Ερώτηση του Νίκου Χρυσόγελου για το σχεδιαζόμενο
Υ/Η φράγμα στο Εθνικό Πάρκο Β. Πίνδου

Ερώτηση προς την Κομισιόν για τις επιπτώσεις στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου από το σχεδιαζόμενο υδροηλεκτρικό φράγμα ύψους 60 μέτρων στις Πηγές Αώου, κατέθεσε οευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων Νίκος Χρυσόγελος. Το φράγμα που θα διοχετεύσει τα νερά στη λίμνη Ιωαννίνων, αποτελεί σχέδιο των εταιρειών ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή Α.Ε. και Δ.Ε.Η. Ανανεώσιμες, που έχει ενταχθεί στη Β’ φάση του σχεδίου Διαχείρισης Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου, και είχε υποβληθεί στο παρελθόν για έγκριση αλλά απορρίφθηκε το 2009.
 
Η κατασκευή αγωγού για μεταφορά του νερού και η διάνοιξη δρόμου προβλέπεται να γίνει στη Β’ Ζώνη του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου που, σύμφωνα με το νομικό καθεστώς, ορίζεται ως ζώνη διατήρησης οικοτόπων και ειδών και απαγορεύονται τέτοιου είδους δραστηριότητες. Η δραστική μείωση της διαθέσιμης ποσότητας νερού αναμένεται να επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην οικονομία της ευρύτερης περιοχής Κόνιτσας (γεωργία και τουρισμό) και στην πολιτισμική της ταυτότητα. Στις Πηγές Αώου έχει κατασκευαστεί και λειτουργεί από το 1996 και άλλο φράγμα, γεγονός που έχει επιφέρει δραστικές αλλοιώσεις, ενώ σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες από τοπικούς παράγοντες, την εργολαβία διεκδικεί με ...αξιώσεις γνωστός εργολάβος και πρώην βουλευτής της περιοχής, ο γιος του οποίου είναι εν ενεργεία βουλευτής στη σημερινή Βουλή.   
 
 

 «Είναι απαράδεκτο να επανυποβάλεται για έγκριση ένα τέτοιο έργο που θα υποβαθμίσει τους υδατικούς πόρους, το Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου, τα οικοσυστήματα αλλά και την οικονομία της ευρύτερης περιοχής Κόνιτσας. Οι τοπικές κοινωνίες έχουν εκφράσει την αντίθεσή τους σε αυτό το έργο, ενώ δεν υπάρχει Συμβούλιο Υδάτων σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης, παρά το γεγονός ότι αυτός ο θεσμός θα έπρεπε να λειτουργεί εδώ και χρόνια με βάση την ελληνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία, ακριβώς για να αποφεύγονται παρόμοιες μη ισορροπημένες προσεγγίσεις», δήλωσε ο Ν. ΧρυσόγελοςΠιστεύαμε ότι η κρίση της οικονομίας και του πολιτικού συστήματος θα είχε δώσει πολύτιμα μαθήματα σε όσους προωθούν έργα με μόνο γνώμονα τα περιορισμένα συμφέροντα λίγων, αλλά με επιπτώσεις που θα υποβαθμίσουν τις ζωές πολλών και κατά τη διάρκεια πολλών γενεών.Τα Εθνικά Πάρκα και οι προστατευόμενες περιοχές αποτελούν εθνική κληρονομιά και δεν είναι δυνατόν να υποθηκεύονται για τόσο παράλογες προθέσεις. Περιμένουμε με ανυπομονησία την απάντηση της Κομισιόν για να δούμε αν είναι πράγματι θεματοφύλακας της ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τα νερά, με δεδομένο ότι έχουμε σε αυτή την περίπτωση σαφώς καταστρατήγηση της Οδηγίας Πλαίσιο για τα Νερά αλλά και άλλων ευρωπαϊκών πολιτικών για τα οικοσυστήματα».
 

 

(ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ερώτησης)  

 

 

Θέμα: Επιπτώσεις στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου από τα σχεδιαζόμενα υδροηλεκτρικά στις Πηγές Αώου, στην Ελλάδα
 
 
Υδροηλεκτρικό φράγμα ύψους 60 μέτρων που θα εκτρέψει τον ποταμό Αώο πρόκειται να κατασκευαστεί μεταξύ Βοβούσας και Σμιξωμάτων, σε σημαντικές φυσικές περιοχές, για να διοχετεύσει τα νερά στη λίμνη Ιωαννίνων [1,2]. Το σχέδιο των εταιρειών ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή Α.Ε. και Δ.Ε.Η. Ανανεώσιμες, που έχει ενταχθεί στη Β’ φάση του σχεδίου Διαχείρισης Υδατικού Διαμερίσματος Ηπείρου, είχε υποβληθεί στο παρελθόν για έγκριση αλλά απορρίφθηκε το 2009 [3]. Οι τοπικές αντιδράσεις είναι έντονες [4]. Δεν υπάρχει Συμβούλιο Υδάτων σε επίπεδο υδρολογικής λεκάνης. Πέντε περιβαλλοντικές οργανώσεις επισημαίνουν ότι η κατασκευή αγωγού για μεταφορά του νερού και η διάνοιξη δρόμου προβλέπεται να γίνει στη Β’ Ζώνη του Εθνικού Πάρκου που, σύμφωνα με το νομικό καθεστώς, ορίζεται ως ζώνη διατήρησης οικοτόπων και ειδών και απαγορεύονται τέτοιου είδους δραστηριότητες [5]. Θα έχει μη-αντιστρεπτές επιπτώσεις στο Εθνικό Πάρκο Βόρειας Πίνδου (περιλαμβάνει 11 περιοχές του Δικτύου Natura 2000). Η δραστική μείωση της διαθέσιμης ποσότητας νερού θα επιφέρει σοβαρό πλήγμα στην οικονομία της ευρύτερης περιοχής Κόνιτσας (γεωργία και τουρισμό) και στην πολιτισμική της ταυτότητα. Στις Πηγές Αώου έχει κατασκευαστεί και λειτουργεί από το 1996 και άλλο φράγμα, γεγονός που έχει επιφέρει δραστικές αλλοιώσεις.   
 
Ερωτάται η Επιτροπή:          
1. Έχει ενημέρωση από τις αρχές του κράτους-μέλους για τo σχέδιo εκτροπής του Αώου και τις πιθανές περιβαλλοντικές επιπτώσεις;
2. Μπορούν οι ελληνικές αρχές να εγκρίνουν την κατασκευή Υδροηλεκτρικών Φραγμάτων ενώ δεν έχουν ολοκληρωθεί τα Σχέδια Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων, όπως προβλέπει η Οδηγία 2000/60 ΕΚ;
3. Η εκτροπή ποταμού με αιτιολογία όπως αυτή για το προωθούμενο έργο από μια λεκάνη απορροής (Αώου: GR11, ΦΕΚ 1383/Β/2010) σε άλλη (Καλαμά: GR12, ΦΕΚ 1383/Β/2010) είναι σύμφωνη με το πνεύμα της Οδηγίας 2000/60;
4. Είναι ο σχεδιασμός του συγκεκριμένου έργου συμβατός με την Οδηγία των Οικοτόπων (92/43/ΕΟΚ); Αν όχι, τι μέτρα προτίθεται να λάβει;
 
____________________________________
 
[4] Ο Δήμος Ζαγορίου και ο Δήμος Κόνιτσας με πρόσφατα ψηφίσματά τους διαφωνούν με σφοδρότητα σε αυτά τα σχέδια, ενώ έχει ξεκινήσει και ηλεκτρονική συλλογή υπογραφών για τη σωτηρία του Αώου: http://www.gopetition.com/petitions/protect-the-waters-of-aoos.html
 

 

 

Προτάσεις του Νίκου Χρυσόγελου μετά την επίσκεψη του στην Ήπειρο

 

Δείτε το σχετικό βίντεο με παρεμβάσεις του Νίκου Χρυσόγελου:http://youtu.be/36QgPTuPM6Q

 

Στην Ήπειρο και στην ευρύτερη περιοχή της κοιλάδας του Αχελώου βρέθηκε ο Νίκος Χρυσόγελος, ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων / Ομάδα των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων 23 και 24 Ιουλίου που διοργάνωσε ο Δήμος Γεωργίου Καραϊσκάκη Άρτας με την υποστήριξη του Γραφείου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Αντιπροσωπείας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα. 

 

Ο Νίκος Χρυσόγελος συμμετείχε την Δευτέρα 23 Ιουνίου στη δημόσια συζήτηση, που έλαβε χώρα έλαβε χώρα στο Δημοτικό Διαμέρισμα "Μεγαλόχαρη" στην Κοιλάδα του Αχελώου, με θέμα “Περιφερειακή κι Αγροτική Ανάπτυξη”, με ομιλητές τον υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης Αθανάσιο Τσαυτάρη, τους Ευρωβουλευτές Σπύρο Δανέλλη (Σοσιαλιστές),  Νίκο Χρυσόγελο (Πράσινοι), Χαράλαμπο Αγγουράκη (ΚΚΕ), Γιώργο Χατζημαρκάκη (Φιλελεύθεροι, Γερμανία) καθώς και τον Τάσο Χανιώτη, Διευθυντή της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Παρεμβάσεις έκαναν ο Λεωνίδας Αντωνακόπουλος, Διευθυντής του Γραφείου του Ευρωκοινοβουλίου στην Αθήνα, ο Δημήτρης Γαλλίκας, Δήμαρχος Δήμου Γεωργίου Καραϊσκάκη Άρτας και ο Χρήστος Καναβός, Δήμαρχος Αργιθέας. Τη συζήτηση συντόνισε ο δημοσιογράφος Κώστας Αργυρός.

 

Μέρος της ενδιαφέρουσας συζήτησης που παρακολούθησαν εκατοντάδες πολίτες που έθεσαν και πλήθος ερωτήσεων μεταδόθηκε ζωντανή από πολλούς τοπικούς τηλεοπτικούς σταθμούς μιας πολύ ευρύτερης περιοχής και από την ΝΕΤ και την ΕΡΤ World.

 

Ο Νίκος Χρυσόγελος συμμετείχε, επίσης, σε επισκέψεις σε χωριά της ευρύτερης περιοχής κατά μήκος του Αχελώου και συζητήσεις με πολίτες κάθε ηλικίας, εκπροσώπους της περιφερειακής και τοπικής αυτοδιοίκησης, διαφόρων φορέων και παραγωγούς.

 

Λαμβάνοντας υπόψη τις συζητήσεις με τους πολίτες και τους φορείς που είχε ο Νίκος Χρυσόγελος, με την ιδιότητά του και ως ένας από τους αντιπροέδρους της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης του Ευρωκοινοβουλίου αλλά και Περιφερειακός Σύμβουλος, παρουσίασε μιια πρόταση για την περιοχή:

 

Σε όλες τις συζητήσεις με κατοίκους και φορείς της περιοχής κυρίαρχο στοιχείο ήταν η οργή για την  εγκατάλειψη της περιοχής και την απουσία ικανοποιητικών κοινωνικών υποδομών, κάτι που έχει ως αποτέλεσμα να παραμένει η περιοχή μια από τις πιο φτωχές περιφέρειες της Ευρώπης. Σε όλες τις συζητήσεις τόνισα ότι είναι κατανοητή και δίκαιη η οργή κι αγανάκτηση των πολιτών, αλλά η διέξοδος από την κρίση απαιτεί να περάσουν οι πρωτοβουλίες στην κοινωνία με στόχο λύσεις στα προβλήματα σήμερα. Παράλληλα με την κινητοποίηση των πολιτών για να ασκηθεί πίεση προς την κεντρική διοίκηση για μια αποτελεσματική πολιτική συνοχής στο εσωτερικό της χώρας (σύγκλιση δηλαδή μεταξύ των ελληνικών περιφερειών αλλά και σύγκλιση στο εσωτερικό κάθε περιφέρειας), είναι περισσότερο παρά ποτέ αναγκαίες πρωτοβουλίες από την ίδια την κοινωνία για να βρεθούν καινοτόμες, σύγχρονες και πράσινες/οικολογικές λύσεις για πολλά από τα προβλήματα. Σε αυτή την προσπάθεια μπορούν να αξιοποιηθούν καλές πρακτικές και παραδείγματα από την Ελλάδα και άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

 

Τι είδους ανάπτυξη για την περιοχή; Η περιοχή διαθέτει έναν σημαντικό φυσικό και πολιτιστικό πλούτο, Στην αντίληψη που κυριάρχησε μέχρι σήμερα – και οδήγησε στην πολλαπλή κρίση – ο πλούτος αυτός είτε κακοποιήθηκε (πχ Αχελώος) είτε θεωρήθηκε ως εμπόδιο για την ανάπτυξη. Σε μια σύγχρονη, όμως, οικονομική και κοινωνική αντίληψη, στο πλαίσιο ενός βιώσιμου μοντέλου ανάπτυξης η διατήρηση και προστασία του πολύ σημαντικού αυτού πλούτου μπορεί να συμβάλλει στη βιώσιμη ευημερία των τοπικών κοινωνιών, στην δημιουργία θέσεων εργασίας και σε συμπληρωματικά εισοδήματα για τους κατοίκους της περιοχής αλλά και για νέους ανθρώπους που θα ήθελαν, λόγω της κρίσης, να επιστρέψουν και να ζήσουν στην περιοχή. 

 

Υπάρχει μέλλον χωρίς πράσινη οικονομία; Η γεωργία και η κτηνοτροφία είναι η βάση για την ευημερία, ιδιαίτερα στην περιοχή αυτή. Δεν μπορεί παρά να είναι, όμως, πράσινες (οικολογικές), να στοχεύουν στην ποιότητα των προϊόντων που παράγουν ώστε να προστατεύεται η υγεία των καταναλωτών, να προσφέρουν αξιοπρεπές εισόδημα στους παραγωγούς, δίκαιες τιμές για τους καταναλωτές και να προστατεύουν το περιβάλλον. Για να προσφέρουν, όμως, ένα ικανοποιητικό εισόδημα για τους παραγωγούς των ορεινών, κατά βάση περιοχών, χρειάζεται να δημιουργηθούν σύγχρονα δίκτυα συνεργασίας με τους καταναλωτές (δίκτυα παραγωγών – καταναλωτών), ώστε να υπάρχουν οφέλη τόσο για τους παραγωγούς όσο και για τους καταναλωτές, τα προϊόντα να φτάνουν στους καταναλωτές χωρίς πολλούς μεσάζοντες αλλά και οι καταναλωτές να γνωρίσουν που και πώς παρήχθη κάθε προϊόν.

 

Οικολογική και κοινωνική ευημερία: Η γεωργία και η κτηνοτροφία μπορεί να συνδυαστούν και με άλλες δραστηριότητες, κυρίως μέσα από τοπικές κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις (οικολογικός τουρισμός και ξεναγήσεις στα μονοπάτια, στο ποτάμι και σε διαδρομές που αξιοποιούν όλες τις αισθήσεις των συμμετεχόντων, μεταποίηση τοπικών προϊόντων με βάση πράσινες τεχνικές, προστασία και φροντίδα της υγείας, υπηρεσίες φροντίδας προς όσους έχουν ανάγκη, προστασία του περιβάλλοντος με βάση την προσέγγιση του οικοσυστήματος, πράσινη / οικολογική ενέργεια αξιοποιώντας με σωστό τρόπο τόσο τον άνεμο και τον ήλιο όσο και τα γεωργικά και δασικά υπολείμματα και την γεωθερμία χαμηλής ενθαλπίας) στο πλαίσιο ενός σχεδίου πράσινης οικονομίας και κοινωνικής συνοχής κατάλληλου για την περιοχή ώστε τα οφέλη να μένουν στην τοπική κοινωνία. 

 

Υπάρχει μέλλον για τους νέους, χωρίς τους νέους; Μια περιοχή που σήμερα κυριαρχείται από ανθρώπους κυρίως μεγάλης ηλικίας, μπορεί στο πλαίσιο ενός τέτοιου σχεδίου βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης να γίνει πόλος έλξης για νέους που κατάγονται από την περιοχή και που βρίσκονται σήμερα άνεργοι στις μεγάλες πόλεις. Η επιστροφή, ιδιαίτερα νέων, στην περιφέρεια και στην ύπαιθρο δεν μπορεί, όμως, να γίνει με όρους παρελθόντος αλλά με όρους μέλλοντος, με δημιουργία των αναγκαίων κοινωνικών, πολιτιστικών, περιβαλλοντικών υποδομών με πρωτοβουλία όμως και της ίδιας της κοινωνίας καθώς και με την ανάπτυξη αξιόπιστων υποδομών διαδικτύου και πληροφοριακών συστημάτων.

 

Που θα βρεθούν τα χρήματα;

Οι πόροι για μια βιώσιμη ευημερία στην περιοχή μέσω μιας πράσινης / οικολογικής οικονομίας μπορεί να προέλθουν για την περίοδο 2014-2020 από 3 τουλάχιστον από τα 5 ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Ταμεία:

  • Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης, που εκτός από την ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής, θα ενισχύσει ιδιαίτερα τα αγροπεριβαλλοντικά σχέδια και τηβιολογική γεωργία και κτηνοτροφία  και θα περιλαμβάνει σημαντικούς πόρους για τις κοινωνικές και περιβαλλοντικές υποδομές της υπαίθρου (υγεία, πολιτισμός, κοινωνικές υπηρεσίες, διαχείριση και προστασία περιοχών NATURA, εκπαίδευση νέων αγροτών, δημιουργία δικτύων παραγωγών – καταναλωτών).
  • Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης που θα έχει 9 θεματικές προτεραιότητες, μεταξύ των οποίων η δημιουργία θέσεων εργασίας, 
  • Το Ταμείο Συνοχής που θα επικεντρώσει σε θέματα προστασίας περιβάλλοντος, κλιματικής αλλαγής, εξοικονόμησης ενέργειας, προώθησης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς και βιώσιμων συστημάτων μεταφορών. Αν γίνουν δεκτές και οι προτάσεις των Πράσινων τότε τα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών (TEN-T) θα χρηματοδοτήσουν τόσο διευρωπαϊκά δίκτυα για ποδήλατα όσο και για μονοπάτια, κάτι που θα μπορούσε να αξιοποιήσει η περιοχή αναδεικνύοντας τον θαυμάσιο φυσικό πλούτο που διαθέτει .

 

Στοχευμένη αξιοποίηση υπαρχόντων πόρων από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο αλλά και τοπικοποίηση των κεφαλαίων που δαπανάει η περιοχή για ένα σύνολο υπηρεσιών και προϊόντων που εισάγει (πχ λογαριασμοί ΔΕΗ, εισαγωγή προϊόντων για διατροφή, πληρωμές για υπηρεσίες υγείας και κοινωνικών υπηρεσιών, δαπάνες για πετρέλαιο και βενζίνη) θα μπορούσαν να οδηγήσουν άμεσα σε τοπικής κλίμακας επενδύσεις που θα έδιναν τη δυνατότητα σε νέους ανθρώπους να αποκτήσουν ένα βιώσιμο επάγγελμα.

 

Γίνεται τίποτα χωρίς κινητοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού της περιοχής; Αυτή την περίοδο διαμορφώνονται στο ευρωκοινοβούλιο και στην ΕΕ οι πολιτικές συνοχής και οι Κανονισμοί για τα Διαρθρωτικά Ταμεία. Μέσα στο 2013 θα πρέπει οι περιφέρειες και η χώρα συνολικά να έχουν διαμορφώσει, μέσα από έναν ουσιαστικό διάλογο, τα σχέδια περιφερειακής ανάπτυξης, να ιεραρχήσουν τις προτεραιότητες και να δημιουργήσουν μια νέα κοινωνική και διοικητική οργάνωση που θα ανταποκριθεί στις απαιτήσεις για αποτελεσματική αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, εξάλειψη της διαφθοράς, των πελατειακών σχέσεων και της σπατάλης που παρατηρήθηκαν όλα τα προηγούμενα χρόνια.

 

Η έγκαιρη, λοιπόν, προετοιμασία των περιφερειακών και τοπικών κοινωνιών και η στοχευμένη αξιοποίηση των κατευθύνσεων της νέας Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και του Ταμείου Συνοχής μπορούν να συμβάλλουν στην αναζωογόνηση της υπαίθρου, ιδιαίτερα των ορεινών και νησιωτικών περιοχών, στην κοινωνική συνοχή, στη δημιουργία θέσεων εργασίας και στις αλλαγές που απαιτούνται στο αδιέξοδο μοντέλο ανάπτυξης που ακολούθησε η χώρα στο παρελθόν.

 

Υπάρχει διαφορετικό μοντέλο οργάνωσης της εργασίας, νέες μορφές κοινωνικά υπεύθυνης επιχειρηματικότητας; Μέσα από συλλογικές μορφές οργάνωσης (αποτελεσματικές κοινωνικές συνεταιριστικές επιχειρήσεις) οι τοπικές κοινωνίες μπορούν να αποκτήσουν επιπλέον έσοδα από παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ (περιλαμβανομένης της αξιοποίησης των υπολειμμάτων βιομάζας από γεωργικά και δασικά υπολλείματα, ανεμογεννήτριες, γεωθερμία χαμηλής ενθαλπίας κα), αξιοποίηση αποβλήτων από τυροκομεία, ελαιουργεία κα,  για πράσινα προϊόντα και υπηρεσίες κα.

 

Πώς μπορούν να βοηθήσουν οι Πράσινοι αλλά κι εγώ προσωπικά: Όπως τόνισα σε όλες τις συζητήσεις, και εγώ προσωπικά και η Ομάδα των Πράσινων, αλλά και η Βούλα Τσέτση, Γενική Γραμματέας της Ομάδας των Πράσινων στο Ευρωκοινοβούλιο, που κατάγεται από την περιοχή, είμαστε στη διάθεση των τοπικών κοινωνιών και της αυτοδιοίκησης για κοινές πρωτοβουλίες στο πλαίσιο της διαμόρφωσης ενός σχεδίου βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης που θα αποτελέσει ρεαλιστική βάση για να μπορούν να ζουν καλύτερα οι άνθρωποι της περιοχής ενώ θα προστατεύεται μακροχρόνια ο φυσικός και πολιτιστικός πλούτος τους. Αξιοποιώντας το ανθρώπινο δυναμικό της είτε αυτό παραμένει ακόμα στην περιοχή είτε βρισκεται σε άλλες περιοχές της χώρας ή και εκτός αυτής, η περιφέρεια της Ηπείρου θα μπορούσε να αναδειχθεί σε περιφέρεια - μοντέλο πράσινης οικονομίας σε ορεινές κατά περιοχές, μια περιφέρεια που θα προσελκύσει τους νέους που σήμερα ζουν στις μεγαλουπόλεις να επιστρέψουν και να δραστηριοποιηθούν στην περιοχή”. 

 

Δείτε επίσης για την εκδήλωση:

http://www.europarl.gr/view/el/activities/activities2012/actjuly/actjuly1.html

E-004049/2012

 

Στο πρώτο υποτμήμα του έργου «Βελτίωση Εθνικής Οδού Ηγουμενίτσας-Πρέβεζας» στην περιφέρεια Ηπείρου, και συγκεκριμένα στο κομμάτι από τον κόμβο Εγνατίας (λιμάνι) έως τη θέση Πλαταριά, προγραμματίζεται να κοπεί το βουνό σε σχήμα ανάποδου «Π» για να διέλθει ισόπεδα ο δρόμος. Η επέμβαση αυτή που προστίθεται σε ήδη υπάρχουσα ανάλογη επέμβαση, θα επιβαρύνει σοβαρά την αισθητική του τοπίου σε μια τουριστικά σημαντική περιοχή και θα καταστρέψει τμήμα πυκνής δασικής βλάστησης. Ο Δήμος [1], η Αντιπεριφέρεια Θεσπρωτίας [2] και οι κάτοικοι αντιτίθενται σφοδρά και έχουν αντιπροτείνει σήραγγα ή απλή βελτίωση των γεωμετρικών χαρακτηριστικών του δρόμου στο σημείο αυτό ώστε να περιορισθεί η επίπτωση στο τοπίο και το δάσος.
 
Η κατασκευάστρια εταιρία εμμένει όμως διότι ο συγκεκριμένος τρόπος κατασκευής θα τους παράσχει 500.000 κυβικά μέτρα αδρανών υλικών με πολύ συμφέρον μεταφορικό κόστος σε σχέση με την εναλλακτική λύση άλλου λατομείου, προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν στο συγχρηματοδοτούμενο από Ευρωπαïκούς πόρους έργο του νέου λιμανιού της Ηγουμενίτσας [3]. Πιέζουν για την άρση των αντιρρήσεων του Δήμου με το επιχείρημα ότι η προτεινόμενη από το Δήμο λύση αποτελεί αλλαγή του φυσικού αντικειμένου της Γ’ φάσης του έργου του λιμανιού, πράγμα που θα οδηγήσει στην απένταξη του έργου αυτού από την ευρωπαϊκή συγχρηματοδότηση [4]. Η εκβιαστική αυτή θέση της εταιρίας υποστηρίζεται και από το Υπουργείο Υποδομών [5].
 
 
1.   Είναι αληθείς οι ισχυρισμοί της εταιρίας ότι η λύση που προτείνει ο Δήμος συνιστούν αλλαγή του φυσικού αντικειμένου του έργου του λιμανιού, και άρα το τελευταίο δε θα είναι πλέον εφικτό να συγχρηματοδοτηθεί από Ευρωπαïκούς πόρους;
 
2.   Εκτιμά ότι είναι δυνατή η υιοθέτηση της πολύ ηπιότερης για το τοπίο και το περιβάλλον λύσης της σήραγγας στο σημείο αυτό χωρίς να απειλείται η χρηματοδότηση του έργου; 
 
3.   Συνάδει ο προτεινόμενος τρόπος κατασκευής και μεταφοράς αδρανών υλικών με την ουσία της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, δεδομένου μάλιστα ότι προτείνεται από τους τοπικούς φορείς ένας διαφορετικός τρόπος υλοποίησης του έργου, που όπως ισχυρίζονται οι φορείς θα έχει μικρότερο περιβαλλοντικό κόστος;
 
__________________
 
 

Απάντηση του κ. Potočnik εξ ονόματος της Επιτροπής

28.6.2012

 

Για το νέο λιμάνι της Ηγουμενίτσας και τη βελτίωση της οδικής σύνδεσης του είχε ζητηθεί αρχικά από την Επιτροπή συγχρηματοδότηση ως μεγάλο έργο (άρθρα 39-41 του κανονισμού 1083/06[1]). Επειδή το συνολικό κόστος του προταθέντος έργου ήταν χαμηλότερο από 50 εκατ. ευρώ, δεν θεωρήθηκε ως μεγάλο έργο. Τα έργα που δεν θεωρούνται ότι συνιστούν μεγάλα έργα επιλέγονται και αξιολογούνται από τις αρμόδιες εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές και τις διαχειριστικές Αρχές οι οποίες είναι υπεύθυνες για τη συγχρηματοδότηση στο πλαίσιο του επιχειρησιακού προγράμματος «Βελτίωση της προσβασιμότητας». Οι εν λόγω αρχές πρέπει επίσης να αξιολογούν τα κριτήρια επιλεξιμότητας και να διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ.

 

Σύμφωνα με τις πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τις ελληνικές αρχές, το έργο είχε αποτελέσει αντικείμενο εκτίμησης περιβαλλοντικών επιπτώσεων (ΕΠΕ), σύμφωνα με τις απαιτήσεις της οδηγίας 2011/92/EΕ[2]. Η διαδικασία ΕΠΕ ολοκληρώθηκε με την έκδοση των Κοινών Υπουργικών Αποφάσεων (ΚΥΑ) 139663/18-05-09 και 129334/23-08-10.

 

Η Επιτροπή δεν μπορεί να υποκαταστήσει τα κράτη μέλη όσον αφορά τις ευθύνες τους σε σχέση με την αδειοδότηση και την αξιολόγηση των έργων, και μπορεί να παρέμβει μόνο σε περίπτωση σαφούς παραβίασης του ενωσιακού δικαίου. Η απόφαση για τη χωροθέτηση του έργου εμπίπτει στην αρμοδιότητα των εθνικών αρχών. Εάν οι ελληνικές αρχές υιοθετήσουν διαφορετική εναλλακτική λύση, θα πρέπει να εξετάσουν τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις της και, ενδεχομένως, να τροποποιήσουν το φυσικό αντικείμενο του συγχρηματοδοτούμενου έργου.

 

Στη μελέτη εκτίμησης των περιβαλλοντικών επιπτώσεων που είχε εκπονηθεί πριν από την έκδοση της κοινής υπουργικής απόφασης 129334/23-08-10 προβλέπεται ότι τα αδρανή υλικά από τη βελτίωση της υφιστάμενης εθνικής οδού είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν για την κατασκευή του λιμανιού.

 


[1]     ΕΕ L 49 της  31.7.2007.

[2]     ΕΕ L 26 της 28.1.2012.