Συνέντευξη στην Απλωταριά Χίου
Η συνέντευξή μου δημοσιεύθηκε στην Απλωταριά Χίου http://www.aplotaria.gr/chrysogelos-peaceful-energy-revolution/
πρόσθεσα στο πιο κάτω κείμενο και ορισμένες χρήσιμες παραπομπές
1. Πώς διαμορφώνεται ενεργειακά το πεδίο στην Ελλάδα μετά την ιδιωτικοποίηση ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΗΕ και τον κατακερματισμό της ΔΕΗ (μικρή - μεγάλη);
Ν. Χρυσόγελος: Απουσιάζει μια ολοκληρωμένη πολιτική στην Ελλάδα για αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου, για «ενεργειακή μετάβαση», όπως έχει καθιερωθεί ο όρος από τα κινήματα πολιτών στην Ευρώπη, ώστε να απεξαρτηθούμε από τα ορυκτά καύσιμα και να στραφούμε στην εξοικονόμηση ενέργειας και στις Ανανεώσιμες Πηγές.
Η ιδιωτικοποίηση μέρους των υποδομών της ΔΕΗ δημιουργεί άλλο ένα συμπληρωματικό – ιδιωτικό - μονοπώλιο, δεν αφορά σε αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου, αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας, ενίσχυση του ρόλου των τοπικών κοινωνιών στην παραγωγή ενέργειας ή αλλαγή του «καυσίμου» από πετρέλαιο, φυσικό αέριο και λιγνίτη σε τοπικά διαθέσιμες ανανεώσιμες πηγές (ήλιος, άνεμος, κύμα, γεωθερμία, οργανικά υπολείμματα κα).
Όπως είχα τονίσει και σε προσωπικά άρθρα αλλά και οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ – ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ», η ελληνική πολιτική τάξη και μέρος της κοινωνίας πολώθηκαν για άλλη μια φορά στη βάση λανθασμένων διλημμάτων [1]. Κυβέρνηση κι αντιπολίτευση τσακώνονται για τους δεινόσαυρους ενώ αυτοί πεθαίνουν, αλλά δεν έχουν κατανοήσει καν τη νέα «ενεργειακή βιοποικιλότητα».
Η κυβέρνηση επιδιώκει να προωθήσει την πώληση του 30% του παραγωγικού δυναμικού της ΔΕΗ συνολικής ισχύος 2.768 MW υπό όρους μάλιστα μονοπωλιακούς για όποιον την αγοράσει (συμβάσεις με πελάτες, κα). Ο αγοραστής της «μικρής ΔΕΗ» θα πάρει ένα «πακέτο» που περιλαμβάνει:
- Ορυχεία λιγνίτη, αυτό του Αμυνταίου, περιλαμβανομένων των Λακκιάς, Κλειδιού, Κομνηνών, λόφων Βεύης και Μελίτης,
- 1380 ΜW λιγνιτικών σταθμών, δηλαδή δυο λιγνιτικές μονάδες που λειτουργούν (600 ΜW Αμύνταιο, 330 ΜW Μελίτη I ) καθώς και την άδεια παραγωγής για 450 ΜW Μελίτη ΙΙ.
- 903 ΜW Υδροηλεκτρικών, δηλαδή το συγκρότημα Νέστου, το Πουρνάρι Ι και ΙΙ καθώς και τα μικρότερα Άγρας και Εδεσσαίου,
- 485 ΜW μονάδας φυσικού αερίου της Κομοτηνής.
Δεν ήταν παρά ένα «δωράκι» σε κάποιους μεγάλους ομίλους υπό πολύ ευνοϊκούς όρους.
Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι από την άλλη, και η αντιπολίτευση, με κυρίαρχο βέβαια τον ΣΥΡΙΖΑ, υπερασπίζονταν μια εκδοχή του απολιθωμένου μοντέλου, πρακτικές προηγούμενων δεκαετιών, να παραμείνει δηλαδή η ΔΕΗ όπως έχει. Δεν αντιπρότεινε την αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου, δεν συνδέει με συνεκτικό τρόπο το συγκεκριμένο ενεργειακό θέμα («τι είδους ΔΕΗ;») με άλλα σχετικά θέματα που απασχολούν την κοινωνία (ενεργειακή φτώχεια, ΑΠΕ, κλίμα, περιβάλλον, υγεία κα). Έτσι λοιπόν η «συζήτηση» ήταν: «να διατηρηθεί το υπάρχον μοντέλο» ή «να κλωνοποιηθεί το υπάρχον και να υπάρξει άλλος ένας, ιδιωτικός, κλώνος»
Κυβέρνηση και αντιπολίτευση θα έπρεπε να επιδιώξουν μια πραγματική αλλαγή στο ενεργειακό μοντέλο που θα έδινε την δυνατότητα στις τοπικές κοινωνίες, σε συνεταιρισμούς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, να προχωρήσουν εκείνες στην δημιουργία πολλών τοπικών ΔΕΗ που θα βασίζονται όμως αποκλειστικά σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Δυστυχώς, τα κόμματα στην Ελλάδα είναι πολύ πίσω από άποψη παραγωγής πολιτικής, δεν παρακολουθούν καν τις σχετικές ευρωπαϊκές εξελίξεις και γι αυτό έχει κανείς την αίσθηση ότι τα έχει όλα ξανακούσει.
2.Στην ημερίδα που πραγματοποιήθηκε στη Σίφνο με θέμα τους Ενεργειακούς Συνεταιρισμούς κάνατε λόγο για μια "ειρηνική ενεργειακή επανάσταση στην οποία οι πολίτες μπορούν και πρέπει να συμμετάσχουν". Τι εννοείται με την όρο "ειρηνική ενεργειακή επανάσταση";
Ν. Χρυσόγελος: Η «ενεργειακή μετάβαση», είναι η μετάβαση σε έναν οικολογικό και κοινωνικά υπεύθυνο - και όσο το δυνατόν πιο αποκεντρωμένο - τρόπο παραγωγής, μεταφοράς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αλλά και μέσω της εξοικονόμησης ενέργειας που αλλάζει τα πάντα.
Πέρα από τα περιβαλλοντικά και κλιματικά χαρακτηριστικά της αυτή η «ειρηνική ενεργειακή επανάσταση» έχει και κοινωνική - οικονομική διάσταση. Σήμερα η ενέργεια παράγει έναν τεράστιο πλούτο. Πληρώνουν πολλοί για να συγκεντρωθεί αυτός ο πλούτος στα χέρια λίγων, κυρίως σε όσους κατέχουν το κάρβουνο, τον λιγνίτη, το πετρέλαιο, το ουράνιο και το φυσικό αέριο καθώς και στις μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες ενέργειας. Πώς μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι αυτός ο τεράστιος πλούτος δεν θα συγκεντρώνεται στα χέρια των λίγων και δεν θα απειλεί με καταστροφή της ζωής στον πλανήτη (κλιματική αλλαγή) αλλά θα επιστρέφει στις τοπικές κοινωνίες και θα ενισχύει την τοπική οικονομία, την βιωσιμότητα, την απασχόληση και την κοινωνική συνοχή; Αν η παραγωγή ενέργειας βασίζεται σχεδόν 100% σε διαθέσιμες ανανεώσιμες πηγές και γίνεται μέσα από ενεργειακούς συνεταιρισμούς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Στην Ευρώπη πολλοί άνθρωποι συμμετέχουν ενεργά σε αυτή την «ειρηνική επανάσταση». Υπάρχουν ήδη 2.500 ενεργειακοί συνεταιρισμοί που δεν κατέχουν μόνο μέσα παραγωγής ενέργειας αλλά και μέρος των δικτύων διανομής της, επενδύοντας όλο και περισσότερο σε αυτά που ονομάζουμε σήμερα «έξυπνα δίκτυα» (smartgrids).
Σε χώρες όπως η Γερμανία οι μεγάλες εταιρίες ελέγχουν μόλις το 7% της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ, το υπόλοιπο 93% παράγεται από συνεταιρισμούς, δήμους, ομίλους πολιτών, και μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Αυτό έχει ήδη προκαλέσει μια μεγάλη κρίση στην τιμή των μετοχών των μεγάλων επιχειρήσεων και η Μέρκελ προσπαθεί να ξανα-επιβάλει τον συγκεντρωτικό έλεγχο. Αυτό όμως βρίσκει σοβαρή αντίσταση από την κοινωνία που παίρνει τον έλεγχο της ενέργειας στα χέρια της. Δεν ζητάει τον κρατικό έλεγχο της ενέργειας, κινητοποιείται ενάντια στα εργοστάσια πυρηνικής ενέργειας, κάρβουνου, λιγνίτη, πετρελαίου, αλλά συγκεντρώνει εκατομμύρια Ευρώ που τα επενδύει σε πράσινες επενδύσεις. Ένας μόνο από τους συνεταιρισμούς, ο Ecopower στο Βέλγιο, διαθέτει κεφάλαια 40.000.000 που τα συγκέντρωσε από τα 40.000 μέλη του (περίπου με 1000 ανά μερίδα). Πολλοί από λίγα χρήματα συγκεντρώνουν τεράστια κεφάλαια και επενδύουν στην «δική» τους ανανεώσιμη ενέργεια.
Μια παρόμοια ειρηνική πράσινη επανάσταση βρίσκεται σε εξέλιξη και στις ΗΠΑ όπου το 40% της ενέργειας και των δικτύων ανήκει σε συνεταιρισμούς κυρίως της υπαίθρου.
3.Υποστηρίζετε ότι τα νησιά της Ελλάδας μπορούν να απεξαρτηθούν από τα ορυκτά καύσιμα και να καταστούν ενεργειακά αυτόνομα, στο πρότυπο άλλων ευρωπαϊκών νησιών, όπως το νησί Σάμσο στη Δανία. Πως μπορεί να επιτευχθεί κάτι τέτοιο;
Ν. Χρυσόγελος: Πρέπει να αλλάξουμε το ενεργειακό μοντέλο για λόγους κλιματικούς, οικονομικούς και κοινωνικούς [2]. Στην Ελλάδα πηγαίνουμε συχνά από το άσπρο στο μαύρο αν και υπάρχουν κι άλλα χρώματα. Στα θέματα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας είτε θα γίνονται μεγάλα «πρότζεκτ» με εμπλεκόμενους γνωστούς επιχειρηματίες είτε θα αντιμετωπίζουμε τις ΑΠΕ περίπου σαν ένα πυρηνικό εργοστάσιο. Κι όμως υπάρχει εναλλακτική λύση και αυτή είναι να γίνονται οι επενδύσεις από τις τοπικές κοινωνίες, μέσω συνεταιρισμών ή τοπικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, μετά από διαβούλευση και χωροταξικό σχεδιασμό και με τρόπο ώστε να μένουν οι πόροι και τα οφέλη στις τοπικές κοινωνίες.
Η επιστήμη και η συνεχώς εξελισσόμενη τεχνολογία επιτρέπουν σήμερα την αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, ενώ οι παραγωγοί μπορεί να είναι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενεργειακοί συνεταιρισμοί, πολίτες και όχι κατ’ ανάγκη μεγάλες πολυεθνικές ή κρατικές μονοπωλιακές εταιρίες.
Σταδιακά μπορούμε να βασίσουμε την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών μας σε συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας αλλά και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε ποσοστό 85-90% ή και 100% σε περίπτωση νησιών ή μικρότερων περιοχών. Αυτό δεν είναι επιστημονική φαντασία, είναι ο οδικός χάρτης της ΕΕ για το 2050. Είναι η πρόταση των Πράσινων για τη Γερμανία (τα πυρηνικά θα κλείσουν το 2022 και σταδιακά θα πρέπει να κλείσουν όλα τα εργοστάσια ενέργειας που βασίζονται σε ορυκτά καύσιμα. Ο Ομπάμα ανήγγειλε ένα σχέδιο που θα οδηγήσει σε κλείσιμο των 2/3 των εργοστασίων ενέργειας που βασίζονται στο κάρβουνο. Οι επιστήμονες συμφωνούν ότι αν θέλουμε να περιορίσουμε σε κάπως ελεγχόμενα επίπεδα την κλιματική αλλαγή πρέπει να μειωθούν οι εκπομπές των αερίων που ευθύνονται για την αλλαγή κατά 60-80% τις επόμενες δεκαετίες. Επομένως, θα πρέπει να αναλάβουμε και εμείς ένα ενεργό ρόλο στην ενεργειακή μετάβαση. Τα νησιά είναι προνομιακός χώρος για να πετύχουμε αυτή την μετάβαση με σημαντικά οφέλη για τις τοπικές κοινωνίες.
4.Σε χώρες της Ευρώπης (π.χ. Γερμανία) οι ντόπιοι κάτοικοι έχουν σοβαρά κίνητρα να συνεταιριστούν, καθώς ο νόμος τους δίνει το δικαίωμα να διαχειρίζονται ενεργειακά την περιοχή τους, αποτρέποντας έτσι τις μεγάλες εταιρίες να εκμεταλλευτούν το ενεργειακό δυναμικό της περιοχής τους. Στη χώρα μας υπάρχει το θεσμικό πλαίσιο, που ευνοεί τις συνεργατικές προσπάθειες σε σχέση με τις μεγάλες πολυεθνικές που κινούνται στο χώρο; Υπάρχει ταμείο της Ευρωπαϊκής ένωσης που μπορεί να χρηματοδοτήσει ενεργειακούς συνεταιρισμούς;
Ν. Χρυσόγελος: Το γεγονός ότι οι Πράσινοι στην Ελλάδα – και εξαιτίας δικών τους λαθών, των Οικολόγων Πράσινων, που με ανάγκασαν να φύγω και να δημιουργήσουμε τους «ΠΡΑΣΙΝΟΥΣ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ»– δεν είναι μια πολιτική δύναμη με μεγάλη επιρροή έχει προφανώς τις επιπτώσεις του στις διάφορες πολιτικές αλλά και στην νομοθεσία ή στις πρωτοβουλίες που αναπτύσσει η κοινωνία.
Χιλιάδες άνθρωποι πριν λίγες εβδομάδες διαδήλωναν στο Βερολίνο εναντίον της Μέρκελ που προσπαθεί να βάλει εμπόδια στην «ενεργειακή επανάσταση» (στην «ενεργειακή μετάβαση») που είχε ξεκινήσει με νομοθεσίες που είχαν προωθήσει οι Πράσινοι όταν συμμετείχαν στην κυβέρνηση. Ως Ευρωβουλευτής των Πράσινων συμμετείχα σε πολλές παρόμοιες εκδηλώσεις – σε λίγες μέρες θα είμαι ξανά σε κάποιες στην Γαλλία και στο Βέλγιο – με τον χαρακτηριστικό τίτλο «PowertothePeople», που είναι ένα λογοπαίγνιο, που σημαίνει δύναμη αλλά και ενέργεια στους πολίτες.
Οι Πράσινοι στο Βέλγιο επιδίωξαν να περάσει νομοθεσία που θα προβλέπει ότι όλες οι επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα περιλαμβάνουν σε ποσοστό τουλάχιστον 50% πολίτες και φορείς των περιοχών που γίνονται. Στη Δανία το 50% της ενέργειας από ΑΠΕ παράγεται από εταιρίες λαϊκής βάσης ή συνεταιρισμούς ή δήμους.
Στη Ελλάδα ακολουθήθηκε δυστυχώς μια λανθασμένη πολιτική για τις άδειες αλλά και μια επιθετική πολιτική από τις μεγάλες, γνωστές επιχειρήσεις που ελέγχουν την ενέργεια. Παρά τα εμπόδια και τις δυσκολίες υπάρχει χώρος και ανάγκη για να αναπτυχθούν ενεργειακοί συνεταιρισμοί.
Υπάρχουν πολλές δυνατότητες χρηματοδότησης σχεδίων και μέσω των ευρωπαϊκών προγραμμάτων της επόμενης περιόδου 2014-2020 («Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία», «Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης») [3] αλλά και μέσω συνεργασιών με ευρωπαϊκά οικολογικά funds, με ενεργειακούς συνεταιρισμούς ή και μέσω της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων. Έχω δουλέψει ως ευρωβουλευτές των Πράσινων πάνω σε αυτά και πετύχαμε αρκετά για την επόμενη περίοδο [4].
Το κύριο πρόβλημα, λοιπόν, δεν είναι η εξεύρεση πόρων. Είναι η αδυναμία των τοπικών κοινωνιών να δημιουργήσουν αποτελεσματικές, δημοκρατικές και διαφανείς δομές που θα δημιουργούν εμπιστοσύνη, θα παίρνουν πρωτοβουλίες, θα συνεργάζονται με ευρωπαϊκά δίκτυα που έχουν μεγάλη εμπειρία και διάθεση να βοηθήσουν. Όπως είπα και στην ημερίδα στη Σίφνο «Ο κρίσιμος παράγοντας για την ενεργειακή μετάβαση είναι η ενεργή συμμετοχή των πολιτών στη διαμόρφωση και λήψη αποφάσεων που αφορούν τη ζωή τους. Το 50% της αλλαγής αφορά την μακροχρόνια δέσμευση των κοινωνιών να αλλάξουν, με δημοκρατικό τρόπο και στη βάση αξιών, αλλά και να πάρουν ενεργά μέρος στις αλλαγές που απαιτούνται. Το υπόλοιπο 50% αφορά στην καλή οργάνωση, στην σωστή στρατηγική, στην απόκτηση τεχνογνωσίας, στην ενίσχυση των ικανοτήτων και δεξιοτήτων, στην συνεργασία με ευρωπαϊκά δίκτυα και οργανισμούς. Το πιο μικρό, μόνο, μέρος του προβλήματος είναι η εξεύρεση πόρων για τις αναγκαίες επενδύσεις».
5.Υπάρχουν άδειες από τη ΡΑΕ για ανεμογεννήτριες διαθέσιμες στα νησιά ή αν κάποιος ενδιαφέρεται να ξεκινήσει τώρα μία επένδυση σε ανεμογεννήτριες θα πρέπει να τις αγοράσει από τους ομίλους πολυεθνικών που τις έχουν ήδη εξασφαλίσει από τη ΡΑΕ;
Ν. Χρυσόγελος: Εξαρτάται, δεν είναι ίδια η κατάσταση σε όλα τα νησιά. Κάθε νησί έχει τα δικά του προβλήματα. Δεν θα πρέπει όμως να βγάλουμε από την λογική μας την ανάγκη να αγωνιστούμε για να αλλάξουμε νομοθεσία ή παγιωμένες καταστάσεις ή σε άλλες περιπτώσεις να αγοράσουμε τις άδειες από τις επιχειρήσεις. Τι να τις κάνουν αφού τις περισσότερες φορές δεν μπορούν να προχωρήσουν τα σχέδια τους; Εξάλλου συχνά οι άδειες βασίζονται σε τεράστια πρότζεκτ που απαιτούν διασύνδεση και δεν ξεκινούν από την ανάγκη να καλύψουν άμεσα τα νησιά τις ανάγκες τους 100% από διάφορα συστήματα ΑΠΕ μέσω της ένταξής τους σε ένα τοπικά «έξυπνα δίκτυα».
6.Ποια τα οφέλη για την κοινωνία και το περιβάλλον που προκύπτουν από την λειτουργία ενεργειακών συνεταιρισμών, συγκριτικά με τις μεγαεπενδύσεις των ενεργειακών πολυεθνικών που σχεδιάζονται για τα νησιά του Βορείου και του Νοτίου Αιγαίου;
Ν. Χρυσόγελος:Η ΕΕ δαπανάει ετησίως 400 δις Ευρώ για εισαγωγές πετρελαίου και φυσικού αερίου, που αφαιρούνται έτσι από κοινωνικές πολιτικές. Η Ελλάδα δαπανάει ετησίως 17,5-20 δις και αυτό έχει επιπτώσεις και στα δημοσιονομικά της [5]. Τα εξοπλιστικά προγράμματα [6], οι υπερτιμολογήσεις φαρμάκων, η διαφθορά και οι εισαγωγές πετρελαίου ευθύνονται για το μεγαλύτερο ποσοστό του χρέους – χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν έχει βασικές ευθύνες το πολιτικό σύστημα και το πολιτικό προσωπικό για τη χρεοκοπία της χώρας.
Τα μη διασυνδεμένα νησιά παράγουν σήμερα το 82% της ηλεκτρικής ενέργειας που χρειάζονται με πετρελαϊκούς σταθμούς, παρότι διαθέτουν τοπικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Στα περισσότερα νησιά, ακόμα και αυτά που έχουν πιο σύγχρονες μονάδες, η παραγωγή ηλεκτρισμού κοστίζει περισσότερο από όσο κοστίζει στην ηπειρωτική Ελλάδα. Το επιπλέον κόστος για την εισαγωγή πετρελαίου δηλαδή και τη λειτουργία των σταθμών αυτών στα μη διασυνδεδεμένα νησιά ξεπερνάει ετησίως το 1 δις ευρώ. Η άνοδος της τιμής του πετρελαίου αυξάνει – όπως είναι αναμενόμενο – και το κόστος παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τους πετρελαϊκούς σταθμούς των νησιών.
Το επιπλέον κόστος κατανέμεται όχι μόνο στους νησιώτες αλλά σε όλους τους καταναλωτές ρεύματος, ώστε να μην είναι δυσανάλογα υψηλοί για τους νησιώτες οι λογαριασμοί της ΔΕΗ.
Ας το δούμε στο επίπεδο ενός μικρού νησιού, όπως είναι η Σίφνος, το νησί από όπου κατάγομαι. Η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ετησίως κοστίζει στη ΔΕΗ περίπου 18.000.000 €, εκ των οποίων περίπου 13.000.000 € είναι το κόστος πετρελαίου. Οι κάτοικοι, μέσω των λογαριασμών της ΔΕΗ, πληρώνουν περίπου 5.000.000 €. Η διαφορά των 13.000.000 € κατανέμεται στους πολίτες όλης της χώρας, για να μην πληρώνουν οι Σιφνιοί τριπλάσιο λογαριασμό ρεύματος.
Το ίδιο ισχύει για τη Ρόδο, την Πάρο, τη Μύκονο, την Λέσβο ή την Χίο και όλα τα άλλα νησιά. Σύμφωνα με τη ΔΕΗ μέσα σε 15 χρόνια η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στη Ρόδο - και η παραγωγή της - αυξήθηκε κατά 94,5%, δηλαδή σχεδόν διπλασιάστηκε, από 393.205 MWh (1996) έφτασε σε 764.593 (2010).
Η ΔΕΗ της Ρόδου για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος το 2011 χρειάστηκε 146.974 τόνους μαζούτ και 37.985 χιλιόλιτρα (κυβικά μέτρα) ντίζελ που τις κόστισαν € 122.743.875. Με σταθερές τιμές, η ΔΕΗ σε μια 10ετία πλήρωσε 1,2 δις € για εισαγωγές πετρελαίου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας μόνο για τις ανάγκες της Ρόδου, ποσό ίσο περίπου με αυτό που «έψαχνε» πριν λίγο καιρό η κυβέρνηση μέσα από σκληρές περικοπές μισθών και συντάξεων και επιβολή φόρων. Για κάθε αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας στη Ρόδο ή στη Μύκονο, για παράδειγμα λόγω αύξησης του αριθμού των τουριστών, το επιπλέον κόστος της ενέργειας «μοιράζεται» σε όλους τους κατοίκους της χώρας!
Για να ξέρουμε τι χάνουμε από την τσέπη μας: Το σύνολο των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων από τα περιφερειακά προγράμματα για το Ν. Αιγαίο την περίοδο 2014-2020 θα φτάσει τα 168.000.000 (50% ευρωπαϊκή, 50% εθνική χρηματοδότηση). Την ίδια αυτή, όμως, περίοδο των 7 χρόνων, η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεμένα νησιά θα κοστίσει 7 δις ευρώ επιπλέον του μέσου κόστος παραγωγής ηλεκτρισμού του ηπειρωτικού συστήματος. Δηλαδή, λόγω ενός λανθασμένου ενεργειακού μοντέλου θα σπαταληθούν τα 7 επόμενα χρόνια πόροι που αντιστοιχούν στο 80πλάσιο του συνόλου των ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων για το Ν. Αιγαίο την ίδια περίοδο.
Φαντάζομαι ότι αν συγκεντρώσουμε στοιχεία και για το Βόρειο Αιγαίο – κάτι που πρέπει να γίνει - θα ισχύει κάτι παρόμοιο.
Το ζητούμενο λοιπόν είναι να παράγεται η ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές αλλά να παράγεται και με τέτοιο τρόπο ώστε το μεγαλύτερο μέρος του πλούτου που δημιουργείται από την αξιοποίηση του ανέμου και του ήλιου να μένει στις τοπικές κοινωνίες. Το να μένει ένα ποσοστό 2,7% δεν είναι, κάτω από τις σημερινές συνθήκες, ικανοποιητικό, αλλά θα έλεγα ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι ότι οι τοπικές κοινωνίες δεν έχουν αποφασιστικό λόγο για αυτές τις επενδύσεις.
Αλλά μην το περιορίσουμε μόνο στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Να σχεδιάσουμε και να εργαστούμε ώστε στο κοντινό μέλλον και τα λεωφορεία, τα φορτηγά, τα αυτοκίνητα και οι μηχανές αλλά και τα πλοία να βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας [7], μονάδες παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ στα νησιά στην Ν. Ευρώπη και τη Μεσόγειο να τροφοδοτούν πλοία, οχήματα, κατοικίες και τουριστικές εγκαταστάσεις προς όφελος του κλίματος και των νησιών.
7.Εφόσον μιλάμε για έργα και επενδύσεις σε μικρότερη κλίμακα, κάποιοι θα πουν ότι το όλο εγχείρημα μπορούν να το αναλάβουν καθαρά δημόσιοι φορείς, χωρίς τη συμμετοχή ιδιωτών. Τι απαντάτε;
Ν. Χρυσόγελος: Προσωπικά αλλά και ως «ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ» στηρίζουμε τον λεγόμενο τρίτο τομέα, την κοινωνική συνεργατική οικονομία και επιχειρηματικότητα που μπορεί να λειτουργεί πράγματι προς όφελος του δημόσιου (όχι κρατικού) συμφέροντος. Μπορεί το συνεργατικό μοντέλο να είναι πιο ευέλικτο, καινοτόμο, δημοκρατικό και άμεσα ελεγχόμενο από τους πολίτες. Μπορεί να συμμετέχει σε ευρύτερα δίκτυα, να μην μπλέκει σε υπερβολική γραφειοκρατία, να μην εξαρτιέται από το ποιος είναι δήμαρχος, περιφερειάρχης, υπουργός ή πρωθυπουργός.
Δυστυχώς στην Ελλάδα έχουμε μπλέξει πολύ μεταξύ τους τις έννοιες δημόσιο, κρατικό και κομματικό. Το κρατικό μοντέλο των συνεταιρισμών απέτυχε γιατί οι περισσότεροι έγιναν κομματικά ή πελατειακά συστήματα και στο τέλος κέντρα διαφθοράς. Όχι ότι δεν υπάρχουν και πετυχημένα παραδείγματα, κάποιοι από τους παλιούς συνεταιρισμούς εξελίχθηκαν και πλησιάζουν πιο πολύ στο σύγχρονο μοντέλο που βασίζεται στις 7 βασικές αρχές. Αλλά τώρα πρέπει να μάθουμε από τα λάθη και να αξιοποιήσουμε τα καλά παραδείγματα αλλά και την γνώση και μεθοδολογία που παράγεται σε διάφορα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια.
8.Διαβάζουμε ότι ο κόσμος στη Σίφνο αγκάλιασε το εγχείρημα. Πότε πιστεύετε θα μπορέσετε να έχετε ασφαλή συμπεράσματα για την επιτυχία ή μη του "ενεργειακού πειράματος της Σίφνου";
Ν. Χρυσόγελος: Σίγουρα έχουμε να διανύσουμε μακρύ δρόμο. Δεν πατάς το κουμπί και όλα γίνονται. Η επιτυχία είναι κατ΄αρχάς ότι έχουν πειστεί πολλοί για την αναγκαιότητα, πολλοί άλλοι περιμένουν να δουν κάτι πρακτικό – ήδη προχωράμε σε σχεδιασμό για τις πρώτες επενδύσεις – αλλά και ορατά αποτελέσματα για το σύνολο της κοινωνίας. Όλα αυτά που συζητούσαμε κάποια χρόνια, βλέπουν οι πολίτες ότι γίνονται κάπου αλλού κι άρα μπορούμε να τα κάνουμε και εμείς. Βοήθησε ότι γίναμε μέλη στην «Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Συνεταιρισμών και Ομίλων Πολιτών Παραγωγής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές» (RESCoop), ότι έχουμε πλήρη βοήθεια και στήριξη.
Η αλλαγή άρχισε όταν πείστηκαν νέοι αλλά δυναμικοί άνθρωποι από το νησί να πάνε στο πρώτο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας και να παρουσιάσουν την ιδέα μας. Ανακάλυψαν εκεί έναν άλλο κόσμο υπαρκτό, δεν ήταν πλέον μόνο εγώ που τους «έπρηζα» με πράσινες ιδέες. Η ιδέα μας κέρδισε την υποστήριξη της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας. Μέλη της ήρθαν πολλές φορές στην Ελλάδα, δεκάδες εμαιλ με ιδέες, πρακτικές πληροφορίες, διάθεση πραγματικής στήριξης. Στο δεύτερο συνέδριο πήγαν 5 άτομα για να μετάσχουν αλλά και για να επισκεφθούν συνεταιρισμούς στην Δανία. Έγινε, μετά, η πρόσφατη διεθνής ημερίδα στη Σίφνο. Αρχές Οκτώβρη 3 άτομα από τον συνεταιρισμό θα συμμετάσχουμε στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο. Άλλοι θα πάνε στην Κοπεγχάγη, σε άλλους συνεταιρισμούς. Σχεδιάζουμε επίσης να δημιουργήσουμε σε συνεργασία με το «Ευρωπαϊκό Δίκτυο Νέων για την Βιώσιμη Ενέργεια» μια «Θερινή Πράσινη Ακαδημία» στη Σίφνο.
Ξέρετε ότι με τα νησιά έχω μια ιδιαίτερη σχέση και αγάπη – πολύ πριν γίνω ευρωβουλευτής των Πράσινων. Στην Χίο έχω έρθει πολλές φορές και έχουμε οργανώσει διάφορες εκδηλώσεις και δραστηριότητες. Δεν είναι, λοιπόν, έξω από τα ενδιαφέροντα και τις προθέσεις μου να δημιουργήσουμε στη Χίο ένα κέντρο που θα προωθεί παρόμοιες πράσινες πολιτικές. Όταν θα είναι η ώρα θα παρουσιάσουμε τις ιδέες και προτάσεις μας.
Εξάλλου το μέλλον της οικονομίας είναι προς πράσινη κατεύθυνση [8] και εκεί υπάρχουν σημαντικοί πόροι – χάρη και στη δουλειά μας, στη δουλειά των Πράσινων ευρωβουλευτών στο προηγούμενο Ευρωκοινοβούλιο [9]
Παραπομπές
[2] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2012-01-26-17-17-39-594/arthra/item/3780-new-policy
[3] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2012-01-26-17-17-39-594/deltia-typou/item/3760-energy-revolution
[4]http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/greening%20GE.pdf
[5] http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/energy%20GE.pdf
[6]http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/defence%20GE.pdf
[7]http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/shipyard%20GE.pdf
[8]http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/economy%20GE.pdf
[9]http://www.chrysogelos.gr/images/files/2014_2020_YourGuidetoEUFunding_LR.PDF
Συνέντευξη Ν. Χρυσόγελου στην Βασιλική Γραμματικογιάννη, AthensVoice, σχετικά με την ΔΕΗ!
Ερώτηση: Για άλλη μια φορά χωριστήκαμε σε δυο στρατόπεδα με το θέμα της ΔΕΗ. Εσείς προτείνετε ένα τρίτο δρόμο. Ποιος είναι;
Ν. Χρυσόγελος: Το ένα στρατόπεδο, το κυβερνητικό,υποστηρίζει την πώληση της «μικρής ΔΕΗ» με παραπλανητικά επιχειρήματα. Λίγοι πείθονται από αυτά. Η «απελευθέρωση» έχει ήδη πραγματοποιηθεί νομοθετικά και πρακτικά (υπάρχουν ήδη ιδιωτικές μονάδες παραγωγής ενέργειας από φυσικό αέριο ή ΑΠΕ). Τι είδους απελευθέρωση είναι όταν η κυβέρνηση δίνει με ιδιαίτερα προνομιακούς όρους μέρος του παλιού ενεργειακού πακέτου (κυρίως λιγνιτορυχεία και λιγνιτικές μονάδες) σε κάποιον ακόμα πιο μεγάλο ενεργειακό παίχτη (γερμανική, γαλλική ή ιταλική επιχείρηση σε συνεργασία μάλλον με κάποιον ελληνικό όμιλο); Δεν βλέπουμε ποιος είναι ο λόγος δίπλα στη ΔΕΗ να προστεθούν και ιδιώτες που επενδύουν στον λιγνίτη είτε εδώ είτε και σε γειτονικές βαλκανικές χώρες αξιοποιώντας τα αποθέματα στην Ελλάδα, στο Κόσσοβο και στην Σερβία. Η επένδυση στον λιγνίτη είναι ξεπερασμένη και μια σειρά από μελέτες δείχνουν ότι αυτές οι επενδύσεις πλέον είναι μη-βιώσιμες, όχι μόνο για κλιματικούς αλλά και για οικονομικούς λόγους. Εκτός κι αν στηρίζονται από «κρυφές» επιδοτήσεις.
Το άλλο στρατόπεδο, η αντιπολίτευση – με πρωταγωνιστή τον ΣΥΡΙΖΑ – υπερασπίζεται τη διατήρηση ενός μοντέλου παραγωγής ενέργειας που θυμίζει τους δεινόσαυρους. Δεν είναι τυχαίο που έχουν βρεθεί αρκετοί δεινόσαυροι καλά διατηρημένοι σε ορυχεία κάρβουνου στο Βέλγιο (μπορεί να τους δει κάποιος στο μουσείο φυσικής ιστορίας στις Βρυξέλλες). Η αξιωματική αντιπολίτευση έχει δίκιο να ασκεί κριτική στο συγκεκριμένο σχέδιο που επιδιώκει να επιβάλει με κάθε μέσο η κυβέρνηση. Αλλά από εκεί και πέρα εμφανίζεται ως μια κατεξοχήν συντηρητική πολιτική δύναμη, που υπερασπίζεται το παλιό μοντέλο, που έτσι κι αλλιώς συνδέεται με πολύ σοβαρά προβλήματα (συγκεντρωτική παραγωγή, ρύπανση, συνεισφορά στην υποβάθμιση της υγείας αλλά και στην αλλαγή του κλίματος, έλεγχος από κομματικά συστήματα).
Κατανοητό να αντιδράει στην πώληση μέρους της ΔΕΗ αλλά θα έπρεπε να αναδεικνύει την εναλλακτική πρότασή της αν έχει. Αλλιώς συμπεριφέρεται ως μια συντηρητική πολιτική δύναμη που απλώς επενδύει στην άρνηση αλλαγών. Οι συντηρητικοί (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ) θέλουν να πουλήσουν, οι υποτίθεται προοδευτικοί (ΣΥΡΙΖΑ) σε συνεργασία με πολλές συντηρητικές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις απλώς υποστηρίζουν απλώς το παλιό, την εξάρτηση από τον λιγνίτη και το πετρέλαιο. Θα έπρεπε να έχει αντιληφθεί ότι τώρα είναι ευκαιρία για να δημιουργηθεί ένα κίνημα που θα υποστηρίξει την ενεργειακή επανάσταση, τη μετάβαση σε ένα διαφορετικό ενεργειακό μοντέλο όσον αφορά στο ποιος, πώς και που παράγει την ενέργεια.
Εμείς, οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ-Αλληλεγγύη» λέμε όχι στην δημιουργία ενός δεύτερου –ιδιωτικού τώρα – δεινόσαυρου, κλώνου του κρατικού, που θα προσφερθεί μάλιστα σε ευνοϊκές τιμές σε κάποιους φίλους. Αλλά λέμε ναι σε ριζικές, σωστά σχεδιασμένες αλλαγές του ίδιου του ενεργειακού μοντέλου που πρέπει να συναποφασίσουμε ως κοινωνία. Υποστηρίζουμε έναν οικολογικά και κοινωνικά υπεύθυνο - και όσο το δυνατόν πιο αποκεντρωμένο - τρόπο παραγωγής, μεταφοράς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αλλά και μέσω της εξοικονόμησης ενέργειας, που αλλάζει τα πάντα.
Αυτό συνδυάζεται σήμερα με ένα νέο μοντέλο διάθεσης της ενέργειας, μέσω των λεγόμενων «έξυπνων δικτύων» (smartgrids), που προσφέρουν λύσεις για αποθήκευση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, εξισορρόπηση της ένταξης της ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές στα δίκτυα αλλά και βελτιστοποίηση της χρήσης ενέργειας, αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας, καθώς και κατανάλωση αποκλειστικά παραγόμενης τοπικά ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές.
Ο λιγνίτης είναι μια πρώτη ύλη που χρησιμοποιήθηκε σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό, παραγωγικό πλαίσιο.Σήμερα είμαστε αναγκασμένοι για πολλούς λόγους να περάσουμε σε ένα άλλο ενεργειακό μοντέλο.ΔΕΝ είμαστε υποχρεωμένοι να πουλήσουμε μέρος των λιγνιτορυχείων και των λιγνιτικών μονάδων σε ένα ισχυρό ενεργειακό παίχτη.
Ερώτηση: Είστε υπέρ του δημοψηφίσματος και ποια πιστεύεται ότι είναι τα ερωτήματα που πρέπει να τεθούν;
Νίκος Χρυσόγελος: Οι ΠΡΑΣΙΝΟΙ παγκοσμίως αλλά και εμείς οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ-ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ» στην Ελλάδα είμαστε υπέρ των δημοψηφισμάτων με δυο προϋποθέσεις, όμως. Να έχει προηγηθεί σοβαρή δημόσια συζήτηση για το θέμα και να έχουν τεθεί τα σωστά ερωτήματα. Κυβέρνηση κι αντιπολίτευση αποφεύγουν την συζήτηση για το ενεργειακό μοντέλο και περιορίζουν την κουβέντα στα διαδικαστικά.
Κατά αρχάς δεν είναι κάτι ….φοβερό να γίνει κουβέντα στην Ολομέλεια της Βουλής για το ενεργειακό. Ούτε το να γίνει ένα δημοψήφισμα.
Η συμμετοχή των πολιτών σε μια κορυφαία έκφραση της δημοκρατίας, όπως είναι το δημοψήφισμα, δεν μπορεί να είναι υπόθεση κομματικών χειρισμών, και πολύ περισσότερο - με πρόσχημα τις συνταγματικές πρόνοιες – να μετατρέπεται σε παιχνίδι ισχύος και κομματικών εντυπώσεων.
Στο ευρωκοινοβούλιο γίνονταν σοβαρές συζητήσεις, εκδηλώσεις, εκθέσεις, καταθέταμε τροπολογίες, λαμβάναμε αποφάσεις, για τα θέματα ενέργειας με πολύ μεγαλύτερες επιπτώσεις, χωρίς ποτέ να παίρνουν όλα αυτά την …τρομακτική διάσταση που συνηθίζουμε να δίνουμε στην Ελλάδα: πόλωση, απειλές, διαγραφές κα.
Χώρες, όπως η Γερμανία έχουν οργανώσει δημοψηφίσματα για το αν οι πολίτες θέλουν την κατασκευή μιας νέας μονάδας λιθάνθρακα ή όχι, για το αν θέλουν να ιδιωτικοποιήσουν τις υπηρεσίες του νερού ή όχι. Φοβάμαι ότι η κοινωνία και το πολιτικό σύστημα πολώνονται τόσο άγρια για τα στοιχειώδη, ούτε καν για την ουσία των πολιτικών, γιατί δεν έχουμε μάθει ακόμα να λειτουργούμε ως δημοκρατία. Αυτό εξηγεί και γιατί πετάμε τόσο εύκολα το μωρό της δημοκρατίας στα χέρια της «Χρυσής Αυγής».
Ως προς το ίδιο το ερώτημα του δημοψηφίσματος, αν ήμασταν εμείς, οι «ΠΡΑΣΙΝΟΙ- Αλληλεγγύη», στην ελληνική Βουλή, ή μπορούσαμε να επηρεάσουμε, θα ζητούσαμε να ανασταλεί η ψήφιση του νομοσχεδίου, να αναπτυχθεί πολιτικός διάλογος για το ενεργειακό μοντέλο και πώς αυτό συνδέεται με τις επιλογές που προβάλλονται αλλά και με προβλήματα που απασχολούν την κοινωνία (ενεργειακή φτώχεια, σπατάλη ενέργειας, θέματα υγείας και κλίματος, ευρωπαϊκή στρατηγική και δεσμεύσεις). Σε κάθε περίπτωση θα προτείναμε να περιληφθεί στο δημοψήφισμα ένα τρίτο ερώτημα που θα συνδέονταν με ένα εναλλακτικό σχέδιο για πολλές μικρές ΔΕΗ που θα εξοικονομούν ενέργεια και θα παράγουν αποκλειστικά ανανεώσιμη ενέργεια, κατά βάση αποκεντρωμένα, μέσα από μικρομεσαίες, συνεταιριστικές ή δημοτικές επιχειρήσεις. Και σε κάθε περίπτωση από επιχειρήσεις το 25-50% των μετοχών των οποίων θα ανήκει στους κατοίκους και στους τοπικούς φορείς, ώστε να μένει σημαντικό ποσοστό του πλούτου που παράγεται από την ενέργεια σε τοπικό επίπεδο για κοινωνικές και περιβαλλοντικές επενδύσεις.
Αν οι πολίτες υποστήριζαν αυτό το σχέδιο στο δημοψήφισμα, θα ζητούσαμε να υπάρξουν νομοθετικές ρυθμίσεις που θα βοηθούσαν την ειρηνική αυτή ενεργειακή επανάσταση, θα δείχναμε πρακτικά πώς μπορούμε να υποστηρίξουμε αυτή την ενεργειακή μεταστροφή (μετάβαση) αξιοποιώντας ευρωπαϊκούς πόρους και οικολογικά funds, και στην συνέχεια θα επεκτείναμε το «μοντέλο» μας, σε συνεργασία με άλλες μεσογειακές χώρες και ακτοπλοϊκές επιχειρήσεις κάθε είδους (τοπικές, ιδιωτικές, συνεταιριστικές). Θα οραματιζόμασταν τη δημιουργία μιας ευρείας, ενιαίας ζώνης βασισμένης σε ΑΠΕ, όπως κάνουν – με βάση μια άλλη μορφή ενέργειας, το υγροποιημένο φυσικό αέριο - οι χώρες της Βαλτικής.
Ερώτηση: Οι υπέρμαχοι της πώλησης της Μικρής ΔΕΗ υποστηρίζουν ότι θα συμβεί ότι συνέβη και με τον ΟΤΕ και οι τιμές θα πέσουν προς όφελος των καταναλωτών. Ισχύει κάτι τέτοιο;
Νίκος Χρυσόγελος: Θα μου επιτρέψετε να σας πω ότι οι τιμές της κινητής τηλεφωνίας για υπηρεσίες τηλεφωνίας και ίντερνετ όταν ταξιδεύει κάποιος εκτός χώρας πέφτουν εξαιτίας της νομοθεσίας που επέβαλε το Ευρωκοινοβούλιο με πολύ μεγάλη πλειοψηφία, δεν είναι κάτι που έγινε από τις ίδιες της εταιρίες. Μάλιστα σύμφωνα με την νέα νομοθεσία, από το 2015 πρέπει να μηδενιστεί η επιπλέον χρέωση που επέβαλαν οι εταιρίες κινητής τηλεφωνίας για την λεγόμενη περιαγωγή (roaming).
Η πραγματική μείωση του κόστους για τον καταναλωτή μπορεί να προέλθει από προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας είτε ο καταναλωτής είναι βιομηχανία είτε είναι κάποιο νοικοκυριό. Μια κρατική και μια μικρότερη ιδιωτική ΔΕΗ δεν είναι κάτι που πρόκειται να συμβάλει στη μείωση του κόστους της ενέργειας, εκτός κι αν αυξηθεί η «κρυφή» επιδότηση προς τα ορυκτά καύσιμα και μεταφερθούν με άλλο τρόπο τα κόστη στον καταναλωτή. Αν η κυβέρνηση και η ΔΕΗ ήθελαν να μειωθούν ή έστω να σταθεροποιηθούν οι τιμές του ρεύματος θα μπορούσαν να συμβάλουν με μια σειρά μέτρων. Σήμερα κάποιοι συμπολίτες πληρώνουν πιο φτηνά το ρεύμα («κοινωνικό τιμολόγιο») αλλά την διαφορά την πληρώνουν οι υπόλοιποι. Αντί να πληρώνουμε όλοι (οι υπόλοιποι) πιο ακριβό το ρεύμα για να υπάρχει το λεγόμενο «κοινωνικό τιμολόγιο», θα μπορούσαν να στηριχθούν οι ευάλωτες κοινωνικές ομάδες να μειώσουν την κατανάλωση ρεύματος με ενεργειακή και λειτουργική αναβάθμιση των κατοικιών τους. Έτσι και μικρότερο λογαριασμό θα πλήρωναν και θα βελτίωναν την ποιότητα ζωής τους. Αυτή θα ήταν πραγματικά μια ορθολογική κοινωνική πολιτική. Κυβέρνηση και ΔΕΗ θα μπορούσαν να κάνουν πολλά για να μειωθεί το επιπλέον κόστος παραγωγής του ρεύματος στα νησιά λόγω του πετρελαίου - ξεπερνάει τα 700.000.000 Ευρώ, ετησίως - που επιμερίζεται, σήμερα, για κοινωνικούς λόγους, σε όλους τους κατοίκους της χώρας.
Ερώτηση: Η απελευθέρωση της αγοράς ενέργειας δεν είναι μνημονιακή υποχρέωση;
Ν. Χρυσόγελος: Η κυβέρνηση πρώτα βάζει μια «ρύθμιση» στο Μνημόνιο και μετά επικαλείται το ότι η τρόικα απαιτεί την εφαρμογή της. Τα ίδια λέει και για την ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών νερού. Όμως η συνήθης απάντηση της Κομισιόν σε μια σειρά σχετικών ερωτήσεων που είχα υποβάλλει (ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών νερού, νομοσχέδιο για ακτές – αιγιαλό κα).) ήταν πανομοιότυπη, ότι δηλαδή «αυτή είναι επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης»[1]. Εξάλλου. η πώληση της ΔΕΗ σύμφωνα ακόμα και με την επιχειρηματολογία της κυβέρνησης – «με την πώληση θα συγκεντρωθούν τα αναγκαία χρήματα για να προχωρήσει η επιχείρηση στις επενδύσεις της» - δεν θα έχει δημοσιονομικό όφελος. Άρα τι σχέση έχει με μνημονιακή υποχρέωση; Ακόμα και έτσι αν ήταν, θα μπορούσε να επιδιώξει εναλλακτικές λύσεις, κάτι που φυσικά δεν επιθυμεί.
Ερώτηση: Ποιο είναι το ενεργειακό μοντέλο που ακολουθεί σήμερα η Ευρώπη;
Ν. Χρυσόγελος: Η όποια συζήτηση για τη ΔΕΗ δεν έχει σχέση με την κοσμογονία που συντελείται στα θέματα της ενέργειας [2]. Σκεφτείτε μια δημόσια ή ιδιωτική εταιρεία ενέργειας που επενδύει στην παροχή προς τους πελάτες της υπηρεσιών εξοικονόμησης ενέργειας αντί να επιδιώκει αύξηση της κατανάλωσης ενέργειας και κατασκευή νέων μονάδων (λιγνιτικές μονάδες ή ΑΠΕ). Δεν είναι επιστημονική φαντασία, συμβαίνει και στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη μια τέτοια μεταστροφή. Στη Γερμανία πάνω 2.000.000 είναι οι παραγωγοί ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές – νοικοκυριά, αγρότες, ενεργειακοί συνεταιρισμοί, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όχι οι μεγάλες επιχειρήσεις, όπως θα πίστευε κάποιος [3]. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί πάνω από 2.400 ενεργειακοί συνεταιρισμοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ καθημερινά δημιουργούνται νέοι [4]. Στις ΗΠΑ για πρώτη φορά προωθείται από τον πρόεδρο Μπ. Ομπάμα ένα εκτεταμένο πρόγραμμα μείωσης κατά 30% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις μονάδες κάρβουνου [5], [6] ενώ συντελούνται σημαντικές αλλαγές και στην βάση της αμερικάνικης κοινωνίας, κάποτε αδιανόητες [7]. Οι μεγάλες επιχειρήσεις παραγωγής ενέργειας χάνουν συνεχώς από την αξία τους επειδή δεν εκτίμησαν σωστά την ενεργειακή επανάσταση. Η μετάβαση σε μια νέα ενεργειακή εποχή θα πρέπει να είναι σχεδιασμένη ώστε να βοηθήσει όλους να ζήσουν καλύτερα, συμπεριλαμβανομένων όσων είναι εργαζόμενοι σήμερα στη ΔΕΗ, στα ορυχεία, στον κύκλο των ορυκτών καυσίμων
Ερώτηση: Στη Σίφνο απ’ όπου και κατάγεστε έχετε πρωτοστατήσει στην ίδρυση μιας συνεταιριστικής επιχείρησης ενέργειας. Πως ακριβώς λειτουργεί;
Ν. Χρυσόγελος: Ήδη στον συνεταιρισμό συμμετέχουν 65 άτομα και γίναμε μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών και πολιτών παραγωγής ενέργειας από ΑΠΕ. Αποφασίσαμε να αποφασίζουμε εμείς τι πρέπει να γίνει, όχι να μας επιβάλλουν άλλοι τι πρέπει να γίνει ή να παρακολουθούμε παθητικά τις εξελίξεις. Οργανώσαμε επισκέψεις σε άλλες χώρες, συμμετείχαμε σε συνέδρια, μαθαίνουμε από την εμπειρία τους. Δεν μιλάμε για αφηρημένες ιδέες αλλά για κάτι που μπορεί να γίνει και στο νησί. Θα τα καταφέρουμε, όσα εμπόδια και να υπάρχουν, γραφειοκρατικά και όχι μόνο, ώστε σε λίγα χρόνια το νησί να στηρίζεται 100% σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως είναι ο στόχος. Και γιατί όχι να έχουμε ένα πλοίο που τουλάχιστον εν μέρει θα κινείται με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, θα τροφοδοτείται από τον συνεταιρισμό του νησιού. Πέρυσι στο πλαίσιο του φεστιβάλ γαστρονομίας είχαμε οργανώσει ένα σεμινάριο απευθύνονταν και σε άλλους νησιώτες. Φέτος θα είναι μια καλή ευκαιρία να συναντηθούμε, πάντα στο πλαίσιο του φεστιβάλ γαστρονομίας «Ν. Τσελεμεντές», αρχές Σεπτεμβρίου, περισσότεροι ενδιαφερόμενοι από νησιά.
Παραπομπές:
[2http://www.chrysogelos.gr/index.php/2012-01-26-17-17-39-594/deltia-typou/item/3760-energy-revolution
http://en.wikipedia.org/wiki/Energy_transition
[3] http://www.energiegenossenschaften-gruenden.de/hintergrund.html
[4] http://www.rescoop.eu/rescoop-map
[5] http://ecowatch.com/2014/06/02/obama-epa-carbon-climate-change/
[6] http://time.com/2806697/obama-epa-coal-carbon/
[7] EarthPolicyInstitute, LesterBrown, ομιλία του Ευρωκοινοβούλιο, Ιούνιος 2014
Συγνώμη, λάθος δίλημμα για τη ΔΕΗ
Η ελληνική πολιτική τάξη και μέρος της κοινωνίας πολώνονται άλλη μια φορά, αλλά στη βάση, πάλι, λανθασμένων διλημμάτων. Η όποια συζήτηση για τη ΔΕΗ με τον τρόπο που γίνεται αφορά – τουλάχιστον από άποψη πολιτικού διλήμματος - σε ένα μοντέλο που δεν έχει σχέση με την πραγματική κοσμογονία που συντελείται στα θέματα της ενέργειας [1].
Από άποψη περιεχομένου, η συζήτηση για τα ενεργειακά όπως εξελίσσεται μέχρι τώρα αφορά σε πρακτικές προηγούμενων δεκαετιών, ενώ δεν συνδέει με συνεκτικό τρόπο το συγκεκριμένο ενεργειακό θέμα («τι είδους ΔΕΗ;») με άλλα σχετικά θέματα που απασχολούν την κοινωνία (ενεργειακή φτώχεια, ΑΠΕ, κλίμα, περιβάλλον, υγεία κα). Κυβέρνηση και αντιπολίτευση τσακώνονται για τους δεινόσαυρους ενώ αυτοί πεθαίνουν, αλλά δεν έχουν κατανοήσει καν τη νέα «ενεργειακή βιοποικιλότητα», δηλαδή την «ενεργειακή μετάβαση», έναν οικολογικό και κοινωνικά υπεύθυνο - και όσο το δυνατόν πιο αποκεντρωμένο - τρόπο παραγωγής, μεταφοράς ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές αλλά και μέσω της εξοικονόμησης ενέργειας που αλλάζει τα πάντα.
Από άποψη διαδικασίας, η συμμετοχή των πολιτών σε μια κορυφαία έκφραση της δημοκρατίας, όπως είναι το δημοψήφισμα, δεν μπορεί να είναι υπόθεση κομματικών χειρισμών, και πολύ περισσότερο - με πρόσχημα τις συνταγματικές πρόνοιες – να μετατρέπεται σε ένα παιχνίδι ισχύος και κομματικών εντυπώσεων. Είναι σημαντικές οι επαφές μεταξύ πολιτικών αρχηγών (επιτέλους συζητάνε, έστω και τηλεφωνικά), αλλά, συγνώμη, δεν προετοιμάζονται έτσι δημοψηφίσματα και δεν μπορεί να κόμματα να ευτελίζουν την διαδικασία μετατρέποντάς την σε μια κομματική συνεννόηση ή διαφωνία. Θα μπορούσαν(με) να διδαχθούμε για το πώς οργανώνονται με πρωτοβουλία των πολιτών δημοψηφίσματα, αποφεύγοντας τη μετατροπή μιας σημαντικής έκφρασης άμεσης δημοκρατίας σε μια υπόθεση κομματικών χειρισμών, ακόμα και αν το συνταγματικό πλαίσιο δεν αφήνει πολλά περιθώρια.
Η σημασία του σωστού ερωτήματος
Αλλά πριν το δημοψήφισμα μεγάλη, μεγαλύτερη σημασία έχει η πολιτική συζήτηση για το θέμα που θα τεθεί σε δημοψήφισμα. Εντάξει να γίνει δημοψήφισμα, αλλά ποιο θα είναι το ερώτημα στο δημοψήφισμα; Σε τι θα (προσ)κληθούν να απαντήσουν οι πολίτες; Αν θέλουν να «διατηρηθεί το υπάρχον μοντέλο» ή αν συμφωνούν «να κλωνοποιηθεί το υπάρχον και να υπάρξει άλλος ένας, ιδιωτικός, κλώνος»; Το πολιτικό ερώτημα (ή και αυτό του δημοψηφίσματος) δεν μπορεί φυσικά να είναι του τύπου: «σε μια κρατική ΔΕΗ τα ορυχεία και οι μονάδες λιγνίτη ή θα κοπεί από αυτήν ένα κομμάτι για να στηθεί δίπλα της μια παρόμοια «ιδιωτική» ΔΕΗ». Το ερώτημα δεν μπορεί να είναι αποκομμένο από την ενεργειακή στρατηγική της χώρας, δεν μπορεί να βλέπουμε μόνο το κλαδί και να χάνουμε το δάσος. Μια πραγματικά σοβαρή μεταρρυθμιστική πολιτική, που όμως προς το παρόν κανένα κόμμα παλιό και νέο δεν διατυπώνει, θα ήταν να ανοίξει μια σοβαρή πολιτική συζήτηση για το σύνολο του ενεργειακού και στο τέλος αυτής της συζήτησης να ζητηθεί από τους πολίτες να εκφραστούν μέσα από ένα δημοψήφισμα για το ποιο στρατηγικό ενεργειακό σχέδιο υποστηρίζουν.
Η κυβέρνηση (με ορισμένους συμμάχους στα ΜΜΕ και στο οικονομικό πεδίο, λίγο πολύ γνωστούς σε όλους μας) προωθεί ένα σχέδιο που είναι φανερό ότι δίνει με ιδιαίτερα προνομιακούς όρους μέρος του παλιού ενεργειακού πακέτου (κυρίως λιγνιτορυχεία και λιγνιτικές μονάδες) σε κάποιον μεγάλο ενεργειακό παίχτη (γερμανική, γαλλική ή ιταλική επιχείρηση σε συνεργασία μάλλον με κάποιον ελληνικό όμιλο). Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί παραπλανητικά επιχειρήματα για να προωθήσει το σχέδιο της:
- Η «απελευθέρωση» έχει ήδη πραγματοποιηθεί νομοθετικά και πρακτικά (υπάρχουν ήδη ιδιωτικές μονάδες παραγωγής ενέργειας από φυσικό αέριο ή ΑΠΕ)
- Η πώληση της «μικρής» ΔΕΗ δεν πρόκειται να μειώσει το κόστος της ενέργειας έτσι κι αλλιώς.
- Η πώληση δεν θα δημιουργήσει συνθήκες για μείωση των τιμών στον καταναλωτή. Η πραγματική μείωση του κόστους για τον καταναλωτή μπορεί να προέλθει από προγράμματα εξοικονόμησης ενέργειας είτε ο καταναλωτής είναι βιομηχανία είτε είναι κάποιο νοικοκυριό. Τα ορυκτά καύσιμα στην πραγματικότητα στηρίζονται γενναία από φανερές ή κρυφές επιδοτήσεις, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά παγκοσμίως, κάτι που τελικώς μεταφέρει το κόστος στον καταναλωτή χωρίς όμως να το συνειδητοποιεί.
Έωλο είναι και το επιχείρημα περί «Μνημονιακής υποχρέωσης». Η κυβέρνηση πρώτα βάζει μια «ρύθμιση» στο Μνημόνιο και μετά επικαλείται το ότι η τρόικα απαιτεί την εφαρμογή της– «αυτή είναι επιλογή της ελληνικής κυβέρνησης» είναι η μια πανομοιότυπη απάντηση που έδινε η Κομισιόν σε σειρά σχετικών ερωτήσεων μου (ιδιωτικοποίηση υπηρεσιών νερού, νομοσχέδιο για ακτές – αιγιαλό κα).
Εξάλλου η πώληση της ΔΕΗ σύμφωνα ακόμα και με την επιχειρηματολογία της κυβέρνησης – «με την πώληση θα συγκεντρωθούν τα αναγκαία χρήματα για να προχωρήσει η επιχείρηση στις επενδύσεις της» - δεν θα έχει δημοσιονομικό όφελος.
Η αξιωματική αντιπολίτευση έχει, λοιπόν, ένα δίκιο να ασκεί κριτική στο συγκεκριμένο σχέδιο που επιδιώκει να επιβάλει με κάθε μέσο η κυβέρνηση. Αλλά από εκεί και πέρα εμφανίζεται ως μια κατεξοχήν συντηρητική πολιτική δύναμη, που υπερασπίζεται το παλιό μοντέλο, που έτσι κι αλλιώς συνδέεται με πολύ σοβαρά προβλήματα (συγκεντρωτική παραγωγή, ρύπανση, συνεισφορά στην υποβάθμιση της υγείας αλλά και στην αλλαγή του κλίματος, έλεγχος από κομματικά συστήματα).
Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης θα μπορούσε να ήταν μια καλή ευκαιρία για να παρουσιάσουν ο ΣΥΡΙΖΑ, η ΔΗΜΑΡ, το ΚΚΕ, οι ΑΝΕΛ, το ΠΟΤΑΜΙ το δικό τους, διαφορετικό – αν έχουν - ενεργειακό σχέδιο, και να πείσουν για αυτό. Υπάρχει, όμως, ένα τέτοιο σχέδιο; Φοβάμαι ότι κανένα από τα κόμματα δεν έχει μια ολοκληρωμένη πρόταση αλλά κινείται με βάση επικοινωνιακούς σχεδιασμούς ή τακτικισμούς.
Η αλλαγή ενεργειακού μοντέλου
Στην Ελλάδα της δεκαετίας του ’50, όταν αποφασίστηκε να δημιουργηθεί μια μεγάλη κρατική εταιρία παραγωγής ενέργειας υπήρχαν κάπου 415 μικρές ή μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής ενέργειας με ιδιοκτήτες έλληνες και ξένους. Τότε το οικονομικό και τεχνολογικό μοντέλο ανάπτυξης επένδυε στην βαριά βιομηχανία και απαιτούσε συγκεντρωτική παραγωγή και διανομή της ενέργειας, που βασίζονταν κυρίως στον λιγνίτη, το κάρβουνο, το πετρέλαιο. Όμως, όλα αλλάζουν στην οικονομία και στην ενέργεια τις τελευταίες δεκαετίες, κι αναμένεται να αλλάξουν ακόμα περισσότερο εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, τεχνολογικών εξελίξεων και μιας νέας οικονομικής πραγματικότητας. Μιλάμε για ένα διαφορετικό ενεργειακό μοντέλο σύμφωνα με το οποίο οι μονάδες ενέργειας που βασίζονται στο πετρέλαιο, το κάρβουνο και τον λιγνίτη κλείνουν σταδιακά και αντικαθίστανται από διάχυτα συστήματα παραγωγής ενέργειας από διαφορετικές και τοπικά διαθέσιμες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενώ μεγάλο μέρος της παραγωγής και της διανομής αλλά και της εξοικονόμησης ενέργειας περνάει σε συνεταιρισμούς, πόλεις, δήμους, πολίτες, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις.
Κάποιες κοινωνίες συζητάνε ή έχουν δρομολογήσει την λεγόμενη «ενεργειακή μετάβαση», την σταδιακή αλλά πλήρη έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα και την πυρηνική ενέργεια [2] αλλά και την αποκεντρωμένη παραγωγή και διανομή ενέργειας. Το Βέλγιο, για παράδειγμα, που άλλοτε ήταν κέντρο προσέλευσης μεταναστών από τον ευρωπαϊκό κυρίως νότο, για να δουλέψουν στα ορυχεία κάρβουνου, σήμερα διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο …μουσείων και χώρων ξενάγησης γύρω από την εξόρυξη κάρβουνου. Χώρες όπως η Δανία και Γερμανία έχουν θέσει φιλόδοξους στόχους για σταδιακή έξοδο από τα ορυκτά καύσιμα, ενώ μέχρι το 2050 ο ενεργειακός σχεδιασμός της ΕΕ προβλέπει μείωση των εκπομπών αερίων που αλλάζουν το κλίμα κατά 80-95%. Στη Γερμανία πάνω 2.000.000 είναι οι παραγωγοί ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας – νοικοκυριά, αγρότες, ενεργειακοί συνεταιρισμοί, μικρομεσαίες επιχειρήσεις, όχι οι μεγάλες επιχειρήσεις, όπως θα πίστευε κάποιος [3]. Μέχρι σήμερα έχουν καταγραφεί πάνω από 2.400 ενεργειακοί συνεταιρισμοί σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ενώ καθημερινά δημιουργούνται νέοι [4]. Ακόμα και στις ΗΠΑ για πρώτη φορά προωθείται από τον πρόεδρο Μπ. Ομπάμα ένα εκτεταμένο πρόγραμμα μείωσης κατά 30% των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από τις μονάδες κάρβουνου [5], [6] ενώ συντελούνται σημαντικές αλλαγές και στην βάση της αμερικάνικης κοινωνίας, κάποτε αδιανόητες, όπως η εξοικονόμηση ενέργειας, η αποφυγή χρήσης ΙΧ αυτοκινήτου, η στροφή στην πράσινη ενέργεια [7].
Ένα τρίτο, εναλλακτικό ενεργειακό μοντέλο, οικολογικό, κοινωνικό, ισορροπημένο
Τόσο η νεοφιλελεύθερη εκδοχή της πολιτικής για την ενέργεια που ακολουθείται στη χώρα μας από την σημερινή κυβερνητική συνεργασία, όσο και η εκδοχή του κρατικά ελεγχόμενου μοντέλου παραγωγής και διανομής της ενέργειας (που εκφράζεται από το σύνολο της σημερινής αντιπολίτευσης) είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος μιας αποτυχημένης πολιτικής που στρέφει τη συζήτηση σε διλήμματα του παρελθόντος, αντί να προωθεί οικολογικά και κοινωνικά καινοτόμες πολιτικές, αξιολογώντας τις εξελίξεις σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο, προσαρμόζοντας τα υπάρχοντα καλά παραδείγματα στις ελληνικές συνθήκες.
Η δική μας πρόταση [8] αφορά σε ένα νέο ενεργειακό μοντέλο που θα είχε ταυτοχρόνως ευνοϊκές επιπτώσεις στο περιβάλλον, στην οικονομία, στην απασχόληση και στα δημόσια οικονομικά. Αφορά στηδημιουργία εκατοντάδων χιλιάδων μικρών “ΔΕΗ” από δήμους, πολίτες, συνεταιρισμούς και μικρομεσαίες επιχειρήσεις που θα παράγουν, όμως, την ενέργεια αποκλειστικά από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, κατά βάση αποκεντρωμένα, ενισχύοντας έτσι την ενεργειακή μετάβαση και συμμετέχοντας σε μια παγκόσμια ειρηνική ενεργειακή επανάσταση. Αλλά και στην ανάπτυξη ενός νέου μοντέλου διάθεσης της ενέργειας μέσω των λεγόμενων «έξυπνων δικτύων» (smartgrids), που προσφέρουν λύσεις για αποθήκευση ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, εξισορρόπηση της ένταξης της ενέργειας από τις ανανεώσιμες πηγές στα δίκτυα αλλά και βελτιστοποίηση της χρήσης ενέργειας, αποκέντρωση της παραγωγής ενέργειας, καθώς και κατανάλωση αποκλειστικά παραγόμενης τοπικά ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές μέσω της δημιουργίας μικρομεσαίων αλλά και συνεταιριστικών κοινωνικών επιχειρήσεων.
Ο λιγνίτης είναι μια πρώτη ύλη που χρησιμοποιήθηκε σε ένα συγκεκριμένο ιστορικό, παραγωγικό πλαίσιο. Σήμερα είμαστε αναγκασμένοι για πολλούς λόγους να περάσουμε σε ένα άλλο ενεργειακό μοντέλο. ΔΕΝ είμαστε υποχρεωμένοι να πουλήσουμε μέρος των λιγνιτορυχείων και των λιγνιτικών μονάδων σε ένα ισχυρό ενεργειακό παίχτη.
Να προετοιμάσουμε την ενεργειακή και οικονομική μετάβαση
Η μετάβαση σε μια νέα ενεργειακή εποχή θα αλλάξει όχι μόνο τον τρόπο που παράγεται ή διανέμεται η ενέργεια αλλά και την ζωή και την εργασία χιλιάδων ανθρώπων. Επομένως θα πρέπει να είναι σχεδιασμένη ώστε να βοηθήσει όλους να ζήσουν καλύτερα, συμπεριλαμβανομένων όσων είναι εργαζόμενοι σήμερα στη ΔΕΗ, στα ορυχεία, στον κύκλο των ορυκτών καυσίμων. Είναι απαραίτητο ένα κίνημα από τη βάση της κοινωνίας και στην Ελλάδα που θα στηρίξει πραγματικά την «ενεργειακή μετάβαση» στη χώρα μας. Ένα κίνημα ενεργειακής μετάβασης πρέπει να συνεργαστεί με τους φορείς περιοχών που σήμερα εξαρτώνται από τον λιγνίτη και να ανοίξει ουσιαστικό διάλογο για ένα στρατηγικό σχεδιασμό που θα αφορά και στην οικονομική μετάβαση περιοχών, όπως η Δυτ. Μακεδονία, που εξαρτώνται σήμερα σε μεγάλο βαθμό από τον λιγνίτη αλλά και στη δημιουργία θέσεων εργασίας για το σύνολο των εργαζομένων, ώστε να μην μείνουν άνεργοι λόγω της μετάβασης σε μια νέα ενεργειακή εποχή.
Η μετάβαση δεν θα γίνει σε μια νύχτα, αλλά από την άλλη όσο περνάνε τα χρόνια χωρίς να σχεδιάζονται οι κατάλληλες πολιτικές και να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα, τόσο οι αλλαγές θα είναι πιο απότομες, και θα αλλάζουν βίαια τη ζωή των ανθρώπων. Η υπεράσπιση, λοιπόν, του λιγνίτη και της κεντρικά ελεγχόμενης, παραγόμενης και διανεμόμενης ενέργειας είναι ανιστόρητη, έστω κι αν χρησιμοποιεί «φιλολαϊκά» επιχειρήματα. Μπορεί να καθυστερήσει την προετοιμασία της ενεργειακής μετάβασης και να αφήσει τους εργαζόμενους και τις τοπικές κοινωνίες απροετοίμαστες για την νέα εποχή που είναι πλέον εδώ, ότι έγινε δηλαδή και με το υπερβολικό χρέος, την χρεοκοπία της χώρας, την διάλυση του ασφαλιστικού συστήματος και της παραγωγικής βάσης της χώρας.
Έχουμε ανάλογα ιστορικά παραδείγματα, περιοχές που δεν προετοιμάστηκαν για την εγκατάλειψη των ορυχείων κάρβουνου και των μονάδων παραγωγής ενέργειας από το κάρβουνο, και έζησαν την βίαιη κατάρρευση. Από την άλλη έχουμε και καλά παραδείγματα, περιοχές που προετοίμασαν την μετάβαση στη νέα εποχή. Είναι σημαντικό, λοιπόν, οι εργαζόμενοι στα λιγνιτορυχεία και στη ΔΕΗ, η αυτοδιοίκηση και η κοινωνία των πολιτών να αξιοποιήσουν διαθέσιμους ευρωπαϊκούς πόρους από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης για την σταδιακή και κοινωνικά ισορροπημένη μετάβαση στη νέα εποχή.
Υπερασπίστηκα ως εισηγητής εκ μέρους των Πράσινων τη δυνατότητα να χρηματοδοτηθεί από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Συνοχής η αποκατάσταση ορυχείων, η εξοικονόμηση ενέργειας και η προώθηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στις κατοικίες.. Είναι εφικτή, λοιπόν, η μετάβαση και των λιγνιτικών περιοχών σε μια νέα εποχή, αξιοποιώντας την προϋπάρχουσα εμπειρία και καλές πρακτικές από το Βέλγιο και τη Γερμανία που προετοίμασαν την μετάβαση.
Από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης μπορεί επίσης να υποστηριχθεί η χρηματοδότηση της ενεργειακής μετάβασης της περιοχής από το μοντέλο του λιγνίτη προς την εποχή της αποτελεσματικής χρήσης της ενέργειας, καθώς και των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης της διερεύνησης της δυνατότητας παραγωγής ενέργειας αξιοποιώντας την γεωθερμία από τις πολλές στοές των λιγνιτορυχείων [9]
Παραπομπές:
[1] http://www.chrysogelos.gr/index.php/2012-01-26-17-17-39-594/deltia-typou/item/3760-energy-revolution
[2] http://en.wikipedia.org/wiki/Energy_transition
[3] http://www.energiegenossenschaften-gruenden.de/hintergrund.html
[4] http://www.rescoop.eu/rescoop-map
[5] http://ecowatch.com/2014/06/02/obama-epa-carbon-climate-change/
[6] http://time.com/2806697/obama-epa-coal-carbon/
[7] EarthPolicyInstitute, LesterBrown, ομιλία του Ευρωκοινοβούλιο, Ιούνιος 2014
[8] http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/energy%20GE.pdf
[9] http://www.chrysogelos.gr/images/files/Docs/greening%20GE.pdf
