Τα μέτρα που λαμβάνονται μέχρι σήμερα αφορούν μεν τους πολλούς αλλά αφήνουν ακόμα πολλούς απέξω και δεν έχουν σταθμίσει όλες τις διαφορετικές διαστάσεις του προβλήματος. Να μερικά προβλήματα:
- Δεν έχουν όλοι/ες σπίτι για να μείνουν σπίτι. Προφανώς πρέπει να περιοριστεί η διάδοση του κοροναϊού και να μείνουν οι περισσότεροι στα σπίτια τους. Αλλά δεν έχουν όλοι/ες σπίτι για διάφορους λόγους και πρέπει να νοιαστούμε και να βρεθούν άμεσα λύσεις και για αυτούς/ες.
- Υπάρχουν κοινωνικοί λόγοι που δυσκολεύουν κάποιους να μείνουν σπίτι. Δεν είναι μόνο όσοι εργάζονται σε κρίσιμους τομείς παραγωγής ή υπηρεσίες, άνθρωποι σε συνεργεία κρίσιμων υποδομών που δεν πρέπει να καταρρεύσουν ή άνθρωποι στα σούπερ μάρκετ και στα μαγαζιά τροφίμων ή πολύ περισσότερο άνθρωποι στον τομέα περίθαλψης και ιατρο-φαρμακευτικών υπηρεσιών. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι - ευάλωτοι έτσι κι αλλιώς - που δυστυχώς δεν μπορούν να απομονωθούν στο σπίτι. Έχουν ανάγκη να βγουν να ψωνίσουν γιατί είναι μόνοι και δεν υπάρχουν κατάλληλες κοινωνικές υπηρεσίες / δομές για να καλύψουν τις ανάγκες τους, Αν αυτό το πρόβλημα είναι μεγάλο στις πόλεις, είναι σχεδόν ανυπέρβλητο σε πολλές περιοχές, ορεινές, χωριά με ηλικιωμένους μόνο ανθρώπους, όπου κάθε άνθρωπος πρέπει να βγει έξω και να διανύσει μεγάλες αποστάσεις για να πάει στο γιατρό ή να προμηθευτεί τρόφιμα ή φάρμακα ή έστω για να μιλήσει σε ένα άνθρωπο. Επίσης, μεγάλης ηλικίας άτομα δεν έχουν εκπαιδευτεί σε ικανοποιητικό βαθμό σε μεθόδους επικοινωνίας μέσω ψηφιακών συστημάτων από απόσταση.
Σε διάφορες χώρες αναπτύσσονται δίκτυα ή άτυπες πρωτοβουλίες που βοηθάνε αυτούς τους ανθρώπους που είναι μόνοι αλλά ταυτοχρόνως είναι ευάλωτοι και δεν πρέπει να κυκλοφορούν έξω. Αλλά και στην Ελλάδα υπάρχουν κάποιες ατομικές ή κάπως πιο συλλογικές προσπάθειες. Ας σκεφτούμε ότι εκατοντάδες άνθρωποι που επιβίωναν μέσα από την πρωτοβουλία του περιοδικού ΣΧΕΔΙΑ τώρα δεν έχουν μέσα να επιβιώσουν, κι όμως αυτοί οι άνθρωποι είναι από τους πιο ευάλωτους, άνεργοι και άστεγοι που βρήκαν στήριξη μέσα από μια σημαντική κοινωνική πρωτοβουλία. Όσοι μπορούν να βοηθήσουν με εγγραφή τους ως συνδρομητών είναι πολύ σημαντικό. Πολλοί άστεγοι στον δρόμο δεν θα έχουν πια ούτε την παραμικρή οικονομική βοήθεια. Υπάρχουν συμπολίτες μας που βγαίνουν και τους μοιράζουν ένα πιάτο φαγητό, αν και αυτό δεν αρκεί, είναι μια πολύ σημαντική κίνηση. Επίσης, κάποιες πρωτοβουλίες έχουν ξεκινήσει για βοήθεια προς ηλικιωμένους που χρειάζονται κάποιον να πάει να τους ψωνίσει ή να πάρει τα φάρμακά τους. Κανείς/μία δεν πρέπει να μείνει μόνος/η πίσω σε αυτή την κρίση. Την επόμενη εβδομάδα θα ξεκινήσουμε κάποιες προσπάθειες να ενημερώνουμε για παρόμοιες πρωτοβουλίες.
Πρόφατα αποφασίστηκε να κλείσουν οι ξενώνες και όλα τα ξενοδοχεία (εκτός 1 σε κάθε πόλη και από 3 σε Αθήνα - Θεσσαλονίκη). Όμως έτσι πολλοί άνθρωποι θα μείνουν αναγκαστικά άστεγοι και θα προστεθούν σε αυτούς που είναι ήδη άστεγοι στο δρόμο. Ξενοδοχεία και ορισμένοι ξενώνες είναι όμως επιχειρήσεις που έχουν μια κάποια υποδομή για να διατηρήσουν κάποιες υπηρεσίες που αλλιώς δεν μπορούν να υπάρξουν με διαφορετικό τρόπο. Σε αυτές τις συνθήκες το να νοικιάζει κάποιος ευάλωτος πληθυσμός, ακόμα κι αν έχει την οικονομική δυνατότητα, σπίτια ή AirBNB δεν είναι καθόλου εύκολο. Υπάρχει κίνδυνος η διάδοση του ιού να γίνει μέσω ανθρώπων που θα μείνουν στο τέλος, στο όνομα των μέτρων, χωρίς καμία υποστήριξη γιατί ανήκουν σε ειδικές κατηγορίες πληθυσμού:
- άστεγοι στο δρόμο,
- άνθρωποι που αναγκάζονται να εργαστούν σε μια άλλη περιοχή και δεν έχουν στέγη,
- πρόσφυγες που δεν έχουν που αλλού να μείνουν,
- άστεγοι που δεν κοιμούνται στο δρόμο αλλά με διάφορους τρόπους και κυρίως μέσω κοινωνικής/φιλικής αλληλεγγύης βρίσκουν σε αυτούς τους χώρους καταφύγιο για στέγη.
Μιλάω όχι θεωρητικά αλλά με βάση την εμπειρία μας από το καινοτόμο WELCOMMON HOSTEL. Δεν είμαστε πλέον κέντρο φιλοξενίας προσφύγων, αλλά μια κοινωνική επιχείρηση για βιώσιμο τουρισμό. Όμως στο Hostel (όπου έχουμε έτσι κι αλλιώς κοινωνικές δράσεις ένταξης και ενδυνάμωσης ανοικτές σε όλους) μας ξεμένουν (λίγοι αλλά είναι υπαρκτοί) πρόσφυγες, άστεγοι ή και εργαζόμενοι που δεν έχουν που αλλού να μείνουν, κάποιοι εθελοντές, γενικά ευάλωτοι άνθρωποι σε αυτή την κρίση. Ο τουρισμός έχει καταρρεύσει και αν μιλούσαμε μόνο ως τουριστική κοινωνική επιχείρηση θα είχαμε κλείσει. Αν μένουμε ακόμα ανοικτοί - αυξάνοντας το μέτρα προστασίας, καθαριότητας και υγιεινής - είναι γιατί προσπαθούμε να προσφέρουμε μια λύση για αυτούς που δεν έχουν εναλλακτική λύση. Έχουμε αυτή τη στιγμή μηδενικά έσοδα και τεράστια έξοδα αλλά έχουμε εδικούς"πελάτες": μια έγκυο πρόσφυγα που πρόκειται να γεννήσει σε λίγες μόλις μέρες, μια άλλη οικογένεια προσφύγων με δύο παιδιά που δεν έχει που να μείνει, μια ευάλωτη γυναίκα, έναν άλλο πρόσφυγα που δεν έχει που να μείνει, έναν εργαζόμενο από την Κρήτη που δεν έχει που αλλού να μείνει, έναν λειτουργικό Έλληνα άστεγο που δεν έχει που να μείνει. Εντάξει να κλείσουμε και μετά που θα πάνε όλοι αυτοί; Έχουν προετοιμαστεί εναλλακτικές λύσεις; Την Κυριακή πρέπει να μετακινηθούν κάπου αφού είμαστε υποχρεωμένοι να κλείσουμε.
Η λύση για εμένα θα μπορούσε να είναι σε εντελώς διαφορετική κατεύθυνση. Μια σειρά από τουριστικές εγκαταστάσεις σε αστικές περιοχές θα μπορούσαν:
- να μπουν σε ένα "ειδικό καθεστώς", να παραμείνουν ανοικτές στο πλαίσιο ενός κοινωνικού προγράμματος στήριξης ειδικών ομάδων πληθυσμού, εφαρμόζοντας όμως ειδικές προδιαγραφές υγιεινής κι ασφάλειας για περιορισμό του κοροναϊού,
- να φιλοξενήσουν κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και όρους έναν αριθμό ευάλωτων ανθρώπων που δεν έχουν που να μείνουν (άστεγους, πρόσφυγες, ανάπηρους που χρειάζονται στοχευμένη βοήθεια κ.ά.),
- να υπάρξουν ειδικά χρηματο-οικονομικα εργαλεία για να μπορέσουν να αυξήσουν τα μέτρα και τα υλικά προστασίας, υγιεινής και καθαριότητας,
- να υπάρξει ειδική εκπαίδευση σε όσους/ες θελήσουν να εργαστούν σε αυτούς τους χώρους,
- να προστεθεί προσωπικό για θέματα τόσο αυξημένης καθαριότητας όσο και τήρησης μέτρων υγιεινής (από εκπαιδευμένα συνεργεία καθαριότητας και απολύμανσης μέχρι νοσηλευτικό προσωπικό που να ενημερώνει καθημερινά τους διαμένοντας για να μένουν ασφαλείς και υγιείς).
Ακούει όμως κανείς; Σε αυτή την πανδημία δεν πρέπει να μείνει κανένας/μία πίσω και μόνος/η
#coronavirus #coroniv19 #nooneleftbehind #sustainabletourism #HostellingInternational #Hostelworld #LeMatEurope
Χτίζοντας τη συνεργασία κι αλληλεγγύη από τα κάτω σε Βερολίνο και Αθήνα
Η συνάντησή μας αφορούσε στην ενδυνάμωση της συνεργασίας Αθήνας - Βερολίνου από τα κάτω, με αφορμή το προσφυγικό αλλά και ευρύτερα. Έγινε στο πλαίσιο της επίσκεψης μας στο Βερολίνο "Δουλεύοντας με πρόσφυγες στο Βερολίνο και την Αθήνα. Καλές πρακτικές κι ανταλλαγή εμπειριών", 21-25 Νοεμβρίου 2016.
Την ευθύνη διοργάνωσης της επίσκεψης είχε η γερμανική Πρωτοβουλία Respect for Greece, το Ινστιτούτο Heinrich Böll (Bildungswerk Berlin) και ο "Άνεμος Ανανέωσης" (η ΚΟΙΝΣΕΠ για την κοινωνική και πράσινη οικονομία, την καινοτομία και τον διαπολιτισμικό διάλογο), της οποίας είμαι πρόεδρος.
Μεταξύ των προτάσεων στενής συνεργασίας από τα κάτω μεταξύ Βερολίνου - Αθήνας που κατατέθηκαν και συζητήθηκαν, ήταν η πρότασή μου για επίσκεψη μιας αντιπροσωπείας του κοινοβουλίου του Βερολίνου στην Αθήνα με τη συμμετοχή εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών και θεσμικών φορέων που ασχολούνται με θέματα φιλοξενίας, εκπαίδευσης, ένταξης και απασχόλησης προσφύγων και μεταναστών και συναντήσεις με ανάλογους φορείς και κινήσεις. Πάνω σε αυτή την ιδέα θα δουλέψουμε το επόμενο διάστημα.
Ανάγκη διαμόρφωσης ολοκληρωμένης προσέγγισης για το προσφυγικό
Το άρθρο μου αυτό δημοσιεύθηκε στο TVXS στις 22.02.2016 http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/anagki-diamorfosis-olokliromenis-proseggisis-gia-prosfygiko
Μια σειρά γεγονότων γύρω από το προσφυγικό, και όχι μόνο, δημιουργούν μεγάλη ανησυχία για το μέλλον της Ευρώπης αλλά και για το κατά πόσο το ελληνικό πολιτικό προσωπικό αλλά και οι θεσμοί της ελληνικής κοινωνίας προετοιμάζονται εγκαίρως λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις.
Έχουμε κατανοήσει γιατί οι άνθρωποι γίνονται πρόσφυγες;
Πολλοί συζητάνε για το προσφυγικό, λες και οι πρόσφυγες επέλεξαν να κάνουν τουρισμό. Η πραγματικότητα είναι ότι αναγκάστηκαν να αφήσουν τον τόπο τους για να γλυτώσουν από τον πόλεμο και τη βία. Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: στις συγκρούσεις στην Συρία έχουν σκοτωθεί πάνω από 250.000 άνθρωποι (το 11,8% του πληθυσμού της), ενώ πάνω από 12.000.000 Σύριοι έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να καταφύγουν είτε σε άλλες περιοχές μέσα στη Συρία είτε εκτός Συρίας. Μεγάλες περιοχές έχουν ισοπεδωθεί ή έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές, ενώ πάνω από 180.000 είναι εξαφανισμένοι ή κρατούνται κάτω από αδιευκρίνιστες συνθήκες σε φυλακές του καθεστώτος, όπως έχει καταγγείλει η Διεθνής Αμνηστία. Σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, πάνω από το 60% των Σύριων που εισήλθαν στην Ελλάδα εγκατέλειψαν τη Συρία το 2015.
Αν αναλογιστούμε τι συμβαίνει και στο Ιράκ, στο Αφγανιστάν και σε περιοχές της Αφρικής, την απειλή του Ισλαμικού Κράτους, την παραμονή πολλών προσφύγων για χρόνια σε κέντρα προσφύγων χωρίς προοπτική και μέλλον, με μόλις 5-7 δολάρια το μήνα, ίσως μπορούμε να καταλάβουμε γιατί ρισκάρουν τόσοι άνθρωποι τη ζωή τους, στη Μεσόγειο και στους βαλκανικούς «δρόμους», αναζητώντας ένα καταφύγιο. Με την κρίση στην Τουρκία να επεκτείνεται, το Ιράκ να παραμένει ανασφαλής χώρα και τις γειτονικές χώρες να έχουν ξεπεράσει τα όρια τους και να μην είναι σε θέση να προσφέρουν κάποιο μέλλον, λίγοι είναι οι Σύριοι πρόσφυγες που θα ήθελαν να μείνουν επί μακρόν κοντά στα σύνορα με τη Συρία.
Στην Ευρώπη αναζήτησαν το 2015 ένα ασφαλές μέλλον πάνω από 1.000.000 άνθρωποι, κυρίως από Συρία, Ιράκ και Αφγανιστάν. Στο σύνολο των 60.000.000 προσφύγων που υπάρχουν σε παγκόσμιο επίπεδο, το ποσοστό αυτό είναι μόλις το 1,66% του προσφυγικού κλίματος σήμερα. Ναι μεν το 1.000.000 πρόσφυγες στην Ευρώπη μοιάζει τεράστιο νούμερο, όμως αυτό στην Ευρώπη των 500.000.000 κατοίκων αντιπροσωπεύει μόλις το 0,2%. Για να έχουμε ένα μέτρο σύγκρισης, οι πρόσφυγες από τη Συρία που έχουν καταφύγει στον Λίβανο είναι 1.500.000 (επισήμως, ενώ ανεπίσημα πάνω από 2.000.000) όταν ο πληθυσμός της μικρής αυτής χώρας δεν ξεπερνάει τα 4.500.000.
Δεν υπάρχει χώρα στην Ευρώπη που να μην έχει βιώσει την προσφυγιά σε κάποια στιγμή της ιστορίας της, είναι λοιπόν ακατανόητη η στάση κυβερνήσεων που αρνούνται να δεχτούν έστω και 10.000 πρόσφυγες, όταν κάποιοι εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες τους βρήκαν φιλοξενία ως πρόσφυγες (ή και μετανάστες) σε άλλες χώρες κάποια επώδυνη στιγμή της ιστορίας τους. Πώς ξεχνιέται ότι πριν από μερικές μόλις δεκαετίες, 200.000 Ούγγροι και άλλοι τόσοι Τσέχοι κατέφυγαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες;
Οι κυβερνήσεις πετάνε την μπάλα στην εξέδρα και τα προβλήματα επιδεινώνονται
Παρόλα αυτά, οι αρχηγοί των 28 κρατών μελών της ΕΕ στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής «συμφώνησαν ότι διαφωνούν» στο προσφυγικό. Είναι μια εμπεδωμένη κατάσταση, τα κράτη να μεταθέτουν τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων από τη μία Σύνοδο Κορυφής στην άλλη και να ρίχνουν την ευθύνη στην ...Ευρώπη, ενώ η ευθύνη βαραίνει τις κυβερνήσεις. Ακόμα και σήμερα δεν γίνεται κατανοητό ότι μόνο μια κοινή στάση από όλα τα κράτη- μέλη της ΕΕ μπορεί να προσφέρει λύσεις. Τα πράγματα γίνονται χειρότερα γιατί, ενώ δεν υλοποιούνται προηγούμενες αποφάσεις όπως πχ για την οργανωμένη μετεγκατάσταση, ορισμένες κυβερνήσεις προχωρούν σε μονομερείς ενέργειες και κλείσιμο συνόρων, κάτι που επιδεινώνει το πρόβλημα. Η απαράδεκτη αυτή κατάσταση οδηγεί την Ευρώπη συνολικά σε γενικευμένη κρίση και κατάρρευση.
Οι Γερμανικές εκλογές σε ένα σύνολο κρατιδίων μπορεί να κάνουν τα πράγματα χειρότερα
Τα αποτελέσματα των εκλογών στα διάφορα γερμανικά κρατίδια (πιθανή αύξηση επιρροής ξενοφοβικών δυνάμεων) είναι πιθανόν να οδηγήσουν σε αλλαγή της επίσημης στάσης της γερμανικής κυβέρνησης, κάτι που θα επηρεάσει δραματικά και την Ελλάδα. Ο ΣΥΡΙΖΑ φαντασιώνονταν ότι η Μέρκελ θα παρακαλούσε τον Τσίπρα να δεχτεί να την δει - τώρα παρακαλάμε να μην έχει μεγάλες απώλειες για να κρατήσει την ήπια στάση στο προσφυγικό και να μην κλείσει τα σύνορα. Φαντασιώνονταν, μέσα στην άγνοια τους, ότι η εκλογική επιτυχία του θα άλλαζε την Ευρώπη αυτομάτως προς προοδευτική κατεύθυνση, αποδεικνύοντας την τεράστια άγνοιά του για το πώς θα μπορούσε να αλλάξει πράγματι η Ευρώπη και να γίνει πιο κοινωνική, οικολογική και δημοκρατική. Φαντάζει, δυστυχώς, όλο και πιο πιθανό ότι επί των ημερών αυτής της κυβέρνησης θα δούμε μια πολύ πιο αντιδραστική στροφή της Ευρώπης (προσφυγικό, περιορισμός κοινωνικών πολιτικών λόγω εκβιασμών Βρετανίας, περιορισμός ελευθερίας κίνησης και ανοικτών συνόρων, λογική ο καθένας να σώσει τον εαυτό του).
Η Ελλάδα όπως πάντα απροετοίμαστη και …αιφνιδιασμένη
Οι εξελίξεις όπως και στην κρίση έτσι και στο προσφυγικό βρίσκουν τη χώρα μας απροετοίμαστη και χωρίς σχέδιο. Ήδη πριν 4 χρόνια υπήρχαν προειδοποιήσεις από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ προς τις ευρωπαϊκές χώρες να προετοιμαστούν για την φιλοξενία ενός αριθμού προσφύγων από τη Συρία. Στο πλαίσιο εκείνο η Ελλάδα είχε δεσμευτεί να δημιουργήσει 4 χώρους υποδοχής (αυτά που σήμερα ονομάζονται «hotspots») για τουλάχιστον 20.000 άτομα. Όταν έθετα τότε το θέμα, ως ευρωβουλευτής των Πράσινων, προς την τότε πολιτική ηγεσία, αντιμετώπιζα πλήρη αδιαφορία αν όχι εχθρότητα. Όταν το έθετα στο Περιφερειακό Συμβούλιο Ν. Αιγαίου, ως επικεφαλής της παράταξης «Οικολογικός Άνεμος» και πρότεινα να υπάρχει σωστή κι ολοκληρωμένη προετοιμασία στα νησιά, αντιμετώπιζα την λοιδορία και επιθέσεις του στυλ «να τους πάρεις στο σπίτι σου», «ο Χρυσόγελος είναι λαγός για να έρθουν εδώ κέντρα για τους πρόσφυγες».
Έπρεπε να περάσουν 4 χρόνια και να υπάρχουν απειλές για μερική άρση της Σέγκεν για να καταφέρει η χώρα να δημιουργήσει 4 κέντρα υποδοχής και καταγραφής προσφύγων ότι και όπως είναι αυτά. Με ευθύνη των πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων, συνεχίζει να επικρατεί η αντίληψη και στην Ελλάδα ότι καλύτερα να μεταθέτουμε το πρόβλημα, παρά να δουλέψουμε όλοι μαζί κι οργανωμένα για να βρούμε λειτουργικές λύσεις. Σε αυτά τα θολά νερά, ψάρεψαν και συνεχίζουν να ψαρεύουν αντιδραστικές και ρατσιστικές δυνάμεις, που θέλουν να γιγαντώνεται ένα πρόβλημα για να ψαρεύουν ψήφους, αντί να επιλύεται ένα θέμα προς όφελος της κοινωνίας αλλά και των αξιών μας και των δικαιωμάτων.
Να μην αιφνιδιαστούμε πάλι, ας προετοιμαστούμε για διαμονή και κοινωνική ένταξη
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ καλούμε κυβέρνηση, αυτοδιοίκηση και κοινωνικοί φορείς να δώσουμε όλοι μαζί έμφαση στην διαμονή και κοινωνική ένταξη ενός σημαντικού αριθμού προσφύγων που θα θελήσουν ή θα αναγκαστούν να μείνουν στην Ελλάδα. Άλλο είναι κέντρα καταγραφής και προσωρινής διαμονής προσφύγων (για λίγες μέρες, πριν αναχωρήσουν για κάποια άλλη χώρα) και άλλο πολιτική ένταξης για μερικές χιλιάδες πρόσφυγες, κάτι που προϋποθέτει οργανωμένες υποδομές για εκμάθηση γλώσσας, στέγαση, συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή, φοίτηση. Η χώρα μας οφείλει να ανακοινώσει πόσους πρόσφυγες μπορεί να φιλοξενήσει για μεγαλύτερο διάστημα από το σύνολο όσων φτάνουν στη χώρα μας. Η κυβέρνηση της Πορτογαλίας προσφέρθηκε να φιλοξενήσει, με οργανωμένο τρόπο, 10.000 πρόσφυγες στο πλαίσιο της μετεγκατάστασης, ανακοινώνοντας μάλιστα πόσοι θα γίνουν δεκτοί για συνέχιση σπουδών σε πανεπιστήμια ή τεχνικές σχολές. Ας μάθουμε λίγο από χώρες που βρίσκονται σε παρόμοια με εμάς κατάσταση.
Ας μην «αιφνιδιαστούμε» για άλλη μια φορά, επιδεικνύοντας ως χώρα έλλειψη πρόβλεψης, προετοιμασίας και κατάλληλης οργάνωσης. Μπορεί οι υπάρχοντες ευρωπαϊκοί πόροι να μην είναι αρκετοί, αλλά το κύριο πρόβλημα της χώρας είναι η έλλειψη προετοιμασίας. Αν έκανε 4 χρόνια για να φτιάξει κάποια κέντρα πρώτης υποδοχής (“hot spots»), τώρα όλα πρέπει να γίνουν μέσα σε λίγους μήνες, δεν μπορούν να περάσουν άλλα τόσα χρόνια για να ξεκινήσει μια σοβαρή προετοιμασία για αποτελεσματικές πολιτικές, πρακτικές και δομές κοινωνικής ένταξης.
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ - ΑΛΛΗΛΗΕΓΓΥΗ καλούμε τους πολίτες να συμμετάσχουν στην καμπάνια της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που προσπαθεί να εξασφαλίσει «ΣΤΕΓΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ» #roof4All. Είναι φανερό ότι δεν αρκεί, πλέον, να προσφέρουμε φαγητό, ρούχα, σακίδια στους πρόσφυγες, θεωρώντας δεδομένο ότι θα συνεχίσουν το ταξίδι τους προς κάποια άλλη χώρα. Θα πρέπει να προετοιμαστούμε και για την οργανωμένη φιλοξενία μερικών δεκάδων χιλιάδων προσφύγων για αρκετό διάστημα.
Ας αξιοποιήσουμε την υπάρχουσα, σημαντική εμπειρία, αναδεικνύοντας έξυπνες, καινοτόμες πολιτικές ένταξης που θα συμβάλλουν στην βελτίωση της ζωής όχι μόνο για τους πρόσφυγες αλλά και για τους μόνιμους κατοίκους της χώρας. Οι περισσότεροι πρόσφυγες έχουν γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που χάνονται όταν δεν υπάρχει οργανωμένη υποδοχή κι ένταξη. Μια οργανωμένη πολιτική ένταξης μπορεί να τις αναδείξει προς το συμφέρον όλων μας.
Τι μπορεί να γίνει άμεσα στο προσφυγικό για να μειωθούν οι πιέσεις
Νόμιμοι δρόμοι, όχι άλλοι πνιγμοί στη θάλασσα, όχι χάος
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ υποστηρίζουμε ότι η δημιουργία νόμιμων δρόμων εισόδου όσων δικαιούνται προστασίας και παροχής ασύλου, κάτι που όχι μόνο θα σώσει χιλιάδες ζωές – σε 1,5 μήνα 500 πρόσφυγες, κυρίως γυναίκες και παιδιά, έχασαν τη ζωή τους στο Αιγαίο - αλλά θα βοηθήσει να αντιμετωπιστεί με ρεαλιστικό κι οργανωμένο τρόπο το προσφυγικό. Υποστηρίζουμε την δημιουργία στην Τουρκία, κυρίως, αλλά και στις ελληνικές συνοριακές περιοχές «κέντρων για αιτήσεις ασύλου», με την συμμετοχή εκπροσώπων από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Τα κέντρα αυτά θα εξετάζουν αιτήματα ασύλου και θα δίνουν την δυνατότητα σε όσους τους αναγνωρίζεται το καθεστώς προστασίας να μεταβαίνουν απευθείας στις χώρες που τους το παρέχουν, χωρίς να διακινδυνεύουν τις ζωές τους στο Αιγαίο ή στον μακρύ και γεμάτο προβλήματα δρόμο προς κάποια ευρωπαϊκή χώρα. Μέχρι σήμερα έχουν φτάσει απευθείας σε ευρωπαϊκές χώρες από την Τουρκία μόνο 22.000 πρόσφυγες (σε σύνολο 1.000.000 περίπου που διέσχισαν τη θάλασσα και σχεδόν όλη την Ευρώπη με τα πόδια και κάθε άλλο μέσο το 2015), ενώ τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα σε σχέση με την μετεγκατάσταση προσφύγων από την Ελλάδα και την Ιταλία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες: έχουν μετεγκατασταθεί λιγότερα από 400 άτομα, αν και η συμφωνία προέβλεπε 160.000.
Χρήματα για βελτίωση ζωής των προσφύγων στα κέντρα προσφύγων στην Τουρκία
Θεωρούμε ότι η βοήθεια την οποία έχει αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση προς την Τουρκία, ύψους 3 δις, πρέπει να κατευθυνθεί κυρίως για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των 2.500.000 προσφύγων στα κέντρα προσφύγων στα σύνορα Τουρκίας και Συρίας. Οι πρόσφυγες που ζουν ήδη αρκετό καιρό σε παρόμοια κέντρα, πρέπει να ζήσουν σήμερα με ένα ποσό της τάξης των 5-7 δολαρίων το μήνα (που προέρχεται από την διεθνή βοήθεια), χωρίς δυνατότητες να εργαστούν και χωρίς ορατό μέλλον για αυτούς και τα παιδιά τους. Κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι μονόδρομος η αναζήτηση της ελπίδας στην Ευρώπη. Η βοήθεια που δόθηκε στον Λίβανο για δημιουργία πολλών νέων σχολείων για τα παιδιά πρόσφυγες και η προσαρμογή των μαθημάτων (διδασκαλία αραβικών) δημιουργεί καλύτερες συνθήκες διαμονής κι ένταξης σε μια μικρή χώρα που με 4.500.000 πληθυσμό φιλοξενεί 1.500.000-2.000.000 πρόσφυγες.
Ευρωπαϊκή Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης για το Προσφυγικό
Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ διαφωνούμε με την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο θέμα των προσφύγων. Δεν είναι θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί στρατιωτικά. Θεωρούμε ότι χρειάζεται άμεσα ανάπτυξη μιας “Ευρωπαϊκής Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης για το Προσφυγικό” (European Rapid Refugee Emergency Force) που θα έχει σαφή εντολή και για επιχειρήσεις διάσωσης στη θάλασσα μέχρι να ολοκληρωθεί η νομοθετική διαδικασία για την FRONTEX. Για το σκοπό αυτό μπορεί να ενεργοποιηθεί – όπως έχει προταθεί - το άρθρο 78.3 της Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ για την ενεργοποίηση αυτής της δύναμης που θα παίξει ρόλο μέχρι την ολοκλήρωση των νομοθετικών αλλαγών για τον ρόλο της FRONTEX. Η απόφαση θα μπορούσε να παρθεί άμεσα.
Υπάρχει λύση για το προσφυγικό;
Είναι γεγονός ότι η λύση στο προσφυγικό δεν είναι εύκολη και δεν θα δοθεί μόνο από την Ελλάδα. Προϋποθέτει να επιλυθούν ένα σύνολο θεμάτων, κάτι που προφανώς απαιτεί χρόνο, που δυστυχώς δεν φαίνεται να έχουμε πλέον. Αλλά μόνο έτσι θα υπάρξει μια εκτόνωση της κατάστασης μεσοπρόθεσμα.
Τερματισμός του πολέμου στη Συρία
Η ειρήνευση δεν είναι καθόλου απλή ιστορία, με δεδομένο ότι εκεί μάχονται εντελώς διαφορετικά και συγκρουόμενα συμφέροντα και δυνάμεις (παρά τις απλοϊκές αναλύσεις που ρίχνουν όλο το βάρος της κρίσης στην «δύση»). Προς το παρόν η προσπάθεια έχει επικεντρωθεί στην εκεχειρία, κάτι που από μόνο του δεν θα αλλάξει δραματικά την κατάσταση. Χωρίς τερματισμό της σύρραξης, σεβασμό των δικαιωμάτων, συνθήκες ασφάλειας και δημοκρατικής εξέλιξης δεν υπάρχει περίπτωση να μπορέσουν οι πρόσφυγες να γυρίσουν πίσω.
Πρέπει να εφαρμοστεί το ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών της 18ης Δεκεμβρίου 2015 «UN Security Council Resolution on Syria No. 2254», το οποίο προβλέπει οδικό χάρτη με στόχο την επίτευξη ειρήνης στη Συρία. Ωστόσο, ο Γ.Γ. των Ηνωμένων Εθνών Ban-Ki-Moon σχολίασε σχετικά με την παύση των ειρηνευτικών συνομιλιών λίγες ώρες πριν την έναρξη της Διάσκεψης των Δωρητών για τη Συρία, ότι «αυτές υπονομεύονται από τη συνεχή έλλειψη επαρκούς πρόσβασης στην ανθρωπιστική βοήθεια και από την ξαφνική αύξηση των εναέριων βομβαρδισμών και των στρατιωτικών επεμβάσεων στη Συρία». Προέτρεψε τις αντιμαχόμενες πλευρές «να κάτσουν πάλι στο τραπέζι και όχι να εξασφαλίζουν περισσότερες νίκες στα πεδία των μαχών».
Ανοικοδόμηση των υποδομών και της οικονομίας στη Συρία
Ακόμα και αν επικρατήσει η ειρήνη και διαμορφωθούν συνθήκες ασφάλειας και δημοκρατικής προοπτικής, η επιστροφή στην κανονικότητα δεν θα είναι εύκολη. Χαιρετίσαμε την 4η «Διάσκεψη Δωρητών για τη Συρία και τις γειτονικές της χώρες που φιλοξενούν πρόσφυγες», που πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο, υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών και με οικοδεσπότες το Ηνωμένο Βασίλειο, την Γερμανία, το Κουβέιτ και την Νορβηγία. Οι ηγέτες κρατών, κυβερνήσεων και διεθνών οργανισμών από περίπου 70 χώρες υποσχέθηκαν να διασφαλίσουν ένα ποσό της τάξης των 7,73 δις δολαρίων για τη Συρία το 2016 αλλά και ένα ποσό 1,2 δις δολαρίων για τις γειτονικές χώρες που φιλοξενούν συνολικά πάνω από 6-7 εκατομμύρια Σύριους πρόσφυγες.
Εξαιτίας των πολεμικών συγκρούσεων έχουν καταστραφεί όχι μόνο μεμονωμένες κατοικίες αλλά κι ολόκληρες γειτονιές και πόλεις, καθώς και αγροτικές και κοινωνικές υποδομές. Η αποκατάστασή τους απαιτεί σημαντικούς πόρους και συστηματική βοήθεια σε υλικά (ιδιαίτερα στον αγροτικό τομέα) και βασικό εξοπλισμό. Στην προσπάθεια αποκατάστασης πρέπει να συμμετέχουν οι ίδιοι οι Σύριοι πολίτες και ιδιαίτερα οι πρόσφυγες, ώστε να δημιουργηθούν επαγγέλματα και δραστηριότητες που θα διευκολύνουν την επιβίωσή τους, να μην είναι δηλαδή υπόθεση μεγάλων επιχειρήσεων που θα αναλάβουν εξ ολοκλήρου τα κατασκευαστικά έργα.
Λύσεις για το κουρδικό και την ευρύτερη περιοχή μέσα από προσεγγίσεις συνύπαρξης
Η διεθνής κοινότητα, ιδιαίτερα η ΕΕ, θα πρέπει να λάβει υπόψη και να στηρίξει την αποκατάσταση της επαρχίας Κομπάνι και Ροτζάβα. Οι κάτοικοι φιλοξένησαν για κάποιο διάστημα εκατοντάδες χιλιάδες πρόσφυγες από άλλες περιοχές της Συρίας. Μεγάλο ποσοστό από αυτούς αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την περιοχή μετά την επίθεση των φανατικών του Ισλαμικού Κράτους. Χάρη στην ηρωική αντίσταση των κατοίκων, το Ισλαμικό Κράτος απωθήθηκε σε απόσταση ασφαλείας. Περίπου 170.000 άτομα επέστρεψαν στο Κομπάνι τώρα. Όμως η καταστροφή είναι τεράστια, ενώ έχουν λεηλατηθεί τα πάντα, μηχανήματα, είδη πρώτης ανάγκης, εξοπλισμός σπιτιών, ζώα κα. Από την άλλη η Τουρκία βομβαρδίζει τις περιοχές αυτές, προσθέτοντας νέα προβλήματα.
Η ευρύτερη περιοχή - κατά βάση αγροτική και κτηνοτροφική - χρειάζεται την πολύπλευρη υποστήριξή μας όχι μόνο για λόγους ανθρωπιστικούς αλλά και γιατί αποτελεί ένα ενδιαφέρον εργαστήριο πολύ-πολιτισμικής συνύπαρξης (σε αντίθεση με τις εθνικιστικές και θρησκευτικές αντιπαραθέσεις στην ευρύτερη περιοχή), οικολογικής-κοινωνικής ανασυγκρότησης στη βάση νέων μοντέλων ανάπτυξης (πχ στροφή στην οικολογική γεωργία) και διοίκησης (ισοτιμία στην εκπροσώπηση ανδρών-γυναικών σε όλες τις θέσεις υπευθυνότητας, συμμετοχικά δημοκρατικά μοντέλα οργάνωσης), σύμφωνα με τις αποφάσεις και τις κατευθύνσεις των πολιτών της περιοχής.
Η στήριξη αυτών των περιοχών ώστε να είναι ασφαλής η επιστροφή μερικών εκατοντάδων χιλιάδων πολιτών, όχι μόνο κουρδικής καταγωγής, θα έπρεπε να αποτελεί προτεραιότητα της ευρωπαϊκής πολιτικής για την περιοχή.
Νίκος Χρυσόγελος
Συμπρόεδρος των ΠΡΑΣΙΝΩΝ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ
Πρώην ευρωβουλευτής των Πράσινων
www.chrysogelos.gr
www.facebook.com/nikos.chrysogelosb
