kamenos

Αχ, αυτός ο Πάνος Καμμένος...Μετά το Κούγκι, αποφάσισε να τα βάλει με τους ...μεγαλοκαρχαρίες. Φωτογραφίζεται με έναν σκοτωμένο καρχαρία και στέλνει tweet με το εξής "μήνυμα" "Ένας ένας οι μεγαλοκαρχαρίες ....."

Και τα έκανε φυσικά "μούσκεμα". 
1. Βγαίνει φωτογραφία με έναν καρχαρία θανατωμένο που είναι απειλούμενο είδος και απαγορεύεται η αλιεία ή η θανάτωσή του. 
2. Το συγκεκριμένο είδος εξαβράγχιου καρχαρία (Hexanchus griseus), όπως αναφέρει και η περιβαλλοντική οργάνωση WWF είναι «ένας από τους πιο κυνηγημένους στην Ελλάδα καρχαρίες, για τον οποίο δεν υπάρχει παγκοσμίως καμία καταγραφή απρόκλητης επίθεσης σε ανθρώπους».
3. Ο Π. Καμμένος υπήρξε μάλιστα και υπουργός και θα έπρεπε να ξέρει ότι το συγκεκριμένο είδος προστατεύεται από την εθνική νομοθεσία. «Η αλιεία του εξαβράγχιου απαγορεύεται από την εθνική νομοθεσία από το 1981, με το προεδρικό διάταγμα 67/1981», προσθέτει στην ανακοίνωσή της η περιβαλλοντική οργάνωση WWF Ελλάς που εδώ και χρόνια προσπαθεί να ευαισθητοποιήσει την κοινή γνώμη γύρω από τους πιο κυνηγημένους κυνηγούς των θαλασσών μας: τους καρχαρίες. "Η εικόνα ενός υπουργού, ο οποίος μάλιστα διετέλεσε και αρμόδιος για τα θέματα της εφαρμογής της νομοθεσίας για τη θάλασσα και ειδικότερα για την αλιεία, να καμαρώνει δίπλα σε έναν σκοτωμένο κορυφαίο του θαλάσσιου βασιλείου είναι ντροπιαστική και δεν δείχνει καμία γενναιότητα. Άσχετα από το εάν η θανάτωση του καρχαρία προήλθε από ακούσια παγίδευσή του στα στατικά δίχτυα ή ήταν εσκεμμένη ενέργεια, η φωτογραφία δείχνει μια σαφή περιφρόνηση για τους νόμους προστασίας της απειλούμενης θαλάσσιας ζωής. Το WWF Ελλάς καταδικάζει απερίφραστα τη συγκεκριμένη ενέργεια του Υπουργού Εθνικής Άμυνας Πάνου Καμμένου».

Θα πρόσθετα και κάτι άλλο, εγώ. Αυτή η "φωτογράφηση" υπενθυμίζει για άλλη μια φορά όχι μόνο την ανευθυνότητα ενός υπουργού αλλά και την προχειρότητα με την οποία αντιμετωπίζονται τα σοβαρά θέματα - και τα περιβαλλοντικά ανάμεσα στα άλλα. Σε μια λαϊκίστικη "λογική" ένα απειλούμενο είδος "ταυτίζεται" με την φορο-απάτη, τη φοροδιαφυγή και τα "μεγάλα συμφέροντα". Αλλά στην ζωή, την πραγματική ζωή άλλα συμβαίνουν. Δεν είναι αυτή η κυβέρνηση που προχώρησε για άλλη μια φορά σε προκλητικές για το περιβάλλον ενέργειες, όπως είναι η παραχώρηση αιγιαλού σε μεγάλη τουριστική μονάδα στην Ίο με υπογραφή του αναπληρωτή υπουργού ...περιβάλλοντος Γιάννη Τσιρώνη (που για άλλη μια φορά δηλώνει ότι ...δεν μπορούσε να κάνει τίποτα άλλο!);

Αντί να τα "βάζουν" με απειλούμενα είδη, ας αναλάβουν τις ευθύνες τους για ενέργειες που κάθε μέρα γίνονται όλο και πιο ανυπόφορες για το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία!

toixografia2

Αυτή την περίοδο θα το βρείτε στις (αμμώδεις μόνο) ακτές. Είναι πανέμορφο, λευκό, με λεπτό διακριτικό άρωμα. Είναι ένας σημαντικός δείκτης για την οικολογική κατάσταση της αμμώδους παράκτιας ζώνης. Πρόκειται για το κρινάκι  της θάλασσας (επίσημη ονομασία του Pancratium maritimum), αλλά και κρινάκι της άμμου ή ασφόδελο της θάλασσας.

Είναι ένα πολυετές φυτό που φύεται μόνο του σε αμμώδεις παραλίες της Μεσογείου αλλά και στα Κανάρια νησιά, στη Ν.Δ. Ευρώπη, σε ορισμένες παραλίες της νότιας Βουλγαρίας και στη Μαύρη Θάλασσα (κυρίως στις βόρειες ακτές της Τουρκίας), όπου όμως απειλείται με εξαφάνιση.

Στην Ελλάδα το συναντάμε σε αμμώδεις ακτές, ιδιαίτερα στα νησιά του Β. και Ν. Αιγαίου, στη Χαλκιδική, στην Πελοπόννησο, στα Ιόνια, στη Θράκη και στην Κρήτη.

Έχει πανέμορφα λευκά άνθη, το καθένα από τα οποία αποτελείται από έξι πέταλα που σχηματίζουν ένα «στέμμα», όπως οι ασφόδελοι, με 6 στήμονες και κίτρινους ανθήρες.

grammatosima krinakia

Ανθίζει κυρίως τον Ιούλιο μέχρι τα τέλη Αυγούστου, ανάλογα με τις συνθήκες που επικρατούν, Ανήκει στη συνομοταξία των αγγειοσπέρμωντης οικογενείας των αμαρυλλίδων. Σε κάποιες περιοχές μάλιστα, όπως πχ στην Κρήτη, το λένε αμαρυλλίδα.

Είναι από τα λίγα φυτά που αντέχουν στις ιδιαίτερες συνθήκες της ακτής, εκεί που η αλμύρα της θάλασσας συναντάει την άμμο της ξηράς αλλά και τους ανέμους ή τις υψηλές θερμοκρασίες.

Τα μικρά αυτά φυτά εκτός από την ομορφιά τους και το λεπτό άρωμά τους, παίζουν σημαντικό οικολογικό ρόλο, συγκρατούν τους αμμόλοφους μια και αναπτύσσουν ένα εκτεταμένο ριζικό σύστημα – φτάνει σε βάθος μέχρι και 1-1,5 μέτρο, και επιβιώνουν εκεί που λίγα φυτά μπορούν να αναπτυχθούν. Μαζί με άλλα φυτά της παράκτιας ζώνης προστατεύουν την ακτή από τη διάβρωση.

 toixografia krinon minoikes

 

 

Πολλαπλασιάζονται με μικρούς ελαφριούς, μαύρους σπόρους που μπορεί να δει κάποιος να υπάρχουν γύρω από τα φυτά αλλά κυρίως με αναπαραγωγή των βολβών. Οι σπόροι πετάγονται από τον καρπό του και ο άνεμος αλλά και η θάλασσα μπορεί να τους παρασύρει αρκετά μακριά. Οι βολβοί επιβιώνουν στις δύσκολες συνθήκες του χειμώνα και ξαναπετάνε φύλλα τον χειμώνα και άνθη το καλοκαίρι, για πολλά χρόνια.  

Περιγράφεται από τον Όμηρο, τον Θεόφραστο, τον Διοσκουρίδη κα. Θεωρείται ιερό αλλά και θεραπευτικό φυτό, ενώ  απεικονίζεται και για την υψηλή αισθητική και ομορφιά του.Το βλέπουμε σε αρχαίες τοιχογραφίες, όπως πχ στο Ακρωτήρι της Σαντορίνης και στα παλάτια της Κνωσού (στο «Μπλε Πουλί» στην κάτω δεξιά γωνία, υπάρχει  αναπαράσταση του φυτού).

blue bird

Είναι ένα είδος που προστατεύεται γι’ αυτό δεν κόβουμε τα κρινάκια που βλέπουμε στις ακτές για να τα βάλουμε σε βάζο, ούτε - πολύ περισσότερο – τα ξεριζώνουμε για να τα μεταφυτεύσουμε κάπου αλλού ή σε γλάστρες.  

Ας μην ξεχνάμε ότι οι αμμόλοφοι (που έχουν φυτά, μεταξύ άλλων και κρινάκια) αποτελούν μια φυσική "ζώνη άμυνας" απέναντι σε τσουνάμι (από σεισμούς ή αλλαγή του κλίματος) αλλά και στη διάβρωση των ακτών.

Αν και υπάρχει ακόμα σε πολλές αμμώδεις ακτές, κινδυνεύει λόγω της έντονης αστικοποίησης και της καταστροφής των αμμόλοφων. Το μεγαλύτερο διάστημα του χρόνου επιζεί μόνο ο βολβός θαμμένος μέσα στην άμμο. Αν καταστραφούν οι αμμόλοφοι, είναι πιθανόν να καταστραφούν και οι βολβοί αυτοί.  Δεν αντέχει μακριά από την ακτή και τη θάλασσα, άρα δεν μπορεί να επιβιώσει σε άλλο περιβάλλον (πχ σε κήπους στις πόλεις ή σε γλάστρες). 

biology-11

Οι θαλάσσιες χελώνες είναι πανάρχαιοι κάτοικοι αυτού του πλανήτη, σύγχρονες των δεινοσαύρων. Από τα 7 είδη θαλάσσιων χελωνών που υπάρχουν στον πλανήτη, μόνο 3 συναντάμε τακτικά στη Μεσόγειο, την γνωστή Caretta caretta (Καρέττα), την Chelonia mydas (χελώνα μύδας) και την Dermochelys coriacea (δερματοχελώνα).

Αν και οι χελώνες Καρέττα είναι θαλάσσια είδη - στη θάλασσα τρέφονται, ζευγαρώνουν, μετακινούνται (σε τεράστιες αποστάσεις) - οι θηλυκές βγαίνουν και γεννούν τα αυγά τους στην ξηρά, σε συγκεκριμένες παραλίες (από τα 3 είδη θαλάσσιων χελωνών στης Μεσογείου μόνο η Καρέττα ωοτοκεί στην Ελλάδα). Οι αρσενικές δεν επιστρέφουν στη στεριά, αν και μπορεί να είναι κάπου εκεί κοντά στη θάλασσα για να ζευγαρώσουν.

Ως χώρα έχουμε το μεγάλο προνόμιο ακτές μας, κυρίως στην Ζάκυνθο, στην Πελοπόννησο και στην Κρήτη, να "φιλοξενούν" τη γέννηση των μικρών χελωνών κάθε καλοκαίρι. Η ίδια "τελετουργία" επαναλαμβάνεται εδώ και εκατομμύρια χρόνια: οι θηλυκές χελώνες αφού ζευγαρώσουν επιστρέφουν στην ακτή (που γεννήθηκαν;) όταν συμπληρώσουν κάποια ηλικία για να γεννήσουν πλέον τα δικά τους αυγά (που θάβουν στην άμμο), από τα οποία θα ξεπεταχτούν τα μικρά χελωνάκια. Εάν ενοχληθούν οι χελώνες από φώτα ή κάποιο θόρυβο στην παραλία, μπορεί να επιστρέψουν στη θάλασσα χωρίς να γεννήσουν.

caretta chania1

Έχει πολύ ενδιαφέρον ο τρόπος που κάνει τη φωλιά της η θηλυκή χελώνα: «φτιάχνει ένα λάκκο για το σώμα της διώχνοντας την επιφανειακή στεγνή άμμο με τα πτερύγιά της. Μετά χρησιμοποιώντας εναλλάξ κινήσεις των πίσω πτερυγίων της σκάβει μια τρύπα σε σχήμα φιάλης, τον αυγοθάλαμο. Όταν η χελώνα έχει τελειώσει το σκάψιμο, γεννά τα αυγά μέσα στον αυγοθάλαμο ένα-ένα ή δυο-δυο τη φορά. Κατά τη διάρκεια της ωοτοκίας τα μάτια της εκκρίνουν δάκρυα, δηλαδή ένα υγρό από ένα ειδικό αδένα. Αυτό το υγρό αποβάλλει τα περίσσεια άλατα και επίσης διατηρεί τα μάτια υγρά και καθαρά από την άμμο. Αμέσως αφού τελειώσει την ωοτοκία, αρχίζει να σκεπάζει τον αυγοθάλαμο. Όταν αυτό ολοκληρωθεί, η χελώνα αρχίζει να συμπιέζει σταθερά τη χαλαρή άμμο πάνω από τα αυγά με τα πίσω πτερύγιά της. Στη συνέχεια, σκεπάζει τη θέση της φωλιάς πετώντας αρκετή άμμο με σαρωτικές κινήσεις των πρόσθιων πτερυγίων και επιστρέφει στη θάλασσα». Κάνει συνήθως 2-4 φωλιές σε μια αναπαραγωγική περίοδο, ενώ μπορεί να γεννήσει αυγά κάθε 2-4 χρόνια.

biology-8

«Τα αυγά εκκολάπτονται σε 7-10 εβδομάδες, ανάλογα με τη θερμοκρασία της άμμου. Καθώς οι νεοσσοί βγαίνουν από τα αυγά, αγωνίζονται για να αναρριχηθούν στην επιφάνεια. Επειδή το οξυγόνο είναι λίγο, αυτή η προς τα πάνω κίνηση μπορεί να διαρκέσει 2-4 ημέρες. Όταν φτάσουν στην επιφάνεια της άμμου κατά τη διάρκεια της ημέρας, παύουν οποιαδήποτε περαιτέρω κίνηση διότι οι υψηλές θερμοκρασίες τους αδρανοποιούν. Περιμένουν ακριβώς κάτω από την επιφάνεια μέχρι η άμμος να δροσίσει τη νύχτα ή νωρίς το πρωί και τότε εξέρχονται μαζικά και τρέχουν προς τη θάλασσα. Το φως των αστεριών τους οδηγεί προς το νερό» (από τον ΑΡΧΕΛΩΝ).

Λίγο πριν το χάραμα, η θάλασσα είναι κανονικά το πιο φωτεινό σημείο -εκτός αν υπάρχουν προς άλλη κατεύθυνση έντονα φώτα που "τραβάνε" τα μικρά χελωνάκια μακριά από τη θάλασσα, κάτι που είναι μοιραίο για τη ζωή τους.

Έχω βιώσει και εγώ την μοναδική εμπειρία να βλέπεις με το χάραμα νεογέννητα χελωνάκια να ξεκινάνε τον αγώνα επιβίωσης τρέχοντας προς τη θάλασσα.

Επειδή σε κάθε φωλιά υπάρχει μεγάλος αριθμός αυγών, οι φωλιές συνήθως εκκολάπτονται σε δόσεις. Σύμφωνα με τον ΑΡΧΕΛΩΝ, στην Ελλάδα από μια φωλιά 110 αυγών μπορεί να βγουν 35-50 χελωνάκια την πρώτη φορά και μετά για 2-10 ακόμη μέρες να βγουν 2-3 μικρότερες ομάδες των 5-20 νεοσσών. Αλλά μερικά αυγά μπορεί να μην έχουν γονιμοποιηθεί ή να περιέχουν νεκρά έμβρυα. 

Τα μικρά χελωνάκια – όσα έχουν καταφέρει να φτάσουν σώα στη θάλασσα - κολυμπούν συνέχεια τις πρώτες 24 προς το ανοιχτό πέλαγος.  Στην ανοιχτή θάλασσα αφήνονται να παρασυρθούν από τα ρεύματα. Σύμφωνα με τον ΑΡΧΕΛΩΝ: «λιγοστές είναι οι γνώσεις μας για το τι συμβαίνει έπειτα έως την ώρα που θα γυρίσουν στους βιότοπους αναπαραγωγής για να αναπαραχθούν. Πιστεύεται ότι κατά το πελαγικό τους στάδιο τρέφονται πρώτα με πλαγκτόν και έντομα μετά με οστρακοειδή, μαλάκια και άλλους οργανισμούς των ανοιχτών θαλασσών. Γενικά οι θαλάσσιες χελώνες τρέφονται με τσούχτρες, μαλάκια, αχινούς, καβούρια, σφουγγάρια και με θαλάσσια φυτά ή φύκη. Μετά από το πελαγικό στάδιο οι θαλάσσιες χελώνες ζουν σε παράκτια νερά, εκτός από τηLepidochelys olivaceaκαι τη δερματοχελώνα που παραμένουν πελαγικές καθ' όλη τη ζωή τους».

Δεν επιβιώνουν όλα τα χελωνάκια που γεννιούνται αλλά και δεν καταφέρνουν όλες οι θηλυκές χελώνες να δημιουργήσουν μια φωλιά στην ακτή - οι παραλίες μας έχουν αλλάξει και τα εμπόδια ή οι απειλές έχουν πολλαπλασιαστεί. Είναι για αυτό πολύ σημαντική η δουλειά του ΑΡΧΕΛΩΝ (ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, περίθαλψη, συνεργασία με τις τοπικές κοινωνίες, επιστημονικό έργο, κα) για την προστασία των θαλάσσιων χελωνών αλλά και γενικότερα τη διατήρηση του φυσικού πλούτου.

 

Λίγο - πολύ αυτή την περίοδο του καλοκαιριού έχει ολοκληρωθεί ο κύκλος και τα περισσότερα χελωνάκια που ήταν να γεννηθούν έχουν σπάσει το αυγό  και κανονικά ξεχύθηκαν στην θάλασσα, στο μεγάλο ταξίδι επιβίωσης. Τώρα ο ΑΡΧΕΛΩΝ προσκαλεί στο δημόσιο "άνοιγμα" (εκσκαφή) των φωλιών των θαλασσίων χελωνών στις παραλίες των Χανίων, από το Κολυμπάρι μέχρι τον Κάτω Σταλλό, του Ρεθύμνου, από την πόλη μέχρι τη Σκαλέτα και της Μεσσαράς, από τον Κομμό μέχρι τον Κόκκινο Πύργο.

«Δημόσια εκσκαφή» ονομάζεται το άνοιγμα κάθε φωλιάς, που γίνεται από εκπαιδευμένους εθελοντές του ΑΡΧΕΛΩΝ, όταν προσκαλείται και κοινό. Το άνοιγμα της φωλιάς γίνεται πάντα, έπειτα από το πέρας συγκεκριμένων ημερών, όταν τα χελωνάκια έχουν όλα εκκολαφθεί. Με τον τρόπο αυτόν καταγράφεται από τον ΑΡΧΕΛΩΝ το ποσοστό της επιτυχίας της εκκόλαψης, δηλαδή πόσα από τα χελωνάκια πήγαν με επιτυχία στο νερό και πόσα δεν εκκολάφθηκαν και για πιο λόγο. Πολύ συχνά μέσα στη φωλιά βρίσκονται και αργοπορημένα χελωνάκια, τα οποία και απεγκλωβίζονται προσεκτικά από τους εθελοντές του ΑΡΧΕΛΩΝ και οδηγούνται με συγκεκριμένο τρόπο στο νερό, κάτι που ενθουσιάζει ιδιαίτερα τους παρατηρητές της δημόσιας εκσκαφής.

Το πρόγραμμα των δημόσιων εκσκαφών ανανεώνεται αυτή την περίοδο κάθε βδομάδα και βρίσκεται στην ιστοσελίδα των δήμων Χανίων, Πλατανιά, Ρεθύμνης και Φαιστού. Επίσης, ανακοινώνεται στον Ενημερωτικό Σταθμό του ΑΡΧΕΛΩΝ στην παλιά πόλη των Χανίων (απέναντι από το Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου Κ.Α.Μ.), στο Eνετικό λιμάνι στην πόλη του Ρεθύμνου, στον ενημερωτικό σταθμό στην είσοδο των Ματάλων καθώς επίσης και στην επίσημη σελίδα του ΑΡΧΕΛΩΝ στο facebook.

Περισσότερες πληροφορίες: Νικολοπούλου Αθανασία –Υπεύθυνη Προγράμματος Κρήτης, τηλ. 6937352379

Εκατοντάδες εθελοντές από διάφορες χώρες έρχονται στην Ελλάδα για να συμβάλλουν στην προστασία των θαλάσσιων χελωνών στο πλαίσιο των δραστηριοτήτων της περιβαλλοντικής οργάνωσης ΑΡΧΕΛΩΝ που επιτελεί ένα πολύ σημαντικό έργο από το 1983 - αλλά και κάποια από τα ιδρυτικά μέλη του ήδη χρόνια πιο πριν.

sofia

Ο ΑΡΧΕΛΩΝ είναι Σωματείο μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που ιδρύθηκε το 1983. Ασχολείται με τη διαφύλαξη των φυσικών πόρων και την καθιέρωση πρακτικών για την αειφορική διαχείρισή τους, τη διατήρηση του θαλάσσιου φυσικού περιβάλλοντος και των παράκτιων οικοσυστημάτων με έμφαση στις Θαλάσσιες Χελώνες.

Δείτε περισσότερα και πολύ ενδιαφέροντα για τη βιολογία της θαλάσσιας χελώνας http://www.archelon.gr/contents/biology.php?row=row7

Η φωτογραφία του ζευγαρώματος καθώς και των νεοσσών είναι από τον ΑΡΧΕΛΩΝ,  η χελώνα στο παλιό λιμάνι των Χανίων, του Κώστα Τζωρτζάκη, ενώ εκείνη από την απελευθέρωση της «Σοφίας», μιας τραυματισμένης χελώνας που θεραπεύτηκε και επέστρεψε στη θάλασσα, δική μου (Αύγουστος 2014)