Αυτές τις ημέρες ξαναζούμε τις ίδιες σκηνές από μια ταινία που έχουμε δει να παίζεται πολλές φορές τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας: βουνά από σκουπίδια πνίγουν τις πόλεις, ανυπόφορη βρώμα και δυσωδία, αντιπαράθεση για το θέμα των συμβάσεων εργασίας προσωρινού προσωπικού, κοινωνικοί αυτοματισμοί. Και μέσα σε όλα αυτά έχουμε πληρώσει καμιά δεκαριά εκατομμύρια ευρώ ως πρόστιμα γιατί δεν μπορούμε να τηρήσουμε αυτά που διασφαλίζουν την δική μας ζωή και υγεία

Η διαχείριση των απορριμμάτων είναι μια πολύ σοβαρή υπόθεση. Όπως αντιμετωπίζεται από το πολιτικό σύστημα, τη διοίκηση και την κοινωνία, σε αυτήν αναδεικνύονται όλες οι παθογένειες που έχουμε συσσωρεύσει. Δεν μπορούμε ούτε ένα σχετικά απλό θέμα όπως αυτό του «ποιοι εργάζονται και με ποιο καθεστώς στις υπηρεσίες καθαριότητες». Αντί να εφαρμόζουμε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο διαχείρισης των απορριμμάτων με σαφώς καθορισμένους ρόλους, υποχρεώσεις και ευθύνες, επικεντρώνουμε μόνο στο αν θα γίνουν ΟΛΟΙ οι συμβασιούχοι μόνιμοι ή αν θα απολυθούν ΟΛΟΙ οι συμβασιούχοι πριν λήξουν οι συμβάσεις τους, στο αν θα είναι μόνο δημοτικές / δημόσιες οι υπηρεσίες συλλογής των απορριμμάτων ή θα περάσουν – έτσι χωρίς πλαίσιο – σε ιδιωτικές επιχειρήσεις. Μα πώς είναι δυνατόν να μην αντιλαμβάνονται όλοι ότι οι σημερινές λύσεις είναι πιο σύνθετες και περιλαμβάνουν πολλά χρώματα, δεν είναι άσπρο-μαύρο.

 

Η λογική σε πρώτο πλάνο                       

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ξεκαθαρίζουμε:

– Ναι, οι υπηρεσίες καθαριότητας των δήμων πρέπει να έχουν μόνιμο προσωπικό το οποίο εκπαιδεύεται, αναβαθμίζεται, δουλεύει σε συνθήκες αυστηρής τήρησης κανόνων υγιεινής, ασφάλειας κι αξιοπρέπειας, αποκτάει συνεχώς όλο και καλύτερη τεχνογνωσία κι εξειδίκευση, έχει στην διάθεσή του βέλτιστη τεχνολογία και κατάλληλα υποστηρικτικά εργαλεία.

– Ναι, σε κάποιες περιπτώσεις και περιοχές είναι λογικό να υπάρχει προσωπικό με συμβάσεις συγκεκριμένου αντικειμένου ή περιορισμένης χρονικής διάρκειας, αφού οι συνθήκες δεν είναι παντού ίδιες (πχ τουριστικές περιοχές με μεταβαλλόμενες ποσότητες απορριμμάτων, καλοκαιρινή περίοδος με αυξημένη ή μειωμένη σύνθεση πληθυσμού κα). Οι Δήμοι, με βάση τον προϋπολογισμό τους και με διαφάνεια προς τους πολίτες που πληρώνουν δημοτικά τέλη, πρέπει να αποφασίζουν πόσους συμβασιούχους περιορισμένης διάρκειας και αντικειμένου, για ποιο χρονικό διάστημα και για ποιο σκοπό χρειάζονται. Αυτό σημαίνει, ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρχει μεν μόνιμο προσωπικό στην καθαριότητα, αλλά να θέλει να βολεύεται σε κάποια υπηρεσία γραφείου – εξυπηρέτηση πελατειακών σχέσεων – και να περιμένει ο Δήμος από τους συμβασιούχους, κυρίως, να κάνουν την δουλειά με πρόχειρο τρόπο. Θα πρέπει να είναι, επίσης σαφές, ότι η εργασία στην υπηρεσία καθαριότητας για κάποιους μήνες, δεν σημαίνει αυτομάτως μονιμοποίηση προσωπικού. Οριζόντιες ρυθμίσεις έχουν τελικά ως αποτέλεσμα να οδηγούμαστε τελικά σε πλήρες αδιέξοδο.

– Όχι, δεν είναι πράγμα του διαβόλου, αν κάποιες υπηρεσίες παρέχονται ΚΑΙ από ιδιωτικές εταιρίες. Αρκεί να είναι σαφείς και να εφαρμόζονται ξεκάθαρες προδιαγραφές ώστε οι σχετικές συμβάσεις να τηρούν – και στην πράξη – κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές απαιτήσεις και προδιαγραφές και αποκλείουν την διαφθορά (μίζες, υπερτιμολογήσεις κα) αλλά και το περιβαλλοντικό έγκλημα που παρατηρείται σε ορισμένες περιπτώσεις (ανεξέλεγκτη διάθεση αποβλήτων στο περιβάλλον, ανάμειξη τοξικών κι επικίνδυνων αποβλήτων μαζί με τα αστικά απόβλητα)

Υψηλή ποιότητα στις υπηρεσίες καθαριότητας

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ καταθέτουμε κάποιες ορθολογικές προτάσεις τις οποίες δυστυχώς αδυνατεί να εκπροσωπήσει το πολιτικό μας σύστημα, οι φορείς και η διοίκηση. Γι αυτό η κοινωνία και οι υγιείς πολιτικές δυνάμεις πρέπει να βγουν μπροστά: Θέλουμε και πρέπει να προωθήσουμε / αναδείξουμε φρέσκες καινοτόμες ιδέες και πράξεις ώστε:

– να ενδυναμώσει η συνειδητή – κι όχι λόγω οικονομικής κρίσης – πρόληψη/μείωση κι αποφυγή παραγωγής απορριμμάτων,

-να αυξηθεί η επαναχρησιμοποίηση κάθε υλικού, ανταλλακτικού και συσκευής που είναι δυνατόν να επιστρέψει στην παραγωγικής διαδικασία,

– να ανακυκλώνονται σε προϊόντα υψηλής ποιότητας υλικά που σήμερα καταλήγουν στα άχρηστα,

– να κομποστοποιούνται τα αποφάγια και τα κλαδέματα και να προκύπτουν ποιοτικά βιοπροϊόντα ή βιοενέργεια, αξιοποιώντας ότι πετάμε σήμερα απερίσκεπτα, αφαιρώντας θρεπτικά υλικά από τη γη,

– να παράγονται προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας στο πλαίσιο μιας κυκλικής-πράσινης οικονομίας μόλις κλείσει ένας πρώτος κύκλος ζωής κάποιων προϊόντων.

Από τη συλλογή στην ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων

  • Η συλλογή των απορριμμάτων είναι η κορυφή του παγόβουνου στο θέμα της παραγωγής και κατανάλωσης σε μια κοινωνία. Δεκαετίες μετά, παρά τους σημαντικούς ευρωπαϊκούς κι εθνικούς πόρους που έχουν διατεθεί, παρά τα υψηλά τέλη καθαριότητας που πληρώνουμε ως πολίτες, παρά το μεγάλο κόστος για τους δήμους (καύσιμα, εξοπλισμός, προσωπικό κα) που συνεπάγεται η μεγάλη παραγωγή, συλλογή, μεταφορά κι απόθεση των απορριμμάτων ΣΥΝΕΧΙΖΟΥΜΕ να σπαταλάμε τους φυσικούς πόρους λες και μας περισσεύουν, να πετάμε σκουπίδια με τον πιο καταστροφικό για το περιβάλλον τρόπο, να διακινούμε τα σκουπίδια με κόστος αναλογικά για κάθε τόνο μεγαλύτερο από αυτό που μας κοστίζει η μεταφορά προϊόντων ή μιας οικοσυσκευής, να μην μπορούμε να καταλήξουμε πότε χρειάζεται μόνιμο προσωπικό και πότε επιπλέον προσωπικό (εποχιακοί) για μια συγκεκριμένη περίοδο (πχ καλοκαίρι) ή περιοχή (πχ τουριστική)
  • Μια κοινωνία που παράγει πολλά σκουπίδια κι απόβλητα είναι μια κοινωνία που δεν έχει μάθει να διαχειρίζεται με αποτελεσματικό τρόπο τους πόρους της (φυσικούς, οικονομικούς, ανθρώπινους) παρά το γεγονός ότι βιώνει μια βαθιά κρίση που διαρκεί ήδη κοντά μια δεκαετία.
  • Η συλλογή των σκουπιδιών στην Ελλάδα συνεχίζει να αποτελεί μια ξεπερασμένη και πεπαλαιωμένη κατά βάση διαδικασία. Δεν χρησιμοποιούνται παρά σπάνια και περιορισμένα ορθολογικά και καινοτόμα εργαλεία και σύγχρονη τεχνολογία (πχ «έξυπνοι κάδοι» που θα έστελναν σήμα για το πόσο συχνά πρέπει να αδειάζουν, συστήματα AIS για τον σχεδιασμό των διαδρομών, χρέωση με βάση την ποσότητα απορριμμάτων που πετάει κάθε νοικοκυριό κα) και εξειδικευμένο προσωπικό που θα βελτίωναν την απόδοση των υπηρεσιών καθαριότητας, θα εξανθρώπιζαν τις συνθήκες εργασίας του προσωπικού και θα μείωναν το κόστος για τους πολίτες καθώς και τους δήμους.
  • Σε όλο τον κόσμο η συλλογή των απορριμμάτων αποτελεί μέρος ενός ολοκληρωμένου συστήματος, δεν είναι η κυρίως διαδικασία διαχείρισης των απορριμμάτων. Η έμφαση από τις υπηρεσίες των δήμων σε όλο τον πολιτισμένο κόσμο δίνεται στην ελαχιστοποίηση των απορριμμάτων, ώστε να καταλήγουν για συλλογή κι απόρριψη ή συλλογή, διαλογή και ανακύκλωση όσο το δυνατόν λιγότερα σκουπίδια, στο πλαίσιο στρατηγικών «μηδενικών αποβλήτων». Τα κίνητρα προς τους πολίτες, η αυστηρή τήρηση των κανονισμών και της νομοθεσίας και οι ποσοτικοί/ποιοτικοί στόχοι που προβλέπονται ακόμα και από την ελληνική νομοθεσία, αν τηρούνταν, θα είχαν σήμερα θεαματικά αποτελέσματα. Όμως, συνέχεια παραμένουμε στα λόγια και σε μελέτες επί μελετών, σε σχεδιασμούς επί σχεδιασμών, με το πρακτικό αποτέλεσμα να είναι από τα πιο φτωχά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Η επίσημη και περιβαλλοντικά υπεύθυνη ανακύκλωση παραμένει σε απαράδεκτα χαμηλά επίπεδα, αν και η νομοθεσία, τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης και οι πόροι υπάρχουν εδώ και πάνω από 16 χρόνια.

 

Σεβασμός στους εργαζόμενους στην καθαριότητα, αλλά κι σεβασμός κι από εκείνους προς την κοινωνία

Όλη η κοινωνία πρέπει να αναγνωρίζει και να σέβεται το επάγγελμα του εργαζόμενου στην καθαριότητα, αφού είναι από τα πιο δύσκολα, βαριά και σημαντικά για την κοινωνία αλλά, ταυτοχρόνως, απαξιωμένο σήμερα στη συνείδηση των πολιτών.

Αλλά και οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα θα πρέπει να αναγνωρίζουν ότι για να έχουν με το μέρος τους την κοινωνία και να απαιτούν – με το δίκιο τους σεβασμό και αναγνώριση της προσφοράς τους – θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη ότι η διεκδίκηση των δικαιωμάτων τους θα πρέπει να γίνεται με τρόπο και μεθόδους που σέβονται το δικαίωμα του πολίτη να ζει σε πόλεις χωρίς μπόχα και δυσωδία, χωρίς βουνά από σκουπίδια που κάνουν ακόμα πιο δύσκολη την καθημερινότητα, σε έτσι κι αλλιώς υποβαθμισμένες πόλεις, όπως είναι οι ελληνικές. Δεν μπορεί οι πολίτες κάθε λίγο και λιγάκι να χρησιμοποιούνται ως όμηροι στις διεκδικήσεις τους.

 

Ο υπεύθυνος πολίτης μέρος της λύσης

Οι πολίτες οφείλουν να αντιληφθούν ότι ναι μεν έχουμε ένα ανεύθυνο και προβληματικό πολιτικό προσωπικό, που ευθύνεται για πολλές από τις κακοδαιμονίες της χώρας, αλλά και οι ίδιοι δεν μπορούν να συμπεριφέρονται ανεύθυνα. Όταν οι εργαζόμενοι στην καθαριότητα απεργούν και δεν συλλέγουν τα σκουπίδια, οι υπεύθυνοι πολίτες φροντίζουν να ελαχιστοποιούν τα σκουπίδια τους, τα διαχωρίζουν και τα κρατάνε όσο γίνεται περισσότερο στα μπαλκόνια και στην τυχόν αυλή τους. Είναι αδιανόητο να μετατρέπουμε την πόλη που ζούμε σε κόλαση, προσπαθώντας να ξεφορτωθούμε κατά την διάρκεια της απεργίας ότι υπάρχει και δεν υπάρχει μέσα στο σπίτι μας, όπως μπορεί εύκολα να διαπιστώσει κανείς, βλέποντας συσσωρευμένα στους δρόμους και στα πεζοδρόμια κάθε είδους αντικείμενα που δεν δημιουργούν πρόβλημα αν μείνουν για λίγο μέσα στο σπίτι μας ή στο μπαλκόνι (ιδιαίτερα χαρτιά/χαρτόνια, καναπέδες, παιδικά παιχνίδια, ρούχα, παπούτσια, μέταλλα κα).

   

Να περάσουμε από τα ….πιλοτικά, στα σοβαρά προγράμματα

Είναι ακατανόητο όταν η νομοθεσία μας υποχρεώνει να πετύχουμε συγκεκριμένους ποσοτικούς στόχους μείωσης, πρόληψης και ανακύκλωσης των διαφόρων υλικών που υπάρχουν μέσα στα σκουπίδια μας, να παραμένουμε ακόμα σε πιλοτικά προγράμματα για τα οργανικά απορρίμματα (αποφάγια και κλαδέματα) ή να αδυνατούμε να μειώσουμε και να ανακυκλώσουμε, στο βαθμό που επιβάλλεται, τα διάφορα υλικά συσκευασίας, προϊόντα και συσκευές.

Δεν πρόκειται για αποτυχία μόνο σε επίπεδο περιβαλλοντικής πολιτικής αλλά σε επίπεδο οικονομικής και παραγωγικής πολιτικής. Αντί να έχουμε ήδη αναπτύξει γύρω από το θέμα των σκουπιδιών και των αποβλήτων μία κυκλική – πράσινη οικονομία (και πολλές θέσεις εργασίας έτσι) που θα αξιοποιεί και το παραμικρό υλικό που υπάρχει μέσα στα απόβλητά μας, εμείς συνεχίζουμε να σπαταλάμε τους περιορισμένους πόρους μεταφέροντας σκουπίδια από εδώ και από εκεί, δημιουργώντας τεράστιους σκουπιδότοπους, υποβαθμίζοντας ακόμα και χώρους που χρηματοδοτήθηκαν από ευρωπαϊκούς πόρους ως το τελευταίο μόνο στάδιο μιας ολόκληρης διαδικασίας (χώροι υπολειμμάτων), και όχι ως η αρχή και το τέλος της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Σήμερα η διαχείριση των απορριμμάτων μας κοστίζει ετησίως πολλά δις που προέρχονται από τον οικογενειακό προϋπολογισμό και ευρωπαϊκούς πόρους, μόνο που αυτά τα δις αντί να αξιοποιούνται αποτελεσματικά για να αναβαθμίζεται το περιβάλλον, η ποιότητα ζωής και η οικονομία, καταλήγουν σε ένα βαρέλι χωρίς πάτο, ενώ την ίδια στιγμή χρηματοδοτούν την υποβάθμιση του περιβάλλοντος (χώροι διάθεσης απορριμμάτων), την ρύπανση της ατμόσφαιρας (εκπομπές από χωματερές, καυσαέρια απορριμματοφόρων) και του περιβάλλοντος γενικότερα, απαξιώνουν περιοχές και ενισχύουν τις συγκρούσεις με τις τοπικές κοινωνίες αλλά κυρίως με τη φύση.

Είναι η ώρα για πράσινη λύση στην κρίση των αποβλήτων, ΤΩΡΑ.

news 20160119 waste

 

 

Συμμετείχα πρόσφατα στην ημερίδα «Χωριστή συλλογή απορριμμάτων στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας», που συνδιοργάνωσαν το MunicipalWasteEurope και το EUROCITIES στις 29/1/2016, στις Βρυξέλλες, ως εκπρόσωπος του κοινωνικού συνεταιρισμού "ΑΝΕΜΟΣ ΑΝΑΝΕΩΣΗΣ".  Ως ομιλητές συμμετείχαν ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, Karmenu Vella, στελέχη της Γενικής Διεύθυνσης Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Επιτροπής Περιφερειών, εκπρόσωποι της αυτοδιοίκησης και δημοτικών επιχειρήσεων, ερευνητές, μεταξύ άλλων των ινστιτούτων BiPRO, Copenhagen Resource Institute καθώς και στελέχη ενώσεων και δικτύων, όπως των Municipal Waste Europe, EUROCITIES που συνδιοργάνωσαν την ημερίδα.

Είχα την ευκαιρία να συνομιλήσει με εκπροσώπους Δήμων και δημοτικών επιχειρήσεων σχετικά με τις επιτυχίες τους.

Δείτε το πρόγραμμα της ημερίδας εδώ και τις παρουσιάσεις εδώ.

Μελέτη της Κομισιόν για χωριστή συλλογή απορριμμάτων

Σήμερα στα 28 κράτη μέλη της ΕΕ μόνο το 19% των αστικών αποβλήτων συλλέγεται χωριστά, ενώ το 80% εξακολουθεί να καταλήγει στο καλάθι των αχρήστων. Μεγάλο μέρος αυτών των αποβλήτων δεν μπορεί να ανακυκλωθεί, καθώς έχει επιμολυνθεί κατά τη διάρκεια της συλλογής, με αποτέλεσμα να σημειώνεται τεράστια απώλεια πρώτων υλών. Η χωριστή συλλογή γυαλιού, χαρτιού, μετάλλου και πλαστικού είναι υποχρεωτική στην Ευρωπαϊκή Ένωση από το 2015.

Με το νέο πακέτο για την κυκλική οικονομία[1]που υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή το Δεκέμβριο του 2015, η χωριστή συλλογή αποκτά ακόμα μεγαλύτερη σημασία.  Οι προτάσεις περιλαμβάνουν περισσότερο φιλόδοξους στόχους ανακύκλωσης για τα αστικά απόβλητα και τις συσκευασίες, με απαγόρευση της υγειονομικής ταφής για τα χωριστά συλλεγμένα απόβλητα από χαρτί, μέταλλο, γυαλί, πλαστικό και τα νέα βιολογικά απόβλητα.

Σύμφωνα με μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Σλοβενία, η Εσθονία και η Φιλανδία παρουσιάζουν τα υψηλότερα ποσοστά στη χωριστή συλλογή απορριμμάτων. Η χωριστή συλλογή απορριμμάτων αποτελεί ήδη νομική υποχρέωση στην Ευρώπη, αλλά χρειάζονται ακόμα βελτιώσεις αναφορικά με τη διαχείριση και ανακύκλωση των αποβλήτων ώστε να επιταχυνθεί η μετάβαση προς μία περισσότερο κυκλική οικονομία. Οι πρωταθλήτριες πόλεις στη χωριστή συλλογή είναι οι: Λιουμπλιάνα (Σλοβενία), Ταλίν (Eσθονία) και Ελσίνκι (Φιλανδία), με ποσοστά 55,4 %, 47,2 % και 38,6 %, αντιστοίχως.

Η μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής [2], τα αποτελέσματα της οποίας παρουσιάστηκαν στις 29 Ιανουαρίου 2015 στις Βρυξέλλες, αποτελεί μέρος μια ευρύτερης πρωτοβουλίας προώθησης της συνεργασίας και της ανταλλαγής καλών πρακτικών στην Ευρώπη μέσω του συστηματικού διαλόγου.

Μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στην ημερίδα από πόλεις

Στην ημερίδα παρουσιάστηκαν οι εμπειρίες και οι επιτυχίες πόλεων όπως το Μιλάνο, το Γκέτεμποργκ, το Μάντσεστερ (από τις μεγάλες πόλεις), η Λουμπλιάνα, το Ταλίν και το Ελσίνκι (πρωτεύουσες) καθώς και 3 μικρότερων αλλά πετυχημένων πόλεων: Haderslev (Δανία), Zwolle (Ολλανδία), Ρίμινι (Ιταλία).

Ένα σύνολο φορέων συμμετείχαν, επίσης, στον διάλογο που αναπτύχθηκε σε δυο στρογγυλά τραπέζια, «πώς μπορεί να ενισχυθεί η διακυβέρνηση σε τοπικό επίπεδο για τη χωριστή συλλογή, την ανακύκλωση και την ανάκτηση υλικών» καθώς και «πώς μπορεί η ευθύνη του παραγωγού και η χωριστή συλλογή να υποστηρίξει την ποιοτική ανακύκλωση και την μεγιστοποίηση της ανάκτησης υλικών».

Όλες οι εισηγήσεις είχαν ενδιαφέρον, και μπορεί κάποιος να τις μελετήσει προσεκτικά. Θα ήθελα να ξεχωρίσω κάποιες πόλεις, χωρίς διάθεση να αδικήσω τις υπόλοιπες:

Η Λουμπλιάνα, όπως εξήγησε ο JankoKramzar, διευθυντής της δημοτικής επιχείρησης Snagaτης πόλης, έχει καταφέρει να συλλέγει χωριστά 30 κατηγορίες υλικών και συνολικά το 65% των απορριμμάτων της, βασιζόμενη στην δημοτική επιχείρησή της. Από 16 κιλά ανά άτομο που ήταν το 2004 η χωριστή συλλογή, έχει φτάσει σήμερα στα 145 κιλά ανά άτομο το χρόνο, ενώ τα υπολείμματα από 100.000 τόνους το 2004 έχουν πέσει κάτω από τους 50.000 τόνους το 2014. Η στρατηγική της είναι «Μηδενικά Απόβλητα» (Zero waste), και στοχεύει μέχρι το 2025: να ανακυκλώνεται το 75-80% των αστικών απορριμμάτων, να μειωθεί η ποσότητα των υπολειμμάτων από τα 117 κιλά σήμερα σε λιγότερο από 60 κιλά, να μειωθούν τα απόβλητα που καταλήγουν στον ΧΥΤΥ στα 30 κιλά ανά κάτοικο το χρόνο αλλά και να έχουν εξοικειωθεί οι πολίτες με την επαναχρησιμοποίηση. Να σημειωθεί ότι η Σλοβενία ανακυκλώνει το 58% του συνόλου των απορριμμάτων της. Ο JankoKramzarμας εξήγησε ότι η καμπάνια τους επικεντρώνει σε μια ιστορία/ αφήγηση, και αξιοποιεί την μουσική και την τέχνη για να μιλήσει στους πολίτες. Ενδιαφέρθηκε πολύ για συνεργασίες με ελληνικούς Δήμους και  ιδιαίτερα με το Δίκτυο Ελληνικών Πράσινων Πόλεων.  “Αφού τα καταφέραμε εμείς, δεν υπάρχει πόλη που δεν μπορεί να τα καταφέρει», επισήμανε χαρακτηριστικά τόσο στην δημόσια ομιλία του όσο και στην κουβέντα μαζί μας. Δικαίως ανακηρύχθηκε ως η ευρωπαϊκή «Πράσινη Πρωτεύουσα» για το 2016.

Η Ολλανδική πόλη Zwοlle δίνει πλέον έμφαση στην μεγιστοποίηση της διαλογής στην πηγή και τη χωριστή συλλογή των διαφόρων υλικών, σε βάρος της συλλογής των υπολειμμάτων. Οι πολίτες πρέπει να μεταφέρουν τα υπολείμματα σε ειδικούς χώρους, ενώ η δημοτική επιχείρηση ROVA συλλέγει μόνο τα ανακυκλώσιμα υλικά πόρτα-πόρτα. Όπως τόνισε στην ομιλία της η NataschaSpanBroen, σύμβουλος της δημοτικής επιχείρησης, «μέχρι πρόσφατα δίναμε έμφαση στη συλλογή των υπολειμμάτων, τώρα πλέον δίνουμε έμφαση στην ανακύκλωση. Και η καμπάνια ευαισθητοποίησης είναι ελκυστική και στοχεύει στο να παρακινήσει τους δημότες να συμμετάσχουν». Η χωριστή συλλογή συνδυάζεται και με το σύστημα «Πληρώνω Όσα Πετάω», με βάση το οποίο οι πολίτες επιβαρύνονται κυρίως για τα υπολείμματα που πετάνε. Με την εφαρμογή αυτού του συστήματος χρέωσης των δημοτών για τα απορρίμματα, παρατηρήθηκε σημαντική αύξηση της απόδοσης της πρόληψης και της ανακύκλωσης – κάτι που παρατηρείται και σε όποιες άλλες περιοχές έχει εφαρμοστεί. Στον Δήμο εφαρμόστηκε με επιτυχία και το πρόγραμμα 100-100-100, δηλαδή να μειωθεί 100 νοικοκυριά συμμετείχαν σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα 100 ημερών με στόχο να επιτευχθεί 100% κυκλική οικονομία στα απορρίμματα (ανακύκλωση κι επαναχρησιμοποίηση).  

Η πόλη του Ρίμινι πέτυχε μέσα σε 6 χρόνια να έχει μια από τις καλύτερες επιδόσεις συστημάτων διαλογής των απορριμμάτων στα σπίτια και συλλογής τους χωριστά πόρτα – πόρτα. Σημαντικές είναι και οι επιδόσεις των άλλων μεγάλων πόλεων που παρουσίασαν τις δράσεις τους. Το Μιλάνο έχει ως στόχο της στρατηγικής του να μηδενίσει την ταφή απορριμμάτων δίνοντας έμφαση στη συλλογή πόρτα-πόρτα, σε καινοτομίες και σε οργανωτικές και τεχνολογικές αλλαγές για να το πετύχει αυτό. Μεταξύ άλλων βελτιστοποίησε το σύστημα συλλογής με βάση σημεία κλειδιά (βάρος, χρήστες, διαδρομές, παραγωγικότητα κα), εισήγαγε και τη χωριστή συλλογή των οργανικών (αποφάγια, κλαδέματα) με ειδικούς κάδους 120 ή 35 λίτρων, ενώ υποχρέωσε τους πολίτες να χρησιμοποιούν ειδικές διαφανείς σακούλες για τα υπολείμματα των απορριμμάτων.

HΓερμανική πόλη Muenster θεωρείται μια από τις πιο «πράσινες» στις αποδόσεις της πόλη, με αναπτυγμένα προγράμματα διαλογής στην πηγή και χωριστής συλλογής ήδη από την δεκαετία του ’80. Δεν είναι τυχαίο, λοιπόν, που αντιπρόεδρος του Municipal Waste Europe είναι ο Patrick Hasenkamp, εκπρόσωπος του Muenster.

Οι δηλώσεις του Επιτρόπου

Ο Επίτροπος Περιβάλλοντος, Θαλάσσιας Πολιτικής και Αλιείας, Karmenu Vella, δήλωσε μεταξύ άλλων: "Όταν τρία κράτη μέλη της ΕΕ σημειώνουν τόσο υψηλά ποσοστά, αποδεικνύεται η σημασία της πολιτικής βούλησης. Οι χώρες αυτές μας δείχνουν ότι η μετάβαση από τις απαρχαιωμένες μεθόδους στη σύγχρονη και ευφυή διαχείριση αποβλήτων μπορεί πραγματοποιηθεί σχετικά γρήγορα, χωρίς να απαιτείται μακρά μεταβατική περίοδος. Όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ μπορούν να εντάξουν την κυκλική προσέγγιση στης οικονομίας στο πλαίσιο των πολιτικών τους και αυτή η μελέτη τους δείχνει τον τρόπο." Η ορθή διαχείριση των αποβλήτων αποτελεί βασικό στοιχείο προκειμένου να μπει η οικονομία σε πορεία βιωσιμότητας, μαζί με τη βιώσιμη πολιτική για τα προϊόντα. Η χωριστή συλλογή των απορριμμάτων παίζει καταλυτικό ρόλο σε αυτή τη μετάβαση, καθώς εξασφαλίζει υψηλότερα ποσοστά ανακύκλωσης, ελαχιστοποιεί την ποσότητα των αποβλήτων που προορίζονται για τελική διάθεση και φέρνει την Ευρώπη πιο κοντά στο στόχο των μηδενικών αποβλήτων (zero waste).  Επιπλέον, συμβάλλει στη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και στην εξοικονόμηση πόρων.

Διοργανωτές:

Η Municipal Waste Europeείναι η ένωση που εκπροσωπεί τους Δήμους και τις δημόσιες επιχειρήσεις διαχείρισης αποβλήτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο και προωθεί την ενημέρωση / ευαισθητοποίηση αναφορικά με τη διαχείριση αποβλήτων.

Τα μέλη της είναι δημόσιοι φορείς και εθνικές ή περιφερειακές οργανώσεις. Κοινή τους δέσμευση αποτελεί η βιώσιμη διαχείριση αποβλήτων που ελαχιστοποιεί τις επιπτώσεις για το περιβάλλον και προωθεί την αποδοτική χρήση των πόρων, λαμβάνοντας υπόψη τοπικούς παράγοντες. Η ένωση Municipal Waste Europe προωθεί τα συμφέροντα των μελών της σε ευρωπαϊκό επίπεδο, διατυπώνοντας κοινή θέση προς τα ευρωπαϊκά όργανα και ενημερώνει τα μέλη της αναφορικά με τις ευρωπαϊκές εξελίξεις.  Η ένωση ενθαρρύνει την ανταλλαγή πληροφοριών και καλών πρακτικών μεταξύ των μελών της αναφορικά με την τοπική διαχείριση των αποβλήτων.

Το EUROCITIES είναι το δίκτυο των μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων, δηλαδή μέλη του είναι οι εκλεγμένες τοπικές αυτοδιοικήσεις μεγάλων ευρωπαϊκών πόλεων. Το δίκτυο EUROCITIES ιδρύθηκε το 1986 από έξι πόλεις μέλη και σήμερα συμμετέχουν σε αυτό περισσότερες από 130 ευρωπαϊκές πόλεις. Το δίκτυο προορίζεται να αποτελέσει μία πολιτική πλατφόρμα που λειτουργεί ως δίαυλος επικοινωνίας με τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα προκειμένου οι τοπικές κυβερνήσεις να μπορούν να αντιμετωπίσουν θέματα στρατηγικών προκλήσεων σε τοπικό επίπεδο.

 

atmoilektrikos-stathmos-atherinolakkou-kriti

 

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ καταγγέλλουμε την συνέχιση και από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ-Οικολόγων Πράσινων απαράδεκτων μοντέλων διακυβέρνησης, ενώ υποσχέθηκε ότι θα «τελείωνε», δήθεν, με το παλιό. Δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις γενικότερα αλλά πιστεύαμε ότι η κυβέρνηση θα επέλεγε να θέσει στο «χρονοντούλαπο της ιστορίας» πρακτικές που δεν συνάδουν με στοιχειωδώς ορθολογική διακυβέρνηση. Δυστυχώς, αναπαράγει πελατειακές κι αντιδημοκρατικές πρακτικές, όπως έκαναν συχνά και οι προηγούμενες κυβερνήσεις, «περνώντας» απαράδεκτες ρυθμίσεις σε άσχετα με το θέμα νομοθετήματα.

 

Η κυβέρνηση θα έπρεπε να ντρέπεται διπλά για το τελευταίο «κατόρθωμά» της. Δυο  αντι-περιβαλλοντικές ρυθμίσεις για σοβαρά θέματα (ενέργεια και σκουπίδια) περιλαμβάνονται σε ΦΕΚ παραμονή Χριστουγέννων της Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου ΠΝΠ.24/24-12-2015 [1] που περιλαμβάνει πολλά και διάφορα για την «ανθρωπιστική κρίση» αλλά κι ελαστικές διατάξεις για όσους δεν πληρώνουν ή κρύβουν ΦΠΑ. Η ανευθυνότητα της κυβέρνησης είναι μεγάλη:

 

 

Με …προσωρινή άδεια λειτουργίας από το 1999 μέχρι το 2017 οι μονάδες της ΔΕΗ!

Στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου 24 της 24/12/2015, περιλαμβάνεται το άρθρο 9 με το οποίο  «παρατείνεται η προσωρινή άδεια λειτουργίας των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής της ΔΕΗ μέχρι την 31 Δεκεμβρίου 2017» [2].  Έτσι έχουμε μια διαδικασία «προσωρινής» παράτασης των αδειών λειτουργίας από το 1999 μέχρι και το 2017 μιας σειράς ρυπογόνων μονάδων της ΔΕΗ (28 ολόκληρα χρόνια!). Για να επιβεβαιώνεται το ρηθέν, «ουδέν μονιμότερο του προσωρινού»!

Νέα αναβολή στην εφαρμογή νομοθεσίας για μείωση αποβλήτων

waste

Με το άρθρο 7 της ΠΝΠ [3] αναστέλλεται γι άλλον ένα χρόνο (μέχρι 31/12/2016, αν και έπρεπε να εφαρμόζεται από το 2014) η εφαρμογή του άρθρου 43 [4] του νόμου 4042 του 2012 για επιβολή ειδικού τέλους ταφής σε οργανισμούς ή επιχειρήσεις για κάθε τόνο απορριμμάτων που καταλήγει σε ΧΥΤΑ χωρίς να έχει υποστεί προεπεξεργασία. Η ενέργεια αυτή είναι ευθέως αντίθετη με τις περιβαλλοντικές υποχρεώσεις μας όπως απορρέουν από τις Οδηγίες 98/2008 [5] και 99/2008 [6] και τον νόμο 4042 του 2012 [7]. Όπου εφαρμόζεται, το μέτρο αυτό αποτελεί βασικό εργαλείο – κίνητρο [8] για μείωση των απορριμμάτων που καταλήγουν για ταφή, και για ενίσχυση της πρόληψης, μείωσης, επαναχρησιμοποίησης,  ανακύκλωσης και κομποστοποίησής τους [9]

Θα επιβράβευε τους Δήμους και τους δημότες εκείνους που προσπαθούν περισσότερο, μια και αυτοί θα πλήρωναν λιγότερα σε σχέση με δήμους και δημότες που ΔΕΝ προσπαθούν να μειώσουν και να ανακυκλώσουν τα απορρίμματα. Ο νόμος προβλέπει ότι τα έσοδα αυτά πηγαίνουν στο «Πράσινο Ταμείο» και διατίθενται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων και έργων ανάκτησης και διάθεσης αποβλήτων.

Θα μπορούσε, επίσης, να ανοίξει τον δρόμο σε ένα νέο μοντέλο χρέωσης των τελών καθαριότητας με βάση την ποσότητα αυτών που απορρίπτονται (Πληρώνω με βάση Όσα σκουπίδια Πετάω) και όχι - όπως γίνεται σήμερα -  με βάση άσχετα κριτήρια.

Η απαράδεκτη αυτή πράξη φέρει τις υπογραφές σχεδόν του συνόλου των υπουργών (και του υπουργού και του αναπληρωτή υπουργού Περιβάλλοντος) και είναι σε πλήρη αναντιστοιχία με την υιοθέτηση τον Ιούνιο 2015 [10] του Εθνικού Σχεδίου Διαχείρισης Απορριμμάτων [11] με το οποίο προβλέπονται

(α) ότι οι Δήμοι αναλαμβάνουν μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για επίτευξη φιλόδοξων στόχων μείωσης κι ανακύκλωσης

(β) οικονομικά μέτρα όπως αυτό που αναβάλλεται η εφαρμογή του (σελίδα 91 του ΕΣΔΑ).

Που να μην μας υπόσχονταν προεκλογικά και ότι θα αγωνίζονται για το περιβάλλον!   



[2]Το άρθρο 24 του ν.3377/2005(Α' 202), όπως αυτό αντικαταστάθηκε με την παρ. 5 του άρθρου 55 του ν. 4223/2013 (Α' 287), αντικαθίσταται ως εξής: «Άρθρο 24

1. Η ισχύς της Προσωρινής Ενιαίας Άδειας Λειτουργίας που χορηγήθηκε σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 8 του ν. 2941/2001 (Α' 201) στις Μονάδες της ΔΕΗ Α.Ε. οι οποίες αναφέρονται στο άρθρο 42 του ν. 2773/1999 (Α' 286) και περιλαμβάνονται στην Ενιαία Άδεια Παραγωγής της ΔΕΗ Α.Ε., όπως αυτή ισχύει έως 31.12.2015, παρατείνεται μέχρι την 31.12.2017. Τα αναφερόμενα στην παράγραφο αυτή εφαρμόζονται και σε όσες από τις παραπάνω Μονάδες της ΔΕΗ Α.Ε. έχουν μεταβιβαστεί στην εταιρεία "ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε.".

2. Στις Μονάδες των ΔΕΗ Α.Ε. και ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε. στις οποίες η αρχική Άδεια Παραγωγής έχει εκδοθεί από την 24.01.2002 μέχρι την ημερομηνία έκδοσης του παρόντος νόμου και βρίσκονται σε λειτουργία μέχρι την έκδοση του παρόντος νόμου, χορηγείται μέχρι την 31.12.2017 Προσωρινή Άδεια Λειτουργίας, κατά την έννοια της παρ. 5 του άρθρου 8 του ν. 2941/2001.

3. Οι Μονάδες Παραγωγής της ΔΕΗ Α.Ε σε μικρά απομονωμένα συστήματα και απομονωμένα μικροδίκτυα, όπως ορίζονται στο άρθρο 2, σημεία 26 και 27 της Οδηγίας 2009/72/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 13ης Ιουλίου 2009, σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, που θα ενταχθούν για την κάλυψη εκτάκτων αναγκών, μέχρι την 31.12.2017 καλύπτονται από την ΠροσωρινήΕνιαία Άδεια Λειτουργίας.

4. Η ΔΕΗ Α.Ε. και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε. οφείλουν να καταθέσουν για όλες τις μονάδες που διέπονται από ειδικό καθεστώς Προσωρινής Ενιαίας Άδειας Λειτουργίας, σχετικές αιτήσεις συνοδευόμενες από πλήρεις φακέλους δικαιολογητικών, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, έως την 31.03.2017.

5. Τα παραπάνω δεν ισχύουν για τις Μονάδες των ΔΕΗ Α.Ε. και ΔΕΗ Ανανεώσιμες Α.Ε. για τις οποίες έχει ήδη χορηγηθεί ξεχωριστή Άδεια Λειτουργίας».

[3] «Η έναρξη εφαρμογής του ειδικού τέλους ταφής που προβλέπεται στις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 43 του ν.4042/2012αναστέλλεται μέχρι 31.12.2016».

[4]«1. Οι οργανισμοί ή οι επιχειρήσεις που διαθέτουν σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ) τα απόβλητα που κατατάσσονται στους παρακάτω κωδικούς ΕΚΑ: 20 01 08, 20 02 01, 20 02 02, 20 03 01, 20 03 02, 20 03 07, 17 01, 17 02, 17 03 02, 17 05 04, 17 05 06, 17 09 04, χωρίς να έχουν προηγηθεί εργασίες επεξεργασίας (D13, R3, R4, R5, R12) επιβαρύνονται, από 1ης Ιανουαρίου 2014, με ειδικό τέλος ταφής ανά τόνο αποβλήτων που διατίθεται. Το ειδικό τέλος ταφής ορίζεται, για το 2014, σε τριάντα πέντε (35) ευρώ ανά τόνο διατιθέμενων αποβλήτων και αυξάνεται ετησίως κατά πέντε (5) ευρώ ανά τόνο έως του ποσού των εξήντα (60) ευρώ ανά τόνο.

2. Τα υπολείμματα των εργασιών επεξεργασίας, που διατίθενται σε Χώρο Υγειονομικής Ταφής (ΧΥΤ), δεν επιβαρύνονται με το ειδικό τέλος ταφής.

3. Το ειδικό τέλος ταφής των αποβλήτων κατατίθεται στο «Πράσινο Ταμείο» του ν. 3889/2010 (Α' 182) και διατίθεται αποκλειστικά για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων και έργων ανάκτησης και διάθεσης αποβλήτων.

[11] http://ypeka.gr/LinkClick.aspx?fileticket=egY6pHPEQ8g%3d&tabid=238&language=el-GR