκίων άλλης εποχής, μείωση προστίμων κα).

Θέμα Νο 3: Από την αντί-δραση στην λύση. Είναι δίκαιο το κίνημα εναντίον των πλειστηριασμών και των κατασχέσεων; Θα ήταν δίκαιο αν προσπαθούσε να βρει και να στηρίξει ολοκληρωμένες λύσεις. Αντιπαρέρχομαι τις κατηγορίες ότι κάποιοι έχουν επενδύσει κομματικά σε αυτό ή κάποιοι προσπαθούν να σώσουν μεγάλες περιουσίες και φοροφυγάδες αντιδρώντας σε πλειστηριασμούς μεγάλων ακινήτων. Μπορεί να συμβαίνουν και αυτά. Αλλά ας επικεντρώσουμε σε καλών προθέσεων πρωτοβουλίες. Το να αντιδράς τόσα χρόνια στους πλειστηριασμούς είναι μια συγκεκριμένη πολιτική αντίληψη που σε όλα λέει όχι αλλά δεν ψάχνει να βρει πώς θα σωθεί και το σπίτι και πώς δεν θα μεταφερθεί το κόστος στην υπόλοιπη κοινωνία. Γιατί αν δεν βρεθεί ολοκληρωμένη λύση κάποιος τελικά θα πληρώσει στο τέλος. Αν τα κόκκινα δάνεια παραμείνουν ως έχει τότε σύντομα θα κληθούν να πληρώσουν οι καταθέτες, μέσω της κατάσχεσης ή του κουρέματος των καταθέσεων για να μπορέσουν οι τράπεζες να καλύψουν τα τεράστια ποσά που τους "λείπουν" γιατί έχουν δοθεί για δάνεια που δεν αποπληρώνονται. Αν λοιπόν το "κίνημα" αυτό είχε αρχικά λόγο ύπαρξης για ευαισθητοποίηση της κοινωνίας, σήμερα αποτελεί μέρος της χρεοκοπίας των κομμάτων. Δεν συμβάλλει σε λύσεις, αξιοποιείται από όσους επιδιώκουν να προωθήσουν κυνικές πολιτικές

Θέση Νο 4: Πράσινες λύσεις στην κρίση. Η λύση τελικά δεν είναι απλή, αλλά υπάρχει, δεν είναι ένα σύνθημα, είναι περίπλοκη κι απαιτεί νέες ιδέες, ενεργοποίηση των πολιτών, αλλαγές στις πολιτικές, δημιουργία νέων θεσμών αλλά και νέων χρηματο-οικονομικών εργαλείων. όπως συνήθως συμβαίνει στην πολιτική, πρέπει να αλλάξουν πολλά για να αντιμετωπίσουμε τα σημερινά προβλήματα,

Κατ΄αρχάς χρειάζεται να υπάρξει συνεργασία του κράτους, των πολιτών που έχουν μπλέξει στα κόκκινα δάνεια, των τραπεζών αλλά και (διεθνών) φορέων που ίσως έχουν σχετική εμπειρία για να διαμορφωθεί ένα νέο πλαίσιο.

Αντί να ψάχνουν για τη λύση μόνοι τους, οι πολίτες που έχουν κόκκινο στεγαστικό δάνειο, θα μπορούσαν να συνεργαστούν μεταξύ τους για συνεργατικές λύσεις.

Μια τέτοια συνεργατική λύση θα ήταν να δημιουργήσουν από κοινού ένα “συνεταιρισμό κοινωνικής κατοικίας” που θα μπορούσε να αγοράσει τα κόκκινα δάνεια και την περιουσία όσων ενδιαφέρονταν. Μέλη δηλαδή θα ήταν όσοι θα ήθελαν να γλυτώσουν την κατοικία ή την επιχείρηση τους από τις κατασχέσεις ή όσοι θα ήθελαν να απαλλαγούν από τα κόκκινα δάνεια αλλά και από την κατοικία. Τα σπίτια θα πέρναγαν τότε στον συνεταιρισμό που θα τα ενοικίαζε στους “ιδιοκτήτες” αλλά και θα φρόντιζε για την αναβάθμιση, συντήρηση τους αλλά και για την βελτίωση του περιβάλλοντος της γειτονιάς. Αν και ξεκινώντας από διαφορετικές αφετηρίες, σήμερα υπάρχουν πάμπολλα παραδείγματα φορέων (δημοτικών ή συνεταιρισμών) που διαχειρίζονται με αυτόν τον τρόπο εκατομμύρια"κοινωνικές"  κατοικίες στην Ευρώπη.

Ένας συνεταιρισμός κοινωνικής κατοικίας με κεφάλαια από διάφορες πηγές θα μπορούσε να αγοράσει σε πολύ ανταγωνιστικές τιμές τα δάνεια και τα σπίτια, παρακάμπτοντας το φόβο των τραπεζών ότι αν έδιναν την δυνατότητα σε κάθε ένα πολίτη να αγοράσει σε πολύ χαμηλή τιμή το "κόκκινο δάνειο" του, τότε κανείς δεν θα ήθελε να πληρώσει κανονικά το δάνειο του και θα κατέρρεε το τραπεζικό σύστημα.

Ο συνεταιρισμός κοινωνικής κατοικίας θα μπορούσε επίσης να εργαστεί στην κατεύθυνση της ενεργειακής αναβάθμισης αυτών των κατοικιών κι επιχειρήσεων αξιοποιώντας την εμπειρία υπαρχόντων ενώσεων κοινωνικής κατοικίας σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Μειώνοντας τις δαπάνες του νοικοκυριού για ενέργεια (που αποτελεί σημαντικό ποσοστό του σημερινού οικογενειακού προϋπολογισμού), θα συνέβαλε στην οικονομική ενδυνάμωση των νοικοκυριών. Είναι ήδη αποδεκτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο ότι ένας τρόπος να μειωθεί ο κίνδυνος κόκκινων δανείων είναι να μειωθούν οι δαπάνες για την ενέργεια μέσω της ενεργειακής αναβάθμισης των κατοικιών.

Παράλληλα, θα μπορούσε να δημιουργήσει έσοδα και θέσεις εργασίας επενδύοντας στην παραγωγή κι ανταλλαγή-εμπορία ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας σε επίπεδο γειτονιάς ή και σε άλλες περιοχές (μέσω ψηφιακού συμψηφισμού), κάτι που είναι πλέον εφικτό.

Μέρος της χρηματοδότησης για ένα τέτοιο σχέδιο θα μπορούσε να προκύψει από διαφορετικές πηγές:

- υπάρχοντα προγράμματα. Για παράδειγμα, σήμερα εισπράττονται από τους εργαζόμενους ετησίως αν και έχει καταργηθεί ο ΟΕΚ πάνω από 200 εκατ ευρώ υποτίθεται για κοινωνική κατοικία

- από τους ίδιους τους ιδιοκτήτες των κόκκινων δανείων και των προς κατάσχεση κατοικιών

- με αναχρηματοδότηση από τις τράπεζες που θα είχαν συμφέρον να "πουλήσουν" τα δάνεια πχ στο 20% αντί για 5% όπως τώρα στα κερδοσκοπικά funds

- από ιδιώτες επενδυτές και κυρίως επενδυτές με κοινωνικά κριτήρια (οικολογικά και κοινωνικά funds),

- από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, και το λεγόμενο “πακέτο Γιουνκέρ”

Το θετικό επίσης από όλα αυτά θα ήταν ένα νέο παραγωγικό και κοινωνικό μοντέλο που θα πρασίνιζε την οικονομία, την κοινωνία και τις πόλεις.

Υπάρχει χώρος για ρεαλιστικές ουτοπίες;