Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ επισημαίνουμε – με αφορμή το γεγονός ότι οι αρχηγοί των 28 κρατών μελών της ΕΕ στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής «συμφώνησαν ότι διαφωνούν» στο προσφυγικό – ότι η συνεχής μετάθεση λήψης αποφάσεων από τη μία Σύνοδο Κορυφής στην άλλη, με πολλές χώρες να προχωράνε σε μονομερείς ενέργειες, είναι απαράδεκτη και οδηγεί την Ευρώπη συνολικά σε γενικευμένη κρίση και κατάρρευση.

Οι πρόσφυγες δεν επέλεξαν να κάνουν τουρισμό, αναγκάστηκαν να αφήσουν τον τόπο τους για να γλυτώσουν από τον πόλεμο και τη βία. Μόνο μια κοινή στάση από όλα τα κράτη- μέλη της ΕΕ μπορεί να προσφέρει λύσεις. Δεν υπάρχει χώρα στην Ευρώπη που να μην έχει βιώσει την προσφυγιά σε κάποια στιγμή της ιστορίας της, είναι λοιπόν ακατανόητη η στάση κυβερνήσεων που αρνούνται να δεχτούν έστω και 10.000 πρόσφυγες, όταν κάποιοι εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες τους βρήκαν φιλοξενία ως πρόσφυγες (ή και μετανάστες) σε άλλες χώρες κάποια επώδυνη στιγμή της ιστορίας τους. Πώς ξεχνιέται ότι πριν από μερικές μόλις δεκαετίες, 200.000 Ούγγροι και άλλοι τόσοι Τσέχοι  κατέφυγαν σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες;

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΗΕΓΓΥΗ καλούμε τους πολίτες να συμμετάσχουν στην καμπάνια της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες που προσπαθεί να εξασφαλίσει «ΣΤΕΓΗ ΓΙΑ ΟΛΟΥΣ» #roof4All. Είναι φανερό ότι δεν αρκεί, πλέον, να προσφέρουμε φαγητό, ρούχα, σακίδια στους πρόσφυγες, θεωρώντας δεδομένο ότι θα συνεχίσουν το ταξίδι τους προς κάποια άλλη χώρα. Θα πρέπει να προετοιμαστούμε και για την οργανωμένη φιλοξενία μερικών δεκάδων χιλιάδων προσφύγων για αρκετό διάστημα.

Κυβέρνηση, αυτοδιοίκηση και κοινωνικοί φορείς πρέπει να δώσουμε έμφαση στην κοινωνική ένταξη ενός σημαντικού αριθμού προσφύγων που θα θελήσουν ή θα αναγκαστούν να μείνουν στην Ελλάδα. Άλλο είναι κέντρα καταγραφής και προσωρινής  διαμονής προσφύγων (για λίγες μέρες, πριν αναχωρήσουν για κάποια άλλη χώρα) και άλλο πολιτική ένταξης για μερικές χιλιάδες πρόσφυγες, κάτι που προϋποθέτει οργανωμένες υποδομές για εκμάθηση γλώσσας, στέγαση, συμμετοχή στην κοινωνική και οικονομική ζωή, φοίτηση. Η χώρα μας οφείλει να  ανακοινώσει πόσους πρόσφυγες μπορεί να φιλοξενήσει για μεγαλύτερο διάστημα από το σύνολο όσων φτάνουν στη χώρα μας. Η κυβέρνηση της Πορτογαλίας προσφέρθηκε να φιλοξενήσει, με οργανωμένο τρόπο, 10.000 πρόσφυγες στο πλαίσιο της μετεγκατάστασης, ανακοινώνοντας μάλιστα πόσοι θα γίνουν δεκτοί για συνέχιση σπουδών σε πανεπιστήμια ή τεχνικές σχολές.

Ας μην «αιφνιδιαστούμε» για άλλη μια φορά, επιδεικνύοντας ως χώρα έλλειψη πρόβλεψης, προετοιμασίας και κατάλληλης οργάνωσης. Μπορεί οι υπάρχοντες ευρωπαϊκοί πόροι να μην είναι αρκετοί, αλλά το κύριο πρόβλημα της χώρας είναι η έλλειψη προετοιμασίας. Αν έκανε 4 χρόνια για να φτιάξει κάποια κέντρα πρώτης υποδοχής (“hot spots”), τώρα όλα πρέπει να γίνουν μέσα σε λίγους μήνες, δεν μπορούν να περάσουν άλλα τόσα χρόνια για να ξεκινήσει μια σοβαρή προετοιμασία για αποτελεσματικές πολιτικές, πρακτικές και δομές κοινωνικής ένταξης.

Ας αξιοποιήσουμε την υπάρχουσα, σημαντική εμπειρία, αναδεικνύοντας έξυπνες, καινοτόμες πολιτικές ένταξης που θα συμβάλλουν στην βελτίωση της ζωής όχι μόνο για τους πρόσφυγες αλλά και για τους μόνιμους κατοίκους της χώρας. Οι περισσότεροι πρόσφυγες έχουν γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που χάνονται όταν δεν υπάρχει οργανωμένη υποδοχή κι ένταξη. Μια οργανωμένη πολιτική ένταξης μπορεί να τις αναδείξει προς το συμφέρον όλων μας.

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ θέλουμε να επισημάνουμε ότι – όπως φαίνεται από το σχέδιο συμπερασμάτων του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (των αρχηγών των 28 Κ-Μ) που θα πραγματοποιηθεί 18 και 19 Φεβρουαρίου - θα γίνει άλλη μια σύνοδος κορυφής χωρίς διάθεση να επιλυθεί οτιδήποτε. Όπως και στα θέματα της χρηματο-οικονομικής κρίσης, οι κυβερνήσεις κινούνται και στο προσφυγικό με απελπιστικά αργό ρυθμό και αδυνατούν να λύσουν εγκαίρως και με ολοκληρωμένο τρόπο το θέμα, με αποτέλεσμα, όσο περνάει ο χρόνος, να μεγαλώνουν τα προβλήματα.

Ευρωπαϊκή Δύναμη Ταχείας Αντίδρασης για το Προσφυγικό

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ διαφωνούμε με την εμπλοκή του ΝΑΤΟ στο θέμα των προσφύγων. Δεν είναι θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί στρατιωτικά. Θεωρούμε ότι χρειάζεται άμεσα ανάπτυξη μιας “Ευρωπαϊκής Δύναμης Ταχείας Αντίδρασης για το Προσφυγικό” (EuropeanRapidRefugeeEmergencyForce) που θα έχει σαφή εντολή και για επιχειρήσεις διάσωσης στη θάλασσα μέχρι να ολοκληρωθεί η νομοθετική διαδικασία για την FRONTEX. Για το σκοπό αυτό μπορεί να ενεργοποιηθεί – όπως έχει προταθεί - το άρθρο 78.3 της Συνθήκης Λειτουργίας της ΕΕ για την ενεργοποίηση αυτής της δύναμης που θα παίξει ρόλο μέχρι την ολοκλήρωση των νομοθετικών αλλαγών για τον ρόλο της FRONTEX. Η απόφαση θα μπορούσε να παρθεί ακόμα και στην Σύνοδο Κορυφής του Φεβρουαρίου.

Νόμιμοι δρόμοι, όχι άλλοι πνιγμοί στη θάλασσα, όχι χάος

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ υποστηρίζουμε ότι η δημιουργία νόμιμων δρόμων εισόδου όσων δικαιούνται προστασίας και παροχής ασύλου, κάτι που όχι μόνο θα σώσει χιλιάδες ζωές – σε 1,5 μήνα 500 πρόσφυγες, κυρίως γυναίκες και παιδιά, έχασαν τη ζωή τους στο Αιγαίο - αλλά θα βοηθήσει να αντιμετωπιστεί με ρεαλιστικό κι οργανωμένο τρόπο το προσφυγικό.  Υποστηρίζουμε την δημιουργία στην Τουρκία, κυρίως, αλλά και στις ελληνικές συνοριακές περιοχές «κέντρων για αιτήσεις ασύλου», με την συμμετοχή εκπροσώπων από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Τα κέντρα αυτά θα εξετάζουν αιτήματα ασύλου και θα δίνουν την δυνατότητα σε όσους τους αναγνωρίζεται το καθεστώς προστασίας να μεταβαίνουν απευθείας στις χώρες που τους το παρέχουν, χωρίς να διακινδυνεύουν τις ζωές τους στο Αιγαίο ή στον μακρύ και γεμάτο προβλήματα δρόμο προς κάποια ευρωπαϊκή χώρα. Μέχρι σήμερα έχουν φτάσει απευθείας σε ευρωπαϊκές χώρες από την Τουρκία μόνο 22.000 πρόσφυγες (σε σύνολο 1.000.000 περίπου που διέσχισαν τη θάλασσα και σχεδόν όλη την Ευρώπη με τα πόδια και κάθε άλλο μέσο το 2015), ενώ τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα σε σχέση με την μετεγκατάσταση προσφύγων από την Ελλάδα και την Ιταλία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες: έχουν μετεγκατασταθεί λιγότερα από 400 άτομα, αν και η συμφωνία προέβλεπε 160.000.

Χρήματα για βελτίωση ζωής των προσφύγων στα κέντρα προσφύγων στην Τουρκία

Θεωρούμε ότι η βοήθεια την οποία έχει αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση προς την Τουρκία, ύψους 3 δις, πρέπει να κατευθυνθεί κυρίως για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των 2.500.000 προσφύγων στα κέντρα προσφύγων στα σύνορα Τουρκίας και Συρίας. Οι πρόσφυγες που ζουν ήδη αρκετό καιρό σε παρόμοια κέντρα, πρέπει να ζήσουν σήμερα με ένα ποσό της τάξης των 5-7 δολαρίων το μήνα (που προέρχεται από την διεθνή βοήθεια), χωρίς δυνατότητες να εργαστούν και χωρίς ορατό μέλλον για αυτούς και τα παιδιά τους. Κάτω από αυτές τις συνθήκες είναι μονόδρομος η αναζήτηση της ελπίδας στην Ευρώπη.

Η βοήθεια που δόθηκε στον Λίβανο για δημιουργία πολλών νέων σχολείων για τα παιδιά πρόσφυγες και η προσαρμογή των μαθημάτων (διδασκαλία αραβικών) δημιουργεί καλύτερες συνθήκες διαμονής κι ένταξης σε μια μικρή χώρα που με 4.500.000 πληθυσμό φιλοξενεί 1.500.000-2.000.000 πρόσφυγες.

Χρήματα πρέπει να διατεθούν, επίσης, για την ανοικοδόμηση και αναζωογόνηση περιοχών μέσα στη Συρία, όπως είναι η επαρχία Κομπάνι, ώστε να μπορούν να επιστρέψουν και να ζήσουν πρόσφυγες που ζουν σήμερα σε γειτονικές περιοχές και χώρες. Πριν την επίθεση του Ισλαμικού Κράτους το Κομπάνι φιλοξενούσε συνολικά 500.000 άτομα (οι μισοί Σύριοι πρόσφυγες).

Ναι στα κέντρα υποδοχής και καταγραφής προς όφελος όλων

Η δημιουργία κέντρων υποδοχής και καταγραφής στα νησιά αλλά και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας (“hot spots”) ήταν υποχρέωση της χώρας ήδη από το 2012. Η καθυστέρηση στη λειτουργία τους επί 4 χρόνια εκθέτει τη χώρα και δίνει την δυνατότητα σε διάφορες πλευρές να θέτουν θέμα Σένγκεν. Οι τοπικές κοινωνίες θα πρέπει να έχουν λόγο στον σχεδιασμό – να μην αποφασίζεται από την κυβέρνηση ερήμην τους - όχι όμως για να πετάνε αλλού το μπαλάκι αλλά για να βρίσκουν λειτουργικές λύσεις. Οι πρόσφυγες είναι άνθρωποι, δεν είναι απόβλητα, και η οργανωμένη υποδοχή και παρουσία τους μπορεί να είναι προς όφελος και των τοπικών κοινωνιών. Η απουσία κατάλληλων υποδομών δεν βοηθάει στην αξιοπρεπή αντιμετώπιση των προσφύγων και μεταναστών, ούτε βελτιώνει την καθημερινή ζωή των κατοίκων των περιοχών που δέχονται μεγάλα προσφυγικά και μεταναστευτικά ρεύματα και την καταγραφή όσων εισέρχονται στη χώρα. Η οργανωμένη πολιτική υποδοχής, διαχείρισης, φιλοξενίας και σεβασμού του διεθνούς δικαίου είναι προς όφελος όλων.

Απαιτείται πολιτική και καλές πρακτικές κοινωνικής ένταξης

Η ανθρωπιστική προσέγγιση και η αλληλεγγύη για να είναι ουσιαστικές κι αποτελεσματικές πρέπει να συνοδεύονται από σοβαρές πολιτικές και δομές κοινωνικής ένταξης, με την ενεργή συμμετοχή των ίδιων των προσφύγων και μεταναστών. Η ορθολογική αξιοποίηση των πόρων που διατίθενται τόσο από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά κι Επενδυτικά Ταμεία όσο και από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ασύλου, Μεταναστών και Ένταξης προσφέρουν ουσιαστικές δυνατότητες για ανάπτυξη κοινωνικών υποδομών και για τους μετανάστες/πρόσφυγες αλλά και για τις τοπικές κοινωνίες. Αυτό προϋποθέτει, όμως, σοβαρή προετοιμασία και συνεργασίες, αξιοποίηση καλών παραδειγμάτων ένταξης που υπάρχουν σε ευρωπαϊκό επίπεδο και διάλογο μεταξύ των φορέων σε όλα τα επίπεδα.  

Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ είμαστε πάντα πρόθυμοι για να βοηθήσουμε και να στηρίξουμε καινοτόμες λύσεις προς όφελος των τοπικών κοινωνιών, των ανθρώπων που έχουν ανάγκη και των πολλών.