Brexit: απόλυτη κρίση στη Βρετανία προκαλεί η αποχώρηση της από την ΕΕ
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ εκφράζουμε την λύπη μας για την τραγική κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί η Βρετανική κοινωνία και η μεγάλη αυτή χώρα εξαιτίας του Brexit. Στην Βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων οι βουλευτές απέρριψαν με μεγάλη πλειοψηφία – κατά 432, υπέρ 202 – την Συμφωνία Αποχώρησης και Πολιτικής Διακήρυξης την οποία είχε διαπραγματευτεί η Τερέζα Μέι για την έξοδο της χώρας από την ΕΕ. Η απόφαση είναι εξευτελιστική για την Βρετανίδα πρωθυπουργό, μια και παρόμοιο καταποντισμό δεν έχει υποστεί ποτέ μέχρι σήμερα πρωθυπουργός. Στο αποτέλεσμα συνεισέφεραν διαφορετικοί παράγοντες και συχνά ιδιοτελείς πολιτικές επιλογές, μετατρέποντας σε κεντρικό θέμα όχι το τι θα γίνει με τη χώρα, αλλά το τι θα γίνει με την Βρετανίδα πρωθυπουργό, αν θα υποστηριχθεί ή εκδιωχθεί. Προς το παρόν φαίνεται να μην είναι κεντρικό πολιτικό θέμα το που οδηγείται η χώρα, αλλά να κυριαρχούν άλλα δευτερεύοντα, ως προς αυτό, ζητήματα (πώς θα εξαναγκαστεί η Μέι σε παραίτηση, πώς θα προκηρυχθούν εκλογές κα).
Φυσικά το πιο κρίσιμο θέμα τόσο για την Βρετανική κοινωνία και τους πολίτες άλλων καταγωγών που ζουν, εργάζονται ή σπουδάζουν εκεί αλλά και για την υπόλοιπη Ευρώπη είναι το πώς θα γίνει η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ και ο περιορισμός– όσο αυτό είναι δυνατόν – των επιπτώσεων που θα προκύψουν για τη ζωή των πολιτών, ποιο θα είναι το μέλλον αυτής της χώρας αλλά και πώς θα διασφαλιστεί η ελεύθερη κυκλοφορία πολιτών από και προς την Βρετανία.
Ο επικεφαλής των διαπραγματεύσεων για το Brexit Michel Barnier αλλά κι άλλοι αξιωματούχοι της ΕΕ επανέλαβαν ότι «η Συμφωνία Αποχώρησης είναι ο καλύτερος και ο μόνος εφικτός συμβιβασμός με βάση τις απαιτήσεις που έθεσε στο τραπέζι η βρετανική κυβέρνηση». Ο Frans Timmermans εκ μέρους της Επιτροπής επισήμανε ότι «η ΕΕ δε θα αποδεχθεί την αμφισβήτηση συμφωνηθέντων κατευθυντήριων γραμμών, συμπεριλαμβανομένης της ειρηνευτικής διαδικασίας και των συνόρων στην Ιρλανδία ή των δικαιωμάτων των πολιτών». Ο συντονιστής του Ευρωκοινοβουλίου στις διαπραγματεύσεις για το Brexit, Guy Verhofstadt κάλεσε «σε διακομματικό διάλογο τους Βρετανούς πολιτικούς ώστε να χτίσουν μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία ικανή να ξεπεράσει το αδιέξοδο και ίσως να επανεξετάσεις τις «κόκκινες γραμμές» του Ηνωμένου Βασιλείου».
Η Βρετανική κυβέρνηση και το κοινοβούλιο θα πρέπει τώρα να ενημερώσουν την ΕΕ με ποιο τρόπο θα φτάσουν σε Συμφωνία και τι είδους σχέση επιθυμούν να έχουν με την ΕΕ. Όλες οι ενδείξεις συνηγορούν στο ότι η Βρετανία αντί να ανακτήσει την δυνατότητα να αποφασίζει μόνη της («θέλουμε τη χώρα μας πίσω») – όπως ισχυρίζονταν οι φανατικοί του Brexit – οδεύει προς μια μεγάλη καταστροφή, κυριαρχεί βαθύς διχασμός στην κοινωνία, υπάρχει κίνδυνος αποχώρησης τμημάτων της (πχ Σκωτία, θέματα με την Β. Ιρλανδία) και αποδεικνύεται – και εκ του αποτελέσματος – ότι όσοι παρέσυραν την κοινωνία στο Brexit όχι μόνο δεν ήξεραν τι σημαίνει αυτό και αδιαφορούσαν για τις συνέπειες, αλλά και συνειδητά ψεύδονταν για πολλά θέματα.
Η έξοδος της Βρετανίας από την ΕΕ θα έχει φυσικά συνέπειες, όχι μόνο οικονομικές, για την ΕΕ και τις υπόλοιπες χώρες, σε καμία περίπτωση, όμως, δεν θα είναι τόσο δραματικές όσο στην ίδια τη Βρετανία. Η Melania Ciot εκ μέρους της ρουμανικής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ δήλωσε ότι «η ΕΕ εντείνει τις προετοιμασίες και τη δημιουργία σχεδίου έκτακτης ανάγκης». Η κοινή στάση των 27 ίσως δείχνει ότι παρά τις τεράστιες διαφορές που υπάρχουν σήμερα και μέσα στην ΕΕ, είναι κατανοητό ότι η διάλυση της ΕΕ θα ήταν καταστροφική για τις 27 κοινωνίες. Οι εθνικιστές και λαϊκιστές κατάφεραν, όμως, να καταστρέψουν μια μεγάλη χώρα, όπως η Βρετανία. Το άτακτο Brexit είναι όλο και πιο κοντά. Οι πολιτικοί της Βρετανίας αποδείχθηκαν πολύ κατώτεροι των περιστάσεων.
Καμία εναλλακτική πρόταση δεν φαίνεται στον ορίζοντα. Μια εναλλακτική – την οποία όμως εκτός των κινήσεων πολιτών και των Πράσινων καμία άλλη πολιτική δύναμη δεν θέτει προς το παρόν στην πολιτική συζήτηση, παρά τις τεράστιες κινητοποιήσεις με αυτό το αίτημα – θα ήταν να κληθούν οι πολίτες τώρα που είναι φανερές οι συνέπειες τις εξόδου να απαντήσουν μέσα από ένα νέο δημοψήφισμα στο ερώτημα αν θέλουν να βγει η Βρετανία από την ΕΕ αποδεχόμενοι τις επιπτώσεις και το κόστος που έχει αυτή ή να παραμείνει. Το θέμα έθεσε η επικεφαλής της κυβέρνησης της Σκωτίας Νίκολα Στέρτζον που ζήτησε από την πρωθυπουργό της Βρετανίας «να διακόψει τη διαδικασία του Brexit προκειμένου να διεξαχθεί νέο δημοψήφισμα». Μια τέτοια επιλογή, όμως, θα απαιτούσε πολιτικούς που θέτουν το συμφέρον της κοινωνίας πάνω από το στενό κομματικό ή ιδιοτελές συμφέρον. Υπάρχουν σήμερα στη Βρετανία;
The Treaties of Rome sixty years on
Moving Forward with Europe!
The liberal democracy crisis and the future of the EU
"Πώς θα προχωρήσει η Ευρώπη μπροστά" ήταν το θέμα ενός διημέρου συνεδρίου που διοργάνωσε το γερμανικό πράσινο ινστιτούτο Heinrich Boell, στο Βερολίνο, το διήμερο 20 και 21 Μαρτίου. Συμμετείχα ως προσκεκλημένος ομιλητής στην μία από τις 4 ενότητες, αυτή για "Ευρωπαϊκή Ενεργειακή πολιτική" και ως σύνεδρος στην ευρύτερη πολιτική συζήτηση για την Ευρώπη.
Ευρύς και ενδιαφέρον ο πολιτικός διάλογος για τα γενικότερα θέματα της ευρωπαϊκής ενοποίησης όσο και τα επιμέρους θέματα που συζητήθηκαν στα 4 εργαστήρια (ενέργεια, κοινωνική πολιτική, προσφυγικό και άμυνα - ασφάλεια). Τα συμπεράσματα των 4 θεματικών συνεδριάσεων παρουσιάστηκαν στην ολομέλεια στο τέλος της δεύτερης ημέρας.
Ο RalfFücks, πρόεδρος του HeinrichBöllFoundation, Berlinκαι η LucileSchmid, πρόεδρος του GreenEuropeanFoundation, Parisάνοιξαν τις εργασίες του διημέρου περιγράφοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και η Ευρώπη γενικότερα. Ένα πλήθος ακαδημαϊκών, πολιτικών, πράσινων βουλευτών κι ευρωβουλευτών, ακτιβιστών, εκπροσώπων ιδρυμάτων κι οργανώσεων από διάφορες χώρες συμμετείχαν στην ενδιαφέρουσα αυτή διοργάνωση.
"Προκλητική" η άποψη ενός αμερικανού καθηγητή πανεπιστημίου: «Η Ευρώπη έχει πετύχει πολύ περισσότερα από όσα εσείς οι Ευρωπαίοι βλέπετε» (Andrew Moravcsik, Professor of Politics and International Affairs, Princeton University, USA). Αλλά και απαισιοδοξία από άλλον ομιλητή (Jan Zielonka, Professor of European Politics, St Antony’s College, University of Oxford, Oxford): "Δεν μιλάμε μόνο για κρίση, αλλά για αμφισβήτηση του ίδιου του δημοκρατικού φιλελεύθερου αξιακού μοντέλου στην Ευρώπη" που οδηγεί στο Brexitκαι στην άνοδο της ακροδεξιάς, που εκφράζεται επίσης με τον θαυμασμό που δείχνουν πολλοί πολίτες προς πολιτικούς που εκπροσωπούν πλήρως αντιδημοκρατικά μοντέλα (πχ Λεπέν, Πούτιν). Ενδιαφέρουσα η παρουσίαση (Alexander Freiherr Knigge, Lawyer and Co-Initiator, Pulse of Europe, Berlin) των μαζικών κινητοποιήσεων των πολιτών από τα κάτω σε δεκάδες πόλεις, στο πλαίσιο της έκφρασης του "Παλμού της Ευρώπης" όπου οι ίδιοι οι πολίτες υπερασπίζονται «την Ευρώπη τους», παρά τα προβλήματα και τις κρίσεις που αντιμετωπίζει το σημερινό οικοδόμημα. Δυναμική η παρουσία της εκπροσώπου του γυναικείου κινήματος στην Πολωνία (Barbara Nowacka, Politician, Feminist and Founder of Initiative Poland, Warsaw) που δεν επικεντρώνεται μόνο στα θέματα των δικαιωμάτων των γυναικών που απειλούνται σε αυτή τη χώρα.
Μεγάλη συζήτηση έγινε γύρω από τις προτάσεις της Κομισιόν και του Γιουνκέρ (τα 5 σενάρια), για το ποια θα μπορούσε να είναι η …6η πρόταση στρατηγικής για να προχωρήσει η Ευρώπη μπροστά, για το ρόλο των κοινοβουλίων και των πολιτών, για το αν χρειάζεται αναθεώρηση των Συνθηκών ή αν οι υπάρχουσες συνθήκες επιτρέπουν ενίσχυση της δημοκρατίας και της κοινωνικής συνοχής στην ΕΕ.
Κοινή θέση των συμμετεχόντων: χρειάζεται αφύπνιση των πολιτών για «να προχωρήσει μπροστά όλη η Ευρώπη με ενιαία ταχύτητα, αλλά κι ευελιξία, όπου χρειάζεται, σε επιμέρους τομείς ή για ομάδες κρατών-μελών», ευελιξία που έτσι κι αλλιώς υπάρχει σήμερα (ζώνη Ευρώ ή Σένγκεν, συμμετοχή ή όχι στο ΝΑΤΟ κα). Η ευελιξία δεν πρέπει, όμως, να οδηγεί σε παραλυσία, δηλαδή σε απουσία κοινών πολιτικών και κυρίως άρνησης ή καθυστέρησης υλοποίησής τους. Κυρίως η ευελιξία πρέπει να αφορά στην ελευθερία που θα πρέπει να έχουν οι κοινωνίες σχετικά με τον τρόπο επίτευξης των κοινών ευρωπαϊκών στόχων, καθώς και την δυνατότητα ορισμένες χώρες να αναλαμβάνουν περισσότερες πρωτοβουλίες και δεσμεύσεις από όσες έχουν συμφωνηθεί σε έναν τομέα ή πολιτική. Για παράδειγμα, ευπρόσδεκτη θα ήταν η ευελιξία στο προσφυγικό αν αυτό σημαίνει ότι ορισμένες χώρες εφαρμόζουν περισσότερα από αυτά που έχουν συμφωνηθεί για την φιλοξενία προσφύγων. Δεν θα έπρεπε, όμως, να είναι αποδεκτή μια «ευελιξία» που επιτρέπει σε ορισμένα κράτη-μέλη να αρνούνται να φιλοξενήσουν πρόσφυγες, κάτι που αποτελεί παραβίαση βασικών ευρωπαϊκών αξιών.
Στην ενότητα Ευρωπαϊκή Ενεργειακή πολιτική συζητήθηκαν ιδιαίτερα τα θέματα της ενεργειακής μετάβασης, της ενεργειακής ανεξαρτησίας και ασφάλειας σε διάφορες περιφέρειες της Ευρώπης, της προσβασιμότητας των πολιτών στην καθαρή και διαθέσιμη ενέργεια, της ανάγκης συνοχής (κι όχι αντίθεσης) των διαφορετικών πολιτικών μεταξύ τους (ενεργειακή, κλιματική, κοινωνική, ερευνητική, βιομηχανική) ώστε να επωφελούνται όλοι και να μην μένουν εκτός μεγάλες κοινωνικές ομάδες. Συζητήθηκε το πώς μπορεί να βοηθηθούν περιοχές και κοινωνικές ομάδες που έχουν συνδεθεί μέχρι τώρα με τα από τα ορυκτά καύσιμα (πετρέλαιο, κάρβουνο, λιγνίτης) ώστε να συμμετάσχουν στην ενεργειακή μετάβαση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Προφανώς μας απασχόλησε ιδιαίτερα η ενίσχυση του ρόλου των πολιτών μέσω ενεργειακών συνεταιρισμών και «κοινοτικής ενέργειας» στην αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου. Αναφέρθηκαν παραδείγματα από την επιρροή των λόμπυ ορυκτών καυσίμων με στόχο την προώθηση συγκεκριμένων ενεργειακών επενδύσεων. Μεγάλη έμφαση δόθηκε και στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας μέσω κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας
Παρακολουθήστε τα 3 βίντεο με τη συζήτηση την πρώτη ημέρα για την Ευρώπη:
https://www.youtube.com/watch?list=PLQoUnPhwq7czdFLPcf6NLKKVzt8FVeDd5&v=uK-10VuopTQ
Μπορεί ένα βίντεο των 6' να βοηθήσει να δούμε τι διακινδυνεύουμε σήμερα; (δείτε το στο τέλος αυτού του άρθρου).
Ευρωπαϊκή ενοποίηση, το όνειρο που γεννήθηκε μέσα από τις στάχτες του Β' Παγκόσμιου Πολέμου. Μόλις 60 χρόνων είναι σήμερα αλλά αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πειράματα ειρηνικής συνεργασίας διαφορετικών κρατών σε μια ήπειρο που βυθίζονταν στον πόλεμο σχεδόν κάθε 20-30 χρόνια.
Πολλοί τη μισούν σήμερα, πολλοί αδιαφορούν αν διαλυθεί. Κυρίως δεν κατανοούν ότι η σημερινή ΕΕ δεν είναι τέλεια αλλά είναι η μόνη εναλλακτική που έχουμε για να προστατεύσουμε την κοινωνία, το περιβάλλον, το κλίμα, να πάμε μπροστά σε θέματα αλληλεγγύης, να ενισχύσουμε την κοινωνική δικαιοσύνη, να στρέψουμε την αναπόφευκτη παγκοσμιοποίηση προς κατευθύνσεις που είναι προς όφελος των κοινωνιών, του περιβάλλοντος και της δημοκρατίας.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι μόνο η γραφειοκρατία (συχνά προβληματική αλλά άλλες φορές είναι αυτή προσπαθεί να διασφαλίσει το ευρωπαϊκό αξιακό σύστημα, το κοινωνικό και περιβαλλοντικό κεκτημένο, τη δημοκρατία). Ευρωπαϊκή Ένωση είναι και η διευρυμένη πλέον δυνατότητα συνεργασίας μεταξύ θεσμών (πχ κοινοβουλίων, πανεπιστημίων, ερευνητικών κέντρων, συνδικάτων, αυτοδιοικήσεων κα), φορέων κάθε είδους και κινημάτων, ο ρόλος του Ευρωκοινοβουλίου στην εκπροσώπηση των συμφερόντων των πολιτών πέρα από σύνορα και συνδιαμόρφωσης του 85% των νομοθεσιών που αφορούν την ζωή μας.
Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι μόνο τα ευρωπαϊκά προγράμματα και ταμεία (που συχνά η ανικανότητα κυβερνήσεων ή η διαφθορά φορέων στο εθνικό επίπεδο σπαταλούν) που δίνουν την δυνατότητα, αξιοποιώντας τα σωστά, να συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή και την κοινωνική κι οικολογική βιωσιμότητα. Είναι και η προσπάθεια μέσω της ΕΕ να διαμορφωθούν μηχανισμοί περιορισμού της ανεξέλεγκτης αγοράς, της ανευθυνότητας της οικονομίας φούσκας και του τραπεζικού συστήματος, της φορο-αποφυγής, της φορο-απάτης, της μεγέθυνσης των κοινωνικών ανισοτήτων.
Μπορεί το κοινό μας σπίτι να μην είναι τέλειο, αλλά γι αυτό πρέπει να ενδυναμώσουμε την προσπάθεια - τώρα, την εποχή της παγκόσμιας κρίσης - να το κάνουμε καλύτερο, να το ανακαινίσουμε.
Μην ακούτε όσους μισούν την Ευρώπη που προτείνουν την κατεδάφιση του κοινού μας σπιτιού. Σκεφτείτε πώς θα ήμασταν σήμερα αν κυριαρχούσαν αντιλήψεις όπως του Τραμπ, του Φάρατζ, της Λεπέν, του Βίλντερς, του Μιχαλολιάκου. Εκεί έξω, μόνοι μας, δεν θα τα πάμε καλύτερα.
Τύποι σαν τον Τραμπ - το πρότυπο όσων επιδιώκουν τη διάλυση της ΕΕ- ευτυχώς μας δείχνουν με ορατό πλέον τρόπο πώς θα γίνει η ζωή μας αν διαλύσουμε το ευρωπαϊκό οικοδόμημα: χωρίς προστασία της υγείας, χωρίς μέριμνα για τους πιο αδύναμους, καταστροφική για την ίδια την επιβίωσή μας και το περιβάλλον, γεμάτη μίσος και φόβο, με έλλειψη σεβασμού απέναντι στις γυναίκες και τους διαφορετικούς, να κυριαρχείται από τα ισχυρά συμφέροντα και τους εκπροσώπους του 1%.
Η λύση απέναντι στις συχνά αδιαφανείς και άστοχες αποφάσεις των κυβερνήσεων, στο πλαίσιο της διακρατικής συνεργασίας και του Συμβουλίου, είναι η ενίσχυση της δημοκρατίας και της συμμετοχής των πολιτών στις αποφάσεις, η ενδυνάμωση της ευρωπαϊκής συνεργασίας μέσω του Ευρωκοινοβουλίου, των εθνικών κοινοβουλίων, των περιφερειών και των πόλεων. Είναι η μόνη εναλλακτική που έχουμε
Δεν είναι τυχαίο που τα παιδιά μας είναι οι πιο πιστοί υποστηρικτές στην πράξη της ευρωπαϊκής ενοποίησης, που εκατομμύρια πρόσφυγες ονειρεύονται έστω και μια θέση σε παράγκα μέσα στο ευρωπαϊκό οικοδόμημα, που - παρά τα προβλήματα - η Ευρώπη παραμένει για δισεκατομμύρια ανθρώπους η ελπίδα απέναντι στα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ας δώσουμε μια νέα ώθηση στο ευρωπαϊκό σχέδιο, ας μην το αφήσουμε να γεράσει αλλά αντίθετα να το κάνουμε ελκυστικό, ζωντανό, ρεαλιστικό και ανθρώπινο όραμα για το 99% των πολιτών. Ας ακούσουμε ξανά τις φωνές όσων διαδήλωναν αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, πάνω στα ερείπια της τότε Ευρώπης, για μια ενωμένη Ευρώπη πέρα από σύνορα
